9
Ri Jesús cuya bi quichac ri cablajuj utakoꞌn
(Mt. 10:5-15; Mr. 6:7-13)
Ri Jesús xumol quichiꞌ ri cablajuj utijoꞌn y xuya paquikꞌab quebequesaj bi itzelilaj uxlabixel y quequicunaj ri yewaꞌib. Xebutak cꞌu bi riꞌ che utzijoxic rutakanic ri Dios y che quicunaxic ri yewaꞌib. Jewaꞌ xubiꞌij chique:
«Macꞌo micꞌam bi re pa be; micꞌam bi ichꞌamiꞌy, iteb, iwa, imeyo o jun chic icoton. We xixcꞌul pa juna ja, chixcꞌola chiriꞌ cꞌate quixel bi echiriꞌ quixꞌec pa jun chic tinamit. We chupa juna tinamit na quixcꞌul taj, chixelubi chiriꞌ y chipupaꞌ can rulew cꞌo che ri iwakan, waꞌ e cꞌutubal re na utz ta quiꞌanom ri ejekel chiriꞌ» xcha chique.
Xebel cꞌu bi rutijoꞌn y xebec pa tak aldeas re caquitzijoj ri Utzilaj Tzij y re quequicunaj yewaꞌib che ronoje luwar.
Ri Herodes cuta puwi ri cuꞌan ri Jesús
(Mt. 14:1-12; Mr. 6:14-29)
Ri Herodes, ri rey re Galilea, xuta puwi ronoje ri cuꞌan ri Jesús. Ruma cꞌu waꞌ, lic sachinak runaꞌoj, ma e cꞌo jujun quebiꞌn re: «Laꞌ e ri Juan xcꞌastaj lo chiquixoꞌl ri ecaminak» quechaꞌ. Yey e cꞌo jujun caquibiꞌij: «Rire e Elías xwinakir lok.» Y e cꞌo jujun chic caquibiꞌij: «E junok chique ri kꞌalajisanelab re ojertan xcꞌastaj lok» quechaꞌ. Noꞌj ri rey Herodes xubiꞌij: «Riꞌin xintak ucꞌatzixic rujolom ri Juan. ¿China cꞌu riꞌ waꞌ waꞌchi lic saꞌchi ri quintajin che utayic puwiꞌ?» xchaꞌ. Y cutzucuj cꞌut suꞌanic caril uwach ri Jesús.
Ri Jesús quebutzuk woꞌob mil achijab
(Mt. 14:13-21; Mr. 6:30-44; Jn. 6:1-14)
10 Echiriꞌ xetzelej lo ri cablajuj utakoꞌn ri Jesús, xquitzijoj che Rire janipa tak ri xquiꞌano. Ecꞌuchiriꞌ, xecꞌam bi ruma ri Jesús y xebec quituquel pa jun luwar catzꞌintzꞌotic chunakaj jun tinamit Betsaida rubiꞌ.
11 Noꞌj ri winak echiriꞌ xquetaꞌmaj, xebel lo pa tak ri tinamit y xebec chaꞌ queꞌquirika ri Jesús. Yey Rire xebucꞌul chi utz, xujek catzijon chiquiwach puwi rutakanic ri Dios y xebucunaj ri e yewaꞌib chique.
12 Echiriꞌ catajin ubenam ri kꞌij, xekib lo ri cablajuj utijoꞌn y xquibiꞌij che:
—Kajawal, utz we quetak bi la ri winak pa tak raldeas y pa tak ri luwar cꞌo lo xa nakaj chaꞌ queꞌquitzucuj pa quewar wi y saꞌ ri caquitijo, ma ri wara pa oj cꞌo wi lic catzꞌintzꞌotic —xecha che.
13 Noꞌj ri Jesús xubiꞌij chique:
—Chebitzuku riꞌix —xchaꞌ.
Ecꞌu rutijoꞌn xquibiꞌij che:
—Xa woꞌob pam y caꞌib car cꞌo kucꞌ. Xew we e laꞌ cojꞌec y queꞌkalokꞌo waꞌim que conoje wa uqꞌuiyal winak, quekatzuk cꞌu riꞌ —xechaꞌ.
14 Laj e lo woꞌob mil chi achijab e cꞌo chiriꞌ. Ecꞌu ri Jesús xubiꞌij chique rutijoꞌn:
—Chibiꞌij chique ri winak quetzꞌuyiꞌ chimutzaꞌj re nicꞌaj ciento chujujunal —xchaꞌ.
15 Jelaꞌ xquiꞌano, xequitzꞌuyubaꞌ conoje. 16 Ecꞌuchiriꞌ ri Jesús xucꞌam ri woꞌob pam y ri caꞌib car, xtzuꞌn chicaj y xtioxin chwach ri Dios. Xuya cꞌu bi chique rutijoꞌn chaꞌ caquijach chique ri winak. 17 Conoje cꞌu ri winak xewaꞌic y xenoj chi utz. Tecꞌuchiriꞌ, xquimol ri chꞌakaꞌtaꞌk quikax y rucꞌ waꞌ xnoj lo cablajuj chacach.
Ri Pedro cukꞌalajisaj ri Jesús e ri Cristo
(Mt. 16:13-20; Mr. 8:27-30)
18 Cꞌo jun kꞌij ri Jesús utuquel cachꞌaꞌt rucꞌ ri Dios, yey xew rutijoꞌn e cꞌo rucꞌ. Ewi xutzꞌonoj chique:
—Chiquiwach ri winak, ¿in china nawi riꞌin? —xchaꞌ.
19 Rutijoꞌn xquicꞌul uwach che:
—Cꞌo quebiꞌn re lal ri Juan Aj Yaꞌl Bautismo; jujun chic caquibiꞌij lal ri Elías; y jujun chic, lal junok chic chique ri kꞌalajisanelab re ojertan cꞌastajinak lok —xechaꞌ.
20 Ecꞌuchiriꞌ, xutzꞌonoj tanchi chique:
—Yey chiwach riꞌix, ¿in china riꞌin? —xchaꞌ.
Ecꞌu ri Pedro xucꞌul uwach:
—Rilal lal ri Cristo, Ruchaꞌoꞌn lo ri Dios —xchaꞌ. 21 Pero ri Jesús lic xebutak che na caquitzijoj ta cꞌana che junok china Rire.
Ri Jesús cachꞌaꞌt puwi rucamic y rucꞌastajibal
(Mt. 16:21-23; Mr. 8:31–9:1)
22 Ecꞌuchiriꞌ, xubiꞌij chique:
—Lic chirajawaxic che Ralaxel Chiquixoꞌl Ticawex cutij na ri cꞌax y cacꞌak bi ukꞌij cuma ri nimak winak re ri tinamit, ri nimak e aj chacunel pa Rocho Dios y raj cꞌutunel re ri tzijpixab. Tecꞌuchiriꞌ, cacamisaxic; noꞌj churox kꞌij cacꞌastaj lok —xchaꞌ.
Ri chirajawaxic chique ri cacaj queterej chirij ri Jesús
(Mt. 16:24-28; Mr. 8:34-38)
23 Xubiꞌij tanchi cꞌu chique conoje:
—We cꞌo junok caraj caterej lo chwij, lic chirajawaxic che muꞌan xew ri caraj rire, e ronoje kꞌij chucuyu ri cꞌax cape puwiꞌ ruma ucojom ri nubiꞌ; yey utz cꞌu riꞌ caterej lo chwij. 24 Ma china ri na cuya ta ranimaꞌ rucꞌaslem, riꞌ e cujam ri chomilaj cꞌaslemal chwach ri Dios; noꞌj ri cuya ranimaꞌ rucꞌaslem wuma riꞌin, riꞌ e curik ri chomilaj ucꞌaslemal chwach ri Dios.
25 »¿Saꞌ cꞌu cutikoj riꞌ che juna ticawex we cuꞌan rajaw ronoje ruwachulew, yey e cujam rucꞌaslemal y jelaꞌ cusach uwach chiribil rib? 26 Ma china ri caqꞌuix chwe riꞌin y che ri nuchꞌaꞌtem, jelaꞌ cꞌu riꞌ ri in Alaxel Chiquixoꞌl Ticawex quinqꞌuix che rire echiriꞌ quincꞌun tanchi rucꞌ runimal nuchomalil, junam rucꞌ runimal uchomalil ri Nukaw y cucꞌ tak ri santowilaj ángeles. 27 Riꞌin pakatzij wi cambiꞌij chiwe: E cꞌo jujun chique wa e cꞌo wara na quecam tana we na xquil tubi rutakanic ri Dios —xchaꞌ.
Ri jalcꞌatajibal uwach ri Jesús
(Mt. 17:1-8; Mr. 9:2-8)
28 Laj wajxakib kꞌij riꞌ ubiꞌim waꞌ ri Jesús echiriꞌ xebuchaꞌ ri Pedro, ri Juan y ri Jacobo y xel bi cucꞌ chwa jun juyub chaꞌ queꞌchꞌaꞌt rucꞌ ri Dios. 29 Yey echiriꞌ cachꞌaꞌt rucꞌ ri Dios, xjalcꞌatitaj rupalaj y rukꞌuꞌ xuꞌan lic sak y cawolkꞌinic.
30 Y xewinakir cꞌu queb achijab e riꞌ quechꞌaꞌt rucꞌ. Waꞌ e ri Moisés y ri Elías, kꞌalajisanelab re ojertan. 31 Ecꞌu rique sututal quij rucꞌ jun chomilaj kꞌijsak. Y quechꞌaꞌt puwi rucamic ri Jesús, ri cucꞌulumaj na chilaꞌ Jerusalem.
32 Ri Pedro cucꞌ ri rachbiꞌil lic cꞌo waram chique, pero xtzor caꞌn quiwach y xquil cꞌu runimal uwonibal ri Jesús y ri caꞌib achijab e cꞌo rucꞌ. 33 Ecꞌuchiriꞌ catajin bi quelic ri caꞌib achijab rucꞌ ri Jesús, ri Pedro xubiꞌij che ri Jesús:
—Kajawal, lic utz xyaꞌtaj chike oj cꞌo wara. Kaꞌana cꞌu oxib rancho:* Ruchac waꞌ wa rancho xraj cuꞌan ri Pedro, e re caquilokꞌnimaj quikꞌij ri queb kꞌalajisanelab y ri Jesús. jun e la, jun re ri Moisés y jun re ri Elías —xchaꞌ. Ri Pedro xubiꞌij waꞌ ruma na cunaꞌ taj saꞌ ri cubiꞌij. 34 Cꞌa cachꞌaꞌt ne ri Pedro, echiriꞌ xpe jun sutzꞌ y xuchꞌuk quiwiꞌ. Lic cꞌu xquixiꞌij quib riꞌ echiriꞌ xechꞌukutaj ruma ri sutzꞌ.
35 Ecꞌuchiriꞌ, xquita rukul ri Dios chupa ri sutzꞌ, jewaꞌ cubiꞌij:
«E Nucꞌajol waꞌ ri lic cꞌax cannaꞌo;
e chita utzij Rire»
cachaꞌ.
36 Ecꞌuchiriꞌ xqꞌuis ubiꞌxiquil waꞌ, na e jinta chi ri caꞌib achijab rucꞌ ri Jesús. Chupa tak cꞌu riꞌ laꞌ la kꞌij, ri Pedro, ri Juan y ri Jacobo na xquitzijoj ta cꞌana che junok waꞌ wa xquilo.
Ri Jesús cucunaj jun ala cꞌo pukꞌab jun itzel uxlabixel
(Mt. 17:14-21; Mr. 9:14-29)
37 Chucaꞌm kꞌij echiriꞌ xekaj lo chwa ri juyub, uqꞌuiyal winak xebel lo che ucꞌulic ri Jesús. 38 Cꞌo cꞌu jun achi chiquixoꞌl ri winak lic co xchꞌawic, jewaꞌ xubiꞌij:
—Lal tijonel, ꞌana co la riꞌ, cunaj la wa nucꞌajol, ma xew ne co walcꞌoꞌal waꞌ. 39 Rire cachaptaj ruma jun itzel uxlabixel. Yey echiriꞌ ritzel uxlabixel cuchapo, rala xakicꞌateꞌt cujek casiqꞌuinic, catzak pulew, lic co cujabajaꞌ rib y capuluwan rucꞌaxaj. Ecꞌu ri itzel uxlabixel lic cuꞌan can cꞌax che y lic na caraj taj quel bi rucꞌ. 40 Ya xinelaj co chique ri tijoꞌn la chaꞌ caquesaj bi ri itzel uxlabixel, pero rique na xquichꞌij ta resaxic bi —xchaꞌ.
41 Ecꞌu ri Jesús xucꞌul uwach:
—¡E ri ix ticawex re wakꞌij ora, na cubul ta icꞌuꞌx wucꞌ yey ix sachinak! ¿Janipa chi lo kꞌij cajawaxic quincꞌojiꞌ iwucꞌ chaꞌ cacubiꞌ icꞌuꞌx wucꞌ? ¿Janipa chi lo kꞌij quixincuyu e laꞌ jelaꞌ iꞌanom? —xchaꞌ. Ecꞌuchiriꞌ, xubiꞌij che rachi: —Cꞌama lo ri cꞌajol la wara —xchaꞌ.
42 Echiriꞌ rala xkib rucꞌ ri Jesús, xcꞌak pulew y lic co xjabajoꞌx ruma ri itzelilaj uxlabixel. Pero ri Jesús xutak ri itzelilaj uxlabixel chaꞌ quel bi che rala y jecꞌulaꞌ xucunaj can rala. Tecꞌuchiriꞌ, xuya bi pukꞌab rukaw. 43 Y conoje xcam canimaꞌ che runimal uchukꞌab ri Dios.
Ri Jesús cachꞌaꞌt tanchi puwi rucamic
(Mt. 17:22-23; Mr. 9:30-32)
Ruma cꞌu conoje caminak canimaꞌ che ri cuꞌan ri Jesús, Rire jewaꞌ xubiꞌij chique rutijoꞌn:
44 —Lic chita chi utz waꞌ y micꞌow chicꞌuꞌx: Ralaxel Chiquixoꞌl Ticawex cayaꞌiꞌ paquikꞌab rachijab chaꞌ rique caquikꞌat tzij puwiꞌ —xchaꞌ.
45 Noꞌj rutijoꞌn na xquimaj ta usucꞌ la cubiꞌij, ma cꞌamajaꞌ cayaꞌtaj chique caquimaj usucꞌ waꞌ. Yey caquixiꞌij quib caquitzꞌonoj che ri Jesús saꞌ queꞌelawi waꞌ.
China ri lic cꞌo uwach
(Mt. 18:1-5; Mr. 9:33-37)
46 Ecꞌuchiriꞌ, rutijoꞌn ri Jesús xquijeko caquichapalaꞌ quib chiquiwach puwiꞌ chinok chique cayaꞌiꞌ más uwach. 47 Ewi ri Jesús xunaꞌbej ri cꞌo pa canimaꞌ. Xucꞌam cꞌu jun ralco cꞌoꞌm y xuya putzal. 48 Xubiꞌij cꞌu chique:
—China ri cucꞌul chupa ri nubiꞌ junok na jinta uwach pachaꞌ wa ralco cꞌoꞌm, e junam rucꞌ e in ri quinucꞌulu. Yey china ri cacꞌuluw we riꞌin, e cucꞌul cꞌu ri Jun takayom lo we. Ma e ri cuꞌan chꞌutiꞌn che rib, e lic cꞌo uwach riꞌ chwach ri Dios —xchaꞌ.
China ri na cachꞌoꞌjin ta chikij, riꞌ e kuqꞌuil
(Mr. 9:38-40)
49 Ecꞌuchiriꞌ, ri Juan xubiꞌij che ri Jesús:
—Kajawal, xkil jun achi queberesaj bi itzel uxlabixel chupa ri biꞌ la; yey riꞌoj xkabiꞌij che muꞌan chi waꞌ, ma rire na kuqꞌuil taj —xchaꞌ.
50 Ecꞌu ri Jesús xubiꞌij che ri Juan:
—We cꞌo caꞌanaw waꞌ, mikꞌatej; ma china ri na cachꞌoꞌjin ta chikij, riꞌ e kuqꞌuil —xchaꞌ.
Ri Jacobo y ri Juan queyaj ruma ri Jesús
51 E xuꞌan waꞌ echiriꞌ ya copon rukꞌijol cacꞌam pan ri Jesús chilaꞌ chicaj: Rire xa jumul xujiquibaꞌ uwach queꞌec chupa ri tinamit Jerusalem. 52 Xebunabesaj bi rutijoꞌn chwach Rire. Rique xebec y xeboc chupa jun aldea que ri aj Samaria chaꞌ caquitzucuj pa cacanaj wi ri Jesús chiriꞌ. 53 Pero ri aj Samaria na xcaj taj caquicꞌulu ma xquinaꞌbej Jerusalem queꞌec wi.
54 Echiriꞌ ri Jacobo y ri Juan, ri queb utijoꞌn ri Jesús xquil waꞌ, xquibiꞌij che:
—Kajawal, ¿caꞌaj la cojtakan che chaꞌ cakaj lo akꞌ chilaꞌ chicaj y jecꞌulaꞌ casach quiwach conoje, jelaꞌ pachaꞌ xuꞌan ri kꞌalajisanel Elías ojertan? 2 R. 1:9-12 —xechaꞌ.
55 Pero ri Jesús xutzuꞌ quiwach y xebuyajo, jewaꞌ xubiꞌij chique:
—Riꞌix na iwetaꞌam taj saꞌ chi uxlabixel xcojow waꞌ pijolom. 56 Ma ri in Alaxel Chiquixoꞌl Ticawex na in ta cꞌuninak che usachic quiwach ri ticawex; ma in petinak che quicolobexic —xchaꞌ. Ecꞌuchiriꞌ, xebec tanchi chupa jun chic aldea.
Ri cacaj queterej chirij ri Jesús
(Mt. 8:18-22)
57 Xalokꞌ cꞌu riꞌ e cꞌo chi be, cꞌo jun xubiꞌij che ri Jesús:
—Wajawal, riꞌin quinterej bi chiꞌij la tob pachawi queꞌec wi la —xchaꞌ.
58 Ecꞌu ri Jesús xubiꞌij che:
—Ri yac cꞌo quijul y ri tzꞌiquin quexiqꞌuicꞌ che ruwa caj cꞌo quisoc; noꞌj Ralaxel Chiquixoꞌl Ticawex na jinta ne uluwar tob xa pa cuxlan wi —xchaꞌ.
59 Tecꞌuchiriꞌ, xubiꞌij che jun chic achi:
—Chat-terej lo chwij —xchaꞌ.
Ecꞌu rachi xubiꞌij che ri Jesús:
—Wajawal, yaꞌa la luwar chwe canwoyꞌej cacam na ri nukaw y canmuk canok; tecꞌuchiriꞌ, quinterej chiꞌij la —xchaꞌ.
60 Ri Jesús xubiꞌij che:
—Chayaꞌa can chique ri ecaminak chwach ri Dios chaꞌ e rique quemukuw ri catz-quichakꞌ quecamic; noꞌj riꞌat jat y chat-tzijon puwi rutakanic ri Dios —xchaꞌ.
61 Tecꞌuchiriꞌ, cꞌo tanchi jun jewaꞌ xubiꞌij che ri Jesús:
—Wajawal, riꞌin cuaj quinterej bi chiꞌij la. Pero nabe na yaꞌa la luwar chwe quebenuchꞌaꞌbej can ri watz-nuchakꞌ e cꞌo pa wocho —xchaꞌ.
62 Ri Jesús xubiꞌij che:
—Na jinta junok echiriꞌ uchapom rabixobal catzuꞌn can chirij, ma riꞌ na jusucꞌ ta ri chac cuꞌano. Jecꞌuriꞌlaꞌ, we junok na uyaꞌom ta can ronoje, na takal ta che cꞌo chupa rutakanic ri Dios —xchaꞌ.

*9:33 Ruchac waꞌ wa rancho xraj cuꞌan ri Pedro, e re caquilokꞌnimaj quikꞌij ri queb kꞌalajisanelab y ri Jesús.

9:54 2 R. 1:9-12