Sises Ekareei
Ma'
Nʉmenuka'pʉ
Ekamanin
Sises Ekareei Ma' Nʉmenuka'pʉ epiya'tɨ, “Serɨ, serɨ wakʉ itekare Papa Mumu, Sises Kʉrai pɨ',” tukai'. Sises usene ka'pon iku'nin, mɨrɨ awonsi'kɨ tʉmeruntɨrʉ kenan pe. Imeruntɨrʉ usene enupan nɨto' iya yau, makoi a'kwarʉ entaino yau, mɨrɨ awonsi'kɨ ka'pon amʉ' makooi pɨ' isentu'ma. Sises usaurokʉ tʉpɨ' Ka'pon, Papa winon pe, iye'sa' rʉ'pʉ tʉuko'manto' tʉse'na ka'pon amʉ' mo'kanin pe makoi apai.
Ma' uya Sises pantomʉ ekama to'sarɨ rɨ, pana'pan yau, Sises nʉkupʉ'pʉ kuru pɨ', imaimu ton mɨrɨ awonsi'kɨ enupan nɨto' iya ton entai. To'ken nɨ Isaan Pa'tes mɨrɨ awonsi'kɨ Sises epa'taisima'pʉ, mɨrɨ awonsi'kɨ i'tupɨtʉ pɨ' Makoi esi'pʉ tʉpo, imenukanin uya inke pʉra rɨ Sises e'tʉrawasoma'pʉ rʉ'pʉ epi'tɨn pɨ', enupan pɨ' anʉmʉ. Iko'mamʉ kaisarɨ rɨ, Sises pɨkɨron kon uya ito'ka'nʉkʉ'pʉ wakʉ pe parɨ, e'tane iteyaton non ena'pʉ miyarɨ rɨ ɨsɨ pe. Iu'matʉ pe ekamanin airɨ ekamasa' iya iye'ku'sa' rʉ'pʉ serɨ non po Sises uko'manto' iu'matʉ suntaakaai yau, kurusu' pona ipokapɨtʉ'pʉ, mɨrɨ awonsi'kɨ iye'mʉ'sa'ka'pʉ terikʉ'pʉ apai kuru.
Asa'rɨ na'ne' iu'ma'to' yau'ne, iwa'kʉ'pɨ'sa' na'ne' pɨ', tʉron nɨ rɨ, Ma' pen nɨ nʉmenuka'pʉ tapɨ'pɨtʉ.
Iyawon Ekamanin
Sises ekareei epiya'tɨ (1:1-13)
Annau Sises e'tʉrawasoma'pʉ Kiyarari po (1:14—9:50)
Kiyarari ponsi'kɨ Surusiran pona (10:1-52)
Iu'matʉ suntaakaai Surusiran po mɨrɨ awonsi'kɨ ipiyau (11:1—15:47)
Sises e'mʉ'sa'ka'pʉ terikʉ'pʉ apai (16:1-8)
Iye'mʉ'sa'kasa' Itepuru usenpoikapɨtʉ'pʉ mɨrɨ awonsi'kɨ iyenuku'pʉ (16:9-20)
1
Isaan Pa'tes Ekareei
(Ma'siu 3:1-12; Ʉru' 3:1-18; Isaan 1:19-28)
Serɨ, serɨ wakʉ itekare epiya'tɨ Papa Mumu,* Tʉron nɨ ton imenukasa' yau, Papa Mumu tawon pʉra iyesi. Sises Kʉrai pɨ'. Pu'kena' Aisaya karetaai yau iye'menukasa' na'ne':
“Umaimu ekamanin ennoko uya mɨrɨ arawɨrɨ,
ɨye'ma konekanin pe,” Mara'kai 3:1
tawon.
“Rɨmono' tau ka'pon ukɨ'pɨ'nʉnpɨtʉ,
‘Itepuru e'ma ikonekatɨ';
to'sa rɨ ite'ma ikonekatɨ',’ ” Aisaya 40:3
tawon. Mɨrɨ kasa si Isaan uyee'pʉ, pa'taisiman pɨ' rɨmono'ta nono yau mɨrɨ awonsi'kɨ makoi apai era'tɨn epa'taisimato' makoi pɨ' usentu'man ekareei ekama pɨ'.§ Tʉron nɨ ton imenukasa' yau, Isaan Pa'tes usenpoika'pʉ rɨmono' tau itekare ekama pɨ', tawon esi. Tanporon kon nɨ Isutiya mɨrɨ awonsi'kɨ eke pata Surusiran winon kon nɨ utɨ'pʉ ipiya'. Tʉmakooi kon ekama pɨ', mɨrɨpan kon pa'taisima'pʉ iya Isotan tuna tʉu'tɨsen kau.
Isaan pon esi'pʉ kiyamerʉ i'po' konekasa', o' pi'pɨ konekasa' esi'pʉ ipokʉrʉʉi pe iworo'pai pɨ'. Kairau amʉ' mɨrɨ awonsi'kɨ teusan e'ku pɨ' tenta'nasen pe iyesi'pʉ. 2 Kin Amʉ' 1:8 Mɨrɨ awonsi'kɨ se si esi'pʉ mɨrɨ itekareei pe: “Uye'ma'pʉ pe iyepʉ mɨrɨ ka'pon meruntɨ kuru uyentaino, tʉu'tɨi' isapatooi euka uya pokena' pen nɨ. Apa'taisima uya 'nokon serɨ tuna ke, e'tane kʉrɨ rɨ uya nin si apa'taisima kon mɨrɨ Wakʉ A'kwarʉ ke,” ta'pʉ iya.
Sises Esi'pʉ Epa'taisiman Pɨ', Se'tan Esi'pʉ I'tupɨtʉ Pɨ'
(Ma'siu 3:13—4:11; Ʉru' 3:21-22; 4:1-13)
Mɨrɨ a'tai, Sises uyee'pʉ Nasare', Kiyarari yawon winɨ, mɨrɨpan pa'taisima'pʉ Isaan uya Isotan kau. 10 Sises ekanwaka koro'tau tuna kapai, ka' uta'koka e'se'ne' pe ene'pʉ iya, mɨrɨpan uya Ita'kwarʉ u'tɨ wako'wa kasa ene'pʉ tʉpona. 11 Mɨrɨ awonsi'kɨ main uyee'pʉ Epʉn awonsi'kɨ, “Umu ɨmɨrɨ, uni'nʉnkanʉ; ɨpɨ' pori' pe e'ai' ipan pe,” tawon. Iseneses 22:2; Eren 2:7; Aisaya 42:1; Ma'siu 12:18; Ma' 9:7
12 Inke pʉra rɨ, Ita'kwarʉ uya ennoko'pʉ rɨmono' ta'. 13 Rɨmono' tau iyesi'pʉ 40 kaisa rɨ wʉi, Se'tan* Se'tan—Makoi ese' isakon, Papa eseru ewaruma'tɨnin ta e'kwa pe. esi'pʉ i'tupɨtʉ pɨ'. Mɨrɨ yau rɨ kanan ene amʉ' pokon pe iyesi'pʉ, mɨrɨpan ene pɨ' inserʉ amʉ' esi'pʉ.
Wapiyaro' Kon Tʉpoitorʉ Pe Te'ton Kon Kɨ'ma'pʉ Sises Uya
(Ma'siu 4:12-22; Ʉru' 4:14-15; 5:1-11)
14 Isaan a'sisa' to' uya tʉpo pariki'si ta', Kiyarari pona Sises utɨ'pʉ, wakʉ Papa ekareei ekama pɨ'. 15 “Iweyu e'seposa' man, Papa e'to' esa' wannɨ pe man a'ko pe! Amakooi kon apai era'tɨtɨ', mɨrɨ awonsi'kɨ itekare apurɨtɨ'!” ta'pʉ iya. Ma'siu 3:2
16 Sises usarɨ koro'tau parau ku'pɨri Kiyarari piyawɨrɨ, asa'ron kon moro' a'sinin nan ka'pon amʉ' ene'pʉ iya, Saiman, mɨrɨ awonsi'kɨ iyakon Anturu pokon, tʉpunwerʉ kon yai moro' amʉ' a'si to' uya esi'pʉ. 17 Sises uya ta'pʉ to' pɨ', “Upɨkɨrɨ ɨsi'tɨ'. Ɨkonekato' kon pe uya ka'pon amʉ' a'sinin nan pe,” ta'pʉ iya. 18 Mɨrɨ pe rɨ, tʉpunwerʉ kon tʉnɨnse to' utɨ'pʉ ipɨkɨrɨ.
19 Ɨnnɨ iwa rʉ'kwɨ itɨsa' a'tai, Isens ene'pʉ iya, Sepiti mu mɨrɨ awonsi'kɨ Isaan, iyakon kanau yau, tʉpunwerʉ kon konepɨtʉ pɨ'. 20 Oko pe pʉra rɨ, to' kɨ'ma'pʉ iya, mɨrɨpan kon uya tʉkʉipʉnʉ kon mɨrɨ awonsi'kɨ aka'ne' pe anʉnsa' kon ipoitorʉ ton pokon pe tʉnɨnse kanau yau, to' utɨ'pʉ ipɨkɨrɨ.
Makoi A'kwarʉ Enpa'ka'pʉ Sises Uya
(Ʉru' 4:31-37)
21 To' utɨ'pʉ Ka'paneyan pona; Sapa' uye'sa' a'tai, Sises utɨ'pʉ Esuwerʉ amʉ' usenupato' iwʉ' ta'. Mɨrɨ yau, to' enupa pɨ' iyepiya'tɨ'pʉ. 22 Ka'pon amʉ' usewansiuka'pʉ enupan nɨto' iya pɨ', apʉne pʉra tenupa iya 'nokon pɨ' tʉmeruntɨrʉkenan pe kuru rɨ, Main pɨ' enupanin nan kasa pʉra. Ma'siu 7:28-29 23 Mɨrɨ koro'tau, ka'pon, makoi makoi, mɨrɨ pe pʉra ɨri, Kiri' maimu yau; v. 26-27 yau nɨrɨ. a'kwarʉ yen pe te'sen mɨrɨ yau Esuwerʉ amʉ' usenupato' iwʉ' tau, ukɨ'pɨ'nʉmʉ'pʉ, 24 “Sises, Nasare' pon, ɨ'rɨ pe ina ku'se'na ɨuye'sa'? Ina pe' ma'tanʉ'se'na ɨuye'sa'? Kɨnyi'tuyai' ɨmɨrɨ kʉrɨ rɨ—Wakʉ Ye' Papa Iwano'!” ta'pʉ iya ipɨ'.
25 “E'pana e'kɨ! Epa'kakɨ iyapai!” ta'pʉ Sises uya e'se'ne' pe.
26 Makoi a'kwarʉ uya e'se'ne' pe ka'pon i'ki'ma'pʉ, mɨrɨpan epa'ka'pʉ iyapai tʉupirorʉnse. 27 Ka'pon amʉ' usewansiuka'pʉ, mɨrɨpan kon usekama'popɨtʉ'pʉ tiwano' kon pe, “Ɨ'rɨ si serɨ? Emenna' usenupan nɨto'—meruntɨ a'kɨron! Makoi a'kwarʉ ton nɨ apiyo'manin, mɨrɨpan kon esi imaimu awɨrɨ!” ta'pʉ to' uya.
28 Itekareei utɨ'pʉ inke pʉra kuru rɨ siya rɨ Kiyarari nono poro.
Tu'kan Kon Nɨ Epi'tɨpɨtʉ'pʉ Sises Uya
(Ma'siu 8:14-17; Ʉru' 4:38-41)
29 Tepa'kasa' kon a'tai Esuwerʉ amʉ' usenupato' iwʉ' tapai, to' utɨ'pʉ Saiman mɨrɨ awonsi'kɨ Anturu pata'se' ya'. Isens mɨrɨ awonsi'kɨ Isaan pokon utɨ'pʉ to' a'kɨrɨ. 30 Saiman ewo'pʉ esi'pʉ e'kɨɨi'man pɨ', te'kwe' tau. Inke pʉra rɨ Sises uye'sa' a'tai, to' uya ekama'pʉ ipɨ'. 31 Sises utɨ'pʉ ipiya', itemiyatʉ pɨ' ta'sii' i'mʉ'sa'ka'pʉ iya. Iye'kɨɨi'mato' ereuta'pʉ, mɨrɨpan uya to' mʉta'napa'pʉ.
32 Pata uko'mansa' a'tai, wʉi enu pata'pʉ pe, ka'pon amʉ' uya tanporo rɨ takuru'kena' nan mɨrɨ awonsi'kɨ makoi a'kwarʉ yen ton nee'pʉ Sises piya'. 33 Tanporo rɨ mɨrɨ pata yau te'san ka'pon amʉ' amʉra'pʉ mʉra'ta na'. 34 Sises uya tu'kan kon nɨ takuru'kena' nan epi'tɨpɨtʉ'pʉ to' eparan apai'ne, mɨrɨ awonsi'kɨ makoi a'kwarʉ ton nɨ enno'pɨtʉ'pʉ iya. Makoi a'kwarʉ ton usaurokʉ i'se pʉra rɨ iyesi'pʉ, apʉne pʉra to' uya ti'tu wenai.
Sises Ɨpʉrema'pʉ Tʉ'kenan Pata Yau
(Ʉru' 4:42-44)
35 Awanakʉi' kuru, ewarupɨ pe rɨ marɨ pata e'tane, Sises e'mʉ'sa'ka'pʉ, mɨrɨpan utɨ'pʉ ɨutɨ tapai tʉ'kenan pata ya' ɨpʉremase'na. 36 E'tane Saiman mɨrɨ awonsi'kɨ itonpa ton utɨ'pʉ iwarinpase'na. 37 To' uya eposa' a'tai, “Tanporon kon man awarinpa pɨ'!” ta'pʉ to' uya ipɨ'.
38 Sises uya to' eikʉ'pʉ, “Tʉron nɨ airɨ eke iwa ton a'ko pa'nan pata ton ya' utɨnpai'nokon. Mɨrɨ yau'ne kanan itekare ekamato' pe uya. Mɨrɨto' pe uye'sa' serɨ,” ta'pʉ iya.
39 Mɨrɨpan utɨ'pʉ siya rɨ Kiyarari poro itekare ekama pɨ' Esuwerʉ amʉ' usenupato' iwʉ' ton tau, mɨrɨ awonsi'kɨ makoi a'kwarʉ ton nɨ enno'pɨtʉ'pʉ iya. Ma'siu 4:23; 9:35
Erekʉ'pan Ka'pon Epi'tɨ'pʉ Sises Uya
(Ma'siu 8:1-4; Ʉru' 5:12-16)
40 Erekʉ'pan Erekʉ'pan, mɨrɨ pe pʉra Leper, Enkeri'si pe. Kiri' maimu yau utapurɨpɨtʉ'pʉ tu'kan nɨ pi'pɨ eparan ese' pe, leprosy kuru pen nɨ pɨ'. ka'pon uyee'pʉ Sises piya'. Tese'mu po esii'ma iyeta'kwanʉmʉ'pʉ ipɨ', “Ɨnku'pai ɨwesi yau, wakʉ pe ukupʉ auya,” ta'pʉ iya.
41 Sises usentu'ma'pʉ§ Tʉron nɨ ton imenukasa' yau, usakorota'pʉ tawon esi. ipɨ'. Temiyatʉ ɨnka'pʉ iya, mɨrɨpan uya a'pɨtʉ'pʉ. “Ɨnku'pai rɨ e'ai'. Wakʉ pe e'kɨ!” ta'pʉ iya ipɨ'. 42 Mɨrɨ a'tai rɨ, ka'pon erekʉ usepi'tɨ'pʉ, mɨrɨpan ena'pʉ wakʉ pe rɨ. 43 Sises uya inke pʉra ennoko'pʉ ipanama tʉpo se tukai', 44 “Ɨnʉ' pɨ' rɨ serɨ kʉsekamai, e'tane enta ɨsenpoikata Papa ena' use'man nɨto' tʉrawasomanin ena', mɨrɨ awonsi'kɨ ɨuse'mato' pe te'sen, Mosi' uya tasa' na'ne' awɨrɨ mʉtʉrʉi', ɨyekorʉkasa' ekamanin pe to' pɨ',” ta'pʉ iya. Ripaiti'kas 14:1-32
45 E'tane kʉrɨ rɨ ka'pon utɨ'pʉ siya rɨ itekareei ekamase. Mɨrɨ moron nʉ'pʉ pe Sises epa'ka poken pʉra rɨ iyesi'pʉ eke iwa pata ton ya'ne, e'tane rɨ ka'pon amʉ' uye'pɨtʉ'pʉ mɨ'tapai'ne rɨ ipiya'.

*1:1 Tʉron nɨ ton imenukasa' yau, Papa Mumu tawon pʉra iyesi.

1:2 Mara'kai 3:1

1:3 Aisaya 40:3

§1:4 Tʉron nɨ ton imenukasa' yau, Isaan Pa'tes usenpoika'pʉ rɨmono' tau itekare ekama pɨ', tawon esi.

1:6 2 Kin Amʉ' 1:8

1:11 Iseneses 22:2; Eren 2:7; Aisaya 42:1; Ma'siu 12:18; Ma' 9:7

*1:13 Se'tan—Makoi ese' isakon, Papa eseru ewaruma'tɨnin ta e'kwa pe.

1:15 Ma'siu 3:2

1:22 Ma'siu 7:28-29

1:23 makoi, mɨrɨ pe pʉra ɨri, Kiri' maimu yau; v. 26-27 yau nɨrɨ.

1:39 Ma'siu 4:23; 9:35

1:40 Erekʉ'pan, mɨrɨ pe pʉra Leper, Enkeri'si pe. Kiri' maimu yau utapurɨpɨtʉ'pʉ tu'kan nɨ pi'pɨ eparan ese' pe, leprosy kuru pen nɨ pɨ'.

§1:41 Tʉron nɨ ton imenukasa' yau, usakorota'pʉ tawon esi.

1:44 Ripaiti'kas 14:1-32