ZÃA
Yã́ pↄ́ kú láɛ bee guuↄ
Yesu Kilisi baona lá mɛ̀n síiↄ̃ↄ guu Zãa láɛ bee mɛ́ adoa. Yesu taasikɛa yã́ bàasi (18-19), yã pↄ́ kú láɛ bee guu doũ ń baona lá kĩniↄo. Ɔ̃mɛ nↄsɛa Kana (2.1-12) yã'ò ń Nikodɛũ gɛa Yesu kĩ́i yã́o (3.1-21) ń Samali nↄɛ yã́o (4.1-12) ń Bɛzata kpáa'okĩi gyãe gbã́gbãa yã́o (5.1-18) ń gbɛ̃́ pↄ́ wa ì vĩ̀a gbã́gbãao (9.1-41) ń yãpãleↄ. I Yesu yãkɛaↄ o dasio, ãma pↄ́ pↄ́ a ò Yesu yãdàdaò gbɛ̃́ↄnɛ maamaaɛ.
Lápi daalɛkĩi (1.1-18) ↄ̀lↄwɛ̃ɛ kɛ́ Yesuá Lua Yã́ pↄ́ ìↄ ku gↄↄpiiɛ, ↄ̃ à gↄ̃̀ gbɛ̃nazĩna ũ a kú ń guu wɛ̃ni ń gupuao ń sĩanao ũ.
Baona láɛ bee kpaalɛa lɛɛ plaɛ, yã́ pↄ́ kɛ̀ zadↄ̃ Yesu kũgↄↄ i kao (2.4) ń yã́ pↄ́ kɛ̀ kɛ́ aà tↄbↄgↄↄ kào (12.23).
E aà gↄↄ àↄ ká (1.19-12.50). Zãa Da'ilɛna dↄ̀aa kɛ̀ Yesupi seelade ũ. Aà ìwaↄ Ãndelee ń Filipio ń Natanaɛlio kɛ̀ seeladeↄ ũ lↄ, yã́ pↄ́ an baade è Yesuwa ↄ̃ à kɛ̀ a seelade ũ. Bee gbɛa à Yesu kpaaũa ń gbɛ̃eↄ yã'ò ń dabudabu mɛ̀n sopla pↄ́ à kɛ̀ seela ũↄ. Dabudabupiↄ mi mɛ́ yã́ ũ. Kɛ́ Zãa yã́ sɛ̃́ia beeↄ ò a làa, à yã́ pↄ́ Yesu ò azĩa yã́ musu kɛ̃̀ (12.37-50).
Kɛ́ Yesu gↄↄ kà (13.1). Yesupi lɛ́ gbɛzã dìlɛ a ìwaↄnɛ lá wì kɛwa (13-16). Bee gbɛa wabikɛa guu i gi taasi pↄ́ a kɛio, ↄ̃ à a ìwa pↄ́ aa gↄ̃ a kpɛↄ nà a Maeɛ a ↄzĩ (17). Ɔ̃ Zãa Yesu kũa yã́ dàu a sìu lá a yã́ kú baona lá kĩniↄ guuwa, lá wà yãdàaàla, wà aà pà lipãakↄ̃awa, ↄ̃ wà aà mia è da gii (18-20). Aà bↄa gau gbɛa à bↄ̀ mↄ̀ Maliama Madelɛni ń a ìwaↄwa, atɛ̃sa Tomaa. Lɛɛ 21 guu à bↄ̀ mↄ̀ a ìwa gbɛ̃ↄn soplaↄwa Tibelia ísida lɛ́.
Lápi láakĩi (20.30-31) Zãa yã́ pↄ́ tò a baona lápi kɛ̃̀ ò, kɛ́ wà e Yesu sí Lua Nɛ́ Mɛsii ũ, wí wɛ̃ni e aà náaikɛa yã́i, asa Lua mɛ́ Yesu zĩ̀, ↄ̃ Yesu mɛ̀ ámɛaa zɛ́ ń wɛ̃nio ń sĩanao ũ (14.6).
1
Yesu Kilisi mↄa dṹnia guu
Asĩnizĩ Yã́ kú, Yã́pi kú ń Luao, mɛ́ Yã́piá Luaɛ. A kú ń Luao asĩnizĩ. Lua pↄ́pii kɛ̀ aà sabaiɛ, pↄe ku à kɛ̀ aà saio. Aà guu wɛ̃ni kuu, mɛ́ wɛ̃nipi dɛ gupua ũ gbɛ̃́ↄnɛ. Gupuapi ì bii gusiau, ↄ̃ gusiapi lí e dàao.
Lua gbɛ̃e zĩ̀, aà tↄ́n Zãa. À mↄ̀ gupuapi seelade ũ, à aà yã'ò gbɛ̃́ↄnɛ, kɛ́ gbɛ̃́pii e aà náaikɛ a sabai. Aàpi mɛ́ gupuapi ũo, à mↄ̀ gupuapi seelade ũɛ. Gupua sĩande pↄ́ ì gupu gbɛ̃́piiɛ mɛ́ lɛ́ mↄ́ dṹnia guu.
10 A ku dṹnia guu. Baa kɛ́ Lua dṹnia kɛ̀ aà sabai, dṹnia i aà dↄ̃o. 11 À mↄ̀ a bɛ, ↄ̃ aà gbɛ̃́ↄ i aà dilɛo. 12 Gbɛ̃́ pↄ́ zɛ̀aànↄ aa aà náaikɛ̀ↄ sↄ̃, à ń gbá zɛ́ aa gↄ̃̀ Lua nɛ́ↄ ũ. 13 An iapi i bↄ gbɛ̃e au guuo, i bↄ mɛfɛlɛa ge gↄ̃ɛ pↄeã kĩ́io, Lua mɛ́ ń í. 14 Yã́pi gↄ̃̀ gbɛ̃nazĩna ũ, à gↄↄplakɛ̀wanↄ, ↄ̃ wa aà gawi è,* Bↄa 33.18 Mae Lua Nɛ́ mɛ̀ndona gawiɛ, gbɛ̃kɛ ń sĩanao pɛ̀ɛwà. Bↄa 34.6
15 Zãa mɛ́ aà seelade ũ, à pũ̀na à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ ma aà yã'òn kɛ. Ma mɛ̀ gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ ma gbɛa dɛmala, kɛ́ a ku ma ãa yã́i. 16 Aà gbɛ̃kɛ pɛɛawà guu à gbɛ̃kɛkɛ̀ wá baadeɛ, mɛ́ aà gbɛ̃kɛpi kɛ̀ gbɛ̃kɛ ũ. 17 Lua a ikoyã kpàwɛ̃ɛ Mↄiziwa, à gbɛ̃kɛ ń sĩanao kɛ̀wɛ̃ɛ Yesu Kilisi sabaiɛ. 18 Gbɛ̃e i wɛsi Lualɛ yãao. Lua Nɛ́ mɛ̀ndona pↄ́ kpaa a Maepi kùɛ mɛ́ tò wa aà dↄ̃.
Zãa Da'ilɛna seeladekɛa
(Mat 3.1-17, Maa 1.1-11, Luk 3.1-22)
19 Yuda gbãade pↄ́ kú Yelusalɛũↄ sa'onaeↄ ń Levii buieↄ zĩ̀ Zãawa, ↄ̃ aa aà là aa mɛ̀: Ḿmɛnn déi? Yã́ pↄ́ a ònɛ́n kɛ: 20 A ònɛ́ wásawasa, i yãe ulɛnɛ́o à mɛ̀: Mɛsiin ma ũo. 21 Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: Dén n ũ sai? Ɛlian Mal 3.23 n ũa? A wèmá à mɛ̀: Aawo! Ɔ̃ aa ɛ̀a aà là lↄ: Ãnabi zↄ̃ↄn§ Iko 18.15 n ũa? A wèmá à mɛ̀: Aawo! 22 Ɔ̃ aa òɛ̀ lↄ: Ḿmɛnn dé sↄ̃i? Owɛ̃ɛ kɛ́ wà e o gbɛ̃́ pↄ́ wá zĩ́ↄnɛ. Kpelewa ńlɛ o nzĩa yã́ musui? 23 Ɔ̃ à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ a lↄↄ dↄ gbáau, àlɛ onɛ́ wà zɛpoo Diiɛn ma ũ, lá ãnabi Isaia a yã'òwa.* Isa 40.3
24 Gbɛ̃́ pↄ́ wà ń zĩ́piↄ sↄ̃, aa bↄ̀ Falisiↄ kĩ́iɛ. 25 Ɔ̃ aa aà là aa mɛ̀: Lá Mɛsiin n ũo ge Ɛlia ge ãnabi zↄ̃ↄ, bↄ́yãi ńlɛ gbɛ̃́ↄ da'ilɛkɛi? 26 Zãa wèmá à mɛ̀: Mi gbɛ̃́ↄ da'ilɛkɛ, ãma gbɛ̃e kú á guu, á aà dↄ̃o. 27 Àlɛ mↄ́ ma gbɛa, mi ka kɛ́ mà aà sabala bↄbↄɛ̀o. 28 Yã́pi kɛ̀ Bɛtani pↄ́ kú Yuudɛ̃ baale, gu pↄ́ Zãa lɛ́ gbɛ̃́ↄ da'ilɛkɛuɛ.
29 Kɛ́ a gu dↄ̀, Zãa Yesu è àlɛ mↄ́ a kĩ́i, ↄ̃ à mɛ̀: Sã pↄ́ Lua kpà a dṹnia duuna wolon kɛ. 30 Gbɛ̃́pi yã́ má ò yãa ma mɛ̀, gbɛ̃́ pↄ́ lɛ́ mↄ́ ma gbɛa dɛmala, kɛ́ a ku ma ãa yã́i. 31 Má aà dↄ̃ yãao, ãma ma mↄ, málɛ gbɛ̃́ↄ da'ilɛkɛ, kɛ́ Isailiↄ e aà dↄ̃ yã́iɛ.
32 Zãa mɛ́ aà seelade ũ à mɛ̀: Ma Lua Nisĩna è à bↄ̀ luabɛ à sù lán felenawa à mↄ̀ dìɛ̀. 33 Má aà dↄ̃ yãao. Kɛ́ Lua ma zĩ gbɛ̃́ↄ da'ilɛkɛi, a òmɛɛ gbɛ̃́ pↄ́ má è Lua Nisĩna mↄ̀ dìɛ̀, aàpi mɛ́ a gbɛ̃́ↄ da Nisĩnapiu. 34 Ma bee è, ↄ̃ má dɛ aà seelade ũ, ↄ̃mɛ Lua Nɛ́ ũ.
Yesu ìwa sɛ̃́iaↄ
35 Kɛ́ a gu dↄ̀, Zãa ɛ̀a ku we lↄ ń a ìwaↄ gbɛ̃ↄn plao. 36 Kɛ́ à Yesu è àlɛ gɛ̃, à mɛ̀: Sã pↄ́ Lua kpàn we! 37 Kɛ́ ìwa gbɛ̃ↄn plapiↄ yã́pi mà, aa bↄ̀ tɛ Yesuzi. 38 Yesu lìli a è aa tɛazi, ↄ̃ à ń lá à mɛ̀: Bↄ́ á yeii? Aa òɛ̀: N bɛ ku má ni Labi? (Bee mɛ̀ Mɛtulu.) 39 A wèmá à mɛ̀: À mↄ gwa. Ɔ̃ aa gɛ̀ gu pↄ́ a kuu è, ↄ̃ aa gↄ̃̀aànↄ zĩbeezĩ. Oosi mↄ̀ síiↄ̃ zaawa.
40 Gbɛ̃ↄn pla pↄ́ aa Zãa yãmà aa bↄ̀ tɛ Yesuzipiↄ, an gbɛ̃do á Simↄↄ Piɛɛ dãuna Ãndeleeɛ. 41 À gɛ̀ a vĩ̀i Simↄↄ lè gĩa, ↄ̃ a òɛ̀: Wa Mɛsii è. (Bee wì mɛ lↄ Kilisi.) 42 Ɔ̃ à gɛ̀aànↄ Yesupi kĩ́i. Yesu aà gwà soee à mɛ̀: Zãa nɛ́ Simↄↄn n ũ. Wali onɛ sa Piɛɛɛ. (Bee mɛ̀ gbɛ.)
43 Kɛ́ a gu dↄ̀, Yesu ye ta Galile bùsuu, ↄ̃ à kpàaũ ń Filipio. A òɛ̀: Tɛmazi. 44 Filipipiá Ãndelee ń Piɛɛo bɛ wɛ̃́lɛ Bɛsaida gbɛ̃́ɛ. 45 Ɔ̃ Filipi gɛ̀ Natanaɛli lè à mɛ̀: Gbɛ̃́ pↄ́ Mↄizi a yã'ò a ikoyã guu mɛ́ ãnabiↄ a yã'ò lↄ, wa aà è. Yosɛfu nɛ́ Yesuɛ. Nazalɛti gbɛ̃́ɛ. 46 Natanaɛli òɛ̀: Gbɛ̃maa a bↄ Nazalɛtie? Filipi òɛ̀: Mↄ ǹ gwa. 47 Kɛ́ Yesu Natanaɛli è àlɛ mↄ́ a kĩ́i, à aà yã'ò à mɛ̀: Isaili zálalan kɛ, aà nↄ̀sɛ mↄafili vĩo. 48 Ɔ̃ Natanaɛli òɛ̀: Ń ma dↄ̃ má ni? Ɔ̃ Yesu wèwà à mɛ̀: E Filipi àↄ gɛ́ n sísii, ma n e kaadↄɛna gbáu. 49 Ɔ̃ Natanaɛli òɛ̀: Mɛtulu, Lua Nɛ́n n ũ, Isailiↄ Kían n ũ. 50 Yesu òɛ̀: Kɛ́ má ònɛ ma n e kaadↄɛna gbáu, ↄ̃ n ma náaikɛ̀a? Ńyↄ̃ yãzↄ̃ↄ e dɛ kɛ́ beela. 51 À ɛ̀a òɛ̀ lↄ: Sĩana málɛ oɛ́, á luabɛ e wɛ̃a, Lua malaikaↄ i dɛdɛ Gbɛ̃nazĩn Nɛ́wa, aai pilawà. Daa 28.12

*1:14 Bↄa 33.18

1:14 Bↄa 34.6

1:21 Mal 3.23

§1:21 Iko 18.15

*1:23 Isa 40.3

1:51 Daa 28.12