Nan Surat Pablo Kan
Tito
Nan Omona Ay Ammuwun
Nan nauy ay surat Pablo at para kan Tito. Hi Tito at fiakun Judio ay enmafurot kan Cristo kiapú ta insursuruwan Pablo hiya (1:4). Hi Tito at matalek ya makakud ay namadfiachang kan Pablo as nan chununa. Kenadwaana cha Pablo kan Bernabe as nan nakimitinancha ad Jerusalem (Gal. 2:1). Liniwliwan us Tito hi Pablo as nan kawad-an Pablo ad Macedonia (2 Co. 7:5-7). Hiya us nan finaor Pablo ad Corinto ay mangenongnong as nan siping ay enamongcha para as nan chiyuycha makasapor ay omaafurot ad Jerusalem (2 Co. 8:6, 16-24). Nan usa pay at kenadwaana hi Pablo ay inmuy ad Creta ay luta ay liniliwus chi fiayfiay ta fiadngana hi Pablo ay mangekasaba as nan Ammay ay Chamag hid-i. Angkiay ya infiaten Pablo hi Tito ad Creta ta ituruyna ay mangisursuru as nan chiyuycha omaafurot hid-i.
Nunsurat hi Pablo kan Tito ta ifilina kan hiya nan masapor ay atuna ya isuruna as nan iglesia ad Creta. Nan usa pay as nunsuratan Pablo at ta chumutok hi Tito as mangepangpanguru as nan chiyuycha iglesia henan tunggal ili hid-i (1:5). Tay as nan hana ay timpu at ongorcha nan omaafurot hid-i, ngem nalilifokcha kiapú ta inun-unudcha nan sursuron nan chiyuycha achi tit-iwa ay mun-isursuru (1:10-11). Lenayad us Pablo ay palutukun Tito nan chiyuycha nunkatiku ay cha atuatun nan chiyuycha i-Creta ay kaman as nan kenangutum, umiwet, ya kenapadsok, ya tapina pay (1:12-16). Insuron pay Pablo kan Tito nan atun ay mangisuru as nan anam-amá, anen-ena, fiafiallu ya mafiabfiaor (2:1-10).
Nan Nakudkudwaan Nan Nauy Surat
Nan Laplapon Nan Surat 1:1-4
Nan Chiyuycha Mangepangpanguru As Nan Iglesia 1:5-16
Nan Sursuru As Nan Tukutukún Ay Kasasaad Chi Tataku 2:1-15
Nan Ekaman Nan Chiyuycha Omaafurot 3:1-11
Nan Anongos Nan Surat 3:12-15
1
Nan Laplapon Nan Surat
Ha-un hi Pablo ay usa ay fiabfiaarun Apo Dios ya apostol Jesu Cristo. Hi Apo Dios at piniliyak ya finaorak ta uyku papigsaun nan pammaten nan chiyuycha pinilina ay tatakuna ya ta uyku etoróng chicha as nan tit-iwa ay sursuru ay maiyunud as nan nadiosan ay panagfiyag. Atok am-in chaná ta wachay namnamauncha ay fiyag ay maid patingkiana ay enkaren Apo Dios sakbay mafiayang nan luta. Hi Apo Dios at achi poros munkutkutum.* 2 Tim. 2:13; Heb. 6:18 As nan ustu ay timpu ay pinilina, enpakaammuna nan nauy fiyag ay maid patingkiana babaen as nan nangekasabaak as nan Ammay ay Chamag ay entalekna kan ha-un. O, enkasabak nan Ammay ay Chamag, tay infilin Apo Dios ay mangesarakan kan chitaku.
Nauy nan suratku kan he-a, Tito ay ifilangku as tit-iwa ay anakku kiapú as nan pammati takú.
Sapay koma ta mawawacha kan he-a nan grasya ya nan natalna ay numnum ay nurpu kan Apo Dios ay Ama takú ya nurpu kan Cristo Jesus ay mangesarakan kan chitaku.
Nan Mangepangpanguru As Nan Iglesia
(1 Tim. 3:1-7; 1 Ped. 5:1-4)
Nan nanaynanak kan he-a ad Creta at ta enongnongmu nan chaan pay naenongnong ya ta munpilika as mangepangpanguru as nan chiyuycha iglesia henan am-in ay il-ili hesa. Hiyasa nan infilinku ay atum. Nan piliyum ay mangepangpanguru at masapor maid maepafiasor kan hiya, ya kun usa nan asawana. Masapor ay nan an-akna at enmafurotcha kan Apo Dios, maid kaap-apatancha as munlumu as machachaelancha ya achicha nasokel. Kiapú ta hiya nan matalek ay mangaywan as nan iglesian Apo Dios, masapor maid maepafiasor kan hiya. Masapor us achi napangas, achi fungngat, achi futtang, achi omaabkor ya achi naakum as siping. Kun at masapor manangmangili ya laylaychuna ay atun nan ammay. Masapor us manang-etpor, nalintig, nasantowan ya naonngan. Masapor popomkat hiya as nan tit-iwa ay sursuru ay maiyunud as nan kalen Apo Dios ta mafialinay awisun nan tapina ay omafurot as nan tit-iwa ay sursuru ya ta maepailana nan kenomsawan nan chiyuycha mangontrakontra as na.
10 Ifilinku sa, tay ongor nan tataku hesa ay nunkasokel ay manngor as nan tit-iwa ay sursuru, kaskasin nan chiyuycha Judio ay omaafurot ay mangepapelet as nan Lintig Moises. Chacha al-allilawun nan tapina ay tataku babaen as nan ap-apat ay maid kotkotokna. 11 Masapor maepakinak chasa ay tataku, tay chacha al-allilawun nan pammaten nan tapina ay pamilya babaen as nan chacha mangisursuruwan as fiakun libfengna ay maisuru. Kafiafiain pay nan pangkepcha, tay laychuncha yangkiay ay omara as siping. 12 Usa as nan chiyuycha kanancha un pomapadtu ay kailiyancha ay i-Creta nan nangali, “Mangisiw paat am-in chi i-Creta, tay nunkangutumcha, napadsokcha ay munchunu ya kun hi kakan chi elamakcha.” 13 Tit-iwa met na ay kenalina maepangkep kan chicha. Isunga sengaram chicha ta ustu ya pumigpigsa nan pammaticha 14 ya ta achicha afurotun nan pinupus-uy ay es-estoryan chi Judio ya nan lintig ay enam-ammaan chi tataku ay mangachi as nan tit-iwa ay sursuru. Mar. 7:14-19; Ara. 10:9-15; Col. 2:20-22 15 Nan taku ay nacharos chi numnumna at ifilangna as nacharos nan am-in ay makan. Ngem nan taku ay naruket chi numnumna ya achi omafurot at ifilangna ay maid poros nacharos ay makan, tay kenokomsaw chi numnumna ya achina maematonan chi ammay ya mangotettet. 16 Chacha kankanan un am-ammucha hi Apo Dios, ngem mamaila as nan chacha at-atun ay achiyuncha hi Apo Dios. Kaiisiw nan ukialicha, nasokelcha, ya achicha poros kafiaelan ay mangekaman as ammay.

*1:2 2 Tim. 2:13; Heb. 6:18

1:14 Mar. 7:14-19; Ara. 10:9-15; Col. 2:20-22