QꞌU BꞌAꞌNLA CHAJ CHUSBꞌALTETZ U JESUUS ITZꞌIBꞌA U TIO
Yol tiꞌ u uꞌ tzaꞌ
Aatz u uꞌ tzaꞌ, aꞌ tzꞌibꞌan maꞌl qꞌu chusulibꞌ vaꞌl Tio utz, Levii ibꞌii majte. Choktaj tu u uꞌ tzaꞌ 9.9-13; 10.1-4. Jajol jaꞌmel alkavaarich u taqꞌon u vinaj tziꞌ; lochol tetz u ijlenal tu Roma tiꞌ teesal puaj tiꞌ qꞌu tetz aa tenamil tu Israeel. Tiira ixvamich qꞌu aanima tu qꞌu aa Israeel qꞌuꞌl ech aqꞌon niꞌaneꞌ vaꞌl niꞌan u Tio tziꞌ. Pek u Jesuus sikꞌlen. Ech taqꞌka u taqꞌon tiꞌ ixambꞌu tiꞌ. Kamal aa Galileaich u Tio tziꞌ. Ech tiira aꞌ ilon abꞌin qꞌu kam kꞌatz u Jesuus.
Aatz qꞌu kam itzꞌibꞌa u Tio tzaꞌ, tziꞌtzoch chit talax iꞌana. Nitaleꞌ kam kam uch tiꞌ vaꞌte. Echaꞌ tziꞌ aas kam iꞌan u Jesuus tu maꞌl muꞌkꞌul, ech kam tepaj iꞌan tiꞌ majte. Aꞌ qꞌuꞌl nikꞌuch u Tio tziꞌ. Ech aꞌ u jalbꞌal tibꞌ tuchꞌ qꞌu kam itzꞌibꞌa u Kuxh, u Lucas, tuchꞌ u Xhan. Nimnaꞌl tu U Tio 8.1, 5, 14, 16.
Yeꞌ maas ootzajimal kam tuul tzꞌibꞌal u uꞌ Tio tzaꞌ. Nitalaxeꞌ aꞌ itzꞌibꞌaleꞌ aas yeꞌsajich tuch u mam chꞌaꞌo tu u yaꞌbꞌ 70 m.t.J. tixoꞌl qꞌu yaꞌbꞌ 56 — 60. Maꞌxoj 1,940 yaꞌbꞌ cheel. Kajay qꞌul iyol u Tio tzaꞌ, aꞌ tzꞌibꞌalik tu yolbꞌal griego, kꞌuxh arameoich viyolbꞌal tu u titzꞌpebꞌal. Yeꞌ ootzajibꞌe til atichku u Tio tziꞌ aas itzꞌibꞌat u uꞌ tzaꞌ.
Nimnaꞌl tu qꞌul iyol u Tio tzaꞌ, aas aꞌ nitzꞌibꞌav u uꞌ tu qꞌu Israeel tzaꞌ. Echtzixeꞌt kaana nital tiꞌ u titzꞌpebꞌal u Jesuus aas abꞌil meero qꞌul ikꞌuy imam. Vatzsaj nikꞌucheꞌ aas nojchit ituꞌxh ixalam u Abrahaam tuchꞌ u Daviid. Nitaleꞌ abꞌil qꞌul ikꞌuy imam u Xhep. Sibꞌ yol nital u uꞌ Tio tiꞌ qꞌu qꞌesal uqꞌaybꞌal majte. Nikꞌucheꞌ aas yeꞌ nitxꞌol tiqꞌol u yolbꞌal Tioxh vatz qꞌu aanima.
Nipajikꞌuch u Tio tu u uꞌ majte tzaꞌ aas aꞌ viTxaaom u Tioxh u Jesuus. Aꞌ vaꞌl nichtal u Tioxh koꞌxtene aas sauli. Nichok txumbꞌal u Tio kaniꞌch tok tiviꞌ qꞌu Israeel kajayil siꞌaneꞌ aas nojchit aꞌ viTxaaom u Tioxh u Jesuus tan, yeꞌt kꞌulax tu qꞌu qꞌesala. Sibꞌal qꞌu yol bꞌaxabꞌsamich talax tiꞌ u tulebꞌal u Jesuus tzojpi vaꞌl tootzajich qꞌu Israeel tu u oꞌtla mantaar.
Tiira titzꞌa u Tio bꞌaꞌnil kaniꞌch itzꞌibꞌal vichusbꞌal u Jesuus siꞌaneꞌ; tiꞌ ichustu tu qꞌu Israeel kam bꞌanel tu viakꞌ txumbꞌal u Jesuus iqꞌomal. Tan paarten vatz u oꞌtla mantaar. Echtzixeꞌt oꞌ tanul el tu qꞌul iyol iꞌan tiꞌ ichusax viQꞌesalail u Tioxh vaꞌl ul iꞌan u Jesuus. Aatz u bꞌaxa, ayaꞌ vaꞌl “Sermón del monte” chu teꞌl tu kastiya. Atil tu u 5.3—7.27. Aꞌ u mantaar tetz qꞌu aanima nitok tiꞌ u Jesuus; kam itxumbꞌal samotxiꞌaneꞌ niyolonka. Kam echaꞌ iꞌan u Tioxh aas taqꞌ mantaar tu u Moisees tu u Antiguo Testamento sinima qꞌul ituꞌxh ixalam u Abrahaam, echat vaꞌl iꞌan u Jesuus nital u Tio tzaꞌ. Taqꞌ mantaar sinima qꞌu niman tetz tikuenta u akꞌla txumbꞌal tetz u Tioxh.
Aatz u kaꞌbꞌ tanul, ayaꞌ vaꞌl nital u Tio tu u 10.5-42 kam vaꞌl tal u Jesuus tu qꞌu chaj, ayaꞌ qꞌu qꞌesala xoꞌl qꞌu niman tetz u Jesuus qꞌuꞌl bꞌaxa paxsan u bꞌaꞌnla chusbꞌal.
Aatz u toxvaꞌ tanul, ayaꞌ vaꞌl tu u 13.3-52 nital unjolol chusbꞌal u Tio tiꞌ viQꞌesalail u Tioxh qꞌuꞌl tal u Jesuus. Chukchaj kam nikꞌam tiꞌ.
Aatz tek u kaavaꞌ tanul yol itzꞌibꞌa u Tio, ayeꞌn tu u 18.3-25. Nichusun u Jesuus tiꞌ u kuybꞌal, tiꞌ u jeꞌsaibꞌ. Nitaleꞌ kam ech vitxumbꞌal qꞌu aanima siꞌaneꞌ qꞌuꞌl nitok tiꞌ viQꞌesalail u Tioxh.
Ech tu tek u yaꞌtebꞌal tanul, ayaꞌ u 24.4—25.46, nital u Tio kam tal u Jesuus tiꞌ vitzojpu viQꞌesalail u Tioxh; ayaꞌ u kaꞌbꞌ tulebꞌal u Jesuus. Aatz qꞌu yol tziꞌ, niꞌxhikꞌul tibꞌ tuchꞌ vaꞌl tal u Xhan tu Qꞌu Kam Ibꞌaxabꞌsa Ikꞌuchax U Tioxh (Apocalipsis). Yitꞌ maanxho tereꞌn koj tul u Jesuus siꞌaneꞌ. Suꞌliꞌan ijlenalil, tinujul chit siꞌaneꞌ. Satoksa qꞌu qelol tu choobꞌal paav utz, sikꞌuch vibꞌaꞌnil tu qꞌu niman tetz. Echaꞌ vaꞌl nititzꞌa qꞌu Israeel. Nikꞌucheꞌ niyolonka aas nojchit ijlenalil suꞌliꞌan u Jesuus xoꞌl qꞌu Israeel.
Loqꞌ kꞌuxh aꞌ chit niyolonku u Tio tiꞌ oꞌ tanul qꞌul ichusbꞌal u Jesuus, nital kaꞌvaꞌt majte. Ayaꞌ u mam tijleꞌm u Tioxh ul ikꞌuch u Jesuus tu qꞌu mamaj txaichil iꞌana. Tan nojchit Tioxh atich kꞌatza. Utz aꞌ u ijlenal tetz qꞌu Israeel tu u Tioxh, kꞌuxh yeꞌt kꞌulax tu qꞌul iqꞌesala.
Nikꞌuch u Tio majte aas tiira tzꞌejxinaj vitxumbꞌal utz, vichusbꞌal qꞌu qꞌesal aa uqꞌaybꞌal xoꞌl qꞌu Israeel. Paarten talax qꞌu kam tetz u Tioxh nichiꞌan tu qꞌu aanima.
Taꞌntioxh tu u Tioxh isikꞌle u Tio. Ayaꞌ maꞌl u vinaj aa txumbꞌal atich iestuudio. Ech tiqꞌaqꞌal atil u uꞌ tetz bꞌaꞌnla chusbꞌal “evangelio” quxeꞌ cheel tzaꞌ.
1
QꞌU BꞌAꞌNLA CHAJ CHUSBꞌALTETZ U JESUUS ITZꞌIBꞌA U TIO
Vibꞌii qꞌul ikꞌuy imam u Jesuus, vituꞌxh ixalam u Daviid
Aꞌ u tachul ibꞌii qꞌul ikꞌuy imam u Jesucristo tzaꞌ, vituꞌxh ixalam u Daviid utz, vituꞌxh ixalam u Abrahaam.* Aatz u bꞌii Jesuus, aꞌ tokeꞌ “chitol” chia. Utz aatz u yol Cristo utz, “viTxaaom u Tioxh vaꞌl sauli”, chia. Ayaꞌ vaꞌl “Mesías” tu u yolbꞌal hebreo; oj “Cristo” tu u yolbꞌal griego. Utz “ungido”, “escojido”, “separado”, oj “enviado” chu qꞌu tokebꞌal tu kastiya. Choktaj u Samueel I 16.11-13. Aatz qꞌu kꞌuya mama nital tu U Tio 1.1-17 tzaꞌ. Nikꞌuch bꞌaꞌnil aas ituꞌxh ixalam Daviid u Jesuus. Tiira ibꞌoꞌqꞌol vatz qꞌu Israeel aas nitiqꞌo tachul qꞌul ikꞌuy imam. Tan axhibꞌi vaꞌlich motx ipaal tu mamaj tzaꞌl, til koꞌxh niiqꞌolik bꞌen tu preexhuil tu unjot qꞌu tenam. Utz nipaxi tibꞌ qꞌu Israeel niyolonka. Utz nisotz sikꞌuꞌl abꞌil ikꞌuy imam, abꞌil titzꞌin tatzik niyolonka. Pek niꞌan ech tziꞌ tan, aꞌ isaꞌ yeꞌ sasotz sikꞌuꞌl. Ech nitiqꞌo tachul.
Uncheeꞌ aatz u Abrahaam, aꞌ ikꞌaol atini u Isaac.
Aatz u Isaac, aꞌ ikꞌaol atini u Jacoob.
Aatz u Jacoob, aꞌ ikꞌaol atini u Judaa tuchꞌ tereꞌn qꞌu tatzik tuchꞌ itzaꞌqꞌ.
Aatz u Judaa, aꞌ initxaꞌa atin tuchꞌ u Tamaar, u Fares tuchꞌ u Zara.
Aatz u Fares, aꞌ ikꞌaol atini u Esroom.
Aatz u Esroom, aꞌ ikꞌaol atini u Araam.
Aatz u Araam, aꞌ ikꞌaol atini u Aminadaab.
Aatz u Aminadaab, aꞌ ikꞌaol atini u Nasoon.
Aatz u Nasoon, aꞌ ikꞌaol atini u Salmoon.
Aatz u Salmoon, aꞌ initxaꞌa atin tuchꞌ u Rahaab, u Booz.
Aatz u Booz, aꞌ initxaꞌa atin tuchꞌ u Rut, u Obeed.
Aatz u Obeed, aꞌ ikꞌaol atini u Isaii.
Aatz u Isaii, aꞌ ikꞌaol atini u ijlenal Daviid.
Aatz u ijlenal Daviid, aꞌ ikꞌaol atini u Salomoon,
initxaꞌa tuchꞌ u ixoj vaꞌl tixojich u Urias.
 
Uncheeꞌ aatz u Salomoon, aꞌ ikꞌaol atini u Roboaam.
Aatz u Roboaam, aꞌ ikꞌaol atini u Abias.
Aatz u Abias, aꞌ ikꞌaol atini u Asa.
Aatz u Asa, aꞌ ikꞌaol atini u Josafaat.
Aatz u Josafaat, aꞌ ikꞌaol atini u Joraam.
Aatz u Joraam, aꞌ ikꞌaol atini u Uzias.
Aatz u Uzias, aꞌ ikꞌaol atini u Jotaam.
Aatz u Jotaam, aꞌ ikꞌaol atini u Acaaz.
Aatz u Acaaz, aꞌ ikꞌaol atini u Esequias.
10 Aatz u Esequias, aꞌ ikꞌaol atini u Manasees.
Aatz u Manasees, aꞌ ikꞌaol atini u Amoon.
Aatz u Amoon, aꞌ ikꞌaol atini u Josias.
11 Aatz u Josias, aꞌ ikꞌaol atini u Jeconias, tuchꞌ tereꞌn itzaꞌqꞌ.
Aꞌ titzꞌpeꞌ tikuenta u txaypichil bꞌen tu u txꞌavaꞌ Babiloonia.
 
12 Uncheeꞌ xamtich tek tiꞌ u txaypichil bꞌen tu Babiloonia,
aatz u Jeconias, atin ikꞌaol; ayaꞌ u Salatieel.
Aatz u Salatieel, aꞌ ikꞌaol atini u Zorobabeel.
13 Aatz u Zorobabeel, aꞌ ikꞌaol atini u Abiuud.
Aatz u Abiuud, aꞌ ikꞌaol atini u Eliaquiim.
Aatz u Eliaquiim, aꞌ ikꞌaol atini u Azoor.
14 Aatz u Azoor, aꞌ ikꞌaol atini u Sadooc.
Aatz u Sadooc, aꞌ ikꞌaol atini u Aquiim.
Aatz u Aquiim, aꞌ ikꞌaol atini u Eliuud.
15 Aatz u Eliuud, aꞌ ikꞌaol atini u Eleazar.
Aatz u Eleazar, aꞌ ikꞌaol atini u Mataan.
Aatz u Mataan, aꞌ ikꞌaol atini u Jacoob.
16 Aatz u Jacoob, aꞌ ikꞌaol atini u Xhep.
Ayaꞌ vivinaj u Liꞌ, u alan tetz u Jesuus.
Aatz u Jesuus, aꞌ viTxaaom u Tioxh.
 
17 Uncheeꞌ ech 14 tanul qꞌu kꞌuya mama tziꞌ, nixeꞌtkꞌasuꞌl tiꞌ u Abrahaam utz, nuꞌlyaꞌoj tiꞌ u Daviid. Utz aatz nixeꞌtkꞌasuꞌl tiꞌ u Daviid, neꞌnyaꞌoj tu u txaypichil bꞌen tu Babiloonia, 14 paj tanul. Choktaj u Croonicas II 36.14-21; u Jeremias 39.1-10; u Danieel 1.1-7. Xeꞌt paj kꞌasuꞌl tiꞌ u txaypichil bꞌen tu Babiloonia utz, nuꞌlyaꞌoj tu u titzꞌpebꞌal u Jesuus viTxaaom u Tioxh, 14 pajeꞌ.
U titzꞌpebꞌal u Jesuus
18 Uncheeꞌ ech u titzꞌpu u Jesucristo tzaꞌ. Aatz u Liꞌ, vinan u Jesuus, oknajich tek u Xhep tiꞌ. Utz aatz yeꞌsajich motx ikꞌultu tibꞌ, atin u Liꞌ tu tiichajla yaabꞌil. Loqꞌ titxumbꞌal u Tioxhla Espiiritu. 19 Ech aatz u Xhep, vaꞌl siꞌchbꞌens ivinaj tan, siꞌchtektaqꞌka u Liꞌ itxuma. Yeꞌ naꞌl siꞌchiꞌaneꞌ. Yeꞌt ipaxsa el itziiul, majbꞌal tel iqꞌii tan, jikomla vinajich. 20 Tuul ech vaꞌl maꞌtich itxumtaꞌ siꞌaneꞌ, yeꞌk talcheꞌ chee maꞌl u aanjel tetz u Tioxh tivatzikꞌ. Utz tal te ech tzaꞌ: —Xhep, ituꞌxh ixalam Daviid, yeꞌ koꞌxh kaꞌtziiunaxh tiꞌ iiqꞌot u Liꞌ tziꞌ tan, aatz vaꞌl atil kꞌatza, u Tioxhla Espiiritu vetiꞌan itxumbꞌal tiꞌ.
21 Ech siꞌitzꞌpu maꞌl titzꞌin, xiak. Utz Jesuus vibꞌii looksa tan, aꞌ u Chitol tetz vitenam tu paav.— Texh te. Aatz u bꞌii Jesuus tu u yolbꞌal griego, aꞌ tokeꞌ “chitol” chia. Utz Josuee u bꞌii tu u yolbꞌal hebreo tziꞌ.
22 Utz iꞌan koꞌnkoxh ok u kam tziꞌ. Pek aꞌ tzojpi vaꞌl tal u Tioxh titziꞌ u alol tetz viyolbꞌal aas tal ech tzaꞌ:
 
23 —Aatz siꞌan maꞌl u ixviak, tiira ixviak yeꞌ tootzaj vinaj, saꞌatin tu tiichajla yaabꞌil. Utz sachee maꞌl titzꞌin, xiak. Aatz ibꞌii saoksali utz, Emanueel. Tioxh tu kuxoꞌl chu u tokebꞌal.— Chia.§ Choktaj u Isaias 7.14-17.
 
24 Ech aatz kꞌas u Xhep, iꞌan tekuꞌen kam vaꞌl tal u aanjel te utz, tiqꞌo tek u Liꞌ. 25 Loqꞌ yeꞌt ok kꞌatza. Itzꞌpu koꞌxh u titzꞌin. Utz aatz itzꞌpi, Jesuus ibꞌii toksa.

*1:1 Aatz u bꞌii Jesuus, aꞌ tokeꞌ “chitol” chia. Utz aatz u yol Cristo utz, “viTxaaom u Tioxh vaꞌl sauli”, chia. Ayaꞌ vaꞌl “Mesías” tu u yolbꞌal hebreo; oj “Cristo” tu u yolbꞌal griego. Utz “ungido”, “escojido”, “separado”, oj “enviado” chu qꞌu tokebꞌal tu kastiya. Choktaj u Samueel I 16.11-13. Aatz qꞌu kꞌuya mama nital tu U Tio 1.1-17 tzaꞌ. Nikꞌuch bꞌaꞌnil aas ituꞌxh ixalam Daviid u Jesuus. Tiira ibꞌoꞌqꞌol vatz qꞌu Israeel aas nitiqꞌo tachul qꞌul ikꞌuy imam. Tan axhibꞌi vaꞌlich motx ipaal tu mamaj tzaꞌl, til koꞌxh niiqꞌolik bꞌen tu preexhuil tu unjot qꞌu tenam. Utz nipaxi tibꞌ qꞌu Israeel niyolonka. Utz nisotz sikꞌuꞌl abꞌil ikꞌuy imam, abꞌil titzꞌin tatzik niyolonka. Pek niꞌan ech tziꞌ tan, aꞌ isaꞌ yeꞌ sasotz sikꞌuꞌl. Ech nitiqꞌo tachul.

1:17 Choktaj u Croonicas II 36.14-21; u Jeremias 39.1-10; u Danieel 1.1-7.

1:21 Aatz u bꞌii Jesuus tu u yolbꞌal griego, aꞌ tokeꞌ “chitol” chia. Utz Josuee u bꞌii tu u yolbꞌal hebreo tziꞌ.

§1:23 Choktaj u Isaias 7.14-17.