23
Josiah gu oho gi daha nia daumaha ang gi nia balu ieidu
King Josiah gu haga dagabuli mai nia dagi o Judah mo Jerusalem, gei digaula huogodoo guu hula gi di Hale Daumaha, ginaadou mo digau hai mee dabu, mo nia soukohp, mono daangada huogodoo ala i golo, di gau maluagina mo hagaloale. I mua digaula huogodoo, gei di king gaa dau gi nua gi digaula di Beebaa o di Hagababa dela ne gida i lodo di Hale Daumaha. Di king gu duu i nua i baahi tuludulu di king, gaa hai dana hagababa gi Dimaadua bolo ia ga hagalongo gi Mee, ge haga gila aga ana haganoho mo ana helekai huogodoo mai i ono lodo mo dono hagataalunga hagatau, gei e haga gila aga nnaganoho ala bolo e hai loo gii hai ala gu hagapigi gi di hagababa, ala guu hihi i lodo di beebaa. Malaa, nia daangada huogodoo gu hagababa bolo e daudali di hagababa.
Gei Josiah gu helekai gi tangada aamua hai mee dabu go Hilkiah, mono gau hai mee dabu ala i golo, mono gau hagaloohi di bontai di Hale Daumaha, bolo ginaadou gi gaamai gi daha mo di Hale Daumaha nia balumee ala nogo hai hegau ai i di hai daumaha ang gi Baal, ang gi di god ahina go Asherah, mo ang gi nia heduu. Di king guu dudu nia mee aanei huogodoo i daha mo di waahale, e hoohoo gi di gowaa baba di Monowai Kidron, gaa kae nia lehu o nia maa gi Bethel. Mee gu daa gi daha nia daangada hai mee dabu ala ne hagadabu go nia king o Judah belee hai nadau tigidaumaha i nia gowaa dudu tigidaumaha ang gi nia god o digau bouli i lodo nia waahale o Judah, mo i nia gowaa ala e hoohoo gi Jerusalem, ala go nia daangada hai mee dabu ala nogo hai nadau tigidaumaha gi Baal, gi di laa, di malama, mo ang gi nia hagadilinga heduu huogodoo. Mee gu daa gi daha mo di Hale Daumaha o Dimaadua di ada o di god ahina go Asherah, gu daa gi daha mo di waahale, guu kae gi di gowaa baba di Monowai Kidron, guu dudu, guu tugi di maa gii hai nia gelegele gohu, guu kae gu duidui gi hongo di waa daalunga.* 2-Kings 21.3; 2-Chronicles 33.3 Gei mee gu oho di gowaa nohonoho nia daane mono ahina ala nogo huihui nadau huaidina i lodo di Hale Daumaha,* Leviticus 19.29 i di gowaa dela nogo hai hegau ai nia ahina nogo dui nia gahu lloo ang gi taumaha di god ahina go Asherah. Mee gu haga dagabuli mai digau hai mee dabu gi Jerusalem ala nogo i lodo nia waahale o Judah, gei mee gu oho gi daha nia gowaa hai tigidaumaha ala nogo hai hegau iei digaula i lodo nia guongo huogodoo. Gei mee gu oho gi lala nia gowaa hai daumaha ala gu hagadabu ang gi nia balu god kuudi, ala nogo hoohoo gi di bontai di abaaba o di waahale dela ne hau go Joshua, di gobinaa o di waahale deelaa, di bontai dela e duu i di baahi gau ihala o di bontai damana dela e uluulu ai gi lodo di waahale. Digau hai mee dabu ala nogo hai nadau tigidaumaha i nia gowaa aalaa, gu hagalee dumaalia ginai e ulu gi lodo di Hale Daumaha, gei digaula e mee hua di gai nia palaawaa digi wanga ginai nia ‘yeast’ dalia digau hai mee dabu ala i golo.
10 King Josiah gu oho di gowaa dabu go Topheth, dela di gowaa hai daumaha i lodo di gowaa mehanga gonduu o Hinnom, bolo gi dee hai nia tigidaumaha nia daangada i golo, e dudu nadau dama daane be nadau dama ahina e tigidaumaha gi di god Molech.* Leviticus 18.21; Jeremiah 7.31; 19.1-6; 32.35 11 Gei mee gu daa gi daha labelaa nia hoodo ala ne hagadabu go nia king o Judah belee hai hegau gi di hai daumaha gi di laa, gei mee guu dudu nia waga hongo henua ala nogo hai hegau i taumaha deelaa. (Nia goloo aanei la nogo benebene i lodo di gowaa o di Hale Daumaha, hoohoo gi di ngudu di bontai, hagalee mogowaa i di gowaa noho o Nathan-Melech, tangada oobidi aamua.) 12 King Josiah gu oho gi lala nia gowaa dudu tigidaumaha ala ne hau i tua di hale o di king, e hagahuudonu ia gi hongo di ruum o di King Ahaz, mo nia gowaa dudu tigidaumaha ala ne hau go di King Manasseh i lodo nia abaaba e lua o di Hale Daumaha. Mee gu oho hagaligiligi nia gowaa dudu tigidaumaha aalaa, gaa kae nia maa gaa kili gi lodo di gowaa baba di Monowai Kidron.* 2-Kings 21.5; 2-Chronicles 33.5 13 Josiah gu oho labelaa nia gowaa dudu tigidaumaha ala ne hau go di King Solomon i bahi i dua o Jerusalem, i bahi i ngaaga di Gonduu Olib, ne hai belee hai di gowaa hai daumaha gi nia balu god gulugulua: aalaa go di balu god ahina o Sidon go Astarte, mo Chemosh di god o Moab, mo Molech di god o Ammon.* 1-Kings 11.7 14 King Josiah gu oho hagaligiligi nia waduu hadu, gei gu duuduu nia ada o di god ahina go Asherah, gei mee guu gahu di gelegele dela nogo tuu iei nia maa gi nia iwi dangada.
15 Josiah gu oho gi lala labelaa di gowaa hai daumaha i Bethel dela ne hau go di king Jeroboam, tama daane Nebat, dela ne dagi digau Israel gi lodo di huaidu. Josiah gu hagahinga gi lala di gowaa dudu tigidaumaha deelaa, gu oho nia hadu o di maa hagaligiligi, gu dugidugi gii hai nia gelegele gohu, gei mee guu dudu labelaa di ada Asherah.* 1-Kings 12.33 16 Gei Josiah ga mmada adu hua ga gidee ia nia daalunga i hongo di gonduu deelaa. Mee guu ogo mai nia iwi gi daha mo nia daalunga aalaa, gaa dudu i hongo di gowaa dudu tigidaumaha. Deenei di hai ne hai haga balumee di gowaa dudu tigidaumaha, ga haga gila aga nnelekai o di soukohp dela ne hai i mua, di madagoaa di hagamiami dabu, gei di king Jeroboam ne duu i baahi di gowaa dudu tigidaumaha deelaa. King Josiah ga mmada adu hua, ga gidee ia taalunga o di soukohp dela ne haga modongoohia nia mee aanei.* 1-Kings 13.1-3 17 Mee ne helekai, “Taalunga ni ooi deelaa?”
Gei digau Bethel ga helekai, “Taalunga di soukohp dela ne hanimoi i Judah ga haga modongoohia nia mee aanei ala ne hai kooe gi di gowaa dudu tigidaumaha deenei.”* 1-Kings 13.30-32
18 Josiah ga helekai, “Dugua hua beenaa. Nia iwi o maa hagalee daa gi daha.”
Gei nia iwi o maa la digi daawa gi daha, mo nia iwi hogi o soukohp dela ne hanimoi i Samaria.
19 I lodo nia waahale o Israel, king Josiah gu oho huogodoo gi lala nia gowaa hai daumaha ang gi nia balu god o digau bouli, ala ne haga duu aga go nia king o Israel i mua, ala guu hai a Dimaadua gi hagawelewele. Mee guu oho gi lala nia gowaa dudu tigidaumaha huogodoo aalaa, gadoo be dana hai dela ne hai i Bethel. 20 Mee gu daaligi nia gau hai mee dabu balu god gii mmade i hongo nia gowaa hai tigidaumaha ala nogo hai hegau iei digaula, gei mee guu dudu nia iwi o nia daangada i hongo nia gowaa dudu tigidaumaha aalaa. Gei mee gu hanimoi gi muli gi Jerusalem.
Josiah e budu di Pasoobaa
21 King Josiah ga helekai gi nia daangada bolo gi haga gila ina aga Tagamiami Pasoobaa e hagalaamua ai Dimaadua go di nadau God, gii hai be di maa dela guu hihi gi lodo di Beebaa o di Hagababa. 22 Deai Tagamiami Pasoobaa ne hai be di mee deenei ai, i nia madagoaa nia king o Israel be Judah, mo mai i di madagoaa nogo dagi go nia gau hai gabunga. 23 Gei i lodo di madangaholu maa walu ngadau nogo dagi go di king go Josiah, di Pasoobaa la gu haihai i Jerusalem.
Nia mee ne huli labelaa go Josiah
24 Di hai o di hagamaaloo aga nia haganoho ala guu hihi i lodo di beebaa dela ne gida go tangada hai mee dabu aamua go Hilkiah i lodo di Hale Daumaha o Dimaadua, king Josiah ne daa mai gi daha mo Jerusalem mo tenua o Judah hagatau nia gau halahala mee mai baahi nia daangada ala ne mmade, mo nia gau hai buubuu huogodoo, mo nia balu ada god dilikai, mo nia ada balu ieidu, mo nia mee haga langaadia huogodoo o digau bouli ala e daumaha ginai. 25 Deai di king e hai be mee i mua ai, dela e hai nnegau a Dimaadua aga i lodo dono manawa hagatau, hagataalunga hagatau mo ono mahi hagatau, ge e hagalongo gi nia Haganoho Moses huogodoo, ge deai di king hogi i nomuli e hai be mee ai.
26 Gei Dimaadua la digi dugu ia dono hagawelewele hai baahi ang gi Judah, i nia mee huaidu huogodoo o king Manasseh ala nogo hai, e daahi hua beelaa, gei dono hagawelewele digi baba ia gi lala. 27 Dimaadua ga helekai, “Au gaa hai dagu hai gi Judah, be dagu hai dela ne hai gi Israel. Au ga hagabagi nia daangada o Judah gi daha mo ogu mua, gei au gaa hudu a Jerusalem gi daha, di waahale dela ne hilihili ko Au, mo di Hale Daumaha dela ne hai iei Au bolo deelaa di gowaa e hagalaamua ai dogu ingoo.”
Di haga odi gi muli di madagoaa Josiah
28 Nia mee huogodoo ala ne hai go di king Josiah la guu hihi gi lodo Di Kai o nia King o Judah. 29 I di madagoaa Josiah nogo king, king Neco o Egypt ne dagi ana gau dauwa gi di monowai Euphrates belee hagamaamaa di king aamua o Assyria. King Josiah gu hagamahi belee dugu digau dauwa o Egypt i Megiddo, gei mee gu daaligi i lodo tauwa deelaa, guu made. 30 Nia daangada aamua a maa gaa dugu a mee gi lodo dono waga hongo henua, gaa lahi a mee gi Jerusalem dela di gowaa ne danu iei mee i lodo di waa daalunga o nia king.
Digau Judah gu hilihili aga tama daane Josiah go Joahaz ga hagatulu a mee gi king.
Joahaz di king o Judah
31 Joahaz gu madalua maa dolu ono ngadau i di madagoaa o mee ne hai di king o Judah, gei mee nogo dagi i Jerusalem i nia malama e dolu. Tinana o maa go Hamutal, tama ahina Jeremiah, tangada mai di waahale go Libnah. 32 Gei mee gu ihala ang gi Dimaadua, gu daudali nnangaahai o ono maadua mmaadua mai mua. 33 Dono madagoaa dagi ne haga lawa i di madagoaa di king o Egypt go Neco ne lahi a mee ga galabudi i di waahale go Riblah, i tenua o Hamath, gaa hai Judah gi hui anga dono dahi aga 7,500 pauna silber mo 75 pauna goolo. 34 King Neco guu hai a Eliakim di tama Josiah, di king o Judah, e kae di lohongo Josiah, gaa huli di ingoo o maa gi Jehoiakim. Joahaz guu lahi go di king Neco gi Egypt, di gowaa dela ne made iei mee.* Jeremiah 22.11-12
Jehoiakim di king o Judah
35 King Jehoiakim gu hagabudu nia dagitedi mai nia daangada, gii tau gi nia maluagina o nia daangada, gii tugi di hulu hadu di king Egypt e hiihai ginai e dahi aga.
36 Jehoiakim gu madalua maa lima ono ngadau, gei mee gaa hai di king o Judah, gaa dagi i Jerusalem i nia ngadau e madangaholu maa dahi. Dono dinana go Zebidah, tama ahina o Pedaiah mai di waahale go Rumah.* Jeremiah 22.18-19; 26.1-6; 35.1-19 37 Gei mee gu ihala ang gi Dimaadua, gu daudali nnangaahai o ono maadua mmaadua mai mua.

*23.6: 2-Kings 21.3; 2-Chronicles 33.3

*23.7: Leviticus 19.29

*23.10: Leviticus 18.21; Jeremiah 7.31; 19.1-6; 32.35

*23.12: 2-Kings 21.5; 2-Chronicles 33.5

*23.13: 1-Kings 11.7

*23.15: 1-Kings 12.33

*23.16: 1-Kings 13.1-3

*23.17: 1-Kings 13.30-32

*23.34: Jeremiah 22.11-12

*23.36: Jeremiah 22.18-19; 26.1-6; 35.1-19