मर्कुसरे़ साप्तुबा ये़सुरे़ कुसुनाइङ्
निःसुम्
मर्कुसरे़ कन् सप्पन्निन् अक्खेलॽरिक् हेःक्तुआङ् पत्–“कङ्ग निङ्वाॽफुसाः ये़सु ख्रिस्तरे़ कुसुनाइङ्ङिल्ले़ कुहेःक्सिङ्मान्लो॥” कन्साप्पन्नो ये़सुरे़ कुयाःम्बक् नु कुयुक्किल्ले़ कुयाःम्बेओ मर्कुसरे़ साप्तुआङ् पत्॥ ये़सुरे़ निसाम् हुॽरुसिल्ले़, फे़न्साम्हाॽ नाःत्तु लःत्तुसिल्ले़, मनाहाॽरे़ खुनिॽ लायोहाॽ ले़प्मि पिरुसिल्ले़ खुने़ॽ युक् के़घोःबा मना चोःक् फाॽआङ् कुसिङ् आनिःत्तुम्॥ ये़सुरे़ मनाहाॽ लायोलाम्बा ताङ्से़ःप्से़ सिःमासाङ् यारिप् के़बोःङ्बा “मे़न्छाम्साआ” पाःत्तुॽ॥
कप्मो मर्कुसे़ल्ले़ ये़सुरे़ हुॽरुसिबा खाहुन्हाॽ नु निसाम्हाॽनुःल्ले़आङ् खुने़ॽ चोगुबा याःम्बक्किन् साॽरिक् निङ्वाॽ पिरुआङ् साप्तुआङ् पत्॥ बप्तिस्मा के़बिबा युहुन्नाःल्ले़ कुयाःम्बेओ हे़क्क्याङ् ये़सुःन् बप्तिस्मा पोःक्खे़आङ् माफे़न्साम्मिल्ले़ कुनिङ्वाॽ साॽरुबा पाःन्हाॽरे़न् ताङ्सा निःसुम् पिरुनुमे़ःन्ने मर्कुसे़ल्ले़ ये़सुरे़ मनाहाॽ वेःन्दुसिबा नु निसाम् हुॽरुसिबा याःम्बक्किल्ले़ कुयाःम्बेओ चे़क्खुरो॥ ये़म्हाॽ ले़क्ल पेःक्किल्ले़ ये़सुरे़ कुहुॽसाम्बाहाॽरे़ खुने़ॽ साॽरिक् नुःरिक् कुसिङ् निःप्मा मे़हेःक्तु, कर खुने़ॽ के़अप्पाहाॽरे़ आल्लसाङ् साॽरिक् चिःप्मा मे़हेःक्तुरो॥ कन् साप्पन्निल्ले़ कुनुप्मो ये़सुरे़ कुहिङ्मन्निल्ले़ एगाङ्बा ये़त्नाम्मो पोःक्खे़बा पाःन्हाॽ नु खुने़ॽ सिलाम्साक्मा सिङ्सम्दाङ् मे़भोःन्दु मे़से़रुबा, हे़क्क्याङ् स्ये़आङ् याम्मो हिङे़बा पाःन्हाॽरे़ कुयाःम्बेओ साप्ते़आङ् पत्लो॥
थामिङ्
सुनाइङ्ङिल्ले़ कुहेःक्सिङ्मा १.१-१३
गालिल थुम्मो ये़सुरे़ चोगुबा याःम्बक् १.१४-९.५०
गालिललाम् यरुसले़म थारिक् १०.१-५२
ये़सुःन् यरुसले़म वये़बा कुनुप्मा ये़त्नाम् ११.१-१५.४७
ये़सुःन् स्ये़आङ् याम्मो हिङे़बा १६.१-८
दाङ्बान् ओसेःन्दाङ् चोःक्सिङ्ङाङ् साङ्ग्राम्पेदाङ्ङो पेबा १६.९-२०
1
बप्तिस्मा के़बिबा युहुन्नःल्ले़ चोगुबा इङ्भन्
मत्ति ३.१-१२, लुका ३.१-१८, युहुन्ना १.१९-२८
1 कङ्ग निङ्वाॽफुसाः* निङ्वाॽफुसाः–ये़सुरे़ लत्छा कुमिङ्॥ ये़सु ख्रिस्तरे़ कुसुनाइङ्ङिल्ले़ कुहेःक्सिङ्मारो॥ 2 माङ्निङ्वाॽपाःन् के़बाःप्पा यसैयाःल्ले़ अक्खेलॽरिक् साप्तुआङ् पत्,* माङ्निङ्वाॽपाःन् के़बाःप्पा यसैयाःल्ले़ कन् पाःन्निल्ले़ कुयाःम्बेओ ये़सु सावाःन्छिङ्बा तङ्बेनुःल्ले़ किप्सिङ्नुसि (७००) तङ्बे तगि साप्तुआङ् वये़ (यसैया ७.१४)॥
“निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ पाःत्तु,
‘खे़ने़ॽ के़लाम्मिन् यारिप् चोगुर फाॽआङ् इङ्गाॽ आइङ्साबे़न् के़दगि पाङ्घुङ् युःसुङ्लो॥’
3 खुने़ॽ एःक्सादे़न्नो अक्खेलॽरिक् के़अःक्पा इक्लारो,
‘दाङ्बाल्ले़ कुमाराम्मिन् यारिप् चोगे़म्मे़ॽआङ् कुलाम्हाॽ तोःन्दोःन्चोगे़म्मे़ॽ!’ ”* यसैया ४०.३
4 माङ्निङ्वाॽपाःन् के़बाःप्पा यसैयाःल्ले़ साप्तुबा कुइसिःक् बप्तिस्मा के़बिबा युहुन्नाःन् एःक्सादे़न्नो त्ये़आङ्लायोलाम् हिन्दे़म्मे़ॽआङ् बप्तिस्मा पोःक्खे़म्मे़ॽ, हे़क्क्याङ् निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ खिनिॽ लायोःन् ले़प्मि के़बिरिॽ लॽरिक् इङ्भन् चोगुरो॥ 5 यहुदिया थुम्नु यरुसले़म ये़क्यक्लाम् यरिक् मनाहाॽ खुने़ॽओ मे़द्ये़आङ् इङ्गाॽ लायोबाआरो मे़बाःत्तुर यर्दन यङ्घङ्ङो खुने़ॽलाम् बप्तिस्मा मे़बोःक्खे़रो॥ 6 आल्ल युहुन्नाःङ्ग उमे़ःल्ले़ कुमुरिक्लाम् थाक्मनाबा तेःत् के़जाङ्बा नु से़होबा फॽइ के़युम्बा चोगे़॥ हे़क्क्याङ् खुने़ॽग निःङ्घुःक्वा नु ताम्भुङ् सक्वाघु के़जाबा वये़रो॥ 7 युहुन्नाःल्ले़ अक्खे पाःत्तुर इङ्भोःसु, “इङ्गाॽ आएगाङ् इङ्गाॽनुःल्ले़आङ् मुक्साम्साबान्ताःरो॥ इङ्गाॽग योःक् कुइसिःक् कुलाङ्सुःप्नाम्हाॽ फाःङ्माआङ् मे़लाॽआन्लो॥ 8 इङ्गाॽग खिनिॽ च्वाःत्तिल्ले़ बप्तिस्मा पिनिङ्ल पत्ता, कर खुने़ॽग सेसेमाङ्ङिल्ले़ बप्तिस्मा के़बिरिॽरो॥”
ये़सुःन् बप्तिस्मा पोःक्खे़आङ् माफे़न्साम्मिल्ले़ कुनिङ्वाॽ साॽरु
मत्ति ३.१३-४.११, लुका ३.२१-२२, ४.१-१३
9 खे़न् ये़म्मो ये़सुःन् गालिल थुम्मोबा नासरतलाम् त्ये़आङ् युहुन्नालाम् यर्दन यङ्घङ्ङो बप्तिस्मा पोःक्खे़॥ 10 खुने़ॽ च्वाःत्तोलाम् लःन्दे़नुमे़ःन्ने ताङ्साक्पे़न्हरे़आङ् सेसेमाङ्ङिन् पुत्तुःक्के हे़क्के खुने़ॽ कुसम्दाङ् ये़ःर पत्छे़बा निःसुरो॥ 11 हे़क्क्याङ् साङ्ग्राम्पेदाङ्लाम् इक्लाधिक् त्ये़, “खे़ने़ॽ आमिःम् आस्साःने़रो, खे़ने़ॽनु इङ्गाॽ साॽरिक् सःत्ताङ्ङाङ् वाॽआरो॥” 12 खिमो सेसेमाङ्ङिल्ले़ खुने़ॽ एःक्सादे़न्नो पेःक्माए पोःङ् फाॽआङ् तेॽरु॥ 13 खुने़ॽ खे़प्मो लिबोःङ्(४०) ये़न् थारिक् वये़ल्ले़ माफे़न्साम् सैतानिल्ले़ खुने़ॽ फे़न् याःम्बक् चोःक्पाङ्मा फाॽआङ् कुनिङ्वाॽ साॽरु॥ खे़प्मो खुने़ॽ ताम्भुङ्थक्साहाॽनु वये़, हे़क्क्याङ् माङ्लाइङ्बाहाॽरे़* माङ्लाइङ्बा–निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ मे़न्छाम् याप्मि चोःक्मानुःल्ले़ तगि साङ्ग्राम्पेदाङ्ङो खुने़ॽ कुसेवा चोःक्से़ माङ्लाइङ्बाहाॽ चोगुसि॥ खुने़ॽ कम्ब्राङ् मे़मे़त्तुरो॥
ये़सुरे़ हुॽसाम्बाहाॽ सेगुसिॽ
मत्ति ४.१२-२२, लुका ४.१४-१५, ५.१-११
14 आल्ल युहुन्नाःन् पुङ्लाहिम्मो मे़साक्तुआङ् यागे़ल्ले़ ये़सुःन् निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ कुसुनाइङ्ङिन् इङ्भन् से़ःसुर गालिल थुम्मो त्ये़रो॥ 15 खुने़ॽ अक्खे पाःत्तुर इङ्भन् से़ःसु, “कन् सुये़म्मिन् त्ये़आङ् वाॽ, निङ्वाॽफुहाङ्जुम्मिन् निःत्ताङ्ङे वाॽरो, हे़क्केःल्ले़ खिनिॽ लायोलाम् हिन्दे़म्मे़ॽआङ् निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ कुसुनाइङ्ङिन् नसाःन् चोगे़म्मे़ॽओ॥” 16 हे़क्क्याङ् ये़सुःन् गालिल वरक्किल्ले़ कुयाओ पेर पत्छे़ल्ले़ सिमोन नु कुन्साॽ आन्द्रियासे़न् योःङ् ले़प्ते़त्छुर यागे़त्छिबा तुमुसि॥ खे़ङ्हाॽ ने़प्माङ् योःङ् के़ले़प्पा वये़त्छिरो॥ 17 ये़सुरे़ खे़ङ्हाॽ मे़त्तुसि, “खिन्छिॽ इङ्गाॽ आएगाङ् थाने़त्छे़ॽओ, खिन्छिॽ ङा के़दे़म्सु के़दाःत्छुबा कुइसिःक् इङ्गाॽओ मना के़दाःप्पा चोःक्ने़त्छिङ्लो॥” 18 हे़क्क्याङ् खे़ङ्हाॽरे़ खिमो योःङ्ङिन् ने़स्से़त्छुथे़ःसुआङ् ये़सुःन् के़नाःप्पा पोःङ्से़ कुएःक् कुएःक् थाने़त्छिरो॥ 19 खुने़ॽ मिसाक् नानाक् पेर पत्छे़ल्ले़ जब्दिरे़ कुस्साः याकुबे़न् नु कुन्साॽ युहुन्नाःन्नाङ् खुन्छिॽ खःङ्बेओ योःङ्ङिन् ले़म्दे़त्छुर यागे़त्छिबा निःसुसिरो॥ 20 खुने़ॽ खे़ङ्हाॽआङ् उःत्तुसिआङ् खिमो खुन्छिॽ पाः जब्दि हे़क्क्याङ् मे़साङुसिबा याःलिक्हाॽ खःङ्बेओ पक्थे़त्छुआङ् ये़सुरे़ कुएगाङ् थाःने़त्छि॥
ये़सुरे़ फे़न्साम्मिल्ले़ याङ्घुबा मनाःन् वेःन्दुॽ
लुका ४.३१-३७
21 ये़सुःन् नु खे़ङ्हाॽ कपर्नहुम पाङ्जुम्मो मे़बे॥ नाःम्सिङ्ये़न्नो ये़सुःन् यहुदि चुम्लुङ्हिम्मो पेआङ् हुॽमा हेःक्तुसिरो॥ 22 खुने़ॽ कुनिसाम्मिन् मे़घे़प्सुआङ् खे़प्मोबा मनाहाॽरे़ साॽरिक् खुनिॽ निङ्वाॽ मये़, थेआङ्भे़ल्ले़ खुने़ॽ साम्योथिम्साम्बाहाॽ* साम्योथिम्साम्बा–कङ्हाॽ तगिबा माङ्हुप्रे़न्निसाम्के़ले़बा मनाहाॽ मे़वये़रो॥ कुइसिःक् मे़ःन्, कर युक् के़गप्पा कुइसिःक् हुॽरुसिरो॥ 23 ये़सुरे़ खे़न् यहुदि चुम्लुङ्हिम्मो हुॽमा हेःक्तुसिल्ले़ फे़न्साम्मिल्ले़ याङ्घुबा मनाधिक् अःक्ते़र पारे़, 24 “नासरतबा ये़सुए, खे़ने़ॽ आनिगे़नु थे के़गोःत्तुबाबे? खे़ने़ॽ आनिगे़ मे़ङ्से़ के़द्ये़बाबि? खे़ने़ॽ हाःत्ने़बे फाॽआङ् निःसुम्बे़रो–खे़ने़ॽ निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ के़बाङ्घे़बा सेसे कुमनाने़रो॥” 25 ये़सुरे़ खे़न् फे़न्साम्मिन् फे़ःक्तु, “स्वाःत्! खे़न् मनाःन् ले़रे़ॽआङ् पेगे़ॽ!” 26 हे़क्क्याङ् खे़न् फे़न्साम्मिल्ले़ खे़न् मनाःन् पिर्धाप् थाप्सुधआङ् यम्बा इक्लाओ फिःक्ते़र ले़रुधःरो॥ 27 खे़ॽयो के़जुम्बाआङ् के़वाॽबा मनाहाॽरे़ खुनिॽ निङ्वाॽ मये़र अक्खे मे़लॽरे़, “कङ्ग आक्तङ्बा निसाम्बे? खुने़ॽग फे़न्साम्हाॽ इङ्जाःङ् पिरुसिआङ् खे़ङ्हाॽरे़आङ् मे़घे़प्सुरो॥ आक्तङ्बा युक्किन्ने कत्तुबे!” 28 खुने़ॽ कुमिङ्सो इङ्धाःङ्ङिन् के़रे़क् गालिल थुम्मो से़ःरे़रो॥
ये़सुरे़ यरिक् मनाहाॽ वेःन्दुसिॽ
मत्ति ८.१४-१७, लुका ४.३८-४१
29 हे़क्क्याङ् ये़सुःन् नु खुने़ॽ के़नाःप्पाहाॽ यहुदि चुम्लुङ्हिम्लाम् मे़लःन्दे़आङ् सिमोन नु आन्द्रियासरे़ खुन्छिॽ हिम्मो मे़बेरो॥ युहुन्नाःन् नु याकुबे़न्नाङ् खे़ङ्हाॽनुए पेसिरो॥ 30 खे़प्मो सिमोनरे़ कुन्नोःप्मे़न् कुदुङ् त्ये़आङ् थाःसुआङ् ने़स्से़॥ खे़ङ्हाॽरे़ खिमो खे़न् पाःन्निन् ये़सुःन् मे़मे़त्तु॥ 31 ये़सुःन् कुबेसाङ् पेआङ् कुहुक्को ते़म्सुआङ् फोःक्खु॥ खिमो खे़न् वेःत्ते़आङ् खुने़ॽ खे़ङ्हाॽ सेवा चोःक्मा हेःक्तुसिरो॥ 32 नाम्धे़आङ् खे़न् युःन्छिक् यरिक् के़दुक्पाहाॽ नु फे़न्साम्मिल्ले़ याङ्घुसिबा मनाहाॽ ये़सुरो मे़दारुसि॥ 33 खे़न् पाङ्जुम्मोबा यरिक् मनाहाॽ खे़न् हिम्मो मे़जुप्से़॥ 34 ये़सुरे़ वेॽ वेॽ परिक्पा तुक्माल्ले़ तरुसिबा मनाहाॽ वेःन्दुसिर यरिक् फे़न्साम्हाॽ नाःत्तुलःत्तुसिरो॥ खुने़ॽ फे़न्साम्हाॽ पाःप्मा मे़बाङ्घुन्सिन्, थेआङ्भे़ल्ले़ खुने़ॽ हाःत् फाॽआङ् कुसिङ् मे़निःत्तुआङ् मे़वये़रो॥
ये़सुरे़ गालिल थुम्मो सुनाइङ् से़ःसुॽ
लुका ४.४२-४४
35 कुदाःन्दिक् खाओःप्मानुःल्ले़ तगि ये़सुःन् एःक्सादे़न्नो पेआङ् तुवा चोगे़॥ 36 याङ्सि सिमोन नु कुन्देःङ्बाहाॽ खुने़ॽ कुगोःत्छे़ मे़बे॥ 37 खुने़ॽ मे़दुमुआङ् मे़मे़त्तु, “आदाङ्बे, के़रे़क् मनाहाॽरे़ खे़ने़ॽ के़म्गोःत्ल मे़वाॽरो॥”
38 हे़क्क्याङ् ये़सुरे़ नोगप् पिरुसि, “आनिॽ कन् खिरिबा वेॽस्मा पाङ्भेॽहाॽओ पेगि॥ इङ्गाॽ खे़प्मोआङ् सुनाइङ् से़ःमा पोःङ्॥ हाबा खे़ल्ले़ लागि इङ्गाॽ त्याङ्बारो॥” 39 हे़क्क्याङ् ये़सुरे़ गालिल थुम्मो खाराक् लाङ्घेगे़र खे़ङ्घाःत्तिबा यहुदि चुम्लुङ्हिम्मो सुनाइङ् से़ःसुआङ् फे़न्साम्हाॽ नाःत्तु लःत्तुसिरो॥
ये़सुरे़ लोगेॽरे़ तरुबा मनाःन् वेःन्दुॽ
मत्ति ८.१-४, लुका ५.१२-१६
40 थिक् लोगेॽ तुक्माल्ले़ तरुबा मनाःन् ये़सुरो त्ये़आङ् थुङ्बोहजॽ युङ्सिङ्ङाङ् पेलि फाक्तु, “आदाङ्बे, खे़ने़ॽ निङ्वाॽ के़जोगुने़ फाॽग्र इङ्गाॽ वेःम्मा के़सुक्कारो॥” 41 ये़सुरे़ लुङ्माॽ तुक्तुर कुहुक्किल्ले़ सुःसुआङ् मे़त्तु, “इङ्गाॽ निङ्वाॽ चोगुङ्, खे़ने़ॽ नुरे़ॽओ॥” 42 खिमो खे़न् मनाःन् लोगेॽ तुक्मोलाम् नुःरे़रो॥ 43 ये़सुरे़ खे़न् मनाःन्, “खे़ने़ॽ के़नुरे़बा पाःन्निन् आत्तिन्नाङ् मे़मे़त्ते़न्ने़ॽओ, 44 कर पेगे़ॽआङ् निङ्वाॽफुसाम्बाल्लो ओसेःन्धाक्सिङ्ङे़ॽ, हे़क्क्याङ् खे़ने़ॽ नुःराङ् फाॽआङ् मनाहाॽ ओसेःन्धाक्मासिरे़ लागि मोसारे़ इङ्जाःङ् चोगुबा हे़क्के* साम्योथिम्मल्ले़ पाःत्तुबा इसिःक् लोगेॽरे़ तरुबा मनाःन् नुःरे़बि मे़ःम्बि फाॽआङ् निङ्वाॽफुसाम्बाल्ले़ साॽमा के़बोःङ्बा थिम्वये़॥ लोगेॽरे़ तरुबा मनाःन् नुःरे़ फाॽआङ् निङ्वाॽफुसाम्बे़न् ते़न्ने़ फाॽग्र खे़न् मनाःल्ले़ लत्छा मे़ल्लुक् साःत्थिक् सिदुङ्जभा तोःम्मा सुक्तुॽ हे़क्क्याङ् निङ्वाॽफुसाम्बाल्ले़ थिम् इसिःक् खे़न् मनाःन् आल्ल से़क्खाए नुःरे़रो फाॽआङ् पाःप्मा के़बोःङ्बा वये़ (ले़बि १३.४९, १४.२-३२)॥ सिदुङ्जभा चोगे़ॽओ” मे़त्तुर पाङ्घुदेःसुरो॥ 45 कर खुने़ॽ पेआङ् नुःरे़बा पाःन्निन् के़रे़क् मनाहाॽ चे़क्तुसि॥ खे़ल्ले़ चोगुल्ले़ ये़सुःन् पाङ्जुम्मो मनाहाॽरे़ मे़निःसुर ताःमा मे़सुक्ते़न्लो॥ हे़क्क्याङ् खुने़ॽ लाःक्कात् एःक्सादे़न्नो वये़आङ् खे़प्मोए काक् पिसाङ्लाम् यरिक् मनाहाॽ मे़द्ये़रो॥
*1:1 निङ्वाॽफुसाः–ये़सुरे़ लत्छा कुमिङ्॥
*1:2 माङ्निङ्वाॽपाःन् के़बाःप्पा यसैयाःल्ले़ कन् पाःन्निल्ले़ कुयाःम्बेओ ये़सु सावाःन्छिङ्बा तङ्बेनुःल्ले़ किप्सिङ्नुसि (७००) तङ्बे तगि साप्तुआङ् वये़ (यसैया ७.१४)॥
*1:3 यसैया ४०.३
*1:13 माङ्लाइङ्बा–निङ्वाॽफुमाङ्ङिल्ले़ मे़न्छाम् याप्मि चोःक्मानुःल्ले़ तगि साङ्ग्राम्पेदाङ्ङो खुने़ॽ कुसेवा चोःक्से़ माङ्लाइङ्बाहाॽ चोगुसि॥
*1:22 साम्योथिम्साम्बा–कङ्हाॽ तगिबा माङ्हुप्रे़न्निसाम्के़ले़बा मनाहाॽ मे़वये़रो॥
*1:44 साम्योथिम्मल्ले़ पाःत्तुबा इसिःक् लोगेॽरे़ तरुबा मनाःन् नुःरे़बि मे़ःम्बि फाॽआङ् निङ्वाॽफुसाम्बाल्ले़ साॽमा के़बोःङ्बा थिम्वये़॥ लोगेॽरे़ तरुबा मनाःन् नुःरे़ फाॽआङ् निङ्वाॽफुसाम्बे़न् ते़न्ने़ फाॽग्र खे़न् मनाःल्ले़ लत्छा मे़ल्लुक् साःत्थिक् सिदुङ्जभा तोःम्मा सुक्तुॽ हे़क्क्याङ् निङ्वाॽफुसाम्बाल्ले़ थिम् इसिःक् खे़न् मनाःन् आल्ल से़क्खाए नुःरे़रो फाॽआङ् पाःप्मा के़बोःङ्बा वये़ (ले़बि १३.४९, १४.२-३२)॥