Deuteronomio
1
Is Suǥù te Ked-ewai te Buntud he Sinai
Heini he libru mehitenged te menge lalag ni Moises diyà te langun he menge Israilihanen hein diyà sikandan te sibsivayan he zapit te edsilaan te Wahig he Jordan. Migkampu sikandan diyà te Araba he uvey te Suf, he nekepetug-elang te Paran, Tofel, Laban, Hazerot, wey Dizahab. (Menge 11 he andew emun edhipenawen is ebpuun te Horeb pehendiyà te Kadesh Barnea emun diyè ki ebayà te Buntud he Seir.)
Dutun te nehuna he andew te ike-11 he vulan te ike-40 he tuig puun te ked-awà te menge Israilihanen diyà te Ehipto, migkaǥi ni Moises is langun he ibpekaǥi kandin te Nengazen diyà te kandan. Neulaula heini hein neipus is kegkezaaǥa ni Moises ki Sihon he hadì te menge Amorihanen, he ziyà ed-ubpà te Heshbon, wey ki Og is hadì diyà te Bashan, he ed-ubpà diyà te Ashtarot wey Edrei.
Inseysey ni Moises diyà te menge Israilihanen is kesuǥuan te Nengazen hein diyà sikandan te zapit te edsilaan te Wahig he Jordan, he ziyà te tanà he Moab. Ke sikandin te, “Hein diyè kiw te Horeb migkaǥi ziyà te kenitew is Nengazen he Megbevayè tew te, ‘Neuǥet en is ked-ubpè niw kayi he vuntud, ereg kew en he ed-awà kayi. Laus kew ziyà te menge vuvungan he ed-ubpaan te menge Amorihanen ne pehendiyà kew en te Araba, diyà te menge vuvungan, diyà te lugtenaan te mibuntud-buntud diyà te edsenlepan, diyà te Negev, wey ziyà te menge lugar he veyvey te zaǥat. Hendiyè kew en te tanà te menge Canaanhen wey te Lebanon, ne laus kew en diyà te zekelà he wahig he Eufrates. Heini he menge tanà ibeǥey ku keniyu. Hendiyè kew en ne ubpai niw heini he menge tanà is insaad ku ziyà te menge kepuun niw he si Abraham, si Isaac, wey si Jacob, wey te menge kevuwazan dan.’ ”
Mibpilì si Moises te Ebpekeuǥup Kandin te Kebpenhusey
(Exodus 18:13-27)
Migkaǥi pa si Moises te, “Dutun he timpu, migkeǥiyan ku sikiyu he kenà a ebpekehimu he ebpengulu keniyu emun sebsevaha ku zà. 10 Su impemahabet kew te Nengazen he Megbevayè niw, ne ǥuntaan iring kew en kahabet te menge vituen diyà te langit. 11 Berakat he ipeiseg kew pa ipemezakel te Nengazen he Megbevayà te menge kepuun niw; himuwa zin he linibu is kegketakep niw ne tuvazi kew zin sumalà is insaad din. 12 Piru kenè ku egkehimu te edhusey is menge kesevaan niw wey menge prublima niw emun iyan e zà. 13 Umbe, migkaǥi a he kinahanglan he mebpilì is kada tribu te nesakup te tribu zan he uluwanen, mesinevuten, wey telehuzen, ne idsarig ku kandan is kedumala keniyu.
14 “Ne nekeuyun kew zutun te pelanu ku. 15 Umbe, iyan impezumala ku keniyu is midhimu ku he menge zatù wey menge upisyal he uluwanen wey menge telehuzen he menge etew he ebpuun diyà te menge tribu niw. Duen impezumala ku te 1,000 he etew, ne is duma 100, ne is duma 50, ne is duma pa impezumala ku te 10 he etew. 16 Dutun he timpu mibmenduan ku is menge zatù he husaya zan is rirù te menge etew, ne kinahanglan he ed-ikulen dan is hustu he kukuman dutun te kedhusey zan. Ne kenà iyan dan dà husaya is menge Israilihanen, kekenà, ragkes en is kenà menge Israilihanen he ed-ubpà duma keniyu. 17 Kinahanglan he wazè dan edepiǥan dutun te kedhusey zan; iped-iring dan is kebpemineǥa zan te menge pubri wey menge sepian. Ne kenè dan mahandek te minsan hentei su is kedhukum dan, keǥehem he imbeǥey kandan te Megbevayà. Ne emun mereǥen he edhusayen is rirù ne uwita zan kayi te kediey, ne iyan a edhusey zutun. 18 Ne zutun he timpu migkeǥiyan ku sikiyu te langun he ereg he ebeelan niw.
Midsuǥù Dan te Ibpepeniid
(Menge Numero 13:1-33)
19 “Ne tenged te mandù kenitew te Nengazen he Megbevayè tew, mid-awè kiw ziyà te Horeb ne midhipanew tew is meluag wey mekahandekhandek he sibsivayan he neehè niw mismu, ne midhendiyè kiw te vuvungan he ed-ubpaan te menge Amorihanen. Ne hein nekeuma kiw ziyà te Kadesh Barnea, 20 migkeǥiyan ku sikiyu te, ‘Nekeuma kew en kayi te vuvungan te menge Amorihanen he ibeǥey kenitew te Nengazen he Megbevayè tew. 21 Ahaa niw heini is tanà he ibeǥey zin keniyu! Engkena niw heini su insaad heini keniyu te Nengazen he Megbevayà te menge kepuun niw. Kenè kew mahandek wey kenè kew mebpenluyaluya.’
22 “Ne mid-uvey kew is langun kayi te kediey is egkaǥi te, ‘Edsuǥù kiw zèpa te ibpepeniid keniyan te tanà ne iyan sikandan ebpekekaǥi ziyà te kenitew te meupiya he ibayà wey te menge lugar he ereg he edhendutun kiw.’
23 “Ne neisip ku he meupiya haazà he pelanu; umbe mibpilì ku is 12 he menge etew, sevaha is mibpilì ku ziyà te kada tribu. 24 Ne midhipanew sikandan ne nekevayè dan te vuvungan, ne nekeuma zan diyà te zal-ug te Eshcol, ne neniid sikandan dutun. 25 Ne hein midlikù dan en mid-uwitan kiw zan te menge prutas he ebpuun dutun, ne midtudtul zan he meupiya is tanà he ibeǥey kenitew te Nengazen he Megbevayè tew.
26 “Piru kenè kew egkesuat he edhendutun; midsupak niw is suǥù te Nengazen he Megbevayè niw. 27 Mibegulbul kew ziyà te seled te menge tulda niw is egkaǥi te, ‘Egkeepesan kiw te Nengazen, umbe impeǥawas kiw zin diyà te Ehipto su para ikeveǥey kiw zin te menge Amorihanen wey kiw zan geraa. 28 Ebmenumenu kiw te kedlaus? Hein mibpelihandek kiw zuen te nemeniid duen te tanà. Migkaǥi sikandan he is menge etew ziyà memezesen wey memelangkew pa kenitew, ne dezekelà is menge inged dan he nengeliǥuy te verengbeng he henduen be te ebpekeume en diyà te langit is ketikang din. Ne neehè dan pa zutun is menge kevuwazan te eregasi he si Anak.’
29 “Ne zutun migkeǥiyan ku sikiyu te, ‘Kenè kew kulbai wey kenè niw sikandan ikahandek. 30 Su is Nengazen he Megbevayè niw, edhuna keniyu ne iyan sikandin ebpekidtebek para keniyu, iring te neehè niw he mibeelan din diyà te Ehipto 31 wey ziyà te sibsivayan. Neehè niw ke mibmenumenu kew te ed-elima te Nengazen he Megbevayè niw ziyà te menge hipanew niw kayi te sibsivayan, iring is ked-elimahi zin keniyu te ked-elima te amey te anak din taman te nekeuma kew kayi he lugar.’
32-33 “Piru minsan pa te iyan heini, wazè kew ǥihapun medsarig te Nengazen he Megbevayè niw he migiya keniyu te hipanew niw pinaaǥi te hapuy emun mezukilem ne pinaaǥi te ǥapun emun maandew. Iyan sikandin nen-ahà te meupiya he lugar he egkekempuwan niw ne impenurù din keniyu ke hendei kew ebayà.
34 “Hein nezineg te Nengazen is menge riklamu niw, ne nepauk sikandin ne nenangdù. 35-36 Ke sikandin te, ‘Gawas ki Caleb te anak ni Jefune, wazà minsan sevaha kayi te mezaat he lapis te kevuwazan he ebpekaahà duen te meupiya he tanà he impenaad ku ziyà te menge kepuun dan. Si Caleb, is anak ni Jefune, egkeehè din mulà haazà is tanà, ne ibeǥey ku kandin wey te menge kevuwazan din is kandan he vahin dutun te tanà he midlauy zin. Su ebpuun te tivuuk he gehinawa zin is kedsunud din kediey.’
37 “Ne tenged keniyu, minsan siak, ne nepeukan a te Nengazen. Ke sikandin te, ‘Ne sikew zaan, Moises, ne kenè ka ebpekeseled dutun he tanà. 38 Piru is timbang nu he si Josue he anak ni Nun, ne ebpekeseled mulà dutun te tanà. Ne desiǥa nu sikandin su iyan sikandin ebpengulu te menge Israilihanen te ked-angken keniyan he tanà.’
39 “Ne migkaǥi is Nengazen diyà te kenitew te langun te, ‘Ebpekeseled mulà dutun te tanà is menge anak niw he wazè dan pa hanew. Nahandek kew he kela ke vihaǥa sikandan, piru diyè ku te kandan ibeǥey haazà is tanà ne egkaangken dan heini. 40 Ne sikiyu, likù kew ziyà te sibsivayan pehendiyà te Zaǥat he Meriǥà.’
41 “Ne zutun migkaǥi kew te, ‘Nekesalè key ziyà te Nengazen. Egenat key su ebpekidtebek key sumalà is insuǥù kenami te Nengazen he Megbevayè dey.’ Umbe mid-andam te kada sevaha keniyu is menge ǥumaan din, su neisip niw he melemu zà is ked-aǥew zuen te menge vuvungan.
42 “Piru migkaǥi is Nengazen kayi te kedì te, ‘Keǥiya nu kandan he kenè dan megenat is ebpekidtebek, su kenà a ebpekiduma kandan. Ne egkezaag sikandan te menge kuntada zan.’
43 “Ne iyan haazà migkaǥi ku ziyà te keniyu, piru wazà a keniyu pemineǥa. Midsupak niw is suǥù te Nengazen, tenged te kebmepedeligen niw nenurung kew zuen te vuvungan. 44 Ne nekidtebek keniyu is menge Amorihanen he meǥinged dutun, ne henduen sikandan te petiyukan is edal-as keniyu puun te Seir taman te Horma, ne nezaag kew. 45 Ne nemenlikù kew ne midsineǥew kew ziyà te etuvangan te Nengazen, piru wazà sikandin mebpemineg keniyu. 46 Ne tenged dutun neuǥet is ked-ubpè niw ziyà te Kadesh.