7
Pakama ge Etiyeŋ ya àɗəm kè meleher ga ndam magrafəŋa seriya ni
Eslini gəɗakani ga ndam *maŋgalabakabu mis akaba Melefit ni èhindifiŋa ma kè Etiyeŋ a, àhi ahkado : « Ma ya ti mis tə̀ɗəmkuk ni ti jiri eɗeɗiŋ aw ? » Etiyeŋ nakəŋ àhəŋgarfəŋ, àɗəm : « Ata baba akaba bəza ga mmawa goro ni, bumu slimi day. Melefit naŋ ya ti leli ɗek mə̀bu mazləbay ni àŋgazlivu ana bəŋ ga bəŋ geli Abraham. Àŋgazlivu ti ka ya ti naŋ ka haɗ Mezopotami, òru ànjəhaɗ ka haɗ Haraŋ faŋ ndo ni. Àhi : “Mbərbu haɗ gayak akaba ndam gayak, ru ka haɗ ya ti anəɗəfukki ni.” *Mənjəkiani 12.1. Nahkay Abraham nakəŋ àsləka ka haɗ ga ndam Selde a, òru ànjəhaɗ ka haɗ Haraŋ. Bəŋ ga Abraham àmət eslini. Bəŋani àra àməta ti Melefit àhi ana Abraham mâsləka a Haraŋ a, mâra mânjəhaɗ ka haɗ hini ya lekʉlʉm kə̀kumki ni. Abraham àra ènjia ka haɗ hina ti Melefit àsi haɗ ndo. Ku məlaŋ gʉzit ga micikiani tekeɗi àsi ndo. Ku nahkay nəŋgu ni, àhi : “Anəvuk haɗ ni ɗek, kə̀məta day haɗ ni emigi ga bəza huɗ gayak.” Mənjəkiani 17.8 ; 48.4. Ay ka ya ti Melefit àhi ma nani ana Abraham ni ti, Abraham èwi wur faŋ ndo. Pakama ge Melefit ya àhi ni naŋ hi, àhi : “Bəza huɗ gayak atoru tanjəhaɗ ka haɗ ge mis ndahaŋ ; etinjʉa eslina ti etigi eviɗi, atəgri daliya ana tay vi diŋ diŋ faɗ. Ay ti anatraɓ ndam ya ti bəza huɗ gayak atəgri eviɗi ana tay ni. Kələŋ gani bəza huɗ gayak ni atasləka ka haɗ nana, mək atazləbay nu ka məlaŋ hini.” Mənjay Mənjəkiani 15.13-14 ; Mahərana 3.12. Melefit àra àhia pakama na ana Abraham a nahkay nahəma, àwəlkabu pakama gayaŋ akaba ga Abraham àna *mekeley kʉɗi. Abraham àra èwia Izak a, wur ni àgra vaɗ a azlalahkər nahəma èkeli kʉɗi. Nahkay day Izak àra èweya Zekʉp a ti èkeli kʉɗi. Zekʉp day àra èweya ata bəŋ ga jiba geli kru mahar cʉeni na ti èkeli kʉɗi ana tay.
« Kələŋ gani ata bəŋ ga jiba geli ni tàgrafəŋa solu kà wur ga məŋ gatay Zʉzef a. Nahkay tə̀səkumioru naŋ ana ndam ndahaŋ, mək ndam nday nani tòru àna naŋ ka haɗ Ezip. Ay ti Melefit naŋ àbu akaba naŋ ; 10 àzaba naŋ a huɗ ga daliya gayaŋ ya àgray ni ba ɗek. Melefit àvia majalay ahàr sulumana daya, nahkay ti ègia awəlawa ga *Faroŋ bay ge Ezip na. Nahkay bay Faroŋ nakəŋ àfiyu naŋ bay məgur haɗ gayaŋ ni ɗek akaba huɗ ahay gayaŋ ni ɗek. 11 Eslini lʉwir àdaya ka haɗ Ezip a ɗek akaba ka haɗ Kanaŋ a. Lʉwir àra àdaya nahkay ti, mis tàgra daliya dal-dal ; ata bəŋ ga jiba geli ya ka haɗ Kanaŋ ni tə̀ŋgət zlam məzumani va do. 12 Zekʉp àra ècia *alkama àbu ka haɗ Ezip nahəma, àsləroru bəza gayaŋ ata bəŋ ga bəŋ geli ga məsəkumbiyu alkama. 13 Ka ya ti àsləroru tay ye cʉ nahəma, Zʉzef àɗəfi vu gayaŋ ana bəza ga məŋani ni. Nahkay Faroŋ àra àsəra jiba ge Zʉzef a. 14 Eslini Zʉzef àsləroru mis ti tə̂zibiya bəŋani Zekʉp akaba ndam gayaŋ a. Nday ɗekeni kru kru adəskəla mahar zlam. 15 Nahkay Zekʉp nakəŋ òru ka haɗ Ezip mək àmət eslini. Ata bəŋ ga jiba geli day tə̀mət eslini. 16 Tàra tə̀məta ti tə̀həlbiyu kisim gatay e Sihem mək tə̀biyu e mindiviŋ ga Abraham ni vu. Mindiviŋ nani ti Abraham asəkumfəŋa kà bəza ga Hamor e Sihem àna gru a.
17 « Yaw sarta ya Melefit agray ere ye ti àhi ana Abraham amagray ni enjia wuɗak nahəma, ndam *Izireyel ni tə̀sagakiva, tìgia nday kay ka haɗ Ezip a. 18 Ka sarta gani nani ti tə̀fiya bay nahaŋ ka haɗ Ezip a. Bay nani ti àsər Zʉzef ndo. §Mənjay Mahərana 1.8. 19 Nahkay naŋ nakəŋ àgosay ata bəŋ ga bəŋ geli, àgria daliya ana tay a, àhi ana tay si tâboru bəza gatay ya ka ahar ni tə̂mət. 20 Ka sarta gani nani tìweya Mʉwiz a, naŋ ti Melefit àwaya naŋ a dal-dal. Ànjəhaɗ kiyi mahkər a magam afa ga ata bəŋani. 21 Kələŋ gani tìzligoru naŋ. Tàra tìzligoya naŋ a ti wur dahalay wur ga Faroŋ bay ga haɗ Ezip àdi ahàr mək àzay naŋ, àgal naŋ akaɗa wur ga huɗ gayaŋ. 22 Nahkay ti tə̀cahi məsər zlam ga ndam Ezip ni ɗek. Pakama gayaŋ ya aɗəm ni ɗek mis təgəskabu, tʉwi gayaŋ ya agray ni day àɓəlafəŋ kè mis.
23 « Àra àgra vi a kru kru faɗ nahəma, àɗəm : “Nakoru nəmənjiyu bəza ga mmawa goro ndam Izireyel kwa.” 24 Àra ènjia ti èpi zal Ezip nahaŋ agri daliya àna zal Izireyel. Eslini naŋ nakəŋ èmbikivu ka maslaŋa ya ti təgri daliya ni mək àkaɗ zal Ezip ni ka duwa gani. 25 Àgray nahkay ti awayay ti aɗəfiki ana bəza ga məŋani ni ti tə̂sər Melefit amahəŋgay tay ti àna naŋ, ay ti nday gani tə̀səriki ndo. 26 Hajəŋ gani nahəma, Mʉwiz nakəŋ àdi ahàr ana ndam Izireyel ndahaŋ cʉ, tə̀bu takaɗvu ; naŋ nakəŋ awayay aŋgalabakabu tay. Àhi ana tay : “Ndam goro ni, lekʉlʉm kà məŋ gekʉli ti, kihirʉmvu ti kamam ?” 27 Ay naŋ ya ti agri daliya ana naŋ nahaŋ ni àhi ana Mʉwiz ahkado : “Way àfiyu kur bay magrafəŋa seriya kè leli a way ? 28 Kawayay kəkaɗ nu akaɗa ya kə̀kaɗ zal Ezip nahaŋ eweni ni aw ?” *Mahərana 2.14. 29 Mʉwiz àra ècia ma nana nahəma, àcuhway ka haɗ Ezip, òru ka haɗ Madiyaŋ, ànjəhaɗ eslini. Naŋ àbu eslini, àra àda wal a ti, èwifiŋa bəza zawalana cʉ.
30 « Àra àgra vi kru kru faɗ ka ahàr gana nahəma, òru a huɗ gili vu kà həma *Sinayi. Eslini ti *məslər ge Melefit àŋgazlivu a huɗ ga aku ya agəs məŋgəhaf ni bu. Mənjay Mahərana 3.2. 31 Mʉwiz nakəŋ àra èpia ti àgria ejep a, nahkay awayay ahəɗakfəŋoru ti mîpi lala. Naŋ àbu ahəɗakfəŋoru ti èci dəŋgu ga Bay geli, ahi ahkado 32 “Nu ti Melefit ga ata buk Abraham, Izak akaba Zekʉp.” Mahərana 3.6. Mʉwiz àra ècia ma na ti aŋgwaz àwəra naŋ a dal-dal, àgəgəra, mamənjaləŋani nakəŋ tekeɗi èsliki ndo hʉya. 33 Eslini Bay geli àhi ma keti, àhi ahkado : “Həlaba kimaka gayak a asak ba, aɗaba məlaŋ ya kìcikvù ni ti məlaŋ *njəlatani. 34 Nìpia lala ahəmamam təgri daliya ana ndam goro ka haɗ Ezip na, nìcia tuway gatay a : nahkay nàra ti ga mahəŋgaya tay a. Nihi nak ti ru, nəsləroru kur ka haɗ Ezip.” §Mahərana 3.5, 7, 8, 10.
35 « Mʉwiz ti naŋ ya ti ndam Izireyel tàwayay naŋ ndo, tə̀hi ahkado : “Way àfiyu kur bay magrafəŋa seriya kè leli a way ?” *Mahərana 2.14. ni. Ay naŋ ti Melefit àslərikaboru naŋ ana tay ti mîgi bay gatay, mîgi bay məhəlaba tay e eviɗi ba daya. Melefit àslərikaboru Mʉwiz ana tay nahkay ti, àhi ma gani ti məslər ge Melefit ya àŋgazlivu a huɗ ga məŋgəhaf ni bu ni. 36 Bay ya ti àhəlaba ndam Izireyel ka haɗ Ezip a ni ti nani Mʉwiz. Àhəlaba tay a ti àna magray zlam magray ejep ya mis tìpi ɗay-ɗay ndo ni kay : àgray ka haɗ Ezip, kà Dəluv Ndizeni, akaba ka ya ti nday a huɗ gili bu vi kru kru faɗani ni. 37 Bay ya ti àhi ana ndam Izireyel : “Melefit aməsləribiyu wur ga məŋ gekʉli nahaŋ ana kʉli ga mahəŋgaray pakama ge Melefit akaɗa goro ni” Mimbiki 18.15. ti Mʉwiz gani. 38 Ka ya ti ndam Izireyel tə̀cakalavu a huɗ gili bu ni ti, bay ya ti èci ma ga məslər ge Melefit kà həma Sinayi mək àhəŋgri ana ata bəŋ geli ni ti Mʉwiz gani. Bay ya ti Melefit àhi pakama ya avi sifa ana mis ga məhəŋgriani ana leli ni ti naŋ gani. 39 Ay ti ata bəŋ geli ni tìciiki ma ndo, tàwayay maɗəbay naŋ ndo. A majalay ahàr gatay bu ni ti tàwaya maŋgona e Ezip a. 40 Tə̀hi ana *Aroŋ ahkado : “Griaya melefit ndahaŋ ana leli ga mədi kama ana leli a, aɗaba Mʉwiz naŋ ya àhəlababiya leli ka haɗ Ezip a ni ti, mə̀sər ere ye ti àgrakivu ni do.” Mahərana 32.1, 23. 41 Nahkay nday nakəŋ tə̀vəɗaya wur sla mək tìsliŋi zlam ana wur sla ni, ègia pəra gatay a. Tə̀gri wuməri àna məmərani ana zlam ya nday ndayani tə̀vəɗaya àna ahar gatay a ni. 42 Tàgra nahkay ti Melefit day àmbrəŋ tay ti tə̂gri pəra ana zlam ya ti a huɗ melefit bu ni. Ma gani hini àbu məbəkiani a wakita ga ndam mahəŋgaray *pakama ge Melefit bu nahkay hi :
“Ndam Izireyel, ka ya ti lekʉlʉm kə̀bum a huɗ gili bu vi kru kru faɗ ni ti,
kìsliŋʉmi zlam akaba kə̀grumi sədaga ti, ana nu aw ?
43 Aha, ana nu do ! Ahay miviceni ya kàsawaɗum àna naŋ ni ti
ahay ga Molok, §Molok ti melefit ga ndam Kanaŋ ya ndam Izireyel tə̀həŋgrioru ahàr a haɗ ahaslani ni. do ni ti goro do.
Kàsawaɗuma àna pəra gekʉli Refeŋ *Refeŋ ti melefit ga ndam Siri ya ndam Izireyel təhəŋgrioru ahàr a haɗ ahaslani ni. ya tə̀zavu ata boŋgur na daya.
Pəra nday nani ti kə̀grumaya ga məhəŋgrioru ahàr ana haɗ ana tay a.
Gekʉli ya kə̀grum nahkay ni ti anagaroru kʉli driŋ kama ga Babiloŋ.” Amos 5.25-27.
44 « Ka ya ti ata bəŋ ga bəŋ geli tə̀bu a huɗ gili bu ni ti tə̀sawaɗa àna zlam ge mivicey ahay ge Melefit àna naŋ a. Mazavu ga ahay gani nani ti Melefit àɗəfikia ana Mʉwiz a mək àhi mâgraya akaɗa gayaŋ ya èpi na. 45 Ahay gani nani ti ata bəŋ ga bəŋ geli tə̀mbribu ana bəza gatay ; bəza gatay ni day tàra àna naŋ ka haɗ hina, Zezʉwi àdi kama ana tay. Tàra tìnjia ti Melefit àgariaba ndam ga haɗ hina ana tay a, mək nday nakəŋ tànjəhaɗ. Nahkay nday tə̀bu àna ahay ge Melefit *miviceni ni duk àbivoru ana sarta ge Devit. 46 Devit ti Melefit àwaya naŋ a dal-dal, nahkay èhindifiŋa divi kè Melefit ga maslamali məlaŋ *njəlatani ana bəza huɗ ge Zekʉp a. 47 Ay maslaŋa ya ti àra àləm ahay ge Melefit ni ti Salomoŋ. 48 Ku tamal àləma nahkay nəŋgu ni, Bay Melefit agavəla driŋ, ànjəhaɗvù a ahay ya mis tə̀ləmi ni bu do. Nahkay zla nahəma maslaŋa nahaŋ àbu, àhəŋgaray pakama ge Melefit, àɗəm :
49 “Bay Melefit àɗəm : Məlaŋ manjəhaɗ goro ti huɗ melefit,
məlaŋ məbəki asak goro ti ni haɗ.
Ahay weley lekʉlʉm kislʉmki mələmuana ana nu a ni weley ?
Məlaŋ goro ya ananjəhaɗ, nə̀pəsaba ni ti weley ?
50 Bay ya àgraya zlam nana ɗek ni ti nu nuani àna ahar goro do aw ?” Izayi 66.1-2. »
51 Etiyeŋ àhi ana tay keti : « Lekʉlʉm ti kìcʉm slimi do eɗeɗiŋ ! Lekʉlʉm ti məɓəruv gekʉli magədavani, slimi gekʉli məzləkvani ; lekʉlʉm akaɗa ndam ya tèkeli kʉɗi ana tay ndo ni ! Lekʉlʉm akaɗa ga ata bəŋ ga bəŋ gekʉli ni, kekileŋa kə̀gəsumkabu pakama ga *Məsuf Njəlatani ni do ! 52 Bay mahəŋgaray *pakama ge Melefit ya ti ata bəŋ ga bəŋ gekʉli tə̀gri daliya ndo ni ti weley ? Nday gani tàbazla ndam mahəŋgaray pakama ge Melefit ya tə̀ɗəm Bay ge Jiri amara ni. Bay ge Jiri nakəŋ àra ènjia ti kə̀səkumoya naŋ a mək kə̀kaɗuma naŋ a. 53 Lekʉlʉm ti məslər ge Melefit tə̀ɗəfikia *Divi ge Melefit na ana kʉli a, ay ti kə̀bumi slimi ana Divi gani do. »
Takaɗ Etiyeŋ àna mizligi naŋ àna akur
54 Ndam magray seriya ni tàra tìcia ma ge Etiyeŋ na ti tə̀zumki ɓəruv dal-dal, tàhəpəɗ ahar tasl tasl. 55 Ay Etiyeŋ ti *Məsuf Njəlatani èsliva a vu va dal-dal, àmənjoru e melefit vu, èpi məlaŋ maslaɗani ge Melefit akaba Yezu naŋ jika kà ahar ga ɗaf ge Melefit. 56 Àra èpia ti àɗəm ahkado : « Cʉm day, nə̀bu nipi huɗ melefit məzləkvabana, nipi *Wur ge Mis naŋ jika kà ahar ga ɗaf ge Melefit daya. » 57 Ge Etiyeŋ ya naŋ àbu azlapay nahkay ni ti nday nakəŋ tə̀zlah kay kay, tə̀bəviyu ahar e slimi vu der der, mək nday ɗek tàdəgaki ka ahar bəlaŋ, 58 tə̀gəs naŋ, tə̀zaba naŋ a kəsa ba cak. Tàra tàsləkafəŋa àna naŋ kà kəsa na nahkay ti tawayay tizligi naŋ àna akur ga makaɗ naŋ. Ndam sedi ya tìci pakama gayaŋ ni tə̀həlkaba məgudi gatay na, tàbəhaɗfəŋ kà wur dagwa nahaŋ slimi gani Sol ti mâjəgaki. Mək tìzligi Etiyeŋ nakəŋ. 59 Ka ya ti tizligi Etiyeŋ ni ti Etiyeŋ àhəŋgalay Yezu, àɗəm : « Bay goro Yezu, za sifa goro a. » 60 Kələŋ gani àbəhaɗ mirdim grik, àzlah kay kay, àɗəm : « Bay goro, kə̀wəl tay àna seriya àki ka zlam magudarani hini ya təgru ni ba. » Àra àɗəma ma na nahkay ti àmət hʉya.

*7:3 Mənjəkiani 12.1.

7:5 Mənjəkiani 17.8 ; 48.4.

7:7 Mənjay Mənjəkiani 15.13-14 ; Mahərana 3.12.

§7:18 Mənjay Mahərana 1.8.

*7:28 Mahərana 2.14.

7:30 Mənjay Mahərana 3.2.

7:32 Mahərana 3.6.

§7:34 Mahərana 3.5, 7, 8, 10.

*7:35 Mahərana 2.14.

7:37 Mimbiki 18.15.

7:40 Mahərana 32.1, 23.

§7:43 Molok ti melefit ga ndam Kanaŋ ya ndam Izireyel tə̀həŋgrioru ahàr a haɗ ahaslani ni.

*7:43 Refeŋ ti melefit ga ndam Siri ya ndam Izireyel təhəŋgrioru ahàr a haɗ ahaslani ni.

7:43 Amos 5.25-27.

7:50 Izayi 66.1-2.