1 Pyɛɛri
Pyɛɛri ya sɛmɛ nizhiimɛ wemu ka ge
Jɔgɔ wu ɲɛ Pyɛɛri wɛ?
Pyɛɛri wee ninumɔ pʼa yiri na Simeyɔn Heburuu jomɔ pu ni, na wu yiri na Simɔ Girɛkii jomɔ pu ni (Kapyegee 15:14). A Yesu di ke mɛgɛ ke le wu na Girɛkii jomɔ pu ni na Peturɔsi. Kee ɲɛ Heburuu jomɔ pu ni na Sefasi, na ɲɛ Tubabuu wo jomɔ pu ni na Pyɛɛri. Kee mɛgɛ ke kɔri wu ɲɛ na faakagereŋɛ. Zhonasi ja wu bye wii (Macoo 16:17).
Yawutu wu ɲɛ Pyɛɛri. Yesu wo tudunmɔɔ kɛ ni shuun wu wa wu ɲɛ wii. Yani Pyɛɛri wu pye Yesu wo Tudunmɔ wa ge, fyasha wu bye wii (Yohana 1:41,42). Wu to kulo li ɲɛ Bɛtisayida, wu fiige ki mɛgɛ di ɲɛ na Galile (Yohana 1:44). Ga wuyɛ pyaa di bi bye Kapɛrinɔmɔ kulo li ni.
Pantekɔti wu caŋa ba Fɛfɛɛrɛ Munaa lʼa tigi Yesu tudunmɔɔ pu na wɛ, Pyɛɛri bɛ wa bye pu ni. A wu Kirisa wo Jozaama pu jo fo sipyii niɲɛhɛmɛɛ ya pye Yesu wo nʼa daa fɛɛ. Ma bi giin mʼa Pyɛɛri wo labye we ni wu wo kapyegee ki cɛ, fo ma bu Kapyegee Kitabu kooro 1 fo 12 wu kalaa.
We sɛmɛ we kakana ɲuŋɔ
Pyɛɛri ya we sɛmɛ we ka na tun Yesu nʼa daa fɛɛ niɲɛhɛmɛɛ pii mu kulogoo niɲɛhɛŋɛɛ kii ni Azi fiige ki ni, kee kemu niɲaa wogo ki ɲɛ na Turuki ge. Wu ya ta wa wolo wa ni wɛ: Ma Yawutu fara ma shi watii shɛn na. Sɛmɛ wu kakana ɲuŋɔ kʼa pye na pu bɛɛri yatɛnyɛ waha, na kalaa kan pu mu na pu kasɛɛgɛ yaha puyɛ na nɔwuuro ni karamɔgɔ-kafinɛjuu pu shizhaa na, pʼi gori yaha nʼa daa wu ni.
Sɛmɛ wu kafila ɲugbɔyɔ
1 Pyɛɛri 1:1-12 Nʼa daa fɔɔ ya yaa na kanhama xu wuyɛ ni, bani wʼa li cɛ na wu na ba cɛn lɔ fugba we ni.
1 Pyɛɛri 1:13—2:10 Nʼa daa fɔɔ torogana kanhama tuun ni. Wʼa yaa na kuu fanha mu.
1 Pyɛɛri 2:11—3:12 Nʼa daa fɔɔ torogana shi wu sipyii pu tɛ ni, ni gbafɛnɛɛri keree shizhaa na, ni wuyɛ pyaa kpɔɔn sipyii tɛ ni.
1 Pyɛɛri 3:13—4:19 Nʼa daa fɔɔ tadaŋa ni wu torogana kanhama tuun ni.
1 Pyɛɛri 5:1-5:11 Pyɛɛri ya fiin wemu jo na waha egilizii ɲahagbaa fɛɛ pu mu ge.
1 Pyɛɛri 5:12-14 Pyɛɛri fò mujuu sanha.
1
Pyɛɛri fò mujuu
Nɛ Pyɛɛri we wu wa Yesu Kirisa wo tudunmɔ ge, nɛ wʼa we sɛmɛ we tun yee mu, Kilɛ ya yee piimu ɲaha bulo, a yee di jaraga na shɛ bye nabuun ye fiiye ye ni ge: Pɔn, Galasi, Kapadɔsi, Azi ni Bitini. Yee ɲaha ya bulo na bɛ ni To Kilɛ wo fungɔngɔ ki ni, na yee pye fɛfɛɛrɛ wuu, Kilɛ Munaa li baraga ni, kɔnhɔ yi Yesu Kirisa ɲɔmɛɛ co, wu shishan pu bɛ di ɲɛrɛgi yi na, pʼi yi pye fɛɛfɛɛ.
Kilɛ wu niimɛ ni ɲaɲiŋɛ nigbɔhɔ kan yi mu.
Tadaŋa ɲìi wogo
Wʼà Kilɛ sɔni wù Kafɔɔ Yesu Kirisa To we! Bani, wu ɲiɲaara ti funŋɔ ni, wʼa wèe pye wèe ya sevonɔ se, na Yesu Kirisa ɲɛ na yeege xu ni, kɔnhɔ wèe di tadaŋa ɲìi wogo ta. Wù bye cɛn lɔvɛɛ. Wee cɛn we ya fɔnri wɛ, wu ya nɔrɔgɔ wɛ, wʼi ya fanhaŋa wɛ, wʼa kemɛ yaha yee ɲaha na fugba wu ni, Kilɛ wo sefɛɛrɛ tʼa yee piimu mara nʼa daa fanha ni, ɲuwuuro ti kaa na ge. Tee ɲuwuuro ti tʼa gbegele tʼi ba tiyɛ shɛ taaxɔɔ li ni. Lee wuu na yee wa fundanga pyi, na li ta ali kanhama tuugo bɛɛri na ba ɲatanhaŋa nɔ yi na nimɛ jɛɛrɛ la yɛ funŋɔ ni. Pee kanhama pu na ba yi nʼa daa wu nɔhɔ wolo wii. Sanni ɲɛ yaxɔgɔ, ga pʼa ba wu nɔhɔ wolo na ni. Yee nʼa daa wu wʼa ye sanni na fo xuuni ge, wu bɛ nɔhɔ na ba wolo lee wologana li na, kɔnhɔ Yesu Kirisa ga ba wuyɛ shɛ, yʼi masɔŋɔ, ni nɔɔrɔ ni pɛɛŋɛ ta wu funŋɔ ni. Yee ya ta wu ɲa wɛ, ga lee bɛ na wu kaa di dan yee ni. Ali yee sanha wu ɲa nimɛ bɛ wɛ, ga lee bɛ na yee wa daa wu na. Lee wuu na yee ya ɲi fundangbɔhɔ na, fundanga nɔɔrɔ wogo kemu ki ɲɛ wa da já ki jomɔ jo-e ge. Kee fundanga ke wa yee mu, bani yee munahaa ki wo ɲuwuuro te ti ɲɛ yee wo nʼa daa wu wo kuduun we.
10 Kilɛ ya niimɛ wemu taga yee ɲuŋɔ wolo ge, Kilɛ tudunmɔɔ piimu pʼa wee kaa jo taashiinɛ ni ge, pee ya yegeŋɛ ni kasɛɛgɛ pye tee ɲuwuuro te keree na. 11 Kirisa Munaa li bye pu ni. Kanhama pe Kirisa da ba ɲa ge, lee bi pee kaa yu pu mu, nɔɔrɔ wemu na ba daha wu na pu kadugo yíri ge, ni wee bɛ. A Kilɛ tudunmɔɔ pʼi ganha na zhaa pʼi kee keree kii pyeduun, ni ki pyegana cɛ. 12 A Kilɛ di li shɛ pu na na keree kiimu jomɔ pu wa yu, na ki labye pyi ge, na kee wa da ba bye pee mu wɛ, ga fo yee mu. Kee keree ki ɲaha Kilɛ wo Jozaama pu jovɛɛ pu wa yu yi mu nimɛ, Fɛfɛɛrɛ Munaa baraga ni, lemu lʼa tun pa na yìri fugba we ni ge. Mɛlɛkɛɛ pu bɛ wa kee keree ki shaa fo pʼi ki ɲa, pʼi ki cɛ.
Nʼa daa fɛɛ wo ɲaarigafonɔ le
13 Lee wuu na, yi yi fungɔnyɔ yi teŋɛ, yʼi gori yaha ɲìi na! Niimɛ we wu da ba gan yi mu Yesu Kirisa shɛduun wu ni ge, yi yi tadaŋa bɛɛri taha wee da na. 14 Yʼi bye Kilɛ ɲɔmɛɛ covɛɛ! Keree kiimu la bye yi na, na yi ta yi sanha Kirisa cɛ-ɛ ge, yi ganha bu daha kee fɛni wɛ! 15 Ga yi pye fɛfɛɛrɛ wuu yi torogaŋaa ki bɛɛri ni, ma na jo ba yi yirivɔɔ Kilɛ ɲɛ mɛ Fɛfɛɛrɛ wo wɛ. 16 Bani lʼa ka Kilɛ Kafila wu ni na: «Yi pye fɛfɛɛrɛ wuu, bani nɛ ɲɛ fɛɛfɛɛ.»* Levitike 19:2
17 Kilɛ we wʼa sipyii bɛɛri nigin nigin kiiri kɔɔn na bɛ ni pu nibyegee ni, na ta wu da wa wolo wa ni-i ge, yee ba wee yiri yi To Kilɛ, wee tuun wu ni yʼa yi wo nibyegee ki bɛɛri pyi ni Kilɛ ɲìi fyaara ni, yi wo koŋɔ tiinnɛ li funŋɔ ni. 18 Bani yaaga kemu na já vɔnhɔ ge, ma na jo sanni kelee warifyɛn ge, yi ɲuŋɔ wa wolo ni kee ka shi ni, na foro yi wo ɲuŋɔ baa ɲara li ni wɛ, yʼa lemu taanni yi tii pu mu ge. 19 Ga yee ɲuŋɔ ya wolo ni Kirisa shishan ni, pee pemu pʼa ye yaŋmuyɔ yi bɛɛri na ge. Wee ya pye ba saraga dubyapige ɲɛ wɛ, fɛ ɲɛ kemu na wɛ, fɔɔnrɔ bɛ di ɲɛ ki na wɛ. 20 Kilɛ ya wu ɲaha bulo na ta koŋɔ sanha yàa wɛ, na wu shɛ yee na nimɛ le taaxɔɔ le ni yeeyɛ pyaa wuu na. 21 Kirisa baraga ni yee wa daa Kilɛ na, wee wemu wʼa wu ɲɛ na foro xu ni, na nɔɔrɔ kan wu mu ge. Lee na yee wa yi nʼa daa ni yi tadaŋa taha Kilɛ na.
22 Yee ya yi zɔlɔɔ pu pye fɛɛfɛɛ can wu wo ɲɔmɛɛcoro funŋɔ ni, ceborogo ki wo see see taanɲɛɛgɛ ki kaa na. Ayiwa, yi taan ni yiyɛ ni xuuni yi zɔlɔɔ pu bɛɛri na! 23 Bani Kilɛ wo kafila wʼa yi pye yʼa sevonɔ se. Wee kafila we di ya ta pye ba yashi ɲɛ wɛ, na xhuli wɛ. Wu ɲɛ ɲìi na, wʼa kori yaha gbee. 24 Bani Kilɛ tudunmɔɔ pʼa jo:
«Sipyii bɛɛri pu ɲɛ ba ɲà ɲɛ wɛ;
pu nɔɔrɔ wu bɛɛri di ɲɛ ba ɲà fyɛɛnrɛ ɲɛ wɛ.
Ɲà ma waha, ki fyɛɛnrɛ na wo,
25 ga Kafɔɔ wo kafila we na gori yaha gbee.»* Ezayi 40:6-8
Wee Kafila wu ɲɛ Kilɛ wo Kilɛ Jozaama pe, pemu pʼa jo yi mu ge.

*1:16 Levitike 19:2

*1:25 Ezayi 40:6-8