LUCAS
Ran ho Ma'da'yo bi 'Yo't'a ra Lucas
1
'Bɛ'a í 'yo't' rá søcuą ra Lucas
Dí pącä xʉn ngu yʉ ją'i bi 'yo't' yʉ søcuą ngue i man'a bin ja 'bʉ mím 'bʉcua ja ra ximhäi ra Cristo. Nu'ʉ bi 'yo't'ʉ, tengu thoho bi xängahʉ ʉ bi nusɛ 'bʉ mi 'yøt' rá 'bɛfi ra Cristo, nɛ tengu thoho bi man'ʉ hønbʉ go hapʉ. Nɛcä dra Lucasgä dí o't'na ra søcuą ngue im man'a bin ja, nɛ dí pɛn'na i, hague Teófilo, ma amigo i xʉn ho. Nɛ dá änzɛhɛ yʉ ją'i to'o bi nu 'bɛ'a gä bin ja. Nɛ ɛ̨mmɛ dá hongä 'bɛ'a nt'o't'i gä mi'da yʉ søcuą, janangue'a da bømanho 'bɛ'a dí o't'ä. Nguetho dín nde gui pądi xʉn ho ngue majuąni a bi sän'na i.
Rám 'bɛhni Oją bi ma dim 'bʉh ra Xuua
Nu'ʉ yʉ pa min ts'ʉt'abi ra Herodes bʉ ja ra xɛqui Judea, mi 'bʉpʉ n'da rá mbäją yʉ judío, ra Zacarías a. Madim pɛhmbʉ n'dan nɛts'i yʉ mbäją bi dʉm'ma ra mbäją Abías. Nu'a ra Elisabet, rá xisu ra Zacarías, gue'a n'da rám bom'bɛto ra Aarón a, ngue ra hmumbäją maya'bʉ. Nu'a ra Zacarías nɛ ra Elisabet, gätho yonją'i, Oją bi numanho ʉ, nguetho xʉn ho yʉ́ mbʉi, nɛ mi øt'e gätho yʉ́n t'ɛ̨di Oją. Nu ra Elisabet nɛ ra Zacarías, xʉn dąc'yɛi ʉ nɛ xínga n'dandį mi 'bʉh rá t'ʉhni a ra Elisabet.
8-9 Nɛ nu'bʉ xøn zøn ra pa dim pɛpʉ ja ra dąniją ʉ n'dan nɛts'i yʉ mbäją bi dʉ'ma ra Abías, janangue'a madim pɛpʉ ra Zacarías. Nɛ ząi mi thahna n'da ra mbäją, ngue da yʉrpʉ man'da mbo ra dąniją da 'yuh yʉ xiza yʉmanho. Nɛ gue'a ra Zacarías bi mba nthahni ngue da yʉrpʉ mbo. 10 Nɛ xʉn ngu yʉ ją'i mi 'bäpʉ thi mi yąhʉ Oją 'bʉ ra ora bi 'yuh ra xiza ra Zacarías. 11 Nɛ 'bex bi zø a n'da rám 'bɛhni Oją bʉ mi 'bäh ra Zacarías. Nɛ mi 'bäpʉ rá hyo rán 'yɛi ra mɛxa guepʉ mí uh yʉ xiza. 12 Nu'bʉ mi nu a bʉya, ɛ̨mmɛ bin su nɛ hingui pądi 'bɛ'a da bɛ̨ni. 13 Nɛ nu'a rám 'bɛhni Oją bi 'yɛ̨mbi:
―O guín su Zacarías, nguetho bi 'yø Oją 'bɛ'a guí äpi, nangue ni xisu ra Elisabet din hąt'ʉhni nɛ dim 'bʉ a n'da rá ts'ʉnt'ʉ, nɛ gui xip rá thuhu dí Xuua. 14 Nɛ gan johya nɛ ɛ̨mmɛ da hyu ni mbʉi, nɛ xʉn ngu yʉ ją'i din johya 'bʉ bim 'bʉi. 15 Nguetho Oją di un ra 'bɛfi nuįxte a. Nɛ nu'a, hin da zi ra vino xínga gue'a ra sɛ̨i, nɛ din 'youi rá Hogandąhi Oją gue'bʉ go bim 'bʉi. 16 Nɛ nu'a rá 'bɛfi da 'yøt'e, gue'a dí japi xʉn ngu yʉ ją'i israel di päh yʉ́n 'yomfɛ̨ni nɛ da 'yɛ̨c'yɛi Oją ra Hmu. 17 Nɛ nu'a ni t'ʉhni bam 'bɛt'o a 'bʉ bá ɛ̨h ra Hmu mahɛ̨ts'i, nɛ din ja rá ts'ɛdi tenguthoho ra pøngahyą Elías, nɛ di japi din hocpahʉ yʉ́ t'ʉhni ʉ yʉ ją'i. Nɛ nu'ʉ nząi hingui øde 'bɛ'a pa nsifi, di japi da 'yøde. Nɛ nangue rám hman ra Xuua di päh yʉ́n 'yomfɛ̨ni yʉ ją'i n'dahma da zä da zimanho ra Hmu 'bʉ bá ɛ̨hɛ, bi t'ɛ̨mp'a ra Zacarías 'bʉ min yąui rám 'bɛhni Oją.
18 Nu ra Zacarías bʉya:
―Hague dán zä ga pącä a guí xiqui nguetho xtán dąc'yɛigä nɛ'a ma xisu, bi 'yɛ̨na.
19 Nu rám 'bɛhni Oją bi 'yɛ̨mp'a bʉya:
―Nugä dí Gabriel nɛ dí 'bäcä bʉ ja rá hmi Oją, nɛ Oją bá pɛngä gue ga xi a ran ho din ja ahʉ. 20 Pɛ nuya, gan gore ya, nguetho hin guí ɛ̨c'yɛi a dí xi i. Nuya hin da zä gan yą astague'bʉ go bin ja a dá xi a i, nguetho gätho din ja a dá xi a i, bi 'yɛ̨n'a rám 'bɛhni Oją.
21 Nu yʉ ją'i mi 'bäpʉ thi, mi tø'ma ra Zacarías, nɛ him mi pą'ʉ hanja him 'bexque pøni. 22 Nɛ nu'bʉ mi bøm bʉ ra Zacarías hingui sä din yą, hønt'a bi uąnda rá 'yɛ. Nu yʉ ją'i bi bąh pʉya ngue bi nu n'da ran t'uti bʉ mbo.
23 Nɛ nu'bʉ mi guah yʉ pa dim pɛpʉ ra Zacarías bi mba rá ngu bʉya. 24 Nɛ bin hąt'ʉhni ra Elisabet, nɛ nubʉya hin hapʉ í mba an cʉt'a ząna, bim 'bʉtho bʉ rá ngu. Nɛ bi 'yɛ̨na: 25 “Xʉn ngu rá mate bi 'yørcä Oją, nuya him man da zangä yʉ ją'i nguetho dim 'bʉ'a n'da ma t'ʉhni ya,” bi 'yɛ̨nsɛ.
Rám 'bɛhni Oją mahɛ̨ts'i bi ma dim 'bʉh ra Jesús
26 Nu'bʉ mi tho i cʉt'a ząna, nu'a Oją bi mbɛhn mahøn'a a rám 'bɛhni ngue í Gabriel. Bi mbɛhn pʉ ra hnini Nazaret bʉ ra xɛqui Galilea. 27 Nu'a, bi zøm bʉ mi 'bʉ a ra María. Nu ra María xínga n'dandį bin yąui n'da ran 'yohʉ, pɛ ya mi än'na ra José, n'da rám bom 'bɛto ra ts'ʉt'abi David a. 28 Nu rám 'bɛhni Oją bi zɛngua, bi 'yɛ̨mbi:
―Nu'i María ya bi 'yøt'a n'da rá mate Oją nɛ guín 'youi a. Pɛ man'da bi jąp'a Oją xinda gue'ʉ gätho mi'da yʉ xisu, bi 'yɛ̨mbi.
29 Nu'a ra María 'bʉ mi nu rám 'bɛhni Oją, bin su nɛ bin 'yomfɛ̨ni 'bɛ'a ním bøn'a bi sifi. 30 Nu rám 'bɛhni Oją bi 'yɛ̨mp'a bʉya:
―O guín su María nguetho guín 'youi rá mate Oją, 31 nɛ dim 'bʉ'a n'da ni Ts'ʉnt'ʉ nɛ gui xip rá thuhu ra Jesús. 32 Nɛ nu'a, din ja rá ts'ɛdi nɛ da fądi ngue rá Ts'ʉnt'ʉ Oją tąte thoho rá ts'ɛdi. Nɛ nu'a Oją di japi din ts'ʉt'abi tengu rám bombøta ngue ra David. 33 Nɛ di manda yʉ ją'i israel gätho yʉ pa nɛ hin jąm'bʉ da guah rá ts'ɛdi a, bi 'yɛ̨n'a rám 'bɛhni Oją.
34 Nu ra María bi 'yɛ̨n'a:
―Hague dán zä din jabʉ nɛ hin jąm'bʉ dán yą'be n'da ran 'yohʉ, bi 'yɛ̨na.
35 Pɛ nu rám 'bɛhni Oją bi 'yɛ̨mp'a:
―Nu rá ts'ɛdi rá Hogandąhi Oją di ja i gui tįn ni t'ʉhni, nɛ nu'a dim 'bʉi, rá Ts'ʉnt'ʉ Oją a. 36 Nɛ'a ni mɛni ra Elisabet xʉn dąc'yɛi a, pɛ dim 'bʉ a n'da rá ts'ʉnt'ʉ. N'dato ząna ya i hą'a rá t'ʉhni nɛ mi ɛ̨n yʉ ją'i ngue hin jąm'bʉ da dįn rá t'ʉhni. 37 Nu Oją gätho sä da 'yøt'a, hin'yʉ 'bɛ'a gue hingui sä da 'yøt'e, bi 'yɛ̨n'a rám 'bɛhni Oją.
38 Nu'a ra María bi 'yɛ̨n'a:
―Nugä rá 'yɛ̨hɛgä Oją, nu'bʉ gue'a in nde Oją, da 'yørque gätho guím ma, bi 'yɛ̨na.
'Bex bi mbeng mahɛ̨ts'i rám 'bɛhni Oją bʉya.
Ra María bi mba bí zɛngua ra Elisabet
39-40 Nu'a ra María bʉya, 'bex bi mba bí zɛngua yʉ́ mɛni mí 'bʉpʉ ja yʉ nyuni bʉ ra xɛqui Judea, gue'a ra Zacarías nɛ rá xisu ra Elisabet. 41 Nɛ nu'bʉ mi mba ma zɛngua ra Elisabet, 'bexque bi 'yąn'a rá t'ʉhni mí o rá mbʉi. 'Bex bin 'youi rá Hogandąhi Oją ra Elisabet bʉya, 42 nɛ bi 'yɛ̨na:
―Oją man'da bi jąp'i i María, xinda gue'ʉ mi'da yʉ xisu. Nɛ nu'a ni ts'ʉnt'ʉ dim 'bʉi, mająpi a. 43 Pɛ xʉn ngu ra mate gá 'yørque ngue gá zɛnguagui, nguetho gue'e rá mbe a ma Hmu. 44 Nɛ dí pądi gue'e rá mbe a ma Hmu nguetho nu'bʉ má øcä nin zɛngua, 'bex bin johya a ra t'ʉhni o ma mbʉi nɛ bi 'yąni. 45 Bi jąp'a Oją nguetho gá 'yɛ̨c'yɛ̨i a bi xi i, nɛ majuąni da 'yøt' Oją a bi xi i, bi 'yɛ̨n'a ra Elisabet, bi 'yɛ̨mp'a ra María.
46 Nu ra María bʉya bi 'yɛ̨spa Oją nɛ bi 'yɛ̨na:
Ɛ̨mmɛ dí ɛ̨spa Oją ma Hmu,
47 nɛ din johya ma mbʉi nangue Oją mam pørpate.
48 Nguetho Oją bi bɛ̨ngä ngue dra hyoya 'yɛ̨hɛgä, nɛ gätho yʉ ją'i da 'yɛ̨ngui dá tįngä rá mate Oją.
49 Xʉn ngu ran ho bi 'yørca Oją madą rá ts'ɛdi, nɛ xʉn hotho a. 50 Nɛ da nu rá yembʉi to'o gätho da numansu a.
51 Nu Oją nuįxte tho yʉ́n t'øt'e, bi 'bɛrpa yʉ́ ts'ɛdi ʉ din yɛ̨zɛhɛ ngue im bɛ̨ni jasɛ yʉ́ ts'ɛdi.
52 Nɛ bi 'bɛrba yʉ́ ts'ɛdi yʉ ts'ʉt'abi,
nɛ go bi un yʉ́ ts'ɛdi yʉ ją'i thoho.
53 Nɛ bi japi da bą ʉ to'o i honi da bądi,
pɛ nu'ʉ to'o him bi hyoni da bądi bi japi di 'bɛ'ʉ.
54 Nɛ nu Oją bi mbäxcahʉ ya ngue dyʉ ją'i israelgähʉ,
ngue bi 'yɛ̨njʉ yʉ́ t'ʉhnigahʉ a,
nɛ him bi pumbɛ̨ni a ran ho bi ma da 'yørcahʉ.
55 Pɛ bi 'yøt'e tenguthoho bi si a ra Abraham ta t'ørcahʉ,
yʉ́m bom'bɛtojʉ, gätho yʉ pa maząi, bi 'yɛ̨n'a ra María 'bʉ mi 'yɛ̨spa Oją.
56 Nɛ nu'a ra María hyuzna bi gopʉ rá ngu ra Elisabet, m'bɛjua bi mbeng bʉ rá ngusɛ.
Bim 'bʉh ra Xuua Nxixyą
57 Nɛ bi zøn ra pa dim 'bʉ a rá ts'ʉnt'ʉ ra Elisabet. 58 Nɛ gätho yʉ́ mɛni nɛ yʉ́ mɛnguhʉ bin johya 'bɛ'a bi 'yørpa Oją a ra Elisabet, nɛ bi zøm bʉ rá ngu bi zɛngua a. 59 Nu'bʉ mi gua'an hyąto pa xím 'bʉ a ra t'ʉhni, bi mba nts'its'i da thɛcua rá xifani. Nɛ gätho ʉ mi 'bʉpʉ, bi ma da hyąnba rá thuhu rá ta ngue dí Zacarías. 60 Pɛ nu rá mbe bi ma ngue hin da zä, pɛgue jatho da hyux rá thuhu ngue dí Xuua. 61 Nɛ gätho mi 'bʉpʉ bi 'yɛ̨na:
―Pɛ njo'o n'da ni mɛnihʉ í Xuua, bi 'yɛ̨mbi.
62 Nɛ nu'ʉ, bi uąn yʉ́ 'yɛ, bi 'yän'na rá ta: “'Bɛ'a rá thuhu a ni t'ʉhni,” bi 'yɛ̨mbi. 63 Nu rá ta bʉya bi 'yäh ra søcuą nɛ bi 'yo't'a n'da ram hma ngue bi 'yɛ̨na: “Dí Xuua a ma t'ʉhni.” 64 'Bex bi zä bin yą mahøn'a ra Zacarías bʉya, nɛ bi 'yɛ̨spa Oją a. 65 Nɛ bi hyonya thoho gätho mi 'bʉpʉ. Nɛ gätho yʉ ją'i mi 'bʉpʉ ja yʉ nyuni a ra xɛqui Judea bi 'yø a bin ja. 66 Nɛ gätho bin 'yomfɛ̨nisɛ 'bɛ'a da 'yøt'a ra t'ʉhni, nguetho Oją bi jąpi.
Bi 'yɛ̨spa Oją ra Zacarías 'bʉ mim 'bʉh rá t'ʉhni
67 Nɛ bin 'youi rá Hogandąhi Oją ra Zacarías, nɛ bim pøngahyą a, bi 'yɛ̨na:
68 Ɛ̨mmɛ dí ɛ̨spa Oją ra Hmu nguetho bi bɛ̨njʉ
dyʉ ją'i israelgähʉ, dyʉ judíohʉ, ngue da yąnjʉ.
69 Nɛ nanguehna ma t'ʉhni bim 'bʉi, janangue'a dí pądi him ma ya'a ba pɛnga mam pørpatehʉ i ja rá ts'ɛdi,
rám bom'bɛto ra ts'ʉt'abi David a.
70 Gue'a bi bɛ̨nba Oją ʉ yʉ́ pøngahyą maya'bʉ thoho,
71 ngue bi ma da yąnjʉ nangue man sʉihʉ,
nɛ nangue gätho ʉ i numan'ʉjʉ.
72 Pɛ nu Oją bi huɛ̨c'ʉ mam bombøtahʉ,
nɛ him bi pumbɛ̨ni ran ho mi ɛ̨na da 'yørcahʉ.
73 Nɛ majuąni da 'yøt' Oją a bi xih mam bombøtahʉ ra Abraham,
74 ngue bi xifi da yąnjʉ nangue ʉ man sʉihʉ,
nɛ hin ga su ga thąndehʉ a Oją bʉya.
75 Janangue da gohi xʉn ho ma mbʉihʉ bʉ dá nu a Oją, nɛ ga øthʉ ra hogam'bʉi bʉ ja rá hmi.
76 Nɛ nuna ma t'ʉhni, da 'yɛ̨mb yʉ ją'i rá pøngahyą Oją mahɛ̨ts'i,
nɛ da xih yʉ ją'i di päh yʉ́n 'yomfɛ̨ni, da dø'ma ra Hmu.
77 Nɛ da xi ʉ da mba ma punbi yʉ́ ts'oqui,
nɛ da mba nhyąni.
78 Gätho da 'yøt' Oją nguetho di huɛ̨gahʉ
nɛ ba pɛngahʉ ra Hmu ngue guesɛ rán nɛqui ma mbʉihʉ.
79 Nɛ gue'a di yorpa yʉ́ mbʉi ʉ i 'bʉpʉ ja ra 'bɛxui
nɛ i 'yo bʉ ja rá 'yu ran dąte,
nɛ da zixpʉ ja ran nɛqui, bi 'yɛ̨n'a ra Zacarías 'bʉ mim pøngahyą.
80 Nɛ nu rá t'ʉhni, ngue ra Xuua, bin te mán zaqui nɛ bin te rá mbʉi nangue Oją. Nɛ nu'bʉ min te, bim 'bʉpʉ ja ra dąpo asta gue'bʉ go bi zøn ra pa bi dʉmp' rá 'bɛfi bi xi Oją, guepʉ 'bʉh yʉ́ mi'israelhʉ.