Ibaluwa kwa
Waebulaniya
Ichilongole
Ibaluwa kwa Waebulaniya tsayandikighwa kuwaghuma ghumoyo Wakiristu. Nayo yolangusa Yesu pfatimilitse unabii wa Laghano lya Ghumwande. Mne ibaluwa ino hana mbuli ka sitini itsili mne Laghano lya Ghumwande itsilangusa ghendo ka Yesu katimitsa unabii na sang'ano tsa Mtambika Mkulu wa Chiyahudi. Kwa chinu acho ibaluwa ino yakoneka yandikighwa ili kuwaghuma ghumoyo Wakiristu wa Chiyahudi. Yesu iyo nambiko ya nzambi tsose, mala lumwe na kwa matsuwa ghose. Wakiristu wa matsuwa ghano nawo pfipfila wodaha kughumighwa ghumoyo na ibaluwa ino waghendelele kumuwinza Yesu Kiristu iyotutenda tudahe kumtoghola Imulungu, na kughendelela kumtoghola yeye imwenyegho (12:2).
Haduhu imunu iyomanya ibaluwa ino tsayandikighwe na nani, lekeni iwasomi wolonga kodaha kuwa mtumighwa Pauli au Luka au Balinaba. Kuya haduhu imunu iyomanya yandikighwe tsuwachi, ila iwanu wengi wakona yandikighwa mne miyaka ya sabini kulawa Yesu helekighwe. Yerusalemu tsaihinyighwa mne ghumwaka sabini kulawa Yesu helekighwe, lekeni imunu yandike ibaluwa ino kolonga mbuli tsa Yerusalemu ka ng'ana ihinyighwe. Ibaluwa ino tsayandikighwa mne ghumji ghwa Roma (13:24) na lamda tsaibita mne makanisa mengi.
Ighali mghati
Isula ya 1:1-4:13 Imunu andike ibaluwa ino kolangusa ukulu wa Yesu kwa manabii we Imulungu na kwa wamalaika
Isula ya 4:14-7:28 Kolangusa ka Yesu Kiristu ka mkulu kubita iwatambika iwasang'ane mne ing'anda ye Imulungu akula Yerusalemu.
Isula ya 8:1-10:31 Kuya kolangusa sang'ano ya Yesu ng'ulu kubita laghano lya ghumwande lyayalaghane Imulungu ne iwanu wake kubitila malaghitso ghamwing'ile Musa.
Isula ya 10:32-13:17 Hamalitse kulangusa ukulu wa Yesu kwa chila chinu, kolapfa malangulitso mengi.
Isula ya 13:18-25 Komalitsila ibaluwa yake kwa kuwaghuma iwanu ghumoyo na kuwalamsa iwanu.
1
Imbuli ye Imulungu kubitila Imwanaghe
Aho ghumwande Imulungu tsakalonga na aba tsetu mala nyingi na kwa nzila nyingi kubitila manabii wake, lekeni mne ghamatsuwa ghano gha ukutsigha kalonga na twetwe kubitila Imwanaghe, iyamsaghule na yamwing'ile pfinu pfose pfiwe pfake, kuya kubitila yeye Imulungu tsakalumba isi yose. Yeye katumwemwesela utunitso we Imulungu, na keghala ghendo ne Imulungu imwenyegho pfayali. Kaikindilisa isi yose ighendelele kuwa baho kwa mbuli yake ine ingupfu. Hamalitse sang'ano ya kuwatenda iwanu wele kulawa mne nzambi tsawo, kakala kulanga ubali wa ghumoko ghwe kujilo ghwe Imulungu.
Imwana we Imulungu mkulu kubita wamalaika
Imwana katendighwa mkulu kubita wamalaika, ka taghwa lyeng'ighwe ne Imulungu pfalili kulu kubita taghwa lyawo. Mana Imulungu ng'amlongele ghendo malaika wowose,
“Ghweghwe kwa Imwanangu
leloli nolonga nene niwa Aba wako.”
Wala ng'alongile ghendo kwa malaika.
“Nitsakuwa Aba wake,
naye katsakuwa Mwanangu.”
Lekeni Imulungu hayomghala chaudele wake muisi, kolonga,
“Wamalaika wose we Imulungu wamtamanile”
Lekeni kuna wamalaika Imulungu kalonga,
“Imulungu kawatenda libeho
wamalaika wake
na iwatumwa wake kawatenda kuwa imilambi ye ghumoto.”
Lekeni kwa imwana, Imulungu kalonga,
“Undewa wako, ghwe Imulungu, ng'aumala bae.
Ghweghwe kwotawala kwa kumnoghelesa Imulungu.
Ghweghwe konoghela ghamatendo ighomnoghela Imulungu na koghahila ghehile.
Apfo Imulungu, Imulungu wako kakusaghula,
kakutenda udeng'elele ng'ani
kubita pfawatendile weyagho.”
10 Kuya kalonga,
“Ghweghwe Imtwatsa aho mwanduso tsakulumba isi yose,
kwa ghamoko ghako tsakulumba kulanga.
11 Napfo pfitsohupa, ila ghweghwe kutsosighala,
pfose pfitsolala ka lighwanda.
12 Kutsotsibotabota ka gholole,
natso tsitsoghaluka,
lekeni ghweghwe kutsosighala pfipfo pfauli
na ughima wako ng'autsomala bae.”
13 Imulungu ng'amlongele mbe malaika wowose,
“Ukale hano ubali wangu wa kujilo
mbaka hanitsoweka wehile wako
hasi ha ghamaghulu ghako.”
14 Lelo kuya wamalaika tsina nani? Wawo muhe iwomsang'anila Imulungu, na waghalighwa nae kuwapfila awala iwatsobokela ukombotsi.