SA LETA TE PAULA KOARI NA TIE PA
ROMA
Sa Vinabakala
Ta kubere koe Paula sa leta hie, pude na vina namanamana sa nana inene la koasa ekelesia pa Roma gua. Sa nana ṉati minizimizi si pude la tavetavete somanae paki koari na tie te Zisu Karisito vasina, meke koasa dia tinokae rini si pude hola la pa Sipeini, gua. Koasa nana leta si va bakalia sa koa rini sa nana ginilagilanana sa rinaṉeraṉe meke sa tinoa tadina tie te Karisito. Va bakala valeani sa sari doduru guguana sa Inavoso Leana koasa leta hie.
Sipu beto zama qetuqetu na tozia sa sa nana tinokae koa rini pa vinaravara, si zama vura nia sa sa ṉati ginuana sa leta hie sapu guahe: “Ura va dogoroni gita sa Inavoso Leana te Zisu Karisito sa siraṉana gua meke va toṉoto pule gita Tamasa si gita, podalae pa rinaṉeraṉe meke tava hokoto tugo pa rinaṉeraṉe.” (1:17) Beto asa si hoda la ia Paula sa nana binalabala sapu guahe: Ari doduru tie mo, sari na tie Ziu meke sari na tie Zenitailo d si ta hivae beto mo pude tata pule mae koe Tamasa, sina lopu votivotikaedi si arini koasa ṉiniraṉira tanisa sinea. Sea beto mo sarini meke lopu boka harupu puleni teledia si arini, ba pa korapa rinaṉeraṉe mo si va tata pule lai Tamasa koa Sa sari na tie koe Zisu Karisito.
Beto asa si tozi va bakalia Paula sa tinoa vaqura tadina tie pu koa soto koe Karisito. Koa varibulei koe Tamasa si arini, meke sa Maqomaqo Hope si vata rupahi si arini koasa ṉiniraṉira tanisa sinea meke sa minate.
Pa hinia lima meke kamoa vesu si vari vivinei nia tugo Paula sa tinavete tanisa Tinarae te Mosese, meke sa ṉiniraṉira tanisa Maqomaqona Tamasa pa tinoa tanisa pu va hinokara. Podalae pa hinia sia meke kamoa pa hinia manege eke, si balabala sisigitia e Paula sa ninanasa sapu vegugua meke kaqu boka varigotoi sari na tie Ziu meke sari na tie Zenitailo koasa minizimizi te Tamasa koari doduru tie, gua. Sa ṉatina sa nana vivinei koasa guguana sa si guahe: Sa kiniluna e Zisu koari na tie Ziu kamahire si na kukuruna sa minizi mae te Tamasa pude di ta varigarae mae sari doduru tie pa korapa tataru variharupi te Tamasa koe Zisu Karisito. Meke va hinokaria Paula sapu pa vina betona sa totoso ta mutina si lopu kaqu tale kilua rina tie Ziu se Zisu, ba kaqu ta harupu tugo si arini.
Vina betobeto hokara, si kuberia Paula sa guguana sa kinokoa tanisa tie koe Karisito pa siraṉa tataru, sapu soto la koasa tinoa vari tatarue koari na votiki tie. Vivinei ni tugo sa sari na binalabala gugua hire: sa tinavete nabulu la koe Tamasa, sa tinavete tadina tie te Karisito koasa qinavuna, meke koari na tie te Karisito, meke sapu gua leana meke kaleana pa tinavete pude mada lopu ta zutu si gita pa nada binalabala. Sa nana inavoso telena koari nana baere, meke sa nana vinahesi la koe Tamasa si tozia sa pa vinabetona sa leta.
Sari na Ṉati Pinaqapaqahana sa Buka Hie
Vina bakalana meke sa ṉati binalabala. Hinia 1:1-17
Sa hiniva pude ta harupu sari na tie. Hinia 1:18 kamo hinia 3:20
Sa siraṉa tinaharupu te Tamasa. Hinia 3:21 kamo hinia 4:25
Sa tinoa vaqura koe Karisito. Hinia 5:1 kamo hinia 8:39
Sa minizimizi te Tamasa koari na butubutu Izireli. Hinia 9:1 kamo hinia 11:36
Hahanana leana pa tinoa koe Karisito. Hinia 12:1 kamo hinia 15:13
Vina betobeto meke sa qinetuqetu te Paula. Hinia 15:14 kamo hinia 16:27
1
Sari Zinama Tuketukele
Arau Paula si kuberia sa leta hie. Arau si keke nabulu te Zisu Karisito. Ta tioko si rau pude na apositolo d meke tava madi si rau pude tarae nia sa Inavoso Leana koari na tie.
Sa Inavoso Leana hie si ele va tatara nia tu Tamasa pukerane koari Nana poropita, sapu gua ele ta kubere pa Kinubekubere Hope. Sa Inavoso Leana si sa guguana sa Tuna Tamasa, sapu sa nada Baṉara, se Zisu Karisito, sapu podo guana tie pa tutina e Devita. Meke sa Nana tinoa tinamasa si vata dogoro va bakala koasa ṉiniraṉira pa Nana tinuru pule pa minate, sapu na Tuna sa Tamasa lavata si Asa. Pa korapa tataru variharupi te Zisu Karisito si ta vizata si rau koe Tamasa pude na Nana apositolo, pude tarae nia sa Inavoso Leana koari doduru tie pa ninae popoa, pude va hinokaria na va tabea rini si asa. Asa si tavetia Tamasa pude mani tava lavata se Karisito.
Gamu pu koa mia pa Roma ba ta tioko tugo koe Tamasa pude somana tugo koari na tie te Zisu Karisito. Gua asa si kubere atunia rau koa gamu doduru tie te Karisito pa Roma sa leta hie. Gamu pu ta tatarue na ta tioko mia koe Tamasa, pude Nana tie soti, gua.
Mani ponini gamu sa Tamasa, sa Tamada, meke e Zisu Karisito sa Nada Baṉara sa tataru lopu ta ṉana kamona meke sa binule.
Sa Vinaravara Zama Leana
Kekenu si maqu zama leanani gamu rau si gamu doduru koasa qua Tamasa pa korapana Zisu Karisito, sina avoso nia rau sa inavosona sa mia rinaṉeraṉe sapu ta tozi urahae koasa kasia popoa. Meke sa Tamasa tu si va sosodea sapu lopu hite muliṉini gamu rau doduru totoso koari na qua vinaravara. Nabulu nia rau si Asa pa doduru buloqu sipu tarae vura nia rau sa Inavoso Leana koasa guguana sa Tuna. 10 Hoke tepa ia rau sa Tamasa, meke be guana Nana hiniva kamahire si mani toka nau pude atu dogoro gamu. 11 Ura okoro sisigiti nia rau si pude atu dogoro gamu. Pude maqu atu vivinei ni koa gamu sari na vinaritokae maqomaqo ta manaedi, pude va ṉiṉirai sari na maqomaqo mia. 12 Sapu gunia rau si guahe: pude mada keke gua ta tokae beto mo si gita doduru. Gamu ta tokae pa qua rinaṉeraṉe, meke arau ba ta tokae tugo pa mia rinaṉeraṉe.
13 Gilania mia gamu na tasiqu koe Karisito sapu soku totoso si mizimizi atu si rau, ba koba ta hukata. Hiva vata evaṉae ni tie te Karisito pule rau si kaiqa tie koa gamu. Kekeṉoṉo gua tugo sapu ele evaṉia rau koari kaiqa votiki tie Zenitailo.* TTA 19:21 14 Sina koa nana sa qua tinavete koa gamu doduru tie, koari na tie Quriki d, meke koarini pu lopu na tie Quriki, meke koari na tie tumatumaedi meke sari na tie pupuhudi. 15 Gua asa ke okoro hola nia rau si pude atu tarae nia koa gamu na tie pa Roma sa Inavoso Leana te Zisu Karisito.
Sa Ṉiniraṉira tanisa Inavoso Leana te Zisu Karisito
16 Lopu hite kurekure nia rau sa Inavoso Leana te Zisu Karisito hie, sina gilania rau sapu asa sa ṉiniraṉira te Tamasa pude harupi sari doduru tie pu va hinokaria si Asa, kekenu koari na tie Ziu d, meke gua tugo koari na tie Zenitailo d.* Mk 8:38 17 Ura ele va dogoroni gita sa Inavoso Leana te Zisu Karisito sa siraṉa gua meke va toṉoto gita Tamasa si gita. Ta podalae pa rinaṉeraṉe meke tava hokoto tugo pa rinaṉeraṉe si asa. Gua asa sapu ta kubere koasa Kinubekubere Hope, sapu zama guahe: “Asa sapu tava toṉoto koe Tamasa pa korapa rinaṉeraṉe si kaqu toa,” gua.* Hbk 2:4
Doduru Tie si Sea Beto
18 Ba sa binugoro te Tamasa si vura mae pa Maṉauru koari doduru sinea na kinaleadi tadi na tie pu hukatia sa hinokara. 19 Kaqu va kilasi Tamasa si arini, sina ele va dogoro ni tu Sa koa rini sa Nana tinoa soti, meke ele bakala valeana tu koa rini si Asa. 20 Seunae gua kuria Tamasa sa kasia popoa si ele bakala mo koari na tie sa Nana Tinoa lopu ta dogorona, sapu sa Nana ṉiniraṉira koa holana, meke sa Nana Tinamasa. Ta dogoro va bakala si arini koari doduru vina podaka saripu taveti Sa. Gua ke lopu boka zama kokoha sari na tie sapu lopu tumae nia rini sa Tamasa, gua. 21 Gilania dia mo sa Tamasa, ba lopu ponia rini sa vina lavata sapu garona Sa, meke lopu zama leana koa Sa si arini. Ba sari na dia binalabala na ginilagilana si ta evaṉae loke laedi meke siṉi na hinuporo si arini.* Epi 4:17-18 22 “Tie tumatumae mami si gami” gua si arini, ba namuna duviduvilidi hokara mo. 23 Vahesia rini sa Tamasa toa holana, gua si arini, ba sari na beku tu saripu tavete guni ri na kinehadi rina tie pu lopu kaqu koa hola, na kurukuru tapuru, na kurukuru ṉame, meke na kurukuru gotolo si vahesi rini.* Diut 4:16-18
24 Gua asa ke luara lani Tamasa si arini koari na dia inokoro seadi pa bulodia meke taveti rini sari na tinavete variva kurekuredi pa vari korapadia. 25 Hobe nia kinohakoha rini sa guguana hinokara sa Tamasa, meke vahesi tu rini sari na likakalae saripu taveti Sa, ba lopu vahesia rini si Asa pu tavetedi. Ura Asa tu si kaqu tavahesi ninae rane ka rane, Emeni.
26 Gua asa ke luara lani Tamasa si arini, meke evaṉi rini sari na hahanana variva malederedi. Sari na barikaleqe si lopu haba tie ba haba barikaleqe tu, ba lopu gua sapu tavete ni Tamasa koa rini pa pinodalaena. 27 Meke gua tugo sari na palabatu, veko pania rini sa siraṉana hinokara sa hahanana tamaloana pude haba barikaleqe, meke ṉiṉira hola sa hiniva pude eko turaṉa koreo na palabatu, meke evaṉi rini sari na hahanana variva kurekuredi pa vari korapadia. Gua asa ke vagi pulea rini teledia sa vina kilasa padadi rina dia tinavete kaleadi.
28 Koa gua sapu lopu balabala ia rini pude kopu nia sa tinumatumae hinokara te Tamasa, ke luara lani Sa koari na dia binalabala kaleadi pude taveti rini sari na tinavete kaleadi pu lopu pada koa rini pude taveti. 29 Ta siṉie doduru kinaleadi si arini; sapu sari na vinarivosa, na pinuhi, na ṉinovaṉovala, na kinonokono, na vina mate tie, na vinaripera, na sinekesekei, na balabala va kaleani sari na votiki tie, na vari nanaei, 30 na vari zama va kaleani, meke kukiti nia rini sa Tamasa; vahesi pule ni, na va lavalavata pule ni, meke hatahata siraṉa pude tavete va kaleana, meke lopu va tabei tugo rini sari na tiatamadia. 31 Namu, loke dia binalabala leadi si arini. Lopu va gorevura i rini sari na dia vina tatara, meke loke dia tataru na vina tukana pa tie. 32 Gilania dia mo rini sa zinama te Tamasa sapu garodi tugo pude tava mate sari na tie pu tavete gua asa, gua. Ba tavete nono la i mo rini sari na sinea sara, meke va egoi tugo rini sari na tie pu tavete va kaleana gua arini.

*1:13 TTA 19:21

*1:16 Mk 8:38

*1:17 Hbk 2:4

*1:21 Epi 4:17-18

*1:23 Diut 4:16-18