I Mga Buhat-na
Si Mga Apostol
Pagbulig Pagsabot Sito Libro
I magsurat sito libro iya si Lukas nga magsurat liwat si Ebanghelyo sanglit day iyay to i kaduwa parti si isturya nga agtikang ari. Si kamatu'uran, i maka'anna' ato tungku-nay to kunta' sinan Ebanghelyo. Si Lukas adda duktor (Col 4:14) nga kahuwang-huwang-na kas Pablo pagpasamwak (16:10-17; 20:5–21:18; 27:1–28:16). Aniya' si mga binuhatan-na si mga apostol nga maka'anna' ato nga sakulawan-na mismo si Lukas ngan i mga ga'i may sakulawan-na, ag'inala'-na pina'agi si pagparapanginsayod si mga apostol nga magpakakulaw. Agsurat-nay to ngan 63 AD (mga 33 anyos kahuman abanhaw si Jesus).
Ari si primiro libro, agpakatu'an si Lukas si mga binuhatan-na si Jesus ngan ato pa iya si kalibutan ngan ato may si kaduway to, agpakatu'an iya si padayon nagparabuhat-na si Jesus pina'agi si mga apostol. Bisan kon awiray na agbalik si Jesus si langit kahuman si pakabanhaw-na (1:6-11), agpabawa-na i Espirito Santo pagpa'ayop si magpanutu'o sigon si sa'ad-na (2:1-13; pakumpararon si Juan 14:16-17; 16:7). Sanglit i dimu'an binuhatan-na si mga apostol pina'agi si gahum-na si Espirito Santo nga mag'ayop si mga iya, akaparihoy nan nga si Jesus mismo i magbuhat.
Bali kaburubwilta ato si Lukas pagpasabot si mahaya bulig-na si Espirito Santo para si mga apostol si pagpasamwak si mahalap sumat si pala'in-la'in lugar, sigon si nagmandu'-na si mga iya si Jesus (1:8). Tungod sinan mga binuhatan, atindog i manniniripon pag'ampo' si pala'in-la'in lugar. Sallod si 30 ta'on, agsara i mahalap sumat tikang si Jerusalem pada'iray si pala'in-la'in lugar nga sakop si nasyon Roma.
Aniya' ampat katuyu'an-na si Lukas pagsurat sito libro: 1. Pagtipon si magpakalihis na hinabo' basi' ga'i kinalimutan 2. Pagpamatu'od si pagtu'o Kristiyano para abawa i mga rilihuso (4:8-12) ngan da'inan may i ga'i magpanutu'o Diyos (25:8-11) 3. Pagbuwan si kita giya kon ay i tama' buhat-na si manniniripon pag'ampo' tangnga' si mga prublima pati' kasakitan (5:29,35-39; 6:1-4; 12:5; 15:1-41; 21:20-26) 4. Pagpakulaw si gana' makapugong pagsara-na si pagtu'o Kristiyano.
I sintro gayod si mga apostol ato sito isturya, iya kas Pedro pati' Pablo. I primiro dusi kapitulo parti si Pedro ngan i mga katapusan kapitulo parti si Pablo. Klarado ato i mapinalangga'on pagpanginanu-na si Paragdalom Jesus si mga iya. Ngan kunta' si pagbasa-ta kam sito, akapa'aghat to si kita kam pagpabaskog si mga pagtu'u-ta kam si iya tungod kay i gahum-na gana' pagliliwatun-na hasta si kahastahan. Gana' pagliliwatun-na si Jesus, ngan siray, bisan ina'anto, hasta pa si titakka.
I Pagtunga'-tunga' Sito Libro
A. Si Pedro pati' i Pagtikang-na si Manniniripon Pag'ampo' ari si mga Lugar-na si mga Hebro:
1. Ari si Judea, Galilea pati' Samaria (1:1–9:31)
2. Ari si Fenicia, Cipre pati' Antioquia (9:32–12:25)
B. Si Pablo pati' i Paglalabbat-na si Manniniripon Pag'ampo' ari si mga Lugar-na si mga Ma'in Hebro:
1. I Primiro Biyahi pati' i Kunsiho ari si Jerusalem (13:1–15:35)
2. I Kaduwa Biyahi: Macedonia pati' Gresya (15:36–18:23)
3. I Katallo Biyahi: Efeso pati' i Paglibut-na si Dati Nagparapasamwakan-na (18:24–21:16)
4. I Pagpriso pati' Pagbista ari si Jerusalem pati' Cesarea (21:17–26:32)
5. I Biyahi pan Roma pati' i Kaprisu-na ari (27:1–28:31)
1
Pan Langit si Jesus
Markos 16:19-20; Lukas 1:1; 24:50-53
1 Hinigugma'-ko Teofilo, ari si primiro libro naghimu-ko, agsurat ako mahi'unong si dimu'an nagbuhat-na pati' nagturu'-na si Jesus
2 tubtob si allaw ngan pan langit iya kay ag'ala'-na iya si Tatay-na. Pan langit iya kahuman hamok si pagtugun-na si mga pinili'-na apostol sigon si gahum-na si Espirito Santo.
3 Kahuman agsakit si Jesus, agpakulaw-na i puhu'-na sito mga a'a sallod si kwarinta diyas ngan agparapamatu'od iya pina'agi si malabbat binuhatan nga ga'i kadudahan nga abanhaw iya. Agparasumat liwat iya kon pinapa'i i a'a akasakop si mga nagpanhadi'an-na si Diyos.
4 Adda bisis, si pagkakan-na huwang si mga apostol, agtugunan-na mga iya, “Dakam pa'amban ato si Jerusalem pero antahaku-bi i rigalo nagpasa'ad-na si Tatay-ko nga iya i pagpa'ayop si Espirito Santo si ka'am. Sapakalihan-bi na ako siray agpahalling mahi'unong sito rigalo.
5 Agbunyag si Juan ray parti si buwahi', pero si pira allaw binunyagan kam pagpa'ayop si Espirito Santo si ka'am.”
6 Sanglit si pagbaragat-na gihapon mga iya, agpatilawan-na mga iya si Jesus, “Paragdalom, ina'anto na ba' i pagbawi'-mo si ginhadi'an para si mga a'a-na si Israel tikang si pagsakup-na si mga taga Roma?”
7 Anaruman iya, “Gana' labut-bi si mga pala'in-la'in panahon pati' mga pitsa nagtala'an-na si Tatay-ko tikang si kalugaringun-na gahom.
8 Pero si pag'ayup-na si ka'am si Espirito Santo, akakarawat kam gahom nga magin tistigus-ko kam. Agsumat kam si kamatu'uran mahi'unong si ako ato si mga a'a si Jerusalem, ari si bug'os prubinsya si Judea pati' si Samaria hasta si dimu'an lugar ato si kalibutan.”
9 Pakatima-na sinan pagpahalling, a'alsa iya pan langit si pagparapangulaw-na mga iya ngan kasalingkupan iya si panganod hasta nga ga'i na kinakulawan.
10 Ga'i mga iya aglipatan-na pagbuslong i pagdyadyalta-na si Jesus ngan si pagparapamantaw-na, hintak mga iya agpakakulaw duwangan lalla magtutunggo si mga kagiliran-na nga mga disutana puti'.
11 Agpatilaw i duwangan, “Ka'am mga taga prubinsya Galilea, kapa'i may kay agparapantutunggo kam ato ngan sigi pangulaw pan langit? Yayray pan langit ray Jesus nga nag'ala' tikang si ka'am, pabwiltay ray gihapon pariho pa'agi si pagpada'iray-na.”
Si Matias i Manalli'
si Judas Pagka'apostol
Mateo 10:2-4; Markos 3:16-19; Lukas 6:14-16
12 Mangno agbalik i mga apostol pan Jerusalem tikang si tagudtod nag'arunan Bukid-na si Ka'ulibuhan. I katalahan-na sinan tagudtod tikang si syudad tama' hamok ralangnganun-na si mga Hebro kon Allaw Pandidiskanso.
13 Panakka-na mga iya ari, amanahik mga iya si kwarto nag'istaran-na mga iya. I mga huwang ari iya kas: Pedro, Juan, Santiago, Andres, Felipe, Tomas, Bartolome, Mateo, si Santiago nga dadi'-na si Alfeo, si Simon nga sakop si grupu-na si mga Selote pati' si Judas nga dadi'-na si Santiago.
14 Pirmi mga iya ag'aradda pag'ampo' huwang si mga danda pati' si Maria nga nanay-na si Jesus. Huwang liwat si pagtiriripon i mga bugtu'-na lalla si Jesus.
15 Siray mga allaw, mga syinto baynti i kalabbat-na si mga magpanutu'o. Si adda pagtiripun-na mga iya, anunggo si Pedro
16 ngan aminugad, “Mga kabugtu'an si pagtu'o, atuman na i maka'anna' si Kasuratan ngan ga'i to akalikayan. Makigpapahalling-nay to siray si Espirito Santo si David mahi'unong si Judas, nga iya i maggiya si mga magpandakop si Jesus.
17 Addangan iya si kahuruwangan-ta kam ngan aka'ambit iya si trabahu-tay to kam para si Diyos.”
18 Iyay ray i mga nagpahalling-na si Pedro. Katu'anan i dimu'an nga nagballihan si Judas pitak pina'agi si nagpasuhol si iya si karat'an-na ngan ari iya ag'unay. Latod na i battung-na si pakataktak-na si puhu'-na, sanglit abuntay to, ngan agwatwat i dimu'an tina'i-na.
19 Akatu'anan i dimu'an mga a'a ato si Jerusalem mahi'unong sito. Sanglit yayray pitak ag'arunan-na mga iya Akeldama, nga i kahulugan-na, Pitak si Pagwasakan-na si Laha'.
20 Agpadayon si Pedro si pagpinugad, “Aka'anna' si Libro si mga Salmo nga:
Inambanan pa kunta' i pitak-na.
Gana' pa kunta' bisan addangan mag'istar ari,
ngan:
Binawi' pa kunta' i katungdanan-na pagpamuno' ngan pinumwan si la'in.
21 Sanglit kinahanglan nga agpili' addangan nga huwang si kita kam si bug'os panahon pag'istar-na pa si Paragdalum-ta kam Jesus huwang si kita,
22 tikang si pagparapasamwak-na si Juan mahi'unong si pagbunyag-na, tubtob a'alsa si Jesus pan dyata' tikang si paghuruwang-ta kam. Addangan sito mga a'a i magin tistigos huwang si kita nga abanhaw iya.”
23 Tungod sinan, agpatunggo mga iya duwangan pirili'on. I addangan, iya si Jose nga danay nag'arunan Barsabas ngan Justus i anga'-na. I kaduwangan, iya si Matias.
24 Mangno agpangadyi' i dimu'an magpanutu'o, “Paragdalom, sayod kaw andang si ungod kina'iya-na si balang addangan. Pakulawon kami' kon say si duwangan to i nagpili'-mo
25 pagbuhat si trabahu-na si adda apostol, nga ag'ambanan-na si Judas kay pada'iray iya si lugar nga angay si iya.”
26 Kahuman si pagpangadyi'-na mga iya, agparagmano i duwangan ngan si Matias i makamano. Sanglit huwang na iya si dusi mga apostol.