11
Yesu Ipatomonai Di Galiunu Ye Dada Ke Pataraungu
(Matiu 6:9-13; 7:7-11)
1 Ye kene atu in Yesu inepe ye ni atu, inbe ipatarau. Le nga ipatarau a imot, motong la di galiunu tina ngan atu iwete panga nen, “Tool Mai, kupatomonai am ye dada ke pataraungu dawa ben yo mugu ngan Yowan ipatomonai di galiunu nga.”
2 Motong la Yesu iwete pang di nen, “Kene yo bet kapatarau ye in nga, ngan kawete nen. Kayei ne,
‘Tamamam, ampatarau pong nen,
bet di tooltool nga le imot tiparanaia em,
inbe kusi a si matam kalam am le imot.
3 Inbe kaningi yo ke ke tina atu atu nga, ngan kop pam.
4 Inbe kugiri sennene kiam,
yesoo am nga ole amgiri sennene kidi diemam yo tiyei pam, ngan lapau.
Inbe kupasongosongam le ken amkapsap ye dada dook tiap ke touanga be.’ ”
5 Motong la Yesu iwete pang di mulu nen, “Ang tina ngan atu, bet bong kataunu lo ngan bet ila rumu ke tool ki la ipoongoo a iwete panga nen. Iyei ne, ‘Tool kiau, au i lok bet kop porong dukumu tol pau.
6 Yesoo, tool kiau atu ipa ye dada mooloo la le man pombe rumu kiau nga. Bong ngan au i taukak kaningi yo bet akauu panga a ikani i.’
7 Motong la tool tani yo inepe rumu lono in iraua betanga ki nen, ‘Ai, ken kupadingau be. Ngan dada ke rumu in apamede le imede, inbe aye rimak le di natuk nga bet amken mata sa. Le o ke bet amadit a akap so pong tiap.’
8 Ngan awete pang nen, tool tani, in rumu tamana tani, in ye tool ki, bong le ke bet imadit a ikap porong panga tiap. Bong tina ene tani in taukan moomoonoo ye yo ipame torungu rumu tamana tani mata ye porong nga, le ole imadit a ikap so tina le imot panga.
9 Le awete pang nen, kumata bet katoro Maro ye so bet ikap pang nga, ngan ole ikap pang. Inbe kumata le kasere so nga, ngan ole ilonang le kapusye. Inbe kumata bet kapitpiti dada nga, ngan Maro ole iso dada pang.
10 Ngan nen, yesoo di tooltool le imot yo tipatarau a titoro Maro bet ikap so pang di nga, ngan ole tikap so tina. Inbe di tooltool le imot yo tisere so nga, ngan ole ilon di le tipusye. Inbe di tooltool le imot yo tipitpiti dada nga, ngan ole Maro iso dada pang di.
11 Ngan ang di kakase tamadi ngan atu bet natunu itoru bet ikap i panga nga, ngan ole ikaua moto panga, too? Tiap!
12 Too, bet natunu itoru bet ikaua man natunu katalungana panga nga, ngan ole ikaua dongo parangana panga, too? Tiap yege!
13 Ngan ang di kakase tamadi ngan dada kiang yo kayei ngan dook tiap, bong lomu galanga ye dada yo bet kakap so dook mata leu pang di natumu a kalon di ye i. Ngan nanga, Tamamu yo inepe ye malala ki ete ni, in illosang ye dada dook mata ki yo iyei nga, le ole ikaua Amunu Silene pang di sima tooltool yo bet titoru ye nga.”
Tooltool Pattu Tiwete Mur Ye Yesu
(Matiu 12:22-30; Maka 3:20-27)
14 Ngan tool atu in so sidi inepe ye a iyeii le koon moo ye betebetanga le ke bet iwetewete tiap. Motong la Yesu inganga so sidi tani in ye a ikoo le koon marra a iwetewete mulu. Ngan nen le di tooltool malala mai tikamata tina yo iwetewete mulu nga, le titakrai.
15 Bong ngan di tooltool kapala tiyei ne, “Ai, tool in inganga di so sidi ye gurana ke tool kuto mai kidi so sidi yo ene Belsebul i.”
16 Inbe di kapala ngan tikapge bet titouo Yesu, le nga titoru bet iyeie mos sa a iyei ben tarkilanga panga bet tikamata, a nen ngan lodi galanga ben gurana yo iyei urata ye nga, ngan ipa ye Maro.
17 Ngan Yesu ikamata di tina yo lodi kaua urata nen nga, le nga iwete pang di nen, “Kumata bet di tooltool ke tana mai atu bet tiparpoto le tinepe ye budanga ru, inbe tipatoko nga, ngan ole di tapdi tigarung di. Inbe kumata bet rara atu yo tinepe ye rumu atu nga, ngan bet tiparpoto le tinepe ye budanga ru, inbe di tapdi tipatoko nga, ngan ole di le imot tilledi.
18 Ngan gaongo leu ye Satan lapau. Kumata bet di tooltool ki bet tiparpoto le tinepe ye budanga ru, inbe di tapdi tipatoko nga, ngan ole Satan tani in ikodo le imede balai? Ngan awete nen, yesoo ang ngan kawete mur yau bet Belsebul la ikap gurana ki pau bet anganga di so sidi ye i.
19 Ngan kumata betanga yo kawete ngan moolmool bet au i anganga di so sidi ye gurana ke Belsebul nga, ngan sei ilon di tooltool kiang a le tinganga di so sidi i? Belsebul tiap, too? Ngan nen le urata tina yo di tooltool kiang tina tiyei nen nga, ngan ipaposang ye betanga kiang yo kawete pau nga, ngan kallung ye.
20 Bong kumata bet Maro ye taunu la ikaua gurana ki pau a anganga di so sidi ye in nga, ngan ole lomu galanga nen; dada yo Maro bet matan kala di tooltool ki ye i, in ye la pombe a iken mallangana pang i.
21 “Ngan tool turana bulbulini atu bet ipare dawa ki dook inbe ikodokala rumu ki nga, ngan ole so ki iken dook mata.
22 Bong kumata bet tool san yo gurana ki mai mata le ke bet illoso ene i, in iman le irauu nga, ngan ole ikap dawa le so ki ke patokongo tina yo ikodokala rumu ki ye nga, inbe lo ikap so ke tool tani le imot a imalimi pang di diene.
23 “Sei tool yo itoo au tiap i, in dawa ben koi kiau. Inbe tool yo ilonau a bet aye amgaua di tooltool pang Maro tiap i, in dawa ben tool yo bet inganga di tooltool a tikoo ye Maro i.”
So Sidi Imulukala Tool Tani Mulu
(Matiu 12:43-45)
24 Motong la Yesu iwete mulu nen, “Kumata so sidi bet ipas ye tool atu lono nga, ngan ole la ipa ye ni soorookoonoo a matan sarsarai ye ni dook mata yo bet inepe ye i. Bong kumata bet matan sarai le ikamata ni sa dook bet inepe ye tiap nga, ngan ole iyei ne, ‘Au i nga ole amulukala rumu kiau yo mugu ngan agege i.’
25 Ngan kene yo imulu a ila pombe ye in nga, ngan ikamata rumu tani in tisoraii le igalanga, inbe so yo iken rumu lono nga iken dook mata ye nene.
26 Motong la so sidi tani in imulu la iwete pang di diene limi be ru yo tillosi ye geingi dada dook tiap nga, ngan bet tiyei ene a tiye tila pang ye rumu tani bet la tinepe ye. Awete pang nen, mugu ngan tool tani in nepongo ki ben dook tiap mata tiap, bong yo dookoot nga nepongo ki dook tiap le dook tiap ki taunu.”
Di Sima Tooltool Bet Lodi Ponana Nga
27 Ye kene tani yo Yesu iwetewete betanga tina ngan pang di nga, ngan di tooltool malala mai man tigaua lapau, le nga garup atu yo inepe kataunu ye di i, in iyiti koonoo inbe iyei ne, “Tinam yo ipasui ong inbe iyei borrenge yong le ong mai i, in ole Maro iyei urata dook mata panga le lon ponana.”
28 Bong ngan Yesu iraua betanga ki nen, “Di tooltool yo titar talngadi dook a tilongo betanga ke Maro inbe titoo nga, ngan ole Maro iyei urata dook mata pang di le lodi ponana.”
Di Tooltool Pattu Titoro Yesu Bet Iyeie Mos Sa A Tikamata
(Matiu 12:38-42)
29 Di tooltool kapala mulu timanen man pompombe ye ni tani yo Yesu inepe ye i. Motong la Yesu iwete pang di nen, “Di tooltool yo dookoot tinepe nga, ngan di tooltool ke geingi dada dook tiap. Le kanakana nga, ngan titorau bet ayeie mos ke Maro sa a tikamata. Bong mos sa bet ayeii a tikamata tiap. Ole tikamata mos ataleu yo pombe ye Maro koonoo yo Yona, in leu.
30 Mugu ngan di tooltool ke Ninibe tikamata so yo pombe pang ye Yona i, le iyei tarkilanga pang di ben ye in Maro iwanga pang di la ila nga. Ngan nen le so yo bet pombe pang ye Tool Moolmool ke Maro ngan ole iyei tarkilanga pang ang di tooltool yo dookoot kanepe ngan ben ye in Maro iwanga pang la isi nga.
31 Ngan ye lal yo Maro itaru bet ikarata betanga kidi tooltool ye in nga, ngan garup ene mai atu yo inepe ye ni yo karaka ipa ye i, in ole ikodo dama ke Maro, inbe ipapos di tooltool yo ke dookoot nga, ye dada dook tiap kidi yo tiyei nga. Au i awete nen, yesoo garup tani, in inepe ke tana damono, bong ipa ye manga mooloo a ise pang Yerusalem bet se ilongo betanga dook mata ke Solomon yo ipatomonai di tooltool ye nga. Bong Tool atu yo dookoot kaye kanepe i, in illoso Solomon.
32 Inbe ye lal tani yo Maro itaru bet ikarata betanga kidi tooltool ye in nga, ngan ole di tooltool ke Ninibe tikodo dama ke Maro, inbe tipapos di tooltool yo ke dookoot nga, ye dada dook tiap kidi yo tiyei nga. Awete nen nga, yesoo di Ninibe tilongo betanga ke Yona tina yo iwete nga, ngan le tiportak lodi mulu. Bong Tool atu yo dookoot kaye kanepe i, in illoso Yona.”
Yesu Ikatte Betanga Ye Sul
(Matiu 5:15; 6:22-23)
33 Motong la Yesu iwete pang di mulu nen, “Tool sa ke bet ilanga sul ki bong, lo ngan bet itarkoo, too ipatudu ye bor, ngan tiap. Bong ole ipawoti lo ete, a bet nen ngan di tooltool bet tise rumu lono ki ngan tikamata ni ye lulngana.
34 Ngan matamu ngan dawa ben sul kiang. Le kumata bet matamu igalanga dook mata nga, ngan ole sul lulngana ilangaraia tinimu mai i le imot inbe kakamata ni. Bong kumata bet matamu igalanga tiap nga, ngan ole todo iduku tinimu mai i le imot inbe kakamata ni tiap.
35 Ngan nanga, ken kakamatang dook leu, ole nen ngan kawete bet sul lulngana iken lomu, bong tiap, todo iduku le imot.
36 Bong kumata le bet sul lulngana tani in ilangaraia tinimu mai i le imot, le kasin pa iken todo lono tiap nga, ngan ole ilangarai ang dawa ben sul moolmool yo lulngana ilangarai ang i.”
Yesu Ipapos Di Paresi Le Di Kuto Maimai Ke Wer Ke Maro
Ye Dada Dook Tiap Kidi
(Matiu 23:1-36; Maka 12:38-40)
37 Yesu iwete nen pang di a imot, motong la tool Paresi atu in ikiuu bet la yeru tikan so rumu ki. Motong la ilo rumu ke Paresi tani in lono lo iwur moi pono potai pang ye kakawa ke kaningi so.
38 Le nga Paresi tani in ikamata Yesu le itakrai ye yo itoo momo kidi Yuda ke ngasingi bedi in tiap, inbe ikan so nga.
39 Motong la Tool Mai tani in iwete panga nen, “Ang Paresi nga, ngan bet kangas ruku le omai kiang ke kaningi so nga, ngan ole kangas diki ki leu. Bong lomu rru ye lono yo giri le giri leu, ngan tiap. Ngan dada kiang yo kayei nga, ngan gaongo leu. Ngan nen le kangas bemu, bong lomu nga ipon ye dada dook tiap yo ke sennene le pasakalanga so nga.
40 Ang nga ben di tooltool kapakapa! Ngan tool yo bet ikarata so atu i, in ole ikarata diki ki le ipa ye lono lapau, too?
41 Bong awete pang nen, so yo iken ruku lono nga, ngan kayoon a kakap pang di tooltool yo ballingadi tiap nga, a nen ngan kalon di ye. Ngan kumata le bet kayei nen nga, ngan ole Maro ikamata ngan lono dook mata pang ye dada kiang yo kayeii i.
42 “Atoo, ang di Paresi nga, ken kakamatang dook leu! Ang ngan kapoto so maitiap kiang yo ben laki le lombo le kudu ke kumu kiang nga, le iken ye budanga sangaul, motong la kakaua budanga atu pang Maro. Bong nga gelei bet kakarata betanga ke di diemu ye dada yo dook mata moolmool nga tiap, inbe lomu pang Maro mai san tiap lapau nga? Ngan kumata bet kayei dada yo dook mata nen nga, le ipa ye urata kiang tina yo kayei kanakana nga, ngan matin nga le dook mata san.
43 “Atoo, ang di Paresi nga, ken kakamatang dook leu! Ang ngan bet kalo ye rumu kidi Yuda ke gaongo in lono nga, ngan lomu bet le lo kawur dama ye kakawa kidi tooltool yo edi maimai nga. Inbe lomu bet la kapa ye ni ke yawaringi so, a nen ngan di tooltool bet tikamatang nga, ngan tiwete lo ponana kidi pang.
44 “Atoo, ken kakamatang dook leu! Ang ngan dawa ben gomo ke matenge yo iken tana lono le di tooltool lodi galanga ye tiap a tipa pono i.”
45 Motong tool kuto mai atu ke wer ke Maro i, in iraua betanga ke Yesu nen, “Ona tiap! Pannoongoo, betanga kiong tina kuwete nga, ngan betanga medana leu le kugarungam ye lapau sa.”
46 Motong la Yesu iwete panga nen, “Atoo, ang di kuto maimai ke wer ke Maro nga, ken kakamatang dook leu! Ang ngan kapaloko so moonoo alunu san ilo di tooltool podi le tisak ye solanga ki. Bong ang tapmu nga gelei lomu bet katara bemu boroborene atu la kalon di ye so moonoo tani yo tisola in tiap nga?
47 “Atoo, ken kakamatang dook leu! Ang ngan kakarata agoro ke matenge pang di Maro koonoo yo mugu ngan di sasa kiang tiraumatamata di nga.
48 Ngan dada tina yo kayeii i, in ipaposang ben ang ngan lomu ponana yo di sasa kiang tiraumatamata di Maro koonoo a timmata nga, ngan la le lomu tut di a bet kakarata agoro kidi matenge pang di nga.
49 Ye punu in la le Maro ye taunu itoo lo galanga ki a iwete nen, ‘Nga ole awanga di Maro koonoo inbe di aposol kiau a tila pang ye di, bong ole di tooltool tikamata di yo titoo au nga, le ole tigarung di kapala, inbe di kapala ngan tiraumatamata di le timmata.’
50 Ngan nen le ang tooltool yo dookoot kanepe nga, ngan ole Maro iyemenai ang ye di Maro koonoo tina yo karaumatamata di a rara kidi imati nga, yesoo bong ang ngan katoo dada kidi sasa kiang yo tiyei mugu nga. Ngan di sasa kiang tina ngan tiyei dada dook tiap nen ye kene tani yo Maro itara tana ye in le se dookoot nga.
51 Le dada dook tiap tani in imadit ye kene yo Kaen iraumata Awel ye i, in le ise ye Sakaria yo di tooltool tiraumate kataunu ke bareme mai ke sungunu inbe pat gauningi ke paroranga so pang Maro ye i. Le moolmool, ang tooltool yo dookoot kanepe nga, ngan ole Maro iyemenai ang ye dada dook tiap le imot yo di sasa kiang tiyei nga.
52 “Atoo, ang di kuto maimai ke wer ke Maro nga, ken kakamatang dook leu! Ang ngan kawono kala dada ye di tooltool le ke bet lodi galanga ye Maro tiap. Ngan ang tapmu ngan katoo dada tani tiap, inbe kawono kala dada ye di tooltool kapala yo tikapge bet titoo dada tani in nga.”
53-54 Yesu iwete nen a imot, motong la igege di sila tinepe rumu lono, inbe ipas a idu tana. Ngan di kuto maimai ke wer ke Maro tina tiye di Paresi katedi malmal panga dook, le nga ye kene tani in tisere dada yo bet tiwete mur ye a tisopo koodi panga ye betanga i, inbe titoru ye torungu matana matana, a bet nen ngan tipalonga too, ole koon kapsap ye betanga sa bet tikan paseme ye, too tiap.