41
Mongụ́ ngére ꞌbɨ Ízibiti ꞌduꞌduru e
Gɨ do kacɨ́ sɨmɨbi e gbre, zɨ́ mongụ́ ngére ꞌbɨ Ízibiti ꞌdúꞌduru. Nɨ kenée mɨtóroné kacɨ́ kóꞌdụ́ mongụ́ ngbuṛu bɨ Náyili ní, nɨ lúrú bi káa ní, zɨ́ mɨngburoko mɨóto ị́tị́ e ịnyị doa gbre (7) kɨ́ bɨlámá sanáye ṛíṛiṛí ólụ́ógụyé gɨ sɨmɨ iní ndị́sị ánu éyị́ dongará lómí e kenée. Gɨ do kacɨ́ yée née ní, zɨ́ ngíti géyị mɨlárá rógbó ị́tị́ e ịnyị do a gbre (7) kpá ólụ́ógụyé gɨ sɨmɨ iní dongará yée ga bɨ gáa ba do gbúṛóngó kenée. ꞌDiya káa ní, zɨ́ mɨlárá rógbó ị́tị́ ga gére née nánáónzó bɨlámá mɨóto ị́tị́ ga bɨ kɨ́ sanáye ṛíṛiṛí née do ánuónzó yée mbá. Gɨ ore zɨ́ mongụ́ ngére ꞌbɨ Ízibiti úrúne gɨ sɨmɨ ꞌbí.
Zɨ́ ꞌbí kpá ꞌdíꞌbi ándá wo zɨ́a kpá ꞌdúru ándá ngíti ꞌduru. Sɨmɨ ꞌduru máa née ní, zɨ́ mɨngburoko do kére e ịnyị doa gbre (7) mbá mụdụ kɨ́ bɨlámá kúfúye ụ́tụógụyé do kókó kére kị́éꞌdo. Gɨ do kacɨ́ née ní, zɨ́ ngíti géyị mɨlárá do kére e ịnyị doa gbre (7) mbá kíríkála kpá ụ́tụógụyé do kókó kére kị́éꞌdo. Zɨ́ do kére bɨ kíríkála ịnyị doa gbre (7) ba ụ́lụ mụdụ ga bɨ kɨ́ bɨlámá kúfúye née mbá. Gɨ ore zɨ́ mongụ́ ngére ꞌbɨ Ízibiti úrúne gɨ sɨmɨ ꞌbí zɨ́a ówo a kɨ́dí yị́ ené ꞌduru.
Kɨ́ phịyị́ a née ní, zɨ́a ndị́sịné sómụ́ ledre née kɨ́ngaya. Née ní zɨ́a kákasa kacɨ́ ꞌyị mála e kɨ́ ꞌyị ꞌbɨ komokenzị ga bɨ sɨmɨ Ízibiti ore ní mbá. Zɨ́ mongụ́ ngére ꞌbɨ Ízibiti lị́kpị́ ꞌduru bɨ ꞌduru wo ní zɨ́ye, tɨ́ lá ꞌyị bɨ nɨ úkuógụ ini ledre gɨ sɨmɨ ꞌduru née zɨ́a ní ndaá.
Zɨ́ ꞌyị íꞌbí leꞌyị́ úku ledre zɨ́ mongụ́ ngére kɨ́dí, “Lúrú aka sɨmɨ lịgị amá. Másómụ́ndíki lúyú ledre amá go. 10 Sɨmɨ bɨ kóo mɨmbéꞌdeyị́ esị́ rozé kɨ́ ꞌyị óꞌbó ambata zɨ́yị ꞌdíꞌbi zée ónzó zée sɨmɨ sị́gịnị ꞌbe ꞌbɨ mongụ́ ꞌyị ꞌbɨ ꞌyị óndó bi eyị́ ní, 11 sɨmɨ kémbị́ ndụlụ, zɨ́ze ị́nyịzé gbrengárá ꞌdúꞌduru, ini ledre gɨ sɨmɨ ꞌduru ga gére née mbá kpị́ kpị́ kpị́. 12 Tɨ́ lá owụ́ ꞌyị ꞌbɨ Ébere nɨ kóo bo kɨ́ze íri. Nɨ ꞌyị ꞌbɨ moko ꞌbe ꞌbɨ mongụ́ ꞌyị bɨ ndịsị lúrú bi do ꞌyị óndó bi bɨ ꞌbe ꞌbɨ mongụ́ ngére ní. Zɨ́ze lị́kpị́ ꞌduru ezé e zɨ́a, zɨ́a úkuógụ ini ledre gɨ sɨmɨyé zɨ́ze. 13 Zɨ́ ledre ga bɨ uku yée zɨ́ze ní méngị roné tɨ́ kenée. Zɨ́yị ꞌdíꞌbilúgu máa do bi moko amá káa zɨ́ bɨ kóo ꞌdesị́ ní, zɨ́yị íngíónzó ngíti oꞌdo née.”
14 Née ní zɨ́ mongụ́ ngére née kákasa kacɨ́ Yoséfa do geré ꞌdíꞌbiógụ wo gɨ sɨmɨ sị́gịnị gɨrí ꞌdiya. Sɨmɨ bɨ Yoséfa olo doné zɨ́a ésị bɨlámá bongó roné ní, zɨ́ye ꞌdíꞌbi wo ndéré kɨ́e kóꞌdụ́ mongụ́ ngére.
15 Zɨ́ mongụ́ ngére úku ledre zɨ́ Yoséfa kɨ́dí, “Máꞌdúꞌduru ꞌyị bɨ zɨ́a úkuógụ ini ledre gɨ sɨmɨ a ní ndaá. Tɨ́ lá ukunɨ́ ledre gɨ royị́ ya útúásá go úkuógụ ini ledre gɨ sɨmɨ ꞌduru née zɨ́ma.”
16 Zɨ́ Yoséfa úkulúgu ledre zɨ́ mongụ́ ngére kɨ́dí, “Máútúásá amá úkuógụ ini ledre gɨ sɨmɨa wá, tɨ́ lá Lomo nɨ úkulúgu ledre kacɨ́ a ne zɨ́yị bɨ nɨ útúásá do mɨmbéꞌdeyị́ ní.”
17 Zɨ́ mongụ́ ngére úku ledre zɨ́ Yoséfa kɨ́dí, “Máꞌdúꞌduru mááyí mɨtóromá do gbúṛóngó Náyili, 18 zɨ́ mɨngburoko mɨóto ị́tị́ e ịnyị doa gbre (7) kɨ́ bɨlámá sanáye ṛíṛiṛí ólụ́ógụyé gɨ sɨmɨ iní ndị́sị ánu lómí. 19 Gɨ do kacɨ́ yée ga gére ní, zɨ́ ngíti géyị mɨlárá rógbó ị́tị́ e ịnyị doa gbre (7) kpá ólụ́ógụyé gɨ sɨmɨ iní cóngó kɨ́rókóye mbá sága. Málúrúndíki aka mɨlárá ị́tị́ e sɨmɨ Ízibiti ona kenée wá. 20 Zɨ́ mɨlárá rógbó ị́tị́ ga bɨ kɨ́ cóngó kɨ́rókóye mbá sága ba ánuónzó mɨzefị bɨlámá mɨóto ị́tị́ ga bɨ gáa kɨ́ sanáye ṛíṛiṛí née mbá ꞌdáꞌba. 21 Tɨ́ bɨ gɨ do kacɨ́ bɨ anunɨ́ mɨóto ị́tị́ ga gére ní, ꞌyị utúasá úku a bɨ yaá mengịnɨ́ ledre go kenée ní wá. Nɨyí yị́ eyé fú lá rógbóye káa zɨ́ bɨ ꞌdáꞌdá ní. Gɨ ore zɨ́ma úrúma gɨ sɨmɨ ꞌbí.
22 “Zɨ́ma kpá ꞌdúꞌduru zɨ́ mɨngburoko do kére ịnyị doa gbre mbá mụdụ kɨ́ bɨlámá kúfúye ụ́tụógụyé do kókó kére kị́éꞌdo. 23 Gɨ do kacɨ́ née ní, zɨ́ ngíti géyị do kére ga bɨ ịnyị doa gbre (7) née ídíye mbá kíríkála kúfúye ndaá kpá wá, ụ́tụógụyé do kókó kére kị́éꞌdo. 24 Zɨ́ do kére bɨ kíríkála ịnyị doa gbre née ụ́lụ mụdụ ga bɨ kɨ́ bɨlámá kúfúye née mbá. Zɨ́ma lị́kpị́ ꞌduru ba zɨ́ ꞌyị mála e, tɨ́ lá ꞌyị bɨ zɨ́a úkuógụ ini ledre bɨ gɨ sɨmɨ ꞌduru née zɨ́ma ní ndaá.”
25 Zɨ́ Yoséfa úkulúgu ledre zɨ́ mongụ́ ngére kɨ́dí, “ꞌDuru ga bɨ gbre née ní yị́ eyé lá kémbị́ ꞌduru kị́éꞌdo. Lomo ꞌdodo zɨ́yị née ledre bɨ née nɨ ógụ méngị a ní. 26 Bɨlámá mɨngburoko mɨóto ị́tị́ ga bɨ ịnyị doa gbre (7) née ní, née sɨmɨbi ịnyị doa gbre, mụdụ ga bɨ ịnyị doa gbre (7) née kpá sɨmɨbi ịnyị doa gbre (7). Née yị́ ené lá ledre kị́éꞌdo kpá kémbị́ ꞌduru. 27 Mɨlárá rógbó ị́tị́ ga bɨ olụ́ogụnɨ́ gɨ ꞌdáꞌba ịnyị doa gbre née kɨ́ kíríkála ga bɨ ịnyị doa gbre (7) née ní, née ꞌbɨ eyé mongụ́ ꞌbú bɨ nɨ útú kɨ́ sɨmɨbi ịnyị doa gbre (7) ní.
28 “Ngére, ledre née nɨ méngị roné tɨ́ cé kenée. Lomo ꞌdódo ledre bɨ née nɨ ógụ méngị a ní go zɨ́yị. 29 Sɨmɨbi nɨ ídí ịnyị doa gbre (7) zɨ́ éyị́ mɨánu ndị́sị ídíne zɨ́ ꞌyị e sɨmɨ káṇgá ꞌbɨ Ízibiti ona mbá káa zɨ́ kuꞌdú ní, 30 tɨ́ lá gɨ do kacɨ́ sɨmɨbi máa yée née ní, mongụ́ ꞌbú nɨ ógụ útú kɨ́ sɨmɨbi ịnyị doa gbre (7). ꞌYị e nɨyí sómụ́ lịgị ledre éyị́ mɨánu bɨ kóo nɨ káa zɨ́ kuꞌdú sɨmɨ Ízibiti ní mbá, zɨ́ ꞌbú ndị́sị léwe bi sɨmɨ káṇgá ꞌbɨ Ízibiti dụụ́ ne. 31 ꞌYị e utúasánɨ́ sómụ́ndíki ledre éyị́ mɨánu bɨ kóo née wá, gɨ zɨ́a ꞌbú bɨ nɨ ógụ útú gɨ do kacɨ́ a née ní nɨ ídí bɨsinyíne kɨ́ngaya. 32 Sị́ ledre bɨ ꞌduru née ogụ do mongụ́ ngére do mɨsiꞌdiné gbre ní, Lomo oto yeme sómụ́ ledre go gɨ roa bɨlámáne, Lomo nɨ ógụ méngị a luꞌbú lolụ wá.
33 “Bɨ ba ní ili go zɨ́ mongụ́ ngére gélé ꞌyị ꞌbɨ komokenzị bɨ lurú bi bú sɨmɨ ledre olụ́olụ́ do óto wo zɨ́a lúrú bi do káṇgá ꞌbɨ Ízibiti mbá. 34 Mongụ́ ngére idí gélé ngíti géyị mɨngburoko ꞌyị e zɨ́ye ꞌdíꞌbi kị́éꞌdo gɨ sɨmɨ ịnyị (5)* gɨ sɨmɨ éyị́ mɨánu bɨ nɨ káa zɨ́ kuꞌdú sɨmɨ Ízibiti ona kacɨ́ sɨmɨbi bɨ ịnyị doa gbre (7) née mbá. 35 Ídí íꞌbí lorụ idínɨ́ kótrụ éyị́ mɨánu ga gére née mbá óto yée ꞌbe ꞌbɨ mongụ́ ngére ꞌbɨ Ízibiti zɨ́a ídíne sɨmɨ gara e káa do éyị́ mɨánu. 36 Éyị́ mɨánu ga gére née idínɨ́ bándá óto yée káa do tóṇgó gɨ ro ꞌyị ga bɨ sɨmɨ káṇgá ba, zɨ́ye ndị́sịyé ánu a gɨ zɨ́ mongụ́ ꞌbú bɨ nɨ ógụ útú sɨmɨ Ízibiti kɨ́ sɨmɨbi ịnyị doa gbre (7) ní, káa bɨ ꞌyị e nɨyí úyuónzó royé gɨ zɨ́ ꞌbú ke.”
37 Zɨ́ mɨyéme ledre née útúásáne komo mongụ́ ngére kɨ́ mɨngburoko ꞌyị ꞌbɨ moko ené e. 38 Née ní zɨ́ mongụ́ ngére ndúꞌyú ꞌyị ꞌbɨ moko ené e, “Azé útúásá ówo ꞌyị káa zɨ́ oꞌdo ba, bɨ kɨ́ ꞌDówụ́ Lomo sɨmɨné ní gɨ ꞌda?”
39 Gɨ ore zɨ́ mongụ́ ngére úku ledre zɨ́ Yoséfa kɨ́dí, “Káa zɨ́ bɨ Lomo óto yị́ị go zɨ́yị ówoyéme ledre mbá bɨlámáne ní, ngíti ꞌyị bɨ zɨ́ze gélé a bɨ nɨ ꞌyị komokenzị, lurú bi bú sɨmɨ ledre olụ́olụ́ káa zɨ́yị ní ndaá. 40 Bɨ kenée ní, mááyí go ógụ óto yị́ị káa do ꞌyị lúrú bi kacɨ́ éyị́ ga bɨ ꞌbe ꞌbɨ amá ona ní mbá. ꞌYị ga bɨ sɨmɨ Ízibiti ona ní nɨyí úwú lorụ mbá gɨ zɨ́yị. Lá gɨ zɨ́a bɨ mááyí mongụ́ ngére ní ꞌbɨ amá rokoꞌbụ nɨ rómo gɨ ꞌbɨ eyị́.”
Otonɨ́ Yoséfa lúrú bi kacɨ́ ꞌyị ꞌbɨ Ízibiti
41 Née ní zɨ́ mongụ́ ngére úku ledre kɨ́dí, “Máóto yị́ị go káa do ꞌyị lúrú bi do káṇgá ꞌbɨ Ízibiti mbá.” 42 Zɨ́ ngére née ꞌdíꞌbi ngoꞌdi ené bɨ ndịsị óto kacɨ́ sị́lị́ne kɨ́e sɨmɨ wáraga gɨ ro sị́lị́ne ní ésị a ro sị́lị́ Yoséfa. Zɨ́a ésị bɨlámá mɨṛíṛiṛí bongó roa. Do kpá íꞌbí nyari bɨ yemenɨ́ gɨ sɨmɨ dábu ní zɨ́ Yoséfa ónzó a goné. 43 Zɨ́a íꞌbí arabíya bɨ usáni ndịsị lála ní zɨ́ Yoséfa bɨ nɨ geré do kacɨ́ mị́ngị́ káṇgá ꞌbɨ Ízibiti ní ndị́sị gámáne kɨ́e. Asikíri nɨyí ꞌbɨ eyé ndị́sị gbúrógbó kɨ́dí, “Ídísé ótoómo mɨsiꞌdi fúó.” Née ní zɨ́a óto Yoséfa káa do ꞌyị lúrú bi kacɨ́ káṇgá ꞌbɨ Ízibiti mbá.
44 Zɨ́ mongụ́ ngére úku ledre zɨ́ Yoséfa kɨ́dí, “Máóto yị́ị máa kɨ́ rokoꞌbụmá ꞌbɨ mongụ́ ngére ꞌbɨ káṇgá Ízibiti ba. Ledre bɨ úku go ní, ꞌyị bɨ nɨ óyólóꞌbó a ní ndaá sɨmɨ Ízibiti ona mbá wá.” 45 Zɨ́ mongụ́ ngére ócó ịrị do Yoséfa kɨ́dí Zefanáta Panéya. Zɨ́a íꞌbí Aseníta nyị́ ꞌyị ꞌdáná éyị́ bɨ Potifára gɨ sɨmɨ Óno ní zɨ́ Yoséfa káa do meꞌbea. Zɨ́ Yoséfa gámáne sɨmɨ káṇgá ꞌbɨ Ízibiti mbá.
46 Sɨmɨbi ꞌbɨ Yoséfa nɨ kóo cị́ kéṛị́ a do sokó (30) sɨmɨ bɨ ólụ́ sɨmɨ moko ꞌbɨ mongụ́ ngére ꞌbɨ Ízibiti ní. Gɨ ro zɨ́a méngị moko ené, zɨ́a ólụ́ógụné gɨ ꞌbe ꞌbɨ mongụ́ ngére ndéré kɨ́ gámáne sɨmɨ káṇgá ꞌbɨ Ízibiti za mbá. 47 Sɨmɨ sɨmɨbi ịnyị doa gbre (7) née ní, zɨ́ éyị́ mɨánu ólụ́ógụné kɨ́ngaya. 48 Zɨ́ Yoséfa kótrụ éyị́ mɨánu ga bɨ olụ́ogụnɨ́ sɨmɨ sɨmɨbi bɨ ịnyị doa gbre (7) née sɨmɨ gara ga bɨ ꞌbɨ Ízibiti ní mbá do óto yée sɨmɨ gbagba ga bɨ sɨmɨ gara ga gére née. Éyị́ mɨánu ga bɨ olụ́ogụnɨ́ gɨ sɨmɨ yáká ga bɨ gbaá dongá gara ga gére mɨkékeṛị́a mbá zɨ́a óto yée sɨmɨ a ore. 49 Zɨ́ kére ga bɨ Yoséfa yoko yée ní ídíye ṛụ́ṛụ ṛụ́ṛụ káa zɨ́ sayi ga bɨ iní kotrụ yée kóꞌdụ́ mɨkavu ní. Éyị́ mɨánu ofụ nda kóo go zɨ́a ótoómo kɨ́ ékéóto a bi gɨ zɨ́a bi ndárába ndaá lolụ wá.
50 ꞌDáꞌdá gɨ zɨ́ Mongụ́ ꞌbú née kɨ́ útú ne, Aseníta nyị́ ꞌyị ꞌdáná éyị́ bɨ Potifára gɨ sɨmɨ Óno ndiki kóo owụ́ go gbre zɨ́ Yoséfa. 51 Yoséfa ịfị́ ịrị owụ́ndíká ené née Manási. Ini Ledre gɨ sɨmɨ a kɨ́dí, “Lomo oto máa go zɨ́ma sómụ́lị́gị ledre ꞌdoꞌdó amá kɨ́ ledre ꞌyị amá ga bɨ zɨ́ babá ꞌbe ní mbá.” 52 Ịfị́ ịrị gbre owụ́ ꞌbɨ ené Efarayíma.§ Ini ledre gɨ sɨmɨ a kɨ́dí sɨmɨ ꞌdoꞌdó amá mbá, “Lomo oto máa go zɨ́ma étrịmá.”
53 Zɨ́ sɨmɨbi ịnyị doa gbre (7) bɨ kóo éyị́ mɨánu aná sɨmɨ a kɨ́ngaya sɨmɨ Ízibiti ní ụ́kụ́ne. 54 Zɨ́ bizóró ꞌbɨ ꞌbú bɨ kóo Yoséfa uku ledre a ní tónóne tɨ́ káa zɨ́ bɨ kóo Yoséfa uku ní sɨmɨ ị́rịgbére ga bɨ gbaá ro Ízibiti ní mbá. ꞌBú nɨ tɨ́ bo ní, tɨ́ lá sɨmɨ káṇgá ꞌbɨ Ízibiti mbá éyị́ mɨánu nɨ yị́ ené bo. 55 Sɨmɨ bɨ ꞌyị ꞌbɨ Ízibiti e otụlurúnɨ́ ndonyo ꞌbú ní, zɨ́ ꞌyị e tónóye íni ini zɨ́ mongụ́ ngére gɨ ro éyị́ mɨánu zɨ́ye. Zɨ́ mongụ́ ngére úku ledre zɨ́ ꞌyị ꞌbɨ Ízibiti e kɨ́dí, “Ndérésé zɨ́ Yoséfa, ledre bɨ uku go zɨ́se ní, ídísé méngị wo.”
56 Sɨmɨ bɨ ꞌbú aṇga nda go sɨmɨ káṇgá ꞌbɨ Ízibiti mbá ní, zɨ́ Yoséfa úku ledre idínɨ́ mu tónó úgú kére zɨ́ ꞌyị ꞌbɨ Ízibiti e gɨ zɨ́a ꞌbú nɨ nda kóo go bɨsinyíne kɨ́ngaya sɨmɨ Ízibiti. 57 Zɨ́ ꞌyị ga bɨ gɨ sɨmɨ ngíti géyị káṇgá e ní ndị́sị ógụyé sɨmɨ Ízibiti ndị́sị úgú kére gɨ zɨ́ Yoséfa gɨ zɨ́a ꞌbú utú kóo go bɨsinyíne sɨmɨ káṇgá ga bɨ do sogo káṇgá ba mbá.
* 41:34 Éyị́ ga bɨ nɨ ólụ́ógụ gɨ yáká ní, mị́ngị́ yáká nɨ ífi sɨmɨa ịnyị kacɨ́ sɨmɨbi bɨ ịnyị doa gbre née mbá. Kémbị́ a gɨ sɨmɨ éyị́ mɨánu bɨ ifi sɨmɨyé née do íꞌbí a ꞌbe ꞌbɨ mongụ́ ngére. 41:42 Ngoꞌdi: Ngoꞌdi bɨ mongụ́ ngére iꞌbí zɨ́ Yoséfa ní ini ledre gɨ sɨmɨ káa. Mongụ́ ngére iꞌbí rokoꞌbụ moko zɨ́ Yoséfa méngị moko do bi kacɨ́ne. 41:51 Manási: Ịrị ba kɨ́ tara Ébere ini ledre sɨmɨ a kɨ́dí, “Máómolị́gị go.” § 41:52 Efarayíma: Ịrị ba kɨ́ tara Ébere ini ledre sɨmɨ a kɨ́dí, “ídí étrị mɨétrị.”