7
Stephen mi Sanhedrin da bekumba budo gido​ ​imo akuta gemi bere jijisina.
Ango edo pirisida gisijiari bajinami Stephen de tedogosisina, “Ge eiwa gebé rita?”
Edo Stephen mi mina sisina, “Nanonameji ae mamono de,* ge eiwa ingiwo! God taogari de parara bajina de ami mamo kaenato Abraham da yai idegesisina, iji angode ami yai Mesopotamia isima edo esisina, edo nasi Haran ainda itae gisida. Edo God mi Abraham de ge engo sisina, ‘Butu ito de orobe ito de dodo idegeyo! Ango edo gumbato butuda nane piano gate.’+
“Ango tesiri imo Kelezia embomaida butu dodo gundo Haran ainda isinesina. Ainda amboda Abraham da mamo betesiri God mi Abraham esiri gigi tembedo gupusina, butu imomane boroko itewa einda. Edo iji angode, God mi ainde butu potarate piae, edo butu tano sakabé da ji piae. Ata iji ainde, Abraham mai itae tepo isiri, God mi ainde tarigari sisina, embo ainde edo ainda veda edo gumbari de, butu eiwa topobé piari borote. Awarata, God da ge awa engo: ainda veda edo gumbari ami yai evekarada itara. Edo yai eveda embobomi awamane bundedo duberi 400 ainda doda buro okain bé awamaneda yai tepotapo piara. Ata God mi daedo sisina, ‘Ainda amboda, nanemi yai eve embobo aimi awamane bundara awamaneda yai rirowa piana. Ango edo ito mamai yai owa dodo gundo yai einda na tumondebain ara.’+ Ango edo God mi Abraham de tamo jiugari da piari tembari okain pipisisina. Awatedo, Isaac da engari ainda amboda, deguta 8 awa biri Abraham mi ainda tamo jiugesisina. Edo Isaac da mai awa Jacob, edo Jacob da mamai awa Israel embomainda ewowo 12.
“Edo Israel da ewowomi awamaneda nameji Joseph jitedo embo neinde piedo mina buritera. Ango etero awamanemi embo awa kundo Egypt maunsitera. Ata God awa embo ainde daedo isima edo esisina. 10 Awatedo, embo awa ainda memesi babain berarida edo tonembesisina. Edo God mi dave ari de dubogari de embo ainde pipisisina, Pharaoh, Egypt da daotarida dombuda. Ango esiri Pharaoh mi imo Egypt embomainda gisijiari avigesisina, edo ainda mando topo berarida sima ari daedo.
11 “Edo ainda amboda, beji iji Egypt ae Kanan deda yai berari idegesisina, ami awa beji ambari bajinabé kundo gupusina. Edo ewowo kaenato indari kakowa edo tambae esitera. 12 Ata iji ainde Jacob Egypt ainda tambara itari bino ingisina, awa embo, ainda mamai, kaenato ewowo, piesiri aunsitera, awamaneda etega tuturoda. 13 Ango edo awamaneda etega tenda iji tote (2) ainde awa Joseph imo akuta ainda nanonamejida yai karigesisina. Edo iji ainde Joseph da orobe awa Pharaoh mi gosisina. 14 Ainda amboda awa Joseph ge piesiri maunsisina, ainda mamo Jacob ae ainda orobe berari deda yai. Awamane berari 75 awa gumborote tesiri gositera. 15 Awatedo, Jacob ae orobe de erido Egypt ainda maundo isiretera. Edo Jacob betesiri ainda amboda, kaenato ewowo gawowo daedo besitera. 16 Edo awamaneda tamo awa kundo maundo Shechem nasida goiari yaida goitera. Yai awa Abraham mi Hamor da mamainda yai ganumi oriesisina. Edo Hamor awa Shechem da mamo.§
17 “Awarata, iji awa atutumbesiri God da tarigari ami kaenato embomai toregain Abraham de matu sisina awa, kaenato embomai jiwaebé jiwae Egypt doda idegedo siputera. 18 Ainda edo Egypt da daotari teka erorisina. Embo awa Joseph da aribari gisi gae. 19 Daotari emi apiye ewowo kaenato awa udumbedo memesi okain awamaneda yai piedo esisina. Daedo ami awamane jijinetedo awamaneda mamai teka engari awa arapada pisido dowaro betorote sisina.
20 “Iji angode Moses awa engisina, mai awa duroka edo davebé God da yai. Edo mai awa kariga tamonde (3) awa ainda aimamoda mandoda isiri ai mi unjisina. 21 Ata ainda amboda, awamane imo kundo maundo arapada pietero Pharaoh da gagarami tamundo kundo maundo ainda engari mainbé ango sima esiri babojisina. 22 Edo Moses awa Egypt da atopapasigarimi awamaneda jirogari berari atopapositera. Edo embo awa babojisina, ainda ge tari ae iwata ari de awa gorobabé edo esisina.
23 “Ango edo, Moses duberi 40 esisina angode awa, Israel embomai, ainda nanonameji, etega ain kotembesisina. 24 Edo imo maundo Israel embo da (1) awa Egypt embomi kundo usibesi eiri gosisina. Ango edo awa Israel embo awa kondade edo Egypt embo awa desiri besisina. 25 Moses mi kotembesisina awa, ainda Israel nanonameji garo arapa aina awa, God embo awa jigamo edo embomai toregaina. Ata awamanemi awa gae arapa ae esitera. 26 Ango edo sipo neinde Moses gundo Israel embo tote (2) duduno ero tapusina. Edo embo tote (2) toregeteite béga borote sisina, ‘Imo aedade ane orobera, ro awatedo wasiri beyae engo evi?’
27 “Ata embo da (1)mi embo nei awa kundo usibesi esisina, ami Moses demonda miteite sisina, ‘Imo aimi piesiri natokare gisijiari edo natokare katari embo etesi? 28 Imo na dato betanate jipapa eta, dá avera angode ine Egypt embo awa deteto betesira ango ain esita?’+ 29 Ango tesiri ge eiwa ingido Moses adu edo erido dodo yai Midian ainda aunsisina. Edo yai ounda isite aro jimundo mai jianda tote (2) pipisisina.
30 “Ango edo, duberi 40 itae esiri deguta da (1)de Moses yai abu damodamoda, Peji Sainai aikae, maundo isiri ni danegayani ango awa niyao aveite benimbesiri ainda gosisina. Edo Badari da Anelami* niyao doda Moses da yai idegesisina. 31 Edo Moses mi gido korebé eite aikae atutumbedo goteiri Badari da ge yavi ainda yai engo gupusina, 32 ‘Na awa ito apiye ewowoda God, Abraham da God, Isaac da God, edo Jacob da God.’+ Ango siri ingido Moses adumi ipatai jipeisiri jisimi gari awa jipapa ae esisina.
33 “Edo BADARI mi ainde sisina, ‘Butu imo peteteta iteta awa butu kotopura, awatedo, ito tai woru teuge! 34 Na bé gotena. Egypt embomaimi memesi bajinabé nato embomainda yai pipitera. Edo awamaneda woworu ununu benunu de awa ingena. Na einda wotetena, awamane udegain tedo. Boroko eriyo, edo nane imo piano Egypt aimbate!’+ God mi Moses de ango sisina.
35 “Edo Moses dá eiwa Israel embomaimi ajiregedo sitera, ‘Imo aimi piesiri natokare gisijiari edo natokare katari embo ain esi?’+ Awarata, God mi embo eiwa piesiri maunsisina, awamane gisijiarate edo daedo udegarate. God mi ainda Anela jigamo esiri ami ni danegayani ango ainda doda Moses da yai idegesisina. 36 Moses emi awamane Egypt awa dodo gisijido kundo idegesisina. Ami wasiri babain ae kariwa neindekainde Egypt doda edo Ewa Ororodeda, edo daedo yai abu damodamo ainda esisina, iji angode Israel embomai duberi 40 yai ainda isiretera.
37 “Moses dá emi Israel embomainde sisina, ‘BADARI, itomane God mi, Peroveta dá na ango awa imomane embo itomane nanonamejida yai edo jiari eraina.’+ 38 Edo embo eiwa dá ami Israel ewowo kaenato doregaride daedo isima edo esisina, yai abu damodamo ainda. Iji ainde Sainai Peji da visido isiri Anelami ainde ge tesiri gosisina. Edo Moses mi ge babain wasiride awa kaenamonde piarate piesiri burisina.
39 “Awarata, kaenato ewowo gawowomi embo awa kera ari jipapa ae edo ajiregesitera. Daedo awamaneda domi Egypt tekago overegedo mamain jipapa esitera. 40 Ango edo, awamanemi Aaron de sitera, ‘Moses emi kaena Egypt da edo gisijido kundo idegatara, awa nongo esiri nakaena gae! Awatedo, inemi god nenei kaena embo eyo, ami kaena gisijioré!’+ 41 Edo deguta ainde awamanemi ove kewari kariwa wo kao mai ango esitera. Ango edo awamanemi rorou ove kewarida yai pisido dubodave eite ya uritera, aindabé, awamaneda ipami god awa esitera awatedo. 42 Ango etero gido God awamane gun jindedo doturisina, awamanemi utuda dabori mane awa tumondebain orote sisina. Peroveta maneda Ove Gaiari§ doda God da geda tari engo isira:
‘Giwo! Israel embomai, duberi 40 iji angode
imomane yai abu damodamoda isite,
womane gaiowo betoro rorou pisido esitewa,
awa nato yai piae!
43 Imomane daedo god Moloch* da bowa saka budo,
ainda ove kewari siya edo kundo maunsitewa.
Edo itomane god nei, Remphan,
ainda kariwa dabori ango daedo siya edo
tumondebain ain kundo maunsitewa.
Awatedo, nanemi imomane kundo
Babiloni nasida daginegedo yai aikamanabéda
ounda piano mambawa.’+
44 “Iji matu God mi ge okain Moses de tesiri gido ami God da bowa awa esisina, kariwa dá ango arate God mi ainda yai piesiri gosisina. Edo iji ainde kaenato ewowo gawowomi yai abu damodamoda isite, God da bowada tumondebain eiworo, imo akuta gundo ainda itari awamaneda yai arapa eiuri gido esitera. 45 Edo ainda amboda ewowo gawowo kaenatomi, God da bowa awa kaenato mamonoda yai pietero bero, Joshua mi awamane gisijiri bowa awa kundo yai einda totoritera. Iji angode, God mi gisi maundo embomai eve, yai einda isima edo esitera awa, ondesiri dodo maunsitera. Ango edo God da bowa einda isiri iji awa biri David gupusina. 46 Edo God da dubodave awa David da yai. Edo David mi Jacob da God tedogosisina, ‘Nanemi itari yai dave imo embo ae etenita?’ 47 Ata Solomon mi God da oro esisina.
48 “Awarata ko, God Ikanebé Ikane awa oro kokotopu embomainda ipami ari ainda itari tao ae. Peroveta da (1)mi engo sisina:
49 ‘Utu awa nato daotari anumba,
edo butu awa nato tai piari.
Oro kariwa bé inemane na awa embo nongo avi?​ ​BADARI mi sira,
ko nato oena apari yai awa indari?
50 Roviravi berari eiwa nato ipami akuta esitena!’+
51 “Embo imomane awa jiro okain de. Itomane do ae dengoro de pirigae dá etene embo ango. Iji berari Asisi Kotopu ajiregedo ewa. Itomane ewowo gawowoda jimbo matu eiretera dá ango awa inemanemi edo ewa! 52 Peroveta da (1) indawa awa ewowo gawowo itomanemi memesi neindekainde ainda yai piae esiteri? Awamane peroveta mane berarida yai memesi pisido esitera. Edo awamanemi peroveta mane ainkaimi Embo Wasiri Dambu Darari da gumbari karigesitera awa detero besitera. Edo embo awa gumbiri inemanemi kundo ainda gitopo emboda ipada pietewo detero besisina. 53 Imomane God da aodari matu buritewa. God mi aodari awa anelamanede piesiri kundo gundo ewowo gawowo kaenatoda yai pipisitera. Awarata, imomane ainda aodari awa kera ae!”
Bekumba ge tari embobomi Stephen ganumami detero besisina.
54 Iji ainde Sanhedrin embobomi Stephen da ge awa ingido awamane do sinigambari bajinabé eiri ji gambero kitorukatoru sisina. 55 Ata Asisi Kotopu mi Stephen gisijijieiri ami pangedo utuda jijimbedo God da parara de taogari de gosisina, edo Yesu awa God da ipabeda daedo petedo isiri gosisina. 56 Edo embo ami sisina, “Giwo! Utu pirigesiri na Embo da Mai awa God da ipabeda petedo isiri gotena.”
57 Ainda edo awamanemi aoro ikanade gatedo ipami dengoro dundedo kotembari dá angomi ainda yai boraebé tumundo aunsitera. 58 Ango edo embo awa kundo nasi bajinada arapada idegedo tuturo edo ganumami augedo doritera. Edo Stephen bekumba esitera embobomi awamaneda dademo ombari kokumbedo maisinga dao Saul da taida pipisitera.
59 Iji ainde awamanemi ganumami Stephen dorero ami dao sisina, “Badari Yesu, nato asisi kumbu!” 60 Ango tedo ainda baongo dadari edo aoro ikanade gatedo sisina, “Badari, awamaneda jimbo eiwa jiote, edo awamanede sinigambari eote!” Ge eiwa sisina, ainda amboda durudo besisina.
* 7:2 Nanonameji ae mamono deda moka einda awa Judah embomainda otatawo ae orobeda kopuru mamai de. + 7:3 Genesis 12:1 + 7:7 Genesis 15:13-14; Exodus 3:12 7:8 tamo jiugari awa mai jianda ko embo béda tamo kotopuda ainto kapari. God mi Abraham de ango arate atopaposisina (Genesis 17:9-14). Tamo jiugarida kariwa ami Abraham da orobe kondade edo esisina awamane kotembu kotembu orote God mi awamane ao aina (Genesis 12:1-3; 15:1-6). 7:8 piari tembari okain. Eiwa awara ari bougabé embo tote (2) sirigedo era, edo ainda doda awa tarigari ae buro orote tari de. § 7:16 Iji angode Jacob besisina, ainda mamaimi ainda tamo Egypt edo Kanan kundo aundo Shechem nasida goitera. Ata ainda amboda, Joseph ae ainda nanonameji de besitera, awamaneda orobemi awamaneda vetu sima eite duberi 400 ainda amboda Egypt idegedo kundo maundo Shechem nasida goitera (Joshua 24:32). + 7:28 Exodus 2:14 * 7:30 Badari da Anela awa God akuta (Exodus 3:2—4:17). Ami Moses da yai anela dá kariwa ango idegesisina. Awatedo, Stephen mi ge ango site sisina (Iwata Ari 7:30-34). + 7:32 Exodus 3:6, 15 + 7:34 Exodus 3:5, 7, 8, 10 + 7:35 Exodus 2:14 7:37 Peroveta awa God da bino onjigarida karigari embo. Embo ami God da deroda petedo embomainda yai God da ge tedo esitera. Moses da ge einda awa Keriso da yai. Keriso awa Judah embomainda Peroveta bajinabé bajina. + 7:37 Deuteronomy 18:15 + 7:40 Exodus 32:1, 23 7:41 rorou da moka einda awa kando embomi god pitawa ko God béda yai pisido era. Iji angode Israel embomai yai abu damodamoda pepeta eite, awamanemi kando wo ango awamaneda god pitawada yai pisido esitera. Awamanemi wo awa gisi gaioro betoro tenembada piedo dungedo esitera, awamaneda god pitawa awa embo. § 7:42 Peroveta maneda Ove Gaiari awa God da ge ainda bino onjigarida karigari embomi iji matu gaguritera, Isaiah edo Daniel ango. * 7:43 Moloch awa doga ‘Venus’. Doga awawa Kanan embo ae Poenisia embo demi tumondebain edo esitera. Awa awamaneda utu ae iji deda god. Awamaneda mamai dungari rorou ango ainda yai pisido esitera (Leviticus 18:21). Remphan awa doga ‘Saturn’. Doga awawa Egypt embomi tumondebain edo esitera. + 7:43 Amos 5:25-27 7:44 God da bowa. Iji angode Israel embomai yai abu damodamoda itero God mi Moses de sisina, ainda tumondebain ari bowa gambarate. Edo God mi nongo nongo aini kariwa awa tesiri gosisina (Exodus 26). Awatedo, Moses mi ge okain tesiri Israel embomaimi bowa awa esitera. + 7:50 Isaiah 66:1-2 7:56 Embo da Mai. Yesu imo akuta dao eiwa jigamo edo esisina (Matthew 12:40; Mark 10:45; Luke 12:8; John 3:14). Ainda mokabé awa Yesu awa God da Avigari Embo. God mi Yesu butuda piesiri gupusina, awatedo, God da awara tari Yesu da yai daedo isira. Yesu awa embo enembo, edo imo awa daedo God. Yesu dao eiwawa Daniel da ove gaiari matu ainda awa budo jigamo edo esisina (Daniel 7:13-14).