A Raukea i Herea e
Iakop
A Nita Vakalohoka
A viri i herea ra raukea iea i taki mulea ia e “Iakop, a vora na Vure turana e Bakovi Dagi, e Isu Kristo”. A hini i uka ma i ta kavakava hateka vona i maea, e huriki a tara ne Kristo na parava iea ri lohoka kamumu vona a rana. Na ngava dagi karaba, i kupo e huriki a rane ria e Iakop, pali i ala rua kunana ru kara ni here ra raukea maea: e Iakop re tarine Isu, turane Iakop a apostolo, re tarine Ioanes. Pali e huriki a tara ne Kristo hosi ri ta maea, e Iakop e tarine Isu a viri i herea ra raukea iea.
E Iakop i muga na bakovi ala va, ra ni kilala ta tou e tarine Isu (Mat 13:55, Mrk 6:3), e tune Maria rua e Iosep. E Iakop i koru rike turane Isu, pali i uka ma i luhoi torea e Isu (Ion 7:5). Pali muri ne Isu i mahuri mule na nimate, i bele vona (1Ko 15:7). Ngane ia, turana e turana ranga, to turana e huriki a murimuri ne Isu ri vapopo o Ierusalem (Apo 1:14). Muri, e Iakop i matakari a tara ne Kristo o Ierusalem. Na pida muri ranga, na tahuna e Paulus i lakea o Ierusalem ni matai e Petrus, e Iakop tara ni kilala turana e Petrus, turana e huriki a apostolo ranga (Gal 1:19). Na pida ranga muri, na tahuna a Vure i vakapagitalea na bavi o Ierusalem e Petrus, e Iakop i matakari a tara ne Kristo vonga (Apo 12:17). Muri na pida ranga tabu, e huriki a matakari o Ierusalem ri vapopo, ri ta vona re huriki i uka ma ria a Iuda ri luhoi torea e Kristo, ni gi pala a kuline ria o ge uka. E huriki lobo ri togoa e Iakop, lakea ri takia ge vakalobo a ngava na vaponga ne ria (Apo 15:13-21). E Paulus i takia e Iakop i manga a vuhubutu na roho na Vure (Gal 2:9).
Ni taki i herea e Iakop muga ne ia ni padi mate na pida e 62 AD. A rane Iakop ni kilala tabu na puhu ne Apostolo, i manga ia a matakari na tara ne Kristo o Ierusalem, na tahuna e Paulus i hamule lokovonga tabu. A bakovi ni tuverei polo a nuverei ne huriki a Iuda, re Iosep, i taki na pida i lima muri ne 62 AD, e Iakop turane huriki ranga ni padi mate ria na kedo, na parava e Anas i leho manga a prister dagi. Na nuverei iea i taki e tune Klopas e Simion i bole a murine Iakop, i matakari a tara ne Kristo o Ierusalem.
E Iakop i made o Ierusalem i herea a raukea iea.
Ne Gal 2:7-9, si lohoka maea, e Iakop, turana e huriki ranga, a Vure i habi ne ria a leho ni vakalongo a velenga kamumu ne huriki a Iuda. Muri, e huriki ranga ne ria ri leho ne huriki i uka ma ria a Iuda, manga e Petrus. Pali e Iakop si lohoka vona, i made o Ierusalem, i leho turane huriki a Iuda, i mate. Ra i maea, a raukea vona i here lakea ne huriki a Iuda ri luhoi torea e Kristo, turane huriki i uka ma ri luhoi torea.
E Iakop i herea a raukea iea lakea na tara ne Kristo, ra ri made polovavo ne Ierusalem. I here ni vakatora ria, ri gi pesi tora na maka maki hale ri leho ni ratapile a niluhoi ne ria. A tara ne Kristo hosi ri manga e huriki ngane, a nitoni legelege i bele ne ria, ge toni ni rata vuroki ra ningaru ne ria na Vure, lakea ri gi ramai a vilo na malala. E Iakop i vakatora re huriki ri luhoi tora muholi e Kristo ri gi pesi tora, nahea ri gi ngalahere na Vure. Pali na tahuna i uka ma ri hamule mai a Vure, bara i pelekado ria. E Iakop i taki re huriki i here lakea ne ria, ri gi bolea a niluhoi kamumu na Vure, ge manga a nipara muholi ge muga ria.
1
A Nita Muga
*A haro kamumu ne mua lobo. Iau, e Iakop, a vora na Vure, a vora ne Isu Kristo, a Bakovi Dagi ne hita. A herea a raukea iea i lakene ne mua, a kabu ne Israel i ravulu a polona i rua, ra mu pe a tanga ne mua, mu made viliha na tanga lobo na malala.
Mu Kaloho a Maregoa
*Mua e huriki a turagu, a ngaru mu gu vivi hateka na tahuna a nitoni ge bele ne mua, *a vuhuna mu lohoka vona a nitoni i bele ne vona ni toni a niluhoi ne mua, mu gu pesi tora. Mu kaloho a nimava, naha ni malo, muri bara mu malamala liu, i uka ma mu gu bala vona tara naro kamumu na Vure.
*E rei a viri i uka ma i tahoka a loho­kanga kamumu ni laho kamumu, ge nanea a Vure ge habia vona a lohokanga. Muri a Vure bara i habia a lohokanga vona, a vuhuna a Vure ia a mari ni hate­balala. Na tahuna a Vure i habi a maki, i habi kunana. I uka ma ge vakamaruhu a viri. Pali na tahuna a viri ge nana, nahea ge loho rua. Ge luhoi tora. A viri i loho rua i manga a bokona dari i bolea a vilu i rere viliha. Ra bakovi maea, ma ge luhoi e Bakovi Dagi ge habia vona tara maki. A bakovi i loho rua, i uka ma i tabuli kamumu a niluhoi vona, bara i ruru.
E huriki a turane hita ri matasia, ri gi vivi na tahuna a Vure ge kavurike ria. 10  *Pali e huriki ri tahoka a mahala i kupo ri gi vivi na tahuna a Vure ge vakakiroko ria, a vuhuna bara ri mate tavula manga a hurumade. 11 I rike a haro, i hua a hurumade, i malai a kaina, i maparu a vuana, i uka ma i mata kamumu tabu. I mavonga kunana a viri i tahoka hateka a mahala bara i mate na tahuna i tabana ni rata a leho vona.
Mu Gege a Nitoni
12 A viri i pesi tora na tahuna a nitoni i bele ge vivi, a vuhuna a Vure bara i habi a mapana, ge bole a nimahuri vaka­roro, i manga a viri i mulangi na rihiva i bole a tama. A Vure i taki muga pali ge habi a mapa ne huriki ri ngarua a Vure. 13 Na tahuna a bakovi tara i ngaru ni rata a naro hale, nahea ge ta maea, “A Vure i turari iau a ratea a naro hale iea.” Naha ni ta mavonga, a vuhuna a Vure i uka ma ge turari ioe go rata a naro hale. Pali a Vure tara, a naro hale i uka ma ge turaria. A Vure tara i uka ma ge turari ioe go rata a naro hale. 14 Pali a nitoni i bele na bakovi na tahuna a ningaru hale na hatena i turari ia i rata a naro hale. 15 Muri a ningaru hale i vakabele a naro hale. Muri a naro hale i vakabele a matenga.
16 Mua e huriki a turagu, a ngaru hateka mua. Naha ni tami mule mua. 17 A maki kamumu lobo si bole, a maki kamumu lobo ni habi tavula ne hita, ri valai ne Tamane hita na hunu, ra viri i ratarike a haro, a keva, a maka hada ri para polomeli na hunu. A maka nipara nga, ri para dagi na parava ranga, ri para kiroko na parava ranga. Pali e Tamane hita i uka ma i mavonga. I uka ma i pulo lae a vilona. 18  *Na ningaru vona i vakasiri a nita muholi vona, ge rata hita ge hita e huriki e tuna. I rata mavonga, ge bole tala hita na maki lobo i ratarike, si gi muga ne ria.
Mu Longototo a Nitana Vure
19 Mua e huriki a turagu, a ngaru hateka mua. Mu longo kamumu. Na tahuna a viri i ta, naha ni koli malaviriri a ngava. Mu longo kamumu taro a ngava, mu luhoi kado, muri mu koli. Naha ni hini­hate, 20  *a vuhuna a nihinihate na bakovi i uka ma ge vakabele a naro malamala na Vure. 21  *Lakea, a ngaru mu gu pe a naro i katoki, a maka naro hale legelege ne mua. Mu vakakiroko mua, mu longototo a nitana Vure, ra ni ru na hatene mua. Ra ngava iea i kara ge korimule mua.
22  *Na tahuna mu longoa a nitana Vure, naha ni longo tavulea. Mu longototoa. Na tahuna mu longo tavulea, mu tami mule mua. 23 A ta mavonga a vuhuna e huriki ri longo a nitana Vure, pali i uka ma ri muri mai, ri manga a bakovi i mata­nono a matana na tuku. 24 I masia a matana, pali i uka ma i ratea tara maki. I vano kunana, i uka ma i luhoi tabua a matana i mata navai. 25  *Pali a viri i longo kamumu a vinara kamumu na Vure, i ramai a ngava i tabuli vona, i uka ma i longo kaburungia, a Vure bara i rata kamumu ia. Si lohoka vona, a vinara na Vure i vakamatukapaga hita na naro hale.
26  *E huriki ri luhoi ta ri ramai a Vure, pali i uka ma ri matakari kamumu a tabelene ria, re huriki maea ri tami mule ria. A maka maki ri rata, ri luhoi ta a maki a Vure ge vivi vona, ri rata tavula kunana. 27 A naro i malamala na matana Vure, e Tamane hita, i maea: si gi kori e huriki a duku, e huriki a havuri, na tahuna ri bole a maregoa. A maki tara si gi ratea si gi matakari kamumu a nilaho ne hita, i uka ma si gi ramai a rabu na malala, ma si gi katoki na matana Vure.
* 1:1 Mat 13:55; Apo 15:13; Gal 1:19; 1Pe 1:1 * 1:2 Rom 5:3-5 * 1:3 1Pe 1:7 * 1:5 Snd 2:3-6 * 1:10 Ais 40:6-7 * 1:18 Ion 1:13 * 1:20 Sav 7:9 * 1:21 Kol 3:8; 1Pe 2:1 * 1:22 Mat 7:26; Rom 2:13 * 1:25 Rom 8:2; Iak 2:12 * 1:26 Sng 141:3