22
O Yeesu dénaló bìo
(Matiye 26.1-5, 14-16; Maaki 14.1-2, 10-11; Zãn 11.47-53)
Ho *búurú na á ɲa-fĩni yí dó yi sã́nú na ɓa le Paaki wà ɓueé sùará. Á ɓa *yankarowà ɲúnása lè ho *làndá bìo zéenílowa wee cà bìo ɓa à wé wé è ɓúeráa o Yeesu, lé bìo ɓa zã́na ɓa zã̀amáa. À bṹn ó o *Satãni dó hã yile-kora ò Zudaa na ɓa wee ve làa Isikariote yi. O lé ɓa nì-kenínia pírú ɲun nì-kéní. Ó o Zudaa mu wà vaá wã̀anía lè ɓa yankarowà ɲúnása lè le *Dónbeenì zĩ-beenì parowà ɲúnása, à zũńnáa bìo o ò wé wé è déráa o Yeesu ɓa níi yi. Á bán sĩa wan wan le mí ì na le wárí wo yi. Ó o Zudaa wã́a tà, á hĩ́nɔn wee cà bìo o ò dĩ̀n wán á à déráa wo ɓa níi yi kà ɓa zã̀amáa yí zũń mu.
O Yeesu le ɓa wíoka ho Paaki dĩ́nló bìo
(Matiye 26.17-19; Maaki 14.12-16; Zãn 13.21-30)
Pã̀ahṹ na ɓa wee dí ho búurú na á ɲa-fĩni yí dó yi sã́nú yi, á le wizonle na ɓa ko ɓa fũ̀aa ho Paaki piozàwa yi à wé lè mu hãmu dɔ̃n, ó o Yeesu tonkaa o Piɛre là a Zãn á bía nɔn yi: «Mi lɛ́n vaa wíoka ho Paaki dĩ́nló bìo.» Á ɓa tùara a yi: «Lé wen á fo wi à wa wíoka mu yi?» 10 Ó o bía nɔn ɓa yi: «Mi loń! Hen ká mi hĩ́a wà lií zo ho lóhó yi, á mi ì fè mín làa nìi ɓúi na sò mu ɲumu lè ho dṹuhṹ, à mi bè o yi va le zĩi na ó o vaá zo yi, 11 à vaa bío na le zĩi mu ɓànso yi: ‹O nì-kàránlo le wa tùa foǹ: Ho lahó na á ĩnɛ́n lè ĩ nì-kenínia á à dí ho Paaki dĩ́nló yi lé ho yɛ́n?› 12 O ò zéení la-beenì ɓúi làa mia ho nɔ́nwíohṹ yi na sĩ̀a bàráka vó. Lé bĩ́n à mi wíoka ho dĩ́nló bìo yi.» 13 Á ɓa wà vaá yú mu ɓúenɓúen làa bìo ó o Yeesu bíaráa mu á ɓa wíokaa ho Paaki dĩ́nló bìo.
O Ɲúhṹso dĩ́nló
(Matiye 26.26-29; Maaki 14.22-25; 1 Korɛnte 11.23-25)
14 Bìo ho pã̀ahṹ dɔ̃n, ó orɛ́n lè mí tonkarowà páanía kará ho dĩ́nló ɲúhṹ yi. 15 Ó o bía nɔn ɓa yi: «Ĩ ɓɛ̀ntĩ́n wee cà à ĩ dí ho Paaki sã́nú dĩ́nló na kà làa mia à bè yi lò beráa. 16 Lé bìo á ĩ máa bĩní máa dí ho làa mia hùúu, fúaa nɔ̀nzoǹ na á mu ù wé á ɲii á à sí yi le *Dónbeenì bɛ́ɛnì yi, le ĩ bío mu na mia.» 17 Ò o wã́a lá le ɲuuníi dɛ̀ɛ á ɓuan, ò o dó le Dónbeenì bárákà, ò o bía: «Mi fé le ɲuuníi dɛ̀ɛ na kà à ɲu fé mín yi. 18 Le ĩ bío mu na mia: À lá ho zuia ɲii wán, á ĩ máa bĩní máa ɲu dìvɛ̃́n hùúu, ká mu yínɔń le Dónbeenì bɛ́ɛnì ɓuenló mɔ́n.»
19 Bṹn mɔ́n ó o lá ho búurú, á dó le Dónbeenì bárákà, ò o cɛ̀ɛkaa ho nɔn ɓa yi, ò o bía: «Hìa kà lé ĩ sãnía [na nɔn mi bìo yi. Mi wé wé mu à leékaráa ĩ bìo.» 20 Lé bṹn ɓàn síi ó o mún láráa le ɲuuníi dɛ̀ɛ ho dĩ́nló díró mɔ́n, ò o bía: «Le ɲuuníi dɛ̀ɛ na kà lé le páaníi fĩnle na bò lè ĩ cãni na á à kúia mi bìo yi.]
(Matiye 26.20-25; Maaki 14.17-21)
21 «Ɛ̀ɛ ká mi màhã́ loń, yìa á à dé mi ì na làa mi á páanía kará ho dĩ́nló ɲúhṹ yi hen. 22 Mu bon, o *Nùpue Za á à hí làa bìo le Dónbeenì le mu wéráa. Ká yìa màhã́ níi ì bè mu á ho yéréké è zo ɲúhṹ. 23 Á ɓa ɓúakáa wee tùaka mín yi le lé o yɛ́n màhã́ à wé mu mí tĩ́ahṹ coon?»
Yìa po bìa ká lé o yɛ́n?
(Matiye 20.25-28; Maaki 10.42-45)
24 O Yeesu nì-kenínia wee wã̀aní mín yi à zũńnáa yìa po ɓarɛ́n na ká. 25 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Ho dĩ́míɲá kãna bá-zàwa wee wé mí pànká hã wán, á bìa ho pànká wi níní yi le ɓa wé ve mí làa ‹bè-tente wérowà›. 26 Ɛ̀ɛ ká minɛ́n bìo yí ko à mu kɛń kà. Minɛ́n á yìa ɲúhṹ wi po bìa ká wón ko ò o wé míten cĩ́inú bìa ká yahó. À yìa á ho pànká wi níi yi wé bìa ká ton-sá. 27 Yìa ɲúhṹ wi lée wée? Lé yìa ɓa wee lá ho dĩ́nló na yi ò o dí lée, tàá lé yìa wee lá ho na? Yínɔń yìa ɓa wee lá ho na yi le? Àwa! Ĩnɛ́n wi mi tĩ́ahṹ lòn ton-sá bìo síi.
(Matiye 19.28)
28 «Bìo á mi wee tà kɛń làa mi fɛ́ɛɛ le lònbee na wee yí mi yi, 29 le bṹn nɔn á le bɛ́ɛnì na á ĩ Maá nɔn miì á ĩ mún nɔn mia. 30 Mi khíi dí á à ɲu làa mi ĩ bɛ́ɛnì yi, á mi mún khíi kɛɛní ɓa bá-zàwa kanmúiní wán á à cítíráa o *Isirayɛɛle zĩ-ɲúná pírú ɲun.»
O Yeesu bía le o Piɛre hĩ́a pĩ́ mí bìo
(Matiye 26.31-35; Maaki 14.27-31; Zãn 13.36-38)
31 O Yeesu bía nɔn o Simɔn Piɛre yi: «Simɔn, Simɔn, héyìi! Loń! O *Satãni fìora ho wɔ̃hṹ le Dónbeenì cɔ̃́n yú à didiráa mia làa bìo ɓa wé didiráa mu dũmu à lén zàn-bìo. 32 Ɛ̀ɛ ká ĩ màhã́ fìora nɔn foǹ, à le sĩidéró yí fòo foǹ. Ká ũ khíi tà yèrèmáa ɓuara ĩ cɔ̃́n, à ũ hení mìn zàwa sĩa.» 33 Ó o Piɛre bía nɔn wo yi: «Ɲúhṹso, hàrí à mu wé kàsó, á ĩ ì zo ho làa fo. À mu wé húmú, á ĩ ì hí làa fo.» 34 Ó o Yeesu bía: «Piɛre, le ĩ bío mu na foǹ: Ho zuia ó o kò-bɛ́ɛ máa wá, ká ũ pã́ le fo yí zũ mi a dɔ̃n hã cúa-tĩn.»
Mi wé wíoka miten hã fio bìo yi
35 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Bìo á ĩ hĩ́a tonkaa mia, à ĩ le mi yí ɓua wárí à yí ɓua puure làa nakãa, á bìo ɓúi cén fòora mia le?» Á ɓa bía: «Dɛ̀ɛ ɓúi yí fòora wɛn.» 36 Ó o wã́a bía nɔn ɓa yi: «Àwa! Bìo kà wán ká yìa wárí wi ò o lá le ɓua, à yìa puure wi mún lá le ɓua. Yìa khà-tóní mía à wón yɛ̀ɛ́ mí báká beenì, ò o yà ho ɓúi. 37 Le ĩ bío mu na mia: Le Dónbeenì bíonì vũahṹ bíonì na kà bìo ko à mu sá miì à ɲii sí: ‹Ɓa mà a dó ɓa bè-kora wérowà ɲii.›* Mu bon. Bìo túara ĩ dã́ní yi á à wé ɲii ì sí.» 38 Ó o nì-kenínia bía nɔn wo yi: «Ɲúhṹso, lé hã khà-túa bìo ɲun na.» Ó o Yeesu bía: «Mi wã́a día kà.»
O Yeesu fìora hã Oliivewa Ɓúee wán
(Matiye 26.36-45; Maaki 14.32-41)
39 O Yeesu ló ho lóhó yi á wà van hã Oliivewa ɓúee wán làa bìo ó o wee wé wéráa mu. Ó o nì-kenínia bò a yi. 40 Bìo ó o vaá dɔ̃n ho lahó mu ó o bía nɔn ɓa yi: «Mi wé fìo bèra a na à mi yí zo mu bè-kora wéró yi.» 41 Bṹn mɔ́n ó o khɛ̀ra làa ba á à yí lòn hen na ó o nùpue hue-lèenii dà vaá dã yi síi, á lií fárá mí nɔnkóɲúná wàn ò o wee fìo kà síi: 42 «Ĩ Maá, ká fo tà, à ũ yí le le lònbee na kà dã mi. Ɛ̀ɛ ká mu yí wé ĩnɛ́n sĩi bìo ká ũnɛ́n sĩi bìo lé bìo wé.» 43 [Bṹn mɔ́n á le Dónbeenì tonkaro ɓúi ɓueé zéenía míten làa wo, á hĩ̀ína a sĩi. 44 O Yeesu wíokaa wee fìo lè mí sòobɛ́ɛ, lé bìo á bìo wà ɓueé wé làa bìo á à sá a yi ɓúenɓúen ó o mɔn, á mu wee beé o lò dàkhĩína, ó o fɛ̀ɛnì yèrèmáa ka lòn cãni, á wee luioka lii kúia ho tá yi.] 45 Bìo ó o fìora vó, ó o bĩnía ɓuara mí nì-kenínia cɔ̃́n á ɓueé yú ɓa à mu dãmu ɓó ɓa, lé bìo ɓa yiwa wee váráa. 46 Ó o bía nɔn ɓa yi: «Mi yí da. Mi hĩ́ní fìo à mi yí zo mu bè-kora wéró yi.»
Ɓa wìira a Yeesu
(Matiye 26.47-55; Maaki 14.43-49; Zãn 18.2-11)
47 Bìo ó o Yeesu dĩ̀n wee bío, à bṹn ɓa zã̀amáa ɓúi vaá ló lua. Yìa dú ɓa yahó lé o Zudaa, wón na lé o nì-kenínia pírú ɲun nì-kéní mi bɛɛre. O ɓuee dɛ̃ɛníi, ó o wà ɓueé ɓó a Yeesu yi, á le mí ì tɛ̀ɛní a yi lè le kɔ̃̀nbii. 48 Á wón bía nɔn wo yi: «Éee, Zudaa, lé le kɔ̃̀nbii tɛ̀ɛníi á fo ò bè yi á à déráa o *Nùpue Za á à na le?» 49 Ká bìa làa wo bò mín zũna bìo hĩ́a à wé, á ɓa tùara a yi: «Ɲúhṹso, wà dà à fi lè wa khà-túa le?» 50 Á ɓa nì-kéní ɓúi dɛ̀ɛnía hà ɓa *yankarowà ɲúhṹso ton-sá nín-tĩánì ɲikãahṹ kúio. 51 Ká a Yeesu màhã́ bía: «Héyìi! Mi día kà.» Ò o dɔ̃n o nìi ɲikãahṹ ó o dɛ̀ɛnía wan. 52 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu yèrèmáa bía nɔn ɓa yankarowà ɲúnása, lè le *Dónbeenì zĩ-beenì parowà ɲúnása lè ɓa nì-kĩ́a na wà ɓueé wìi wo yi: «Mi ɓuan mi khà-túa lè mi bũ̀aa ɓuararáa ĩ wán le we? Ĩ lée nì-kã́anii le? 53 Hã wizooní ɓúenɓúen á ĩ lá wee wé kɛń làa mia le Dónbeenì zĩ-beenì yi á mi yí wìira mi hón pã̀ahṹ so yi. Ɛ̀ɛ ká ho pã̀ahṹ na kà hón bìo sã̀ minɛ́n lè le tíbírí pànká ɲúhṹso yi.»
O Piɛre pã́ a Yeesu bìo
(Matiye 26.57-58, 69-75; Maaki 14.53-54; Zãn 18.12-18, 25-27)
54 Bṹn mɔ́n á ɓa wã́a wìira a Yeesu á ɓuan vaá zonnáa ɓa yankarowà ɲúhṹso zĩi. O Piɛre bò ɓa yi ká a màhã́ khɛ̀ra wi. 55 Ɓa zoó lò ho dɔ̃hṹ ho lún sĩi yi á ɓa ɓúi kará kĩ́nía yi. Ó o Piɛre ɓueé zoó kará làa ba. 56 Ó o ton-sá hã́a ɓúi mɔn wo ho dɔ̃hṹ khoomu yi ò o kará, ó o fá mí yìo wo yi, ò o bía: «O nìi na kà mún fù wi làa wo.» 57 Ó o Piɛre pã́ mu, ò o bía: «Héyìi! Hã́a mu, ĩ yàá yí zũ a.»
58 Mu ù dé mí yi ò o ɓúi tĩ́n mɔn wo, á wón bía nɔn wo yi: «Ũnɛ́n mún lé o nìi mu ɓàn nì-kéní ɓúi.» Ká a Piɛre màhã́ bía: «Nìi mu, ĩ yí nɔn wo.» 59 Bìo mu dá dò mí yi lòn lɛ́ɛ̀rè dà-kéní síi ó o nì-veere ɓúi tĩ́n pá bĩnía bía mu: «Mu bon kɛ̃́nkɛ̃́n. O nìi mu fù wi làa wo, lé bìo ó o mún lé o Kalilee nìi.» 60 Ká a Piɛre màhã́ bía: «Bìo á ũnɛ́n yàá wee bío á ĩ yí zũ.» Ho pã̀ahṹ dà-kéní kéní na ó o wee bío mu yi ó o kò-bɛ́ɛ wá. 61 Ó o Ɲúhṹso yèrèmáa fá mí yìo o Piɛre yi. Lé bṹn ó o Piɛre hácírí màhã́ ɓuara bìo ó o Ɲúhṹso bía nɔn wo yi wán: «Ho zuia ó o kò-bɛ́ɛ máa wá ká ũ pã́ le fo yí zũ mi á dɔ̃n hã cúa-tĩn.» 62 Ó o Piɛre hĩ́nɔn ló á lée wá bùbùbù.
Ɓa dásíwá wee ha a Yeesu ká ɓa a là a
(Matiye 26.67-68; Maaki 14.65)
63 Ɓa nùpua na pan o Yeesu yi wee yáa mí ɲiní yi na a yi ká ɓa a ha a. 64 Ɓa wee pe o yahó yi ká ɓa tùa wo yi: «Ká fo lé le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro bìo bon, à ũ zéení yìa vĩ́na fo.» 65 Hã bín-kora lè mí sìíwà á ɓa wee bío na a yi.
Ɓa ɓuan o Yeesu vannáa ho làndá tũ̀iá fɛɛrowà cɔ̃́n
(Matiye 26.59-65; Maaki 14.55-65; Zãn 18.19-24)
66 Bìo ho tá tɔ̃n, á ɓa *zúifùwa nì-kĩ́a, lè ɓa *yankarowà ɲúnása *lè ho làndá bìo zéenílowa kúaa mín wán, à ɓa le ɓa ɓua a Yeesu ɓuennáa minɛ́n na lé ho làndá tũ̀iá fɛɛrowà yahó. 67 Á ɓa tùara a yi: «Fo lé o *Krista à ũ bío mu le wa ɲí.» Ó o bía nɔn ɓa yi: «Ĩ bía mu nɔn mia á mi máa tà mu, 68 ká ĩ mún tùara mia á mi máa bío dɛ̀ɛ. 69 Ká hã laà na kà wán, ó o *Nùpue Za á à kɛɛní le Dónbeenì na dà mu bìo ɓúenɓúen nín-tĩánì.» 70 Á ɓa ɓúenɓúen wã́a bía: «À bṹn à fo lé le Dónbeenì Za lon?» Ó o bía nɔn ɓa yi: «Lé minɛ́n miten bía le ĩ lé orɛ́n.» 71 Á ɓa wã́a bía: «Wa màkóo wã́a mía sɛɛ́ràsa yi. Warɛ́n waten wã́a ɲá a ɲi-cúa.»
* 22:37 Mi loń Ezayii vũahṹ 53.12 22:69 Mi loń Lení vũahṹ (Psaumes) 110.1, Daniyɛɛle vũahṹ 7.13