Dónbeenì páaníi fĩnle vũahṹ Maaki 14

Ɓa zúifùwa ɲúnása wee lè o Yeesu wán

(Matiye 26.1-5; Luki 22.1-2; Zãn 11.45-53)

1 Wizooní bìo ɲun wã́a ká ho Paaki sã́nú díró lè ho *búurú na á ɲa-fĩni yí dó yi sã́nú díró yi. Á le *Dónbeenì yankarowà ɲúnása lè ho *làndá bìo zéenílowa wee cà bìo ɓa à wé wé è wìiráa o Yeesu ká mu yí zũ, á à na ɓa à ɓúe. 2 Ɓa wee bío: «Wa yí dà máa wìi wo ho sã́nú díró yi. Ká wa wó mu á ɓa zã̀amáa á à kánká mu bìo yi.»

O hã́a ɓúi kúaa ho ɲiló o Yeesu ɲúhṹ wán

(Matiye 26.6-13; Zãn 12.1-8)

3 O Yeesu kɛra ho Betanii lóhó yi o Simɔn na hĩ́a lé o *ɓùeré nìi zĩi. Pã̀ahṹ na ó o kará wee dí à bṹn à hã́a ɓúi ɓueé wee zo, á ɓuan mí dṹukó-za ɓúi na wó lè le huee na ɓa le alibaatere à ho sú làa ɲiló ɓúi na sãmu sĩ. Ho ɲiló mu ɓa le náàrè á yàwá here làa sòobɛ́ɛ. Bìo ó o ɓueé ɓó a Yeesu yi ó o pũ̀ina ho dṹukó-za mu ɲii, ò o kúaa ho ɲiló mu o Yeesu ɲúhṹ wán. 4 Á bìa wi bĩ́n ɓúi sĩa cã̀. Á ɓa wee bío mín yi: «Ho ɲiló na kà yáaró ɲúhṹ lé mu yɛ́n? 5 Ho ɲɔǹ lá dà à yɛ̀ɛ́ á à yí hã wɛ́n-hãani khĩá-tĩn* á à sanka a na ɓa nì-khenia yi.» À ɓa lan wee zá làa wo. 6 Ó o Yeesu wã́a bía: «O hã́a mu mi día bìo. Mi wee zá làa wó le we? Bìo ó o wó làa mi á se. 7 Ɓa nì-khenia bán làa mia á à kɛń mín wán fɛ́ɛɛ. Á pã̀ahṹ lée pã̀ahṹ á mi dà wé è wé mu sãamu làa ba ká mi tà. Ɛ̀ɛ ká ĩnɛ́n wón máa kɛń làa mia fɛ́ɛɛ. 8 Bìo ó o dà à wé lé bìo ó o wó. O kúaa ho ɲiló na sãmu sĩ ĩ sãnía wán à fèn wíokaráa hã paráa hã nùuló. 9 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Le Dónbeenì bín-tente wé buera lùe lée lùe yi ho dĩ́míɲá ɓúenɓúen yi, á ɓa à bío bìo ó o hã́a na kà wó, á ɓa à leéka a bìo.»

O Zudaa wi ò o dé o Yeesu na

(Matiye 26.14-16; Luki 22.3-6)

10 O Yeesu nì-kenínia pírú ɲun nì-kéní na ɓa le Zudaa Isikariote á wà vaá bía nɔn ɓa yankarowà ɲúnása yi le mí wi à mí dé o Yeesu na ɓa yi. 11 Á bán sĩa wan wan á dó mí ɲiní nɔn le mí ì na le wárí wo yi. Ó o wã́a wee cà ho pã̀ahṹ na o ò dàń ǹ wé mu yi, á à déráa wo ɓa níní yi.

O Yeesu wee dí ho Paaki dĩ́nló lè mí nì-kenínia

(Matiye 26.17-25; Luki 22.7-14, 21-23; Zãn 13.21-30)

12 Ho *búurú na á ɲa-fĩni yí dó yi sã́nú díró ɓàn nín-yání wizonle zoǹ, dìo ɓa wee wé fũ̀aa ho Paaki piozàwa yi,† ó o Yeesu nì-kenínia tùara a yi: «Lé wen á fo wi à wa vaa wíoka ho Paaki dĩ́nló yi?» 13 Ó o tonkaa mí nì-kenínia nùwã ɲun á bía nɔn yi: «Mi lɛ́n zo ho lóhó yi, á mi zoó sĩ́ a nìi ɓúi yahó ká a sò mu ɲumu lè ho dṹuhṹ. Mi bè o yi, 14 ká a vaá zon zĩi na yi à mi bío na le zĩi mu ɓànso yi: O nì-kàránlo le wa tùa foǹ: Ho lahó na á ĩnɛ́n lè ĩ nì-kenínia á à dí ho Paaki dĩ́nló yi lé ho yɛ́n? 15 O ò zéení la-beenì ɓúi làa mia ho nɔ́nwíohṹ yi na sĩ̀a bàráka vó. Lé bĩ́n à mi wíoka wa Paaki dĩ́nló bìo yi.» 16 Á ɓa wà vaá zon ho lóhó yi, á zoó yú mu ɓúenɓúen làa bìo ó o Yeesu bíaráa mu. Á ɓa wíokaa ho Paaki dĩ́nló bìo.

17 Bìo le wii tò, ó o Yeesu lè mí nì-kenínia pírú ɲun ɓuara. 18 Bìo ɓa kará wee dí ó o Yeesu bía: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Minɛ́n na làa mi páanía kará ho dĩ́nló ɲúhṹ yi nì-kéní á à dé mi ì na.» 19 Ó o nì-kenínia yilera lùnkaa, á ɓa wee tùaka a yi lè mí nì-kéní kéní. À yìa le: «Mu lé ĩnɛ́n le?» À yìa le: «Mu lé ĩnɛ́n lé?» 20 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Mu lé minɛ́n pírú ɲun nì-kéní, yìa làa mi páanía wà zoó cĩ̀. 21 Mu bon. O *Nùpue Za á à hí làa bìo le Dónbeenì bíonì vũahṹ bíaráa mu. Ká yìa màhã́ níi ì bè mu á ho yéréké è zo ɲúhṹ. Ɓànso yàá lá yí ton se mu sṹaaní.»

(Matiye 26.26-30; Luki 22.15-20; 1 Korɛnte 11.23-25)

22 Bìo ɓa wee dí, ó o Yeesu lá ho búurú á dó le Dónbeenì bárákà. Ò o wee cɛ̀ɛka ho na mí nì-kenínia yi ká à bío: «Mi fé là, hón lé ĩ sãnía.» 23 Ò o bĩnía lá le ɲuuníi dɛ̀ɛ na ho *dìvɛ̃́n wi yi ò o dó le Dónbeenì bárákà. Ò o nɔn ho ɓa yi á ɓa ɓúenɓúen ɲun. 24 Ò o bía nɔn ɓa yi: «Dén lé ĩ cãni na wíokaa wee zéení le Dónbeenì páaníi na le bò bìo, dén lé ĩ cãni na kúaará ɓa nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ bìo yi. 25 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Ĩ máa bĩní máa ɲu dìvɛ̃́n hùúu fúaa ho pã̀ahṹ na á ĩ khíi ɲu ho ɓàn bè-fĩa yi le Dónbeenì bɛ́ɛnì yi.» 26 Bṹn mɔ́n á ɓa sía ho sã́nú lení, à ɓa wà yòora hã Oliivewa vĩ̀nsĩ̀a ɓúee wán.

O Yeesu bía le o Piɛre á à pĩ́ mí bìo

(Matiye 26.31-35; Luki 22.31-34; Zãn 13.36-38)

27 O Yeesu bía nɔn mí nì-kenínia yi: «Mi ɓúenɓúen á à lùwí ì día mi. Làa bìo le Dónbeenì bíoráa mu mí bíonì vũahṹ yi kà síi: ‹Ĩ ì ɓúe o pi-pa á ɓa pia á à kɛ́nná à lɛ́n ǹ va hã lùa ɓúenɓúen.›‡ 28 Ɛ̀ɛ ká ĩ vèeró mɔ́n, á ĩ ì dí mí yahó vaá pa mia ho Kalilee kɔ̃hṹ yi.» 29 Ó o Piɛre bía: «Hàrí à bìa ká ɓúenɓúen pĩ́ ũ bìo, á ĩnɛ́n wón máa pĩ́ mu hùúu.» 30 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na foǹ. Ho tĩ́nɔ̀n-kéní na kà yi, sã́ni ò o kò-bɛ́ɛ wá hã cúa-ɲun, bṹn ká ũnɛ́n bía le fo yí zũ mi á dɔ̃n hã cúa-tĩn.» 31 Ó o Piɛre pá bĩnía wíokaa tĩ̀ína mí bíonì yi: «Ĩ máa bío le ĩ yí zũ fo máa mi hùúu, hàrí ká ĩ ko à ĩ hí làa fo.» Á ɓa nì-kenínia na ká ɓúenɓúen bía mu bìo dà-kéní mu.

O Yeesu fìora ho Zɛtesemanii yi

(Matiye 26.36-46; Luki 22.39-46)

32 Bṹn mɔ́n á ɓa wà vaá dɔ̃n le lùe ɓúi na ɓa le Zɛtesemanii. Ó o Yeesu bía nɔn mí nì-kenínia yi: «Mi kɛɛní hen le ĩ lɛ́n vaa fìo.» 33 Ò o fó a Piɛre là a Zaaki là a Zãn á bòráa. O ɓúakáa zã́na á yi wee dè 34 ó o bía nɔn ɓa yi: «Ĩ hácírí yáara dàkhĩína. Ĩ ka le ĩ máa fen. Mi kɛɛní hen, á tĩní mi yìo.» 35 Bṹn mɔ́n ó o wã́a vá van cĩ́inú, á vaá lií ɓúrá ò o fìora le ká mu dà à wé, à le lònbee na kà à yí yí mí. 36 O bía bìo kà: «Ĩ Maá, fo dà bìo ɓúenɓúen wee wé. Yí le le lònbee na kà à yí mi. Ɛ̀ɛ ká mu yí wé ĩnɛ́n sĩi bìo. Le ũnɛ́n lé yìa sĩi bìo à wé.» 37 Ò o bĩnía ɓuara mí nì-kenínia cɔ̃́n á ɓueé yú ɓa à mu dãmu ɓó ɓa. Ó o bía nɔn o Piɛre yi: «Simɔn, dãmu ɓó fo le? Fo yí dà máa tĩní ũ yìo hàrí le lɛ́ɛ̀rè dà-kéní yi le? 38 Mi fání mi yìo à wé fìo bèra a na à mi yí zo mu bè-kora wéró yi. O nùpue sĩi wee wé vá mu bè-tente wéró yi, ɛ̀ɛ ká ho pànká na ó o ò wé làa bṹn lé hìa mía.» 39 Ò o tĩ́n wíokaa khɛ̀ra vaá fìora ò o bía hã bíoní dà-kéní mu. 40 Bṹn mɔ́n ó o bĩnía ɓuara mí nì-kenínia cɔ̃́n á ɓueé yú ɓa à mu dãmu ɓó ɓa. Ɓa yí dàńna yí fánía mí yìo. Á bìo ɓa wã́a à bío á à na a Yeesu yi á ɓa yí zũ. 41 Bìo ó o Yeesu wà á bĩnía ɓuara mún cúa-tĩn níi yi, ó o ɓueé bía nɔn ɓa yi: «Mi pá dũma wee vũńka lon? Mu wã́a vó. Ho pã̀ahṹ dɔ̃n. O *Nùpue Za á ɓa à dé ɓa bè-kora wérowà níi yi. 42 Mi hĩ́ní wa lɛ́n. Yìa á à dé mi ì na ɓueé dɔ̃n.»

Ɓa wìira a Yeesu

(Matiye 26.47-56; Luki 22.47-53; Zãn 18.3-12)

43 Pã̀ahṹ na ó o Yeesu wee bío yi, à bṹn ò o Zudaa ɓueé dɔ̃n. O lé ɓa nì-kenínia pírú ɲun nì-kéní. Ɓa zã̀amáa na bò làa wo á ɓuan hã khà-túa lè hã bũ̀aa. Bìa tonkaa ɓa lé le *Dónbeenì yankarowà ɲúnása lè ho *làndá bìo zéenílowa lè ɓa nì-kĩ́a. 44 O Zudaa, yìa á à dé o Yeesu mu á à na, á zéenía bìo ɓa zã̀amáa á à zũńnáa wo. O bía: «Ĩ hĩ́a vaá tɛ̀ɛnía nùpue na yi lè le kɔ̃̀nbii, se wón lé yìa mi wee cà. À mi wã́a wìi wo à ɓua sese lɛ́nnáa.» 45 O Zudaa ɓuee dɛ̃ɛníi ó o wà vaá ɓó a Yeesu yi ò o bía nɔn wo yi: «Nì-kàránlo.» Ò o tɛ̀ɛnía wo yi lè le kɔ̃̀nbii. 46 Á bìa làa wo bò mín wã́a wìira a Yeesu. 47 Á ɓa nì-kéní ɓúi dò mí khà-tóní á hà lè le *Dónbeenì yankarowà ɲúhṹso beenì ton-sá nì-kéní ɲikãahṹ kúio. 48 Ó o Yeesu bía nɔn bìa wà ɓueé wìi wo yi: «Mi so lá ko à mi ɓua khà-túa làa bũ̀aa à ɓuee wìiráa mi le? Ĩ lée nì-kã́anii le? 49 Ĩ làa mia lá wee kɛń mín wán túntún, á wee kàrán ɓa nùpua le *Dónbeenì zĩ-beenì lún yi á mi yí wìira mi. Ɛ̀ɛ ká mu wó kà, à le Dónbeenì bíonì vũahṹ bìo ɲii síráa.» 50 Ó o nì-kenínia ɓúenɓúen wã́a lùwa wà à ɓa día a. 51 Yàrónza ɓúi lé yìa bò a Yeesu yi. Lée ɓunló mí dòn wi o wán. Ɓa le mí ì wìi wo, á ɓa ɓuan o ɓunló yi, 52 ó o kueera ho día, ò o lùwa wà mí kã́amáa.

O Yeesu ɓa ɓuan vannáa ɓa tũ̀iá fɛɛrowà yahó

(Matiye 26.57-68; Luki 22.54-55, 63-71; Zãn 18.13-14, 19-24)

53 Bṹn mɔ́n á ɓa ɓuan o Yeesu vannáa le *Dónbeenì yankarowà ɲúhṹso zĩi, hen na ɓa yankarowà ɲúnása lè ɓa nì-kĩ́a lè ho *làndá bìo zéenílowa ɓúenɓúen kúaa mín wán yi. 54 O Piɛre khɛ̀ra bò a Yeesu mɔ́n. O ɓueé zon ɓa yankarowà ɲúhṹso lún yi, á zoó páanía kará lè ɓa parowà á wee huee ho dɔ̃hṹ. 55 Ɓa yankarowà ɲúnása lè ɓa *zúifùwa tũ̀iá fɛɛrowà ɓúenɓúen wee cà bìo ɓa à koonínáa o Yeesu yi á à bè yi ì síinínáa o ɲúhṹ á à na ɓa à ɓúe. Ká ɓa màhã́ yí yú bìo ɓúi. 56 Nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ wee ɓuee fũ̀aa hã sabíoní o ɲii, ká ɓa màhã́ wee bĩní kán mín. 57 Á ɓa nùwã yɛ́n ɓúi wã́a hĩ́nɔn koonía o yi lè le sabéré na kà: 58 «Wa ɲá ò o bía le mí ì fío le Dónbeenì zĩi na ɓa nùpua son, á à bĩní ì so le ɓúi hã wizooní tĩn yi ká dén á nùpua máa so.» 59 Hàrí bṹn á ɓa yàá pá wee kán mín wán. 60 Á ɓa yankarowà ɲúhṹso wã́a lii hĩ́nɔn yòó dĩ̀n ɓa ɓúenɓúen yahó ò o tùara a Yeesu yi: «Bìo ɓa nùpua wee bío ũ dã́ní yi á fo le fo máa bío dɛ̀ɛ ɓúi yi le?» 61 Ó o Yeesu cɛ̀kɛ̀ ò o dĩ̀n. Á ɓa yankarowà ɲúhṹso wíokaa tùara a yi: «Le ũnɛ́n lé o Krista, le Dónbeenì na wa wee khòoní za le?» 62 Ó o Yeesu bía: «Ũuu, ĩ lé orɛ́n. Mi ɓúenɓúen á à mi a *Nùpue Za ká a kará le Dónbeenì na dà mu bìo ɓúenɓúen nín-tĩánì. Mi mún khíi mi a ká a kará hã dùndúio wán bò ò ɓuen.§» 63 Á ɓa yankarowà ɲúhṹso wã́a lɛ̀ɛkaa mí dà-zĩ́nii lé bìo mu vá a yi dàkhĩína, ò o bía: «Wa màkóo wã́a mía sɛɛ́ràsa yi. 64 Hã bín-kora na ò o mà lɛɛ́ra le Dónbeenì yi á mi ɲá. Àwa, á lé mu yɛ́n á mi wee leéka?» Á ɓa ɓúenɓúen le o wó khon ó o ko ò o ɓúe. 65 Ɓa nùwã yɛn zàwa ɓúi ɓa tĩ́ahṹ á ɓúakáa wee khàani kúee o Yeesu wán. Ɓa pon o yahó yi à ɓa wee vṹaa wo lè mí nín-kuio ká ɓa à tùa wo yi le o zéení yìa wó mu làa wo. Le *Dónbeenì yankarowà ɲúhṹso lún parowà fó a, á wee dé sáarà yi.

O Piɛre pã́ a Yeesu bìo

(Matiye 26.69-75; Luki 22.56-62; Zãn 18.15-18, 25-27)

66 Pã̀ahṹ na ó o Piɛre pá lií wi ho lún yi, à bṹn le Dónbeenì yankarowà ɲúhṹso beenì ton-sá hã́awa nì-kéní ɓúi ɓueé dɔ̃n. 67 Bìo ó o mɔn o Piɛre ò o wee huee ho dɔ̃hṹ, ó o wíokaa lońna a yi sese ò o bía: «Ũnɛ́n mún lá wi là a Nazarɛɛte nìi Yeesu mu.» 68 Ó o Piɛre pã́ mu ò o bía: «Bìo á fo wee bío kà á ĩ yí zũ.» Bṹn mɔ́n ó o wà vaá bã́nía dĩ̀n ho lún zũaɲii. [Ó o kò-bɛ́ɛ wá.] 69 Bìo ó o ton-sá hã́a mu mɔn o vaa bã́níló, ó o wee bío làa bìa wi bĩ́n: «O nùpue na kà lé ɓarɛ́n nì-kéní ɓúi.» 70 Ó o Piɛre tĩ́n pã́. Mu yàá yí míana, à bṹn à bía wi bĩ́n tĩ́n bía nɔn o Piɛre mu yi: «Ho tũ̀iá poni. Fo lé ɓarɛ́n ɓúi. Ũnɛ́n mún lé o Kalilee nìi.» 71 Ó o Piɛre wã́a bía: «Ká ĩ fã̀ sabéré à le Dónbeenì le ĩ mi mu. Ĩ ì báa mu ɲii wán, o nùpue na mi wee bío bìo á ĩ yí zũ.» 72 Hón pã̀ahṹ so yi ó o kò-bɛ́ɛ wá hã cúa-ɲun níi. Ó o Piɛre hácírí màhã́ bĩnía ɓuara bìo ó o Yeesu fù bía làa wo yi wán: «Sã́ni ò o kò-bɛ́ɛ wá hã cúa-ɲun bṹn ká ũnɛ́n pã́ le fo yí zũ mi á dɔ̃n hã cúa-tĩn.» Ó o Piɛre wã́a wee wá.

* 14:5 Mu pã̀ahṹ á hã wɛ́n-hãani khĩá-tĩn lé o nùpue lúlú-kùure sámú sàáníi. † 14:12 Mi loń Léró vũahṹ (Exode) 12.6, 14-20 ‡ 14:27 Mi loń Zakari vũahṹ 13.7 § 14:62 Mi loń Daniyɛɛle vũahṹ 7.13