4
Tok ri Jesús xch'on riq'uin ri ixok aj-Samaria
Ri achi'a' fariseos cac'axan c'a chi ri Jesús más vinek ri yeruben bautizar y más e q'uiy ri yetzekelben richin, que chiquivech ri vinek ri yeban bautizar y ri yetzekelben richin ri Juan ri Bautista.* Y ri Ajaf Jesús xretamaj c'a ronojel re'. Pero ri Jesús man can ta ja rija' ri yebanon bautizar ri vinek. Xa jac'a ri e rutijoxela' ri yebanon bautizar. Y ri Jesús xel c'a el ri chiri' pa Judea y xtzolin chic jun bey pa Galilea e rachibilan ri rutijoxela'.
Xa jac'a richin chi ye'apon c'a pa Galilea, c'o c'a chi yek'ax ri pa Samaria. Ri Jesús e rachibilan ri rutijoxela' xe'apon c'a pa Sicar. Ri Sicar jun tinamit richin ri Samaria. Ri Sicar c'o c'a apo chunakaj ri ulef ri xuya' ri Jacob chire ri José ri ruc'ajol. Y jac'a ri chiri' c'o-vi ri pozo ri nibix Richin Jacob chire. Chiri' c'a xtz'uye-vi-ka ri Jesús, roma rija' can janíla c'a cosinek-pe roma ri binen quibanon-pe. Ri' pa nic'aj-k'ij la'ek ri'. 7-8 Y tok e benek c'a ri rutijoxela' pa tinamit chulok'ic vey, ri chiri' chi pozo xapon c'a jun ixok aj chiri' pa Samaria, chirelesaxic ruya'. Y ri Jesús xubij c'a chire ri ixok ri': Tasipaj juba' nuya' richin ninkun, xcha'.
Pero ri ixok aj-Samaria xubij c'a chire ri Jesús: Rat at jun israelita, ¿y achique roma tok nac'utuj aya' chuve yin? ¿Ruc'amon cami c'a chi jun aj-Samaria nuya' ruya' jun israelita? xcha' ri ixok. Rija' xubij queri' roma ri e israelitas y ri e aj-Samaria man junan ta quivech.
10 C'ari' ri Jesús xubij c'a chire ri ixok ri': Vi ta rat avetaman achique chi sipanic ruyo'on-pe§ ri Dios, y avetaman ta chuka' achique c'a ri' ri nic'utun juba' ruya' chave; xa ja ta rat ri yac'utun aya' chire, y rija' nuya' ta Aya'* ri can niyo'on c'aslen, xcha' ri Jesús.
11 Y ri ixok xubij c'a chire ri Jesús: Re pozo nej kajinek-vi-ka, y rat man jun c'o aviq'uin richin naq'uen-ka ya'. ¿Acuchi c'a naq'uen-vi ri Ya' ri niyo'on c'aslen ri nasuj? 12 Roma can chupan c'a re jun pozo re' xuq'uen-vi ruya' ri kamama' Jacob, ri e ralc'ual y quichin chuka' ri quichicop. ¿Acuchi ta c'a xtaq'uen-vi ri Ya' ri nasuj? ¿O más ak'ij rat que chuvech ri kamama' Jacob chi man vave' ta navelesaj-vi ri Ya' ri nabij chi nuya' c'aslen? xcha' ri ixok.
13 Y ri Jesús xubij c'a chire ri ixok: Ri yekumun re ya' re', re nel chupan re pozo, man c'a nuc'ovisaj ta el ri nichaki'j quichi' (yechakchi'in). Xa can nic'atzin c'a chi niquikun más ya' richin chi nich'uch'u-ka juba' ri nichaki'j quichi'. 14 Jac'a ri yekumun ri Ya' ri niyo'on c'aslen ri ninya' chique yin, xtuben c'a che ri cánima chi man chic xtichaki'j ta quichi' (xtichakchi'in ta). Xa can xtuben chique chi quiq'uin rije' nalex-vi ri Ya' ri', y can xtichoxin c'a pe richin chi yeruc'uaj chupan ri c'aslen ri man q'uisel ta.
15 Y ri ixok can jac'ari' xubij chire ri Jesús: Taya' c'a§ ri Ya' ri' chuve yin, richin queri' man jun bey chic c'a xtichaki'j nuchi', y richin man jun chic nic'atzin-vi chi yipe vave' chi pozo chirelesaxic ya', xcha' ri ixok.
16 Pero ri Jesús xubij c'a chire ri ixok: Cabiyin y te'avoyoj-pe ri avachijil, xuche'ex roma ri Jesús.
17 Ri ixok xubij c'a: Yin manek vachijil, xcha'.
Y ri Jesús xubij chire: Can kitzij vi ri nabij chi manek avachijil. 18 Roma can e vo'o' yan avachijil quec'oje'. Y ri achin ri c'o aviq'uin vacami, xa man avachijil ta. Can ruc'amon-vi c'a ri xabij chi manek avachijil.
19 Y can jari' tok ri ixok xubij chire ri Jesús: Yin ninch'ob chi rat at jun k'alajirisey richin ri nibix chave roma ri Dios.* 20 ¿Achique c'a lugar ruc'amon chi nikaya-vi ruk'ij ri Dios? Roma ri kate-katata' ri xec'oje' ojer can, pa ruvi' re jun juyu' re' xquiben-vi ri jay richin xquiya' ruk'ij ri Dios. Ja chic c'a rix israelitas nibij chi conojel vinek c'o chi ja ri pa Jerusalem niquiya-vi ruk'ij ri Dios, xcha' ri ixok.
21 Jac'a ri Jesús xubij chire ri ixok ri': Tanimaj c'a re xtinbij chave. Can xtoka-vi c'a jun k'ij tok ronojel vinek man ja ta chic pa ruvi' re juyu' re', ni man pa Jerusalem ta chuka' xtiquiya-vi ruk'ij ri Katata' Dios. 22 Rix aj-Samaria q'uiy c'a ri man ivetaman ta chirij ri niya' ruk'ij.§ Jac'a roj israelitas can ketaman-vi* ri achique ri nikaya' ruk'ij; roma can jac'a ri kiq'uin roj petenek-vi ri colotajic quichin ri vinek chupan ri quimac. 23 Ri jun k'ij ri xinbij chave chi can nipe-vi, xoka' yan, richin chi conojel vinek man chic niquiya' ta ruk'ij ri Katata' Dios pa ruvi' re juyu' re', ni chuka' ri pa Jerusalem. Ri kitzij xqueyo'on ruk'ij ri Katata' Dios, ja ri c'o ri Lok'olej Espíritu quiq'uin, y chuka' can riq'uin ronojel cánima xtiquiya' ruk'ij. Y ri Dios can jac'a ri vinek ri yebanon queri' ri yerajo'. 24 Ri Dios can Espíritu vi. Roma c'a ri' ri vinek ri yeyo'on ruk'ij, can nic'atzin chi c'o ri Lok'olej Espíritu quiq'uin y riq'uin ronojel cánima tiquiya' ruk'ij.
25 Y ri ixok xubij c'a chire ri Jesús: Yin vetaman c'a chi c'o na jun k'ij tok xtoka' chuvech re ruvach'ulef ri Mesías, ri nibix chuka' Cristo chire. Y ri k'ij tok xtoka' rija', ronojel c'a xtuk'alajirisaj chikavech, xcha' ri ixok.
26 Ri Jesús xubij c'a chire: Ri Mesías ri nibij chuka' Cristo chire, ja yin ri'. Ja yin ri yitzijon aviq'uin, xcha'.
27 Y jac'ari' tok xe'apon ri rutijoxela', y rije' jun vi juba' xquitz'et roma nitzijon riq'uin jun ixok aj chiri' pa Samaria. Pero ri tijoxela' man jun xquibij chire ri Jesús: ¿Achique nac'utuj chire? o ¿Achique ri natzijoj riq'uin? Can man jun vi c'a xquic'utuj chire. 28 Y ri ixok ri' xuya' c'a can ri rucucu' (ruk'e'l) y xbe ri pa tinamit. Y xberubij c'a chique ri vinek: 29 C'o jun achin xch'on viq'uin y xubij c'a chuve ronojel ri e nubanalon.§ ¿Man cami ja ta c'a re' ri Cristo? Jo', y titz'eta', xcha' chique.
30 Y ri vinek ri xe'ac'axan ri', xquiya' can ri tinamit y xebe c'a acuchi c'o-vi ri Jesús. 31 Y tok man jani c'a que'apon ri vinek, ri tijoxela' xquibij c'a chire ri Jesús: Tijonel, tatija' avay, xecha' chire.
32 Pero rija' xubij c'a chique: Rix man c'a ivetaman ta chi yin c'o nuvay* richin nintej, xcha'.
33 ¿C'o cami xc'amon-pe ruvay? xecha-ka ri tijoxela' chiquivech rije'.
34 Y ri Jesús xubij chique: Ri nuvay yin jac'a ri ninben ri rurayibel ri takayon-pe vichin y ninq'uis can rubanic ronojel ri rusamaj ri ruchilaben-pe chuve. 35 Rix nibij c'a chi c'a c'o na caji' ic' nrajo' richin chi nic'ol ronojel quivech tico'n. Jac'a yin ninbij chive: Quixtzu'un chila' y que'itzu' la vinek. Rije' e achi'el jun tico'n ri k'en chic. Coyoben chic richin nitzijox ri ruch'abel ri Dios§ chique, richin niquinimaj. 36 Ri xquebanon c'a la cosecha la', can c'o c'a rajel-ruq'uexel xtiquic'ul;* roma ri vinek ri xtiniman ri ruch'abel ri Dios, xtuc'ul ruc'aslen ri man q'uisel ta. Y riq'uin ri', ri e tiquiyon can ri ruch'abel ri Dios, can xtiquicot c'a cánima quiq'uin ri yec'olon re jun ruvech cosecha re'. 37 Vave' can kitzij vi c'a nel ri tzij ri nubij: Jun vi c'a ri nibanon can ri ticoj y jun vi chic ri nic'olon ruvech ri tico'n. 38 Yin xixintek c'a richin chi rix xaxe chic nic'ol ri cosecha ri man ja ta rix ri xixcos chusamajixic. Roma ri ruch'abel ri Dios can ch'aka' chic c'a samajela' e tiquiyon can pa tak cánima ri vinek, y rix xaxe chic c'a juba' samaj ri ne'ibana' richin niquinimaj ri ruch'abel ri Dios, xcha' ri Jesús chique ri rutijoxela'.
39 Y chupan c'a ri k'ij ri', can e janíla vi ri vinek xeniman richin ri Jesús ri chiri' pa tinamit Sicar, ri c'o chiri' pa Samaria. Y ri' roma ri xberubij ri ixok chique chi ri Jesús xubij chire ronojel ri e rubanalon. 40 Y ri samaritanos ri' xbequic'utuj c'a chire ri Jesús chi tic'oje-ka quiq'uin. Y rija' xc'oje' c'a ka ca'i' k'ij quiq'uin. 41 Y ec'o c'a ch'aka' chic vinek ri aj chiri' ri xeniman, pero can c'a ja tok cac'axan chic na ri ch'abel ri nubij ri Jesús. Can e q'uiy vi c'a ri xeniman. 42 Re vinek c'a re' niquibila' c'a chire ri ixok ri xbeyo'on rutzijol chique: Vacami can ketaman chic c'a y nikanimaj chuka', man xe ta roma ri xabij rat chike, xa can nikanimaj chuka' roma ri xkac'axaj roj mismo. Xketamaj c'a chi can kitzij vi chi ja rija' ri Cristo, ri Colonel quichin conojel vinek ri ec'o chuvech re ruvach'ulef.§
Tok ri Jesús xuc'achojirisaj c'a ruc'ajol jun nimalej achin
43 Tok ic'ovinek chic ri ca'i' k'ij,* xuya' can ri tinamit Sicar ri c'o chiri' pa Samaria y xuchop chic c'a el ri rubey richin nibe c'a pa Galilea. 44 Y jac'a ri Jesús ri nibin chi jun ri nik'alajirisan ri ruch'abel ri Dios pa rutinamit, xa man jun ruk'ij chiquivech ri ruvinak. 45 Pero tok ri Jesús xapon pa Galilea, jebel ruc'ulic xban coma ri vinek aj chiri'; roma re vinek re' xec'oje' pa Jerusalem richin ri nimak'ij y xquitz'et ri milagros ri xerubanala' ri Jesús§ chiri'.
46 C'ari' ri Jesús xbe chic c'a jun bey ri pa tinamit Caná ri c'o chiri' pa Galilea, ri acuchi xuben chi xoc ruya'al-uva ri ya'.* Y chiri' pa Galilea, pa jun chic tinamit ri rubini'an Capernaum, c'o c'a jun achin nimalej rusamajel ri rey, yava' jun ruc'ajol. 47 Re achin re rusamajel ri rey, tok xrac'axaj chi ri Jesús petenek c'a quela' pa Judea y xapon ri chiri' pa Galilea, xbe c'a riq'uin. Rija' xberuc'utuj utzil chire richin nucol ta ri ruc'ajol chuvech ri camic, roma ri ala' ri' xa can niquen yan c'a (nicom yan c'a). 48 C'ari' ri Jesús xubij c'a chire ri rusamajel ri rey: Man ta nitz'et rix ri milagros ri ninben yin, xa man ta yininimaj. Y chuka' vi man ta nik'alajin riq'uin ri milagros chi can ja ri Dios ri takayon-pe vichin, xa man ta chuka' yininimaj.
49 Pero ri achin ri rusamajel ri rey xubij c'a chire ri Jesús: Ajaf, tabana' c'a utzil chi yaxule' ta c'a ka pa tinamit Capernaum, roma ri nuc'ajol xa can niquen yan (nicom yan).
50 Y ri Jesús xubij c'a chire: Catzolin. Ri ac'ajol xtic'ase' c'a can, xuche'ex-el.
Y ri achin ri' can xunimaj-vi§ ri xubij ri Jesús, y xbe. 51 Tok ri achin ri rusamajel ri rey ruchapon-ka rutzolejen, ec'o c'a rajic'a' xepe chuc'ulic y xquibij c'a chire: Ri ac'ajol q'ues. Man xquen ta (xcom ta), xecha' chire.
52 Y rija' xuc'utuj c'a chique ri ajic'a' ri' achique c'a hora tok ri ruc'ajol xk'alajin chi nic'achoj. Y ri ajic'a' xquibij: Ja ri tikak'ij ivir. La una chiri', tok xq'uis-el ri c'aten chirij, xecha'.
53 Ri rutata' ri ala' yava', chanin c'a xoka' chuc'u'x chi ja hora ri' tok ri Jesús xubij chire chi ri ruc'ajol man xtiquen ta (xticom ta). Y romari' rija' y ri e aj pa rachoch can xquinimaj c'a* ri Jesús; xquicukuba' c'a quic'u'x riq'uin.
54 Y jac'are' ri ruca'n milagro ri xuben ri Jesús chiri' pa Galilea; milagro ri nik'alajirisan richin chi can ja vi ri Dios takayon-pe richin. Y re' jare' ri milagro ri xuben tok petenek c'a quela' pa Judea.
* 4:1 Jn. 3:26. 4:9 2 R. 17:24. 4:9 Neh. 4:1, 2; Lc. 9:52, 53; Hch. 10:28. § 4:10 Is. 9:6; 42:6; Ro. 8:32; 1 Co. 1:30. * 4:10 Is. 12:3; 44:3; Jer. 2:13; Zac. 14:8; Ap. 7:17. 4:14 Jn. 10:10; Ro. 5:21; 6:23. 4:14 Jn. 7:38. § 4:15 Jn. 6:34. * 4:19 Lc. 7:16; 24:19. 4:20 Dt. 12:5; 2 Cr. 7:12; Sal. 78:68. 4:21 Mal. 1:11; Mt. 18:20; 1 Ti. 2:8. § 4:22 2 R. 17:28-34. * 4:22 Is. 2:3; Ro. 9:4, 5. 4:23 Fil. 3:3. 4:25 Dt. 18:18. § 4:29 Jn. 4:17, 18. * 4:32 Job 23:12. 4:34 Jn. 6:38. 4:34 Jn. 17:4. § 4:35 Mt. 9:37; Lc. 10:2. * 4:36 2 Jn. 8. 4:36 Stg. 5:20. 4:39 Gn. 49:10. § 4:42 1 Jn. 2:2. * 4:43 Jn. 4:40. 4:44 Mt. 13:57; Mr. 6:4; Lc. 4:24. 4:45 Dt. 16:16. § 4:45 Jn. 2:23; 3:2. * 4:46 Jn. 2:1-11. 4:48 Mt. 16:1; 1 Co. 1:22. 4:50 Mt. 8:13; Mr. 7:29. § 4:50 Jn. 11:40. * 4:53 Hch. 16:34. 4:54 Jn. 2:11.