7
Ri Jesús y ri e rach'alal
Y c'ari' ri Jesús xuchop benan pa tak tinamit ri ec'o pa Galilea. Man c'a rajovan ta chic benek tzijoy ruch'abel ri Dios c'a pa Judea, roma ri achi'a' ri can c'o-vi quik'ij chiquicojol ri israelitas, niquicanola' c'a achique rubanic niquiben richin niquicamisaj.* Ri k'ij c'a ri', xa can nakaj chic c'a c'o-vi ri jun chique ri quinimak'ij ri israelitas; nimak'ij richin niquinatabej ri tiempo ri xquic'ovisaj ri cati't-quimama' chupan ri tz'iran ruvach'ulef. Y ri e rach'alal c'a ri Jesús xquibij chire rija': Taya' c'a can juba' re Galilea y cabiyin pa Judea, richin queri' ri vinek ri can yetzekelben avichin ri ec'o chila', tiquitz'eta' c'a ri asamaj. Tiquitz'eta' c'a ri milagros ri ye'abanala'. Roma achique c'a ri nrajo' nuk'alajirisaj-ri' chiquivech ri vinek, man ruc'amon ta c'a chi nrevaj-ri'. Can nic'atzin chi nuc'ut-ri' chi can c'o-vi ri nitiquir nuben, xecha' ri e rach'alal chire.
Stape' rije' can cach'alal ri Jesús, can man c'a niquinimaj ta. Y c'ari' ri Jesús xubij c'a chique ri e rach'alal: Rix xabachique c'a k'ij utz yixapon chupan ri nimak'ij. Jac'a yin man que ta ri'. Yin man jani c'a utz ta richin chi yinapon. Rix xa can man c'a yixetzelex ta coma ri vinek ri c'a quicukuban na quic'u'x riq'uin re ruvach'ulef. Jac'a yin can yinquetzelaj-vi. Yinquetzelaj roma yin can nink'alajirisaj ri itzel tak quibanobal ri yequibanala'. Quixbiyin c'a el iyon rix. Yin xa c'a man jani yibe-el chupan re nimak'ij re'. Ri hora richin chi nink'alajirisaj-vi', can c'a man jani c'a tapon, xcha' ri Jesús chique.
Y tok ri Jesús rubin chic c'a ronojel re' chique ri e rach'alal, rija' can xc'oje' na vi can ri chiri' pa Galilea.
Ri vinek ri chiri' pa Jerusalem man junan ta niquich'ob chirij ri Jesús
10 Y tok e benek chic ri e rach'alal chupan ri jun nimak'ij ri', c'ari' c'a xbe rija'. Achi'el xa pan evel c'a (pan eval c'a) ri xbe, roma man xtz'etetej ta el. 11 Jac'a ri pa nimak'ij ri', ri achi'a' ri can c'o-vi quik'ij chiquicojol ri israelitas, y niquetzelaj ri Jesús, yexule-yejote' chucanoxic y niquic'utula' c'a: ¿Man itz'eton ta ri jun achin ri'? yecha'.
12 Y chiquicojol ri vinek chupan ri nimak'ij ri', q'uiy c'a ri nibitej chirij ri Jesús. Ec'o la' niquibij chi ri nuk'alajirisaj ri Jesús, utz. Ec'o la' man que ta ri' chiquivech, xa niquibila' c'a chi ri Jesús xa yeruk'ol ri vinek.
13 Pero man jun c'a chique ri vinek ri yebin queri' nuk'alajirisaj ta ri', roma niquixibij c'a qui' chiquivech ri achi'a' ri can c'o-vi quik'ij chiquicojol ri israelitas.§
14 Y jac'a tok nic'ajarinek ri nimak'ij ri', jari' tok ri Jesús xapon ri pa rachoch ri Dios ri c'o chiri' pa tinamit Jerusalem, ri acuchi najin-vi ri nimak'ij ri'. Y rija' can nutzijoj c'a ri ruch'abel ri Dios chiquivech ri vinek ri quimolon-qui' chiri'. 15 Ri achi'a' c'a ri can c'o-vi quik'ij chiquicojol ri israelitas, niquibij c'a chirij ri Jesús: ¿Achique c'a roma chi re achin re' can janíla etamabel riq'uin* chirij ri ruch'abel ri Dios y xa man jun bey xkatz'et chi najin ta chiretamaxic? yecha' c'a.
16 Pero ri Jesús xubij: Re tijonic re ninya', can ja ri takayon-pe vichin ri chilabeyon-pe chuve. Re' can man vichin ta c'a yin. 17 Y ri vinek ri can c'o rayibel riq'uin richin nuben ri nrajo' ri Dios, ri vinek ri' can xtretamaj c'a, vi ri tijonic ri ninya' yin can riq'uin ri Dios petenek-vi o xa nuyon nutz'ucun-el. 18 Achique c'a vinek ri ruyon rija' nuk'alajirisaj-ri', can nrajo' c'a chi ri vinek niquiya' ta ruk'ij. Jac'a yin ninvajo' chi rix niya' ta ruk'ij-ruc'ojlen ri Dios ri takayon-pe vichin. Y romari' nik'alajin chi yin can ja ri kitzij ninben y man jun bey ninben ta ri man utz ta.
19 Rix can nicanoj c'a achique rubanic niben richin yinicamisaj.§ Xa can man niben ta c'a ri achique nubij ri ley richin ri Moisés,* y re ley re' xa can pan ik'a' c'o-vi, xcha' ri Jesús.
20 Y ri vinek xquibij c'a: Xa xach'ujer la'. ¿Achique c'a ri najovan nicamisan avichin? xecha'.
21 Pero ri Jesús xubij c'a chique: Rix can achique la xuna' ri ivánima tok xitz'et chi yin pa jun k'ij richin uxlanen xinc'achojirisaj ri jun achin. 22 Y ri Moisés tok xuya' ri ley xubij c'a chi tiban ri circuncisión chique ri alabon. Pero xa man ja ta c'a rija' ri xtiquiriban-pe, xa ja ri ojer tak kati't-kamama' ri xetiquiriban-pe.§ Y romari' rix, tok napon ri vakxaki' k'ij talex jun ac'ual ti ala', stape' pa jun k'ij richin uxlanen, can niben-vi c'a ri circuncisión chire. 23 Rix nibij chi man nivajo' ta nixolk'otij (nixalk'atuj) ri nubij chupan ri ley ri ruyo'on can ri Moisés, y stape' pa jun k'ij richin uxlanen rix can niben-vi ri circuncisión. ¿Y achique roma tok xpe ivoyoval chuve yin roma xinc'achojirisaj jun achin chupan jun k'ij richin uxlanen?* 24 Man c'a tibij chi man utz ta ri nubanobal, xaxe roma queri' nik'alajin chivech rix. Xa can tivetamaj na c'a jebel, vi queri' o man que ta ri'; richin queri' man quixsach, xcha' ri Jesús.
Ri Jesús nubij acuchi petenek-vi
25 Y ec'o c'a chique ri vinek aj chiri' pa tinamit Jerusalem ri niquibila' c'a: ¿Man ja ta cami c'a ri Jesús ri nicanox richin nicamisex? 26 Pero rija' xa man revan ta ri'. Titzu' c'a la', rija' nich'on chiquivech la vinek y man jun nibin ta chire chi man tuben chic quela'. Riq'uin juba' ri achi'a' ri can c'o-vi quik'ij ri ec'o chikacojol xa xquitz'et yan chi can ja vi rija' ri Cristo. 27 Pero can nik'alajin c'a chi xa man ja ta rija' ri Cristo, roma xa can ketaman c'a acuchi tipe-vi. Y tok xtoka' ri kitzij Cristo, xa man c'a xtik'alajin ta acuchi xtipe-vi, yecha' ri vinek aj-Jerusalem.
28 Y ri Jesús nich'on c'a chiquivech ri vinek ri chiri' pa rachoch ri Dios. Y riq'uin c'a ruchuk'a' xch'on y xubij: Rix can ivetaman-vi nuvech y ivetaman chuka' acuchi quipe-vi. Jac'a ri takayon-pe vichin man c'a ivetaman ta ruvech,§ y rija' can kitzij. Man c'a nuyon ta yin xinben chi xipe chuvech re ruvach'ulef. 29 Yin can vetaman-vi c'a ruvech* ri man ivetaman ta ruvech rix, roma can riq'uin rija' in petenek-vi; y can ja chuka' rija' ri takayon-pe vichin, xcha' rija'.
30 Y can ec'o c'a ri xe'ajovan chi xquichop ta, pero man xquichop ta el roma ri hora richin ri Jesús man jani c'a tapon. 31 E janíla c'a e q'uiy chique ri vinek ri xeniman richin ri Jesús chupan ri k'ij ri'. Ri vinek c'a ri' niquibij chi ja rija' ri Cristo, roma ri milagros man jun chic c'a nibanon. Xaxe c'a vi can ja ri Cristo, nitiquir nuben, xecha' rije'.
Ri Jesús nubij chi nitzolin-el riq'uin ri takayon-pe richin
32 Y ri achi'a' fariseos xcac'axaj c'a chi queri' ri yequibila' ri vinek chirij ri Jesús. Romari' ri achi'a' fariseos y ri principal-i' tak sacerdotes, xequitek c'a el achi'a' e chajinela' chuchapic. 33 Jac'ari' tok xubij ri Jesús: C'a c'o na juba' tiempo ri yic'oje-el iviq'uin. C'ari' xquitzolin riq'uin ri achique takayon-pe vichin. 34 Rix xquinicanoj c'a, y man xquinivil ta chic; roma ri lugar ri xquibec'oje-vi yin, man xquixtiquir ta xquixapon§ chinucanoxic, xcha' ri Jesús.
35 Y ri achi'a' ri can c'o-vi quik'ij chiquicojol ri israelitas, niquibila' c'a chiquivech: ¿Acuchi cami c'a xtibe-vi re Jesús re'? Roma nubij chi chiri' man xtekila' ta chic pe. ¿Nibe cami c'a pa ch'aka' chic ruvach'ulef richin nerutzijoj ri ruch'abel chique ri kavinak israelitas* y chique ri man e israelitas ta? 36 Can man c'a ketaman ta acuchi xtibe-vi, roma man ketaman ta achique nic'ulun-vi chi tzij tok xubij: Xquinicanoj y man xquinivil ta. Ri lugar ri xquibec'oje-vi yin, man xquixtiquir ta xquixapon rix, yecha' c'a.
Ri Ya' richin c'aslen
37 Chupan c'a ri nimalej k'ij y ruq'uisibel richin ri jun semana nimak'ij ri', ri Jesús pa'el tok riq'uin c'a ruchuk'a' xubij: Vi c'o c'a jun ri nichaki'j ruchi' (nichakchi'in) ri ránima, tipe c'a viq'uin yin, richin nich'uch'u-el ránima riq'uin ri Ya' ri xtinya-el chire yin. 38 Ri can xtipe c'a viq'uin yin richin yirunimaj, can xtic'oje' c'a ri Ya' richin c'aslen pa ránima, y ri Ya' ri' can achi'el c'a ri nuben ri ya' pa ralaxibel, queri' xtuben pa ruc'aslen. Queri' ri nubij chupan ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatel can.
39 Re Ya' c'a ri xunataj ri Jesús, jac'a ri Lok'olej Espíritu;§ roma can jac'ari' ri xtiquic'ul ri vinek ri yeniman richin ri Jesús. Y ri k'ij c'a ri' c'a man jani tika-pe ri Lok'olej Espíritu, roma c'a man jani chuka' titzolej-el ri Jesús chila' chicaj richin chi can nik'alajin chi rija' can c'o-vi ruk'ij-ruc'ojlen.
Ec'o c'a vinek xebin chi ri Jesús jari' ri Cristo y ec'o xebin chi man ja ta
40 Y ec'o c'a chique ri vinek, tok xcac'axaj-ka ri ch'abel ri xerubij ri Jesús, xquibij c'a: Can kitzij vi chi re Jesús jare' ri rusamajel ri Dios ri nik'alajirisan ri ruch'abel, ri q'uiy yan tiempo oyoben-pe.*
41 Y ec'o chuka' la' niquibij: Ja ri Jesús jari' ri Cristo.
Pero ec'o chic c'a ch'aka' ri niquibij: Ri Cristo man pa Galilea ta nipe-vi. 42 Roma ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatel can nubij chi ri Cristo riy-rumam ri rey David. Y ri chiri' pa Belén§ ri tinamit ri xalex-vi ri David, chiri' c'o chi nipe-vi, yecha'.
43 Can man junan ta c'a ri quich'obonic chirij ri Cristo; roma xa jun vi nubij la jun y jun vi chic nubij la jun. 44 Y ec'o c'a ch'aka' chic chique ri vinek, can xcajo' c'a chi xquichop ta el ri Jesús, pero xa man xquiben ta.
Can k'alaj jebel chi ec'o ri xka' chiquivech ri xubij ri Jesús y ec'o ri xa man xka' ta chiquivech
45 Jac'a tok ri achi'a' chajinela', ri e takon-el coma ri principal-i' tak sacerdotes y coma ri achi'a' fariseos,* xetzolin; xbix c'a chique: ¿Achique c'a roma tok man xichop ta pe ri Jesús? xe'uche'ex.
46 Pero ri achi'a' chajinela' ri' xquibij: Roj man c'a xkachop ta pe, roma ri ch'abel ri yerubij man jun chic c'a achin ri biyon ta. Can yalan c'a jebel, xecha' rije'.
47 C'ari' ri achi'a' fariseos xquibij c'a chique ri achi'a' chajinela': ¿Rix chuka' xixk'olotej-pe? 48 ¿Nitz'et ta cami c'a rix chi ec'o ta chique ri achi'a' ri pa comon yek'aton tzij y ri fariseos chi quiniman ta ri nubij ri Jesús? 49 Xa ja ri vinek ri man jun quetaman chire ri ley ri ruyo'on can ri Moisés, xa jac'ari' ri yeniman richin. Ja ta nika' ruc'ayeval pa quivi' re vinek re'.
50 Pero ri Nicodemo ri achin ri xa chak'a' xapon riq'uin ri Jesús, xubij c'a chique ri can e rachibil: 51 ¿Utz ta cami chuvech ri ka-ley chi nibix chi jun achin c'o rumac, y xa man etaman ta, ni man ac'axan ta chuka' chire vi kitzij chi c'o mac rubanon o xa man jun?
52 Y rije' xquibij c'a chire ri Nicodemo: Rat ni man at aj-Galilea ta, richin queri' nato' ri Jesús. Tanic'oj na pe' jebel ri ruch'abel ri Dios tz'ibatel can. Chiri', can nik'alajin-vi c'a chi ri pa Galilea man nic'ulun ta c'a pe jun achin k'alajirisey richin ri nibix chire roma ri Dios, xecha'.
53 Y c'ari' ri achi'a' ri quimolon-qui', xquitaluj-el-qui' y xebe chi tak cachoch.
* 7:1 Jn. 5:16. 7:2 Lv. 23:34. 7:5 Mr. 3:21. § 7:13 Jn. 19:38. * 7:15 Mt. 13:54; Mr. 6:2. 7:16 Jn. 8:28; 12:49; 14:10, 24. 7:18 Jn. 5:41; 8:50. § 7:19 Mt. 12:14; Mr. 3:6; Jn. 5:16. * 7:19 Hch. 7:38. 7:20 Jn. 10:20. 7:22 Lv. 12:3. § 7:22 Gn. 17:10. * 7:23 Jn. 5:8, 9. 7:27 Mt. 13:55. 7:28 Jn. 8:26, 42. § 7:28 Jn. 8:55. * 7:29 Mt. 11:27; Jn. 10:15. 7:30 Jn. 7:44; 10:39. 7:30 Jn. 8:20; 13:1. § 7:34 Jn. 8:21; 13:33. * 7:35 Stg. 1:1. 7:37 Is. 55:1; Ap. 22:17. 7:38 Is. 12:3. § 7:39 Is. 44:3; Jl. 2:28; Jn. 16:7; Hch. 2:17. * 7:40 Dt. 18:15; Jn. 1:21; 6:14. 7:41 Jn. 4:42. 7:42 Sal. 132:11. § 7:42 Mi. 5:2. * 7:45 Jn. 7:32. 7:48 Jn. 12:42. 7:50 Jn. 3:1, 2.