19
Ri vinek e c'ulan man utz ta niquijech-qui'
Y tok ri Jesús xtane' chubixic ri ch'abel ri', xbe c'a e rachibilan ri rutijoxela', xuya' c'a can ri lugar ri', ri rubini'an Galilea. Rija' xbe c'a quela' pa Judea, y xk'ax c'a juc'an chire ri raken-ya' rubini'an Jordán.* Rija' can janíla c'a e q'uiy vinek ri xetzekelben richin ri chiri', y ec'o c'a chuka' ri xeruc'achojirisaj.§
Y jac'ari' tok ec'o achi'a' fariseos ri xe'apon riq'uin, richin chi niquiya' ta pa c'ayef ri Jesús y nitzak ta pa quik'a'. Y romari' xquic'utuj c'a chire: ¿Jun achin ruc'amon nujech-ri' riq'uin ri rixjayil* roma xabachique ri niquic'ulvachij? Queri' ri xquic'utuj rije'.
Pero ri Jesús xubij c'a chique ri achi'a' ri': ¿Man itz'eton ta c'a rix chupan ri ruch'abel ri Dios ri nubij-vi chi ri Dios can ja ri pa rutiquiribel pe tok can pa c'ulaj xeruben y man ruyon ta jun? Can man ruyon ta c'a ri achin, y chuka' man ruyon ta ri ixok. ¿Chuka' can man itz'eton ta ri ch'abel ri nibin chi romari' ri achin man chic c'a quiq'uin ta rute-rutata' xtic'oje-vi? Xa riq'uin c'a ri rixjayil xtic'oje-vi, y che ca'i' xa jun c'a xtiquiben.§ Queri' nubij ri ruch'abel ri Dios. Y romari' tok quic'uan chic qui', man chic e ca'i' ta c'a vinek, man que ta ri', xa jun chic c'a ri quibanon. Roma c'a ri' ri can e tunun chic roma ri Dios, man tuben ri vinek chi yeruch'er, xcha' ri Jesús.
Y ri achi'a' fariseos xquic'utuj c'a chire ri Jesús: Vi man ruc'amon ta chi queri' niban, ¿achique c'a roma tok ri Moisés xubij chi jun achin, xaxe tubana' jun vuj richin jachojri'il* chire ri rixjayil y tuya' can?
Y ri Jesús xubij c'a chique ri achi'a' ri': Can achi'el c'a covirinek ri ivánima rix chupan ri man utz ta, can que c'a chuka' ri' xc'ulvachitej ojer can, ri pa ru-tiempo ri Moisés. Xa romari' tok rija' xuya' k'ij chi utz niban ri jachojri'il riq'uin ri ixjaylonel. Y stape' ri pa rutiquiribel pe, man que ta ri' xbanatej. Yin can ninbij-vi c'a chive chi xabachique achin ri nujech-ri' riq'uin ri rixjayil y xa man roma ta ri ixok nucanoj jun chic achin; vi ri achin ri' nuq'uen chic pe jun ixok, ri achin ri' nimacun chuvech ri Dios. Y vi c'o c'a jun achin ri nuc'uan-el ri ixok ri jachon can roma ri rachijil, chuka' ri achin ri' nimacun§ chuvech ri Dios, xcha' ri Jesús.
10 Y ri tijoxela' xquibij c'a chire ri Jesús: Vi jun achin can jantape' ximil riq'uin ri rixjayil, más ta utz chire ri achin chi man ta c'o rixjayil,* xecha' rije'.
11 Y ri Jesús can jari' tok xubij chique ri rutijoxela': Man conojel ta c'a ri jebel ta ruc'ulic niquiben chire ri ch'abel ri xibij, roma man chique ta conojel yo'on-vi k'ij chi que ta ri' niquiben can y man ta yec'ule'. 12 Y can ec'o na vi achi'a' ri can c'a pa calaxic pe riq'uin ri quite' tok xk'alajin yan chi man xtiquicanoj ta ixok. Ec'o chuka' achi'a' ri e queri', pero xa roma ri banon chique coma ri ak'omanela'. Y ec'o chuka' achi'a' ri e queri', pero xa quiq'uin rije' xpe-vi chi man niquicanoj ta ixok, richin chi yesamej jebel pa rusamaj ri Dios y yequito' ri ye'oc pa ruk'a' ri Dios, chupan ri aj-chicajil ajavaren. Ri jun c'a ri can nuna' chi nitiquir nuben chi man nic'ule' ta, can man c'a tic'ule', xcha' ri Jesús.
Ri Jesús yerajo' chuka' ri ac'uala'
13 Y ec'o c'a ac'uala' ri xe'uc'uex-apo chuvech ri Jesús, richin chi rija' tuya' ruk'a' pa quivi' y tuc'utuj chuka' ri rutzil ri Dios pa quivi' ri ac'uala' ri'. Pero ri tijoxela' xa xquibij chique ri vinek chi man tiquiben queri'.§ 14 Pero ri Jesús xa xubij c'a chique ri rutijoxela': Tiya' k'ij richin chi ri ac'uala' yepe c'a viq'uin yin, y man que'ik'et. Roma ri xque'oc pa ruk'a' ri Dios o chupan ri aj-chicajil ajavaren, xaxe ri e achi'el ri ac'uala'.*
15 Y tok ri Jesús ruc'utun chic c'a ri rutzil ri Dios y xuyala' can ruk'a' pa quivi' ri ac'uala', rija' xbe, xuya' c'a can ri lugar ri'.
Ri c'ajol achin beyon ri xch'on riq'uin ri Jesús
16 Y c'o c'a jun ri xapon riq'uin ri Jesús y xubij: Rat ri utzilej Tijonel tabij c'a chuve: ¿Achique c'a utzilej banobel ri ruc'amon ta chi ninben yin richin queri' nic'oje' ta nuc'aslen ri man q'uisel ta? xcha' rija'.
17 Y ri Jesús xubij chire: ¿Achique c'a roma tok nabij utz chuve yin? Roma man jun vinek ri utz ta, xa can xe c'a Jun ri utz y ri' ja ri Dios. Vi rat can navajo' c'a yatapon chupan ri c'aslen ri man q'uisel ta, can que'atakej c'a ri pixa', xcha' chire.
18 Y xpe ri c'ajol achin ri apovinek riq'uin ri Jesús xuc'utuj c'a: ¿Achique chi pixa' ri'? xcha'.
Y ri Jesús xubij chire: Ri pixa' ri' ja ri man cacamisan;§ rat achin ri c'o avixjayil man tacanoj jun chic ixok; man catelek'; man tatz'uc tzij chirij jun chic vinek. 19 Chuka' taya' quik'ij ri ate-atata'.* Y achi'el navajo-ka-avi' rat, que c'a chuka' ri' que'avajo' ri ch'aka' chic. Ja pixa' ri', xcha' ri Jesús.
20 Y ri c'ajol achin xubij c'a chire ri Jesús: C'a in co'ol tok nubanon-pe ronojel ri'. ¿Achique ta c'a ri ch'aka' chic ri man nubanon ta? xcha' rija'.
21 Y ri Jesús xubij c'a chire: Richin can natz'akatisaj c'a rubanic ronojel, xaxe chic c'a jun ri man abanon ta. Man atalun ta ri abeyomel chiquivech ri vinek ri man jun c'o quiq'uin. Te'ac'ayij c'a can ri c'o aviq'uin y ri rajel§ tataluj chiquivech ri vinek ri man jun c'o quiq'uin,* richin queri' nic'oje' abeyomel chila' chicaj. Y catampe c'a viq'uin y quinatzekelbej, xcha' ri Jesús.
22 Tok ri c'ajol achin xrac'axaj c'a ri ch'abel ri xubij ri Jesús, nibison ránima xtzolin-el, roma janíla ri beyomel c'o riq'uin y man nrajo' ta nel pa ruk'a'.
23 Can jac'ari' tok ri Jesús xubij chique ri rutijoxela': Vacami can ninbij-vi c'a chi can kitzij vi chi janíla c'ayef chi jun ri janíla beyomel c'o riq'uin noc ta pa ruk'a' ri Dios o chupan ri aj-chicajil ajavaren. 24 Xa más la'ek man can ta c'ayef chi nik'ax ri jun chicop rubini'an camello pa ti rujulil jun bak, que chuvech jun beyon noc ta pa rajavaren o pa ruk'a' ri Dios,§ xcha' ri Jesús.
25 Y tok ri rutijoxela' ri Jesús xcac'axaj ri ch'abel ri', can achique la xcac'axaj. Y niquibila' c'a chiquivech: Vi can achi'el ri nubij, queri', man jun xticolotej, yecha' c'a.
26 Ri Jesús xerutzu-apo ri rutijoxela' y xubij chique: Man tich'ob queri'. Ri vinek man yetiquir ta niquicol-qui', jac'a ri Dios ronojel nitiquir nuben,* xcha' chique.
27 Y jari' tok ri Pedro xubij c'a chire ri Jesús: Rat avetaman chi roj kayo'on can ronojel ri c'o kiq'uin, richin queri' at katzekelben. ¿Y achique c'a ri xtikac'ul roj romari'?
28 Ri Jesús xubij c'a: Can kitzij c'a ninbij chive chi tok xtapon ri tiempo tok ronojel c'ac'a'§ chic rubanic, yin ri xinalex chi'icojol c'o chic c'a nuk'ij-nuc'ojlen y xquitz'uye' pa jun ch'aquet richin yik'aton tzij. Y jac'a chuka' ri' tok rix ri xixtzekelben vichin, xquixtz'uye' pa cablajuj ch'aquet richin nik'et tzij* pa quivi' ri cablajuj tak tinamit rubanon re nimalej tinamit Israel. 29 Y xabachique vinek ri voma c'a yin ruyo'on can rachoch, rach'alal e alabon y xtani', rute-rutata', rixjayil, ralc'ual o rulef, q'uiy c'a ri xtuc'ul; can pa ciento c'a bey más q'uiy ri xtuc'ul. Y xtrichinaj chuka' ruc'aslen ri man q'uisel ta. 30 Y e q'uiy c'a ri janíla quik'ij vacami, xtapon ri k'ij tok manek chic quik'ij xtic'oje'. Y e q'uiy ri xa manek quik'ij re vacami, xtapon ri k'ij tok xtic'oje' quik'ij.
* 19:1 Mr. 10:1; Jn. 10:40. 19:2 Mt. 15:20. 19:2 Mr. 6:55. § 19:2 Mt. 12:15. * 19:3 Mt. 5:31. 19:4 Gn. 1:27; 5:2; Mal. 2:15; Mr. 10:6. 19:5 1 Co. 7:2. § 19:5 Gn. 2:24; Mr. 10:9; 1 Co. 6:16; Ef. 5:31. * 19:7 Dt. 24:1; Mt. 5:31. 19:8 Jer. 6:16; He. 3:15. 19:9 1 Co. 7:10, 11. § 19:9 Mt. 5:32; Mr. 10:11; Lc. 16:18. * 19:10 Gn. 2:18; Pr. 5:15-19; 1 Co. 7:1, 8; 1 Ti. 4:3. 19:11 1 Co. 7:7, 9. 19:12 1 Co. 7:32, 34; 9:5, 15. § 19:13 Mr. 10:13; Lc. 18:15. * 19:14 Mt. 18:3. 19:16 Lc. 10:25. 19:17 Lv. 18:5. § 19:18 Ex. 20:13; Dt. 5:17. * 19:19 Mt. 15:4. 19:19 Lv. 19:18; Ro. 13:9; Ga. 5:14; Stg. 2:8. 19:21 Hch. 2:45. § 19:21 Hch. 4:34. * 19:21 1 Ti. 6:18. 19:21 Lc. 12:33; 16:9. 19:23 1 Ti. 6:9. § 19:24 Mr. 10:24. * 19:26 Gn. 18:14; Job 42:2; Jer. 32:17; Mr. 10:27. 19:27 Lc. 14:33. 19:27 Mt. 4:20; 9:9; Mr. 1:17-20; 10:28; Lc. 5:11; 18:28. § 19:28 2 Co. 5:17. * 19:28 1 Co. 6:2; Ap. 2:26. 19:28 Lc. 22:30. 19:30 Mt. 20:16; Mr. 10:31.