10
Tek xetak ri setenta achi'a' chutzijoxic ri ruch'abel ri Dios
Y tek banatajnek chic c'a ronojel ri', ri Ajaf Jesús xerucha' c'a nic'aj chic achi'a' riche (rixin) chi yesamej riq'ui; y can ye setenta c'a achi'a' ri xerucha', riche (rixin) chi xerutek el chi ye caca'.* Xerutek ri pa tak tinamit y pa tak nic'aj chic lugar ri acuchi (achique) c'o chi xtapon wi Riya'. Y ri Jesús xubij c'a chique ri achi'a' ri xerucha': Can kitzij wi chi ri samaj riche (rixin) chi nitzijox ri ruch'abel ri Dios, sibilaj nim; yec'a ri yetzijon ri ch'abel ri' xa ma ye q'uiy ta oc. Rumari' can tic'utuj c'a chare ri Rajaf ri samaj, chi querutaka' pe q'uiy samajela' chiquicojol ri winek ri rajawaxic chi niquic'axaj ri ruch'abel. Y wacami quixbiyin c'a. Y riyix iwetaman chi xa yix achi'el tak carne'l§ ri yixbeka chiquicojol ri winek ri ye achi'el utiwa' (coyotes). Y man c'a tic'uaj* ta yabel irajil, ni man c'a tic'uaj ta ya'l, y man c'a tic'uaj ta chuka' jun chic c'ulaj ixajab. Ni ma quixpa'e' ta pa tak bey riche (rixin) chi ye'iyala' ca rutzil tak quiwech ri winek. Xa jic (choj) quixbiyin c'a acuchi (achique) c'o chi yixapon wi. Y tek yixapon c'a pa jun jay, ri nabey c'o chi niben, ya ri ye'iyala' rutzil quiwech ri winek. Y nibij c'a chique: Ya ta c'a ri uxlanibel c'u'x riche (rixin) ri Dios ri xtic'oje' iwuq'ui chupan re jay re', quixcha' chique. Y wi chiri' chupan ri jay ri', c'o jun winek riq'ui quicoten xquixruc'ul, ri uxlanibel c'u'x riche (rixin) ri Dios xtic'oje' ca riq'ui. Yac'a ri winek ri xa ma xquixruc'ul ta, ri uxlanibel c'u'x ma xtic'oje' ta ca riq'ui, xa xtitzolin pe iwuq'ui riyix. Riyix can quixc'oje' c'a ka chupan ri jay ri yixapon wi ri jabel ic'ulic niquiben, titija' y tikumu' ri xtiquisipaj chiwe. Ruma ri samajel can ruc'amon wi chi nitoj§ ruma ri samaj ri nuben. Y man c'a tijalala' ta ri jay ri acuchi (achique) yixc'oje' wi. Xa can acuchi (achique) yixapon wi nabey mul, chiri' quixc'oje' wi ka. Y queri' chuka' tibana' tek yixapon xabachique tinamit y jabel ic'ulic niban. Can titija' c'a ronojel ri nisipex chiwe. Que'ic'achojsaj c'a chuka' ri yawa'i' ri yec'o chiri', y tibij c'a chique: Xa nakaj chic c'a c'o wi ri rajawaren ri Dios* iwuq'ui. 10 Yac'a tek yixapon pa jun tinamit ri xa ma utz ta ic'ulic niban, quixel c'a el ri pa tak bey riche (rixin) ri tinamit y tibij c'a chique ri winek: 11 Ri pokolaj riche (rixin) re tinamit re' ri c'o el chikaken, nikatotaj (nikaquiraj) ca chiwech, riche (rixin) chi queri' tiwetamaj chi ma utz ta ri xiben chi ma xojic'ul ta. Y tiwetamaj ca chuka' chi ri rajawaren ri Dios xa nakaj chic c'o wi iwuq'ui, quixcha' chique. 12 Y ri Jesús xubij chuka' el chique: Tek xtapon ri k'ij tek ri Dios xtuk'et tzij, ri winek quiche (quixin) ri tinamit ri ma xtiquic'ul ta ri ruch'abel ri Dios ri nibij riyix chique, más c'a xtik'ax ruwi' ri ruc'ayewal ri xtika pa quiwi' riye', que chuwech ri tinamit Sodoma.
Tek ri Jesús xubij chi juyi' oc quiwech ri tinamit ri ma xtitzolin ta pe quic'u'x
13 Rumari' juyi' oc iwech riyix ri yixc'o pa tinamit Corazín, y juyi' oc chuka' iwech riyix ri yixc'o pa tinamit Betsaida, ruma sibilaj q'uiy milagros xeban chiwech y ma xinimaj ta ri ruch'abel ri Dios. Ruma xa ta ya ri pa tinamit Tiro y pa tinamit Sidón ri xeban ta wi ri milagros ri', ri winek aj chiri' xtzolin yan ta pe quic'u'x riq'ui ri Dios, y quicusalon ta chic quitziak riche (rixin) bis, y quiyalon ta chic chaj chiquij, riche (rixin) chi queri' nik'alajin chi yebison ruma sibilaj q'uiy quimac ri ye quibanalon.§ 14 Yac'a tek xtapon ri k'ij tek xtik'at tzij pa ruwi' re ruwach'ulef, yix c'a riyix ri yixc'o pa Corazín y ri yixc'o pa Betsaida ri más xtik'ax ruwi' ri ruc'ayewal ri xtika pan iwi', que chiquiwech ri aj Tiro y ri aj Sidón. 15 Y riyix ri yixc'o pa tinamit Capernaum can nich'ob chi yixbe chila' chicaj* riq'ui ri Dios y xtinimirisex ik'ij. Pero xa ma que ta ri'. Xa xtikasex ik'ij, ruma xa c'a chupan ri lugar riche (rixin) ri tijoj pokonal xquixbeka wi.
16 Y achique c'a winek ri xquixruc'ul jabel riche (rixin) chi nrac'axaj ri ruch'abel ri Dios, can yin c'a chuka' riyin ri yiruc'ul. Y achique c'a chuka' ri xquixetzelan ruma ri ruch'abel ri Dios, can yin c'a chuka' riyin ri yiretzelaj. Y ri netzelan wuche (wixin) riyin, can ya chuka' ri Dios ri yin takayon pe ri nretzelaj, xcha' c'a el ri Jesús chique ri setenta achi'a' ri xerucha'.
Tek xetzolin pe ri setenta achi'a' ri xetak chutzijoxic ri ruch'abel ri Dios
17 Y tek xetzolin c'a pe ri setenta achi'a' ri' chare ri samaj ri bin el chique y xe'oka riq'ui ri Jesús, sibilaj yequicot, y xquibij c'a chare: Ajaf, ri itzel tak espíritu can xeniman chuka' chake tek pan abi' riyit xojch'o wi chique.
18 Y ri Jesús xubij chique: Ja' (je), can kitzij wi ri nibij. Ruma riyin can xintz'et chi ri Satanás xuna' yan chi xch'acatej, ruma can achi'el nuben ri k'ak' riche (rixin) ri coklajay chicaj, queri' xuben riya' tek xtzak pe.§ 19 Riyin can nya'on k'atbel tzij chiwe riche (rixin) chi ye'ipalbej cumatz* y alacrán (k'asna'j) y riche (rixin) chuka' chi yixch'acon chrij ri ruchuk'a' ri itzel winek, y majun achique ta ri xtic'ulwachij. 20 Yac'a riyix ma quixquicot ta xaxu (xaxe wi) ruma chi ri itzel tak espíritu yixquinimaj. Más quixquicot pa tak iwánima ruma can tz'ibatal ri ibi' chila' chicaj riq'ui ri Dios.
Ri Jesús ri C'ajolaxel can nuya' wi c'a ruk'ij ri Tata'ixel
21 Y can yac'a hora ri', ri Jesús xquicot ránima ruma ri Lok'olaj Espíritu. Y xubij: Nya' ak'ij Nata' Dios, riyit ri can yit Rajaf ri caj y re ruwach'ulef, ruma ma xak'alajsaj ta ri lok'olaj ach'abel chiquiwech ri winek ri can niquina' chi sibilaj q'uiy quina'oj y q'uiy quetaman. Y xa chiquiwech ri winek ri ma q'uiy ta quetaman ri xa ye achi'el tak ac'ala', xa chiquiwech riye' xak'alajsaj wi re lok'olaj ach'abel re'. Can que wi c'a ri' Nata' Dios, ruma chi queri' ri araybel riyit, xcha' ri Jesús pa ru'oración.
22 Y c'ac'ari' tek Riya' xubij: Ri Nata' Dios can ronojel cosas rujachon§ pa nuk'a'. Y majun chic c'a etamayon ta yin achique riyin, xaxu (xaxe) wi ri Nata' ri etamayon. Y majun chuka' etamayon ta achique ri' ri Nata', xaxu (xaxe) wi riyin ri Ruc'ajol ri etamayon, y ri winek ri achoj chare xtinwajo' xtink'alajsaj wi riyin, xtretamaj achique c'a ri' ri Nata'.
23 Yac'ari' tek ri Jesús xerutzu' ri rudiscípulos y xaxu (xaxe wi) chique riye' xubij wi: Jabel ruwa'ik'ij* riyix, ruma re yixtajin chutz'etic riq'ui ri runak' tak iwech. Y chuka' can jabel ruwaquik'ij ri nic'aj chic winek ri yetz'eto ronojel re'. 24 Y can nbij c'a chiwe, chi ye q'uiy chique ri profetas ri xek'alajsan ri ruch'abel ri Dios y ri reyes ri xec'oje' ojer ca, sibilaj xcajo' chi xquitz'et ta ri nitz'et riyix wacami, y xa ma xquitz'et ta el. Can sibilaj chuka' xcajo' chi xquic'axaj ta ri niwac'axaj riyix re wacami, y xa ma xquic'axaj ta el, xcha' ri Jesús.
Jun c'ambel tzij chrij jun utzilaj achi aj Samaria
25 Y c'o c'a jun achi ri nik'axan ri nubij ri ley chiquiwech ri winek ri xbeyacatej pe y xbech'o riq'ui ri Jesús, y ruma chi nrajo' nutojtobej ri Jesús, xubij c'a chare: Tijonel, ¿achique ri rajawaxic chi nben riyin riche (rixin) chi ntoc ta wuche (wixin) ri c'aslen riche (rixin) xtibe k'ij xtibe sek? xcha'.
26 Ri Jesús xubij chare: ¿Achique c'a ri nubij chupan ri ley ri xuya' ri Dios chare ri Moisés? ¿Y achique nik'ax chawech riyit?
27 Y ri achi ri nik'axan ri nubij ri ley xubij chare ri Jesús: Ri ley nubij chi tawajo' ri Dios ri Awajaf.§ Tawajo' riq'ui ronojel awánima. Tawajo' chupan ronojel ri ac'aslen, riq'ui ronojel awuchuk'a', y riq'ui chuka' ri anojibal. Y can achi'el nawajo' ka awi' riyit, can queri' chuka' que'awajo'* ri awuc' awach'alal.
28 Y yac'ari' tek ri Jesús xubij chare ri achi ri nik'axan ri nubij ri ley: Can kitzij wi ri xabij. Wacami c'a, wi xtaben ronojel re', xtoc c'a awuche (awixin) ri c'aslen riche (rixin) xtibe k'ij xtibe sek, xcha' ri Jesús chare.
29 Yac'a ri achi ri' ri nik'axan ri nubij ri ley can xrajo' chi nitz'etetej chi achi'el xa majun rumac. Rumari' xuc'utuj c'a chare ri Jesús: ¿Achique c'a ri' ri wuc' wach'alal ri ruc'amon chi yenwajo' ri achi'el nwajo' ka wi' riyin? xcha'.
30 Y ri Jesús can yac'ari' xutzijoj jun c'ambel tzij chare ri achi ri nik'axan ri nubij ri ley: C'o c'a jun achi ri elenak pe ri pa tinamit Jerusalem y xulan ka riche (rixin) chi nibe ka c'a pa tinamit Jericó. Pero ri achi ri' xebe'el pe alek'oma' chrij pa bey, y ri alek'oma' ri' ronojel xquelesaj el chare. Hasta ri rutziak ri rucusan ri achi xquelesaj el chrij. Y sibilaj xquisoc ca ruma sibilaj xquich'ey ca. Ri achi ri' xpune' c'a ca ri chiri' pa bey y xa juba' ma nicom. 31 Y c'o c'a jun sacerdote ri petenak chuka' chupan ri bey ri'. Y tek ri sacerdote ri' xutz'et chi punul ri achi ri chiri' pa bey, xu (xe wi) xutzu' ca y xa choj xk'ax el.§ 32 Y queri' chuka' jun achi levita, ri yeto'o quiche (quixin) ri sacerdotes ri pa rachoch ri Dios, petenak chuka' chupan ri bey ri'. Y tek ri levita ri' xapon chupan ri lugar ri', xutz'et chuka' chi ri achi punul pa bey, y can achi'el xuben ri sacerdote can queri' chuka' xuben riya'. Xu (xe wi) xutzu' ca, y xa choj xk'ax el. 33 Pero c'o c'a jun achi aj Samaria ri petenak chuka' chupan ri bey ri', y c'o c'a chi nik'ax riq'ui ri achi punul ca pa bey, ri achi ri ch'ayon ca cuma alek'oma'. Y tek ri aj Samaria xutz'et ri achi punul pa bey, sibilaj c'a xujoyowaj ruwech ruma ri ruc'ulwachin* ca. 34 Rumari' ri aj Samaria ri' xjel apo riq'ui ri achi punul pa bey, xutz'et achique rubanon. Y xerak'omala' ruwech ri rusocotajic ri achi riq'ui aceite olivo y riq'ui vino, xerupisla' c'a chuka' ri socotajic riq'ui tziek. Y c'o ruquiej ruc'amom pe ri achi aj Samaria, chrij ri' xuya' wi el ri achi socotajnek y xuc'uaj c'a pa jun posada. Y xuchajij c'a ri jun ak'a' ri'. 35 Pa ruca'n k'ij tek ri aj Samaria nuchop yan chic el ri rubey, riya' xrelesaj ca'i' puek ri nibix denario chare y xuya' ca chare ri rajaf ri posada, y xubij chare: Tawilij y tawak'omaj re jun achi re'. Y tek xquitzolin pe, xtintoj c'a chawe ri nic'aj chic ri xtasech chrij. 36 Rumac'ari', chawech riyit, ¿achique c'a chique ri ye oxi' achi'a' ri can achi'el nrajo' ka ri' riya', can queri' chuka' xrajo' ri achi ri xka pa quik'a' alek'oma'? xcha' ri Jesús chare ri achi ri nik'axan ri nubij ri ley.
37 Y ri achi ri nik'axan ri nubij ri ley xubij: Ya ri achi ri xjoyowan ruwech, xcha'. Y ri Jesús xubij c'a chare ri achi ri nik'axan ri nubij ri ley: Wacami cabiyin c'a y tabana' achi'el xuben ri achi aj Samaria, xcha' chare.
Tek ri Jesús xapon chiquitz'etic ri Marta y ri María
38 Y ri Jesús xuchop chic c'a rubey y xapon pa jun aldea. Y chiri' chupan ri aldea ri' c'o c'a jun ixok ri Marta rubi', y riya' xuc'ul apo ri Jesús pa rachoch. 39 Ri ixok c'a ri' c'o c'a jun rach'alal María rubi'. Y ri María ri' xtz'uye' c'a chraken ka ri Jesús, riche (rixin) chi queri' nrac'axaj§ ri ruch'abel ri Dios ri nutzijoj ri Jesús. 40 Yac'a ri Marta xa ma que ta ri' xuben. Riya' xa ch'ujernek* c'a chubanic ri rusamaj. Rumac'ari' ri Marta xapon riq'ui ri Jesús y xubij chare: Ajaf, ¿chak utz chawe chi ri María nuyon riyin yin ruya'on ca chuwech re samaj? Tabij c'a juba' chare chi quiruto', xcha'.
41 Pero ri Ajaf Jesús xubij chare: Marta, Marta, riyit q'uiy ri nach'ob, y sachnek ac'u'x ruma q'uiy ri c'o chi naben. 42 Pero xaxu (xaxe wi) c'a jun ri más rajawaxic y más utz, y yac'ari' ri xucha' ri María. Y ri xucha' riya', majun xtelesan ta chare.
* 10:1 Mr. 6.7. 10:2 Jn. 4.35. 10:2 Mt. 9.37, 38; 2 Ts. 3.1. § 10:3 Mt. 10.16. * 10:4 Mt. 10.9, 10; Mr. 6.8; Lc. 9.3. 10:4 2 R. 4.29. 10:5 Mt. 10.12. § 10:7 Mt. 10.10; 1 Co. 9.4. * 10:9 Lc. 9.2. 10:11 Mt. 10.14. 10:12 Mt. 10.15. § 10:13 Ez. 3.6; Jon. 3.5; Mt. 11.21. * 10:15 Gn. 11.4. 10:15 Ez. 26.19, 20; Mt. 11.23. 10:16 Jn. 5.23; 1 Ts. 4.8. § 10:18 Jn. 12.31. * 10:19 Mr. 16.18. 10:20 Ex. 32.32; Sal. 69.28. 10:21 Mt. 11.25; 1 Co. 1.19, 26; Col. 2.8. § 10:22 Mt. 28.18; Jn. 3.35; 13.3. * 10:23 Mt. 13.16. 10:24 1 P. 1.10. 10:25 Mt. 19.16; Mr. 10.17; Lc. 18.18. § 10:27 Dt. 6.5. * 10:27 Lv. 19.18. 10:28 Lv. 18.5; Neh. 9.29; Ez. 20.11; Ro. 10.5. 10:29 Lc. 16.15. § 10:31 Sal. 38.11; 69.20; Pr. 21.13; Stg. 2.13; 1 Jn. 3.16. * 10:33 Pr. 27.10. 10:37 Lc. 6.31; Jn. 13.15; Ro. 12.20; 1 P. 2.21; 1 Jn. 3.16, 18; 4.10, 11. 10:38 Jn. 11.1. § 10:39 Dt. 33.3. * 10:40 1 Co. 7.32.