26
Mɨ˜ caféꞌˋ Paaˉ fɨˊ quiniˇ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Agripa
Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e caféꞌˋ dseata˜ Festo júuˆ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ casɨ́ꞌˉ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Agripa i̱ Paaˉ do jo̱ cajíñꞌˉ:
—Cuǿømˋ foꞌˆ júuˆ quíiꞌˉ lana.
Jo̱ dsifɨˊ ladob cajméeˋ Paaˉ li˜ có̱o̱ꞌ˜ guóorˋ e quiáꞌˉ niféꞌrˋ jo̱ lalab canaaiñˋ féꞌrˋ:
—Dseata˜ Agripa, eáamˊ iáangˋ dsiiˉ e nifáꞌˆa júuˆ quiéˉe fɨˊ quiníˆ ꞌnʉˋ lana e nijmɨꞌǿngꞌˋ ꞌñiáꞌˋa quiáꞌˉ jaléꞌˋ dseeˉ e nɨcajaca̱˜ dseaˋ góoˋooꞌ dseaˋ Israel quiéˉe. Jo̱ co̱ꞌ cuíibˋ ꞌnʉˋ jaléꞌˋ e tɨ́ɨngˋ jneaꞌˆ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ Israel, có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ júuˆ quíˉiiꞌ e sɨɨ˜naaꞌ, jo̱baꞌ mɨɨˉ jmɨꞌeeˇ quiníꞌˆ lana e ninúuꞌˆ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe e nifɨ́ɨˆɨ ꞌnʉˋ carˋ niteámꞌˊbaa.
Jial seengˋ Paaˉ nʉ́ꞌˉguɨ e calɨcuíiñˋ Dseaˋ Jmáangˉ
’Lajɨɨmˋ dseaˋ góoˊooꞌ dseaˋ Israel ñirˊ jial calɨsénˋn jee˜ írˋ fɨˊ góoˊooꞌ jo̱guɨ fɨˊ Jerusalén latɨˊ jí̱i̱ꞌ˜ leꞌeáamˆbaa. Jo̱guɨ ñiˊbɨ guiʉ́ˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ e dseaˋ fariseob lɨ́ɨngˊ jnea˜ latɨˊ jí̱i̱ꞌ˜ malɨɨ˜, jo̱guɨ cuǿømˋ nijíñꞌˉ lajo̱ song iiñ˜. Jo̱guɨ lajeeˇ jaléngꞌˋ jneaꞌˆ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ Israel, dseaˋ fariseo i̱ lajangꞌˉguɨ jmiti˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quíˉiiꞌ quiáꞌˉ jial ꞌnéˉ nijmiféngꞌˊ dseaˋ Fidiéeˇ. Jo̱guɨ lanaguɨ nɨcajéeiñˋ jnea˜ fɨˊ la e quiáꞌˉ nitɨdsiˇ íꞌˋ quiéˉe, dsʉco̱ꞌ e jnea˜ jábꞌˉ lɨ́ɨnˋn lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e caséeˊ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ áangˊ quíˉiiꞌ e jí̱ꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ dseaˋ mɨ˜ ningɨ́ˋ e júuiñˉ. Jo̱ e lab júuˆ e cacuøꞌˊ Fidiéeˇ ꞌlɨɨ˜ dseaˋ áangˊ quíˉiiꞌ do, jo̱ lajɨˋ guitu̱ˊ ꞌléꞌˋ dseaˋ góoˊooꞌ dseaˋ Israel sɨjeemˇbre i̱ dseaˋ i̱ cajíngꞌˉ Fidiéeˇ i̱ nisíñˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la. Jo̱baꞌ uǿøˋ jmɨɨ˜ jaˋ tʉ́ˋ dseaˋ góoˊooꞌ e jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ jo̱guɨ e jmóorˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ dseaˋ do. Jo̱ uíiꞌ˜ e jáꞌˉ lɨ́ɨnˋn e nɨcagüéngˉ i̱ dseaˋ i̱ sɨjeengˇnaaꞌ do, jo̱baꞌ cuøꞌˊ dseaˋ góoˊooꞌ dseaˋ Israel jnea˜ dseeˉ lana, dseata˜ quíˉiiꞌ Agripa. Jo̱baꞌ ¿jialɨꞌˊ jaˋ iing˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ góoˊooꞌ dseaˋ Israel, jáꞌˉ líingˋnaꞌ e Fidiéeˇ cajméerˋ e cají̱ꞌˊtu̱ Jesús jee˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajúiñˉ?
Mɨ˜ cajíngꞌˉ Paaˉ jial cajmeáiñꞌˋ gaˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ
’Dsʉꞌ e jáꞌˉbaꞌ e caꞌɨ́ˋ dsiiˉ ie˜ lamɨ˜ jéengˊguɨ do e cajmeáanꞌ˜n gaˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús i̱ seengˋ fɨˊ Nazaret. 10 Jo̱ lajo̱b cajméˉe fɨˊ jee˜ fɨɨˋ Jerusalén, e cangomɨɨˉ júuˆ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ e catánꞌˋn fɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ. Jo̱guɨ mɨ˜ huɨ̱́ꞌˋ ta˜ e júungˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ, dob sínꞌˋn e cuøøˉ júuˆ quiéˉe cajo̱. 11 Jo̱guɨ jmiguiúungˋ néeꞌ˜bɨ cajmeáanꞌ˜nre e laco̱ꞌ nitʉ́rˋ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ do. Jo̱ jaléꞌˋ e na cajméˉe fɨˊ laco̱o̱ˋ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ quíˉiiꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊɨɨꞌ dseaˋ Israel. Jo̱guɨ dseángꞌˉ eáamˊ ꞌníꞌˋ camánˉnre lajaléiñꞌˋ do, co̱ꞌ jɨˋguɨ ngɨɨˉ e jmáanꞌ˜nre gaˋ cartɨˊ doñiˊ jiéꞌˋ fɨˊ seemˋbre. Lajo̱b cajméˉe lajeeˇ nʉ́ꞌˉguɨ e calɨcuíinˋn Dseaˋ Jmáangˉ.
Mɨ˜ cajíngꞌˉguɨ Paaˉ júuˆ quiáꞌˉ mɨ˜ calɨcuíiñˋ Dseaˋ Jmáangˉ
(Hch. 9:1-19; 22:6-16)
12 ’Jo̱ co̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ, lajeeˇ e iuunˉ fɨˊ ngóoˊo fɨˊ Damasco cuaiñ˜ quiáꞌˉ e jmáanꞌ˜n gaˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ do, jo̱ ie˜ jo̱ nɨngóoˊo quie̱e̱ˉ ta˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ júuˆ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ fii˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ góoˊooꞌ dseaˋ Israel e nijmeáanꞌ˜n gaˋ jaléngꞌˋ dseaˋ cuíingˋ Dseaˋ Jmáangˉ. 13 Jo̱ lajo̱b fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, dseata˜ Agripa, e lajeeˇ guiꞌnáꞌˆ iuunˉ fɨˊ e ngóoˊo fɨˊ Damascob, íꞌˋ e ngóoˊ guieñíꞌˉ jóobˋ camóˉo co̱o̱ˋ jɨˋ e jɨꞌˋ jloꞌˆ e eáangˊguɨ jíingˋ jɨꞌˋ laco̱ꞌguɨ jɨ˜ iee˜. Jo̱ e jɨˋ do jáaˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, jo̱ cajneáˉ fɨˊ lacúngꞌˊ lajíingˋ lɨ˜ ngóoˊnaaꞌ do lajeeˇ e téeꞌ˜naaꞌ fɨˊ ngóoˊnaaꞌ fɨˊ Damasco. 14 Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajneáˉ e jɨˋ do, lajɨɨˉbaaꞌ laꞌóꞌˋ ngóoˊnaaꞌ do caquɨ́ngꞌˉnaaꞌ fɨˊ ni˜ uǿˉ. Jo̱ canúˉ jnea˜ e lɨɨng˜ i̱i̱ˋ guicaféꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jmíiˊ hebreo e tǿꞌrˋ jnea˜ jo̱ guicajíñꞌˉ lala: “Saulo, Saulo, ¿jialɨꞌˊ jmáanꞌ˜ jnea˜ gaˋ? Co̱ꞌ jaléꞌˋ e jmooꞌˋ na e jmáangꞌ˜ uǿøˊbaꞌ na, laco̱ꞌguɨ dsingɨ́ɨngˉ jaangˋ güɨtሠmɨ˜ iáˋ fii˜reꞌ sɨɨˉ sʉ̱ꞌˋ moꞌuǿøˊreꞌ song jaˋ nʉ́ʉꞌ˜reꞌ.”
15 ’Jo̱ cangɨɨˉ quiáꞌˉ i̱ guicaféꞌˋ do jo̱ cafáꞌˉa: “¿I̱˜ ꞌnʉˋ, Fíiˋi?” Jo̱ cañíiˋtu̱ i̱ guicaféꞌˋ do jo̱ guicajíñꞌˉ: “Jneab˜ Jesús i̱ ngɨˋ ꞌnʉˋ jmáanꞌ˜ gaˋ lana. 16 Jo̱ lana, ráanꞌˉ jo̱ jmeeˉ sínꞌˉ, dsʉco̱ꞌ lana cajmijnéengˋ ꞌñiáꞌˋa fɨˊ quiníꞌˆ e laco̱ꞌ nijmeꞌˆ lají̱i̱ꞌ˜ e iin˜n jo̱guɨ niguiáꞌˆ júuˆ quiéˉe fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e nɨcañíiꞌˉ la lana jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e nabɨ nilɨñíꞌˆ quiéˉe cajo̱. 17 Jo̱guɨ lana nilaamˉbaa ꞌnʉˋ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ góoꞌˋ dseaˋ Israel i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ ꞌnʉˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jee˜ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel cajo̱. Jo̱guɨ jneab˜ nisɨ́ɨnˆn ꞌnʉˋ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel. 18 Jo̱ ta˜ lajo̱baꞌ nisɨ́ɨnˆn ꞌnʉˋ e laco̱ꞌ güɨꞌéeꞌ˜ dseaˋ jial laco̱ꞌ nineaˊ moguir˜, jo̱guɨ e joˋ nilɨseengˋguɨr e dseeˉ quiáꞌrˉ quiʉꞌˊ ta˜ írˋ, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e niquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇbaa, jo̱ lajo̱baꞌ joˋ nilɨseeiñˋ e quiʉꞌˊguɨ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ siiˋ Satanás ta˜ quiáꞌrˉ, jo̱ nináiñˋ e jnea˜ dseaˋ nica̱a̱ˉ nifɨˊ quiáꞌrˉ. Jo̱ nisɨ́ɨnˆn ꞌnʉˋ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel lajo̱ e laco̱ꞌ jáꞌˉ nilíingˋ i̱ dseaˋ íˋ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiéˉe, jo̱baꞌ niñíiñˋ e niꞌíingˉ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ niꞌíñꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨngˉ e cuǿøˉø jaléngꞌˋ dseaˋ quiéˉe, dseaˋ i̱ caguíngꞌˋ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ niꞌuíingˉ dseaˋ güeangꞌˆ quiáꞌrˉ.”
Mɨ˜ cajméeˋ Paaˉ nʉ́ʉꞌr˜ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e cangárˉ do
19 ’Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, dseata˜ Agripa, cajméˉbaa nʉ́ʉꞌ˜ʉ lají̱i̱ꞌ˜ e camóˉo jo̱guɨ canúˉu e jáaˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ. 20 Jo̱ laꞌuii˜ canaanˉ e jmóoˋo ta˜ guiaˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ Damasco, jo̱guɨ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱ fɨˊ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ Jerusalén, lɨ́ꞌˆ latøøngˉ lɨ˜ se̱ꞌˊ Judea. Jo̱guɨ lajo̱bɨ fɨˊ jee˜ dseaˋ góoˋooꞌ dseaˋ Israel e fɨ́ɨˉɨre e nijángꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ jaguóˋ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ e niquɨ́ꞌˉ nijíngꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱guɨ e ꞌnéˉ niꞌérˉ jmangꞌˉ e guiʉ́bˉ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e nɨcaquɨ́ꞌˉ jímꞌˋ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. 21 Jo̱ uíiꞌ˜ jaléꞌˋ e júuˆ e guiaaˉ dob, casangꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ góoˋooꞌ dseaˋ Israel jnea˜ fɨˊ siguiˊ quiáꞌˉ guáꞌˉ quíˉiiꞌ, jo̱ jɨˋguɨ lamɨ˜ iiñ˜ e nijngámꞌˉbre jnea˜. 22 Dsʉꞌ Fidiéeˇ eáamˊ jmɨcó̱o̱ꞌr˜ jnea˜, jo̱baꞌ guiʉ́bˉ seenˉ latɨˊ lana. Jo̱guɨ dseángꞌˉ jaˋ jmɨtúngˆ dsiiˉ e guiaˋbɨ́ɨ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jee˜ lajɨɨngˋ dseaˋ, jiuuiñ˜ táꞌˉ e cǿøiñꞌ˜. Jo̱guɨ jaˋ fáꞌˋa jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ júuˆ e jaˋ cǿøngˋ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e caféꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ, faꞌ la Moi˜ e caséerˊ júuˆ e la guíimˋ ꞌnéˉ nilɨti˜ faꞌ la e féꞌˋ lala 23 e dseángꞌˉ nɨsɨꞌíˆbaꞌ e nijúungˉ Dseaˋ Jmáangˉ, dsʉꞌ mɨ˜ ningɨ́ˋ e nijúuiñˉ do, íˋbre dseaˋ laꞌuii˜ nijí̱ꞌˊtu̱r jee˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜. Jo̱guɨ íˋbre dseaˋ niguiárˉ júuˆ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ góoˊooꞌ dseaˋ Israel jial nileángˋ jaléngꞌˋ dseaˋ íˋ jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ jo̱guɨ cajo̱ jial nileángˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel jee˜ dseeˉ quiáꞌrˉ. Jo̱ e júuˆ e niguiáˉ Dseaˋ Jmáangˉ do lɨ́ɨˊ la lɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ jɨˋ e jneáˋ e jmɨcó̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ.
Mɨ˜ caféngꞌˊ Paaˉ dseata˜ Agripa jial niꞌuíingˉ dseaˋ do dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ
24 Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ féꞌˋ Paaˉ e júuˆ jo̱ e jmɨꞌǿngꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b caféꞌˋ i̱ dseata˜ Festo do có̱o̱ꞌ˜ júuˆ teáˋ jo̱ cajíñꞌˉ:
—¡Ngaamˋ ꞌnʉˋ, Paaˉ, nɨcaꞌléebˊ quíiꞌˉ e nɨcajmɨtɨ́ɨnꞌˋ eáangˊ, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱ nɨcaꞌuíingˉ e nɨcalɨcaam˜baꞌ!
25 Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ Paaˉ do quiáꞌˉ dseata˜ Festo jo̱ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌˉreiñꞌ:
—Jaˋ ngaang˜ jnea˜, dseata˜ quíˉiiꞌ Festo, dsʉꞌ ꞌnʉˋ ɨˊ oꞌˊ lɨ́ꞌˉ rɨjíimˋ, co̱ꞌ lajaléꞌˋ e fáꞌˋ jnea˜ la jmangꞌˉ júuˆ guiʉ́bˉ jo̱guɨ jmangꞌˉ júuˆ jábꞌˉ cajo̱. 26 Nab guiing˜ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Agripa, jo̱ ñiˊbre laꞌuiing˜ jaléꞌˋ e júuˆ na. Jo̱ jaˋ ꞌgóꞌˋo e fáꞌˋa fɨˊ quinirˇ, co̱ꞌ ñiˋbaa røøˋ e ñiˊbre laꞌuiing˜ lanʉ́ꞌˉ cajo̱ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e cajméeˋ Jesús fɨˊ jmɨgüíˋ la, dsʉco̱ꞌ jaléꞌˋ e jo̱ o̱ꞌ e calɨ́ˉ lɨ˜ jaˋ i̱i̱ˋ jǿøˉ o̱si lɨ˜ jaˋ jnéengˉ é. 27 Jo̱guɨ ꞌnʉˋ, dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Agripa, nɨñibˋ jnea˜ e jábꞌˉ lɨ́ɨngˋ ꞌnʉˋ jaléꞌˋ júuˆ e caguiaˊ i̱ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ.
28 Jo̱baꞌ cañíiˋ i̱ dseata˜ Agripa do quiáꞌˉ Paaˉ jo̱ cajíñꞌˉ:
—Jiʉʉ˜baꞌ jaˋ mɨˊ calɨꞌˊ jnea˜ e niꞌuíinˉn dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ.
29 Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱ Paaˉ quiáꞌˉ dseata˜ Agripa jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ:
—Nañiˊ si jiʉ˜ o̱si jmiguiʉˊbɨ é jaˋ mɨˊ calɨꞌˊɨ ꞌnʉˋ, dsʉꞌ iing˜ Fidiéeˇ e lajɨɨmˋ ꞌnʉ́ꞌˋ niꞌuíingˉnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨngˊ jnea˜; jo̱ dsʉꞌ o̱ꞌ laco̱ꞌ jnea˜ lana e ꞌñúunꞌ˜n có̱o̱ꞌ˜ ñíˆ cadena.
30 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e cajíngꞌˉ Paaˉ e júuˆ jo̱, jo̱ caró̱o̱bˉ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Agripa do có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ dseata˜ Festo do co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ rúiñꞌˋ dseaˋ ngáangꞌ˜ có̱o̱ꞌr˜ i̱ siiˋ Berenice lɨ́ꞌˆ lajɨɨngˋ i̱ dseaˋ i̱ neáangˊ do ie˜ jo̱. 31 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caꞌuøømˋbre e cangosiiñˇ e júuˆ do lajeeˇ yaaiñ˜ fɨˊ lɨ˜ jiéꞌˋ. Jo̱ lalab sɨ́ɨiñˋ lajeeˇ yaaiñ˜ jo̱ féꞌrˋ:
—I̱ dseañʉꞌˋ la jaˋ e mɨˊ caꞌléerˊ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ faꞌ dsi˜ íꞌˋ e nijúuiñˉ o̱ꞌguɨ e sɨjnɨ́ɨngˇguɨr fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ.
32 Jo̱guɨ cañíiˋ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Agripa do quiáꞌˉ dseata˜ Festo jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ:
—Cuǿømˋ nileángˋ i̱ dseañʉꞌˋ la lana faco̱ꞌ mɨ˜ jaˋ mɨˊ camɨrˊ ꞌñiaꞌrˊ jéengˊguɨ e niquidsiˊ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ guiing˜ fɨˊ Roma do íꞌˋ quiáꞌrˉ lají̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ɨˊ quiáꞌrˉ.