18
Nguti̱ quichi̱ Babilonia
Tiyaꞌ la liꞌ naꞌa̱ naꞌ jiꞌi̱ chaca xca̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi lijya̱ caꞌya nde lo yuu chalyuu; tlyu tsa chacuayáꞌ ntsuꞌu jiꞌi̱ xca̱ biꞌ, loꞌo juaꞌa̱ ndubi tsa ñaꞌa̱ tyucui ñaꞌa̱ yu, ñaꞌa̱ cuayáꞌ nda yu xee tyucui ñaꞌa̱ chalyuu. Cui̱i̱ tsa nchcuiꞌ xca̱ biꞌ:
―Cua ndye chaꞌ jiꞌi̱ quichi̱ Babilonia biꞌ ―nacui̱―, ndye quichi̱ tlyu biꞌ nguti̱. Ca su ngutiꞌi̱ quichi̱ biꞌ cua tsubiꞌ la, ca biꞌ laca toꞌ tyi cuxee juani, masi tyi cuiñaja laca biꞌ juani. Ca biꞌ ntucua toꞌ tyi lcaa lo cuiꞌi̱ cuxi, lcaa lo naꞌni cuityi nu ntucua luꞌbe nu chiyaꞌa̱ ñaꞌa̱. Tya saꞌni nguluꞌu nguꞌ quichi̱ biꞌ jiꞌi̱ lcaa ñati̱ chalyuu chaꞌ cuaꞌni nguꞌ chaꞌ subaꞌ, chaꞌ cuaꞌni tlyu nguꞌ jiꞌi̱ xaꞌ joꞌó; lye ndatsaa nguꞌ biꞌ jiꞌi̱ ñati̱, chaꞌ loꞌo nguꞌ cuaꞌni nguꞌ chaꞌ cuxi loꞌo tyaꞌa ñati̱. Subaꞌ tsa nguaꞌni lcaa nu laca loo chalyuu loꞌo ngutaꞌa̱ nguꞌ nde quichi̱ biꞌ. Ná tye chca chaꞌ cuxi nu nguaꞌni nguꞌ ca quichi̱ biꞌ, biꞌ chaꞌ ngua jiꞌi̱ nguꞌ culiyaꞌ nguaꞌni tsa nguꞌ ngana.
Liꞌ xaꞌ nguañi nchcuiꞌ sca ñati̱ ca su ntucua ycuiꞌ Ndyosi, nchcuiꞌ loꞌo ñati̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ni:
―Tyuꞌu clya cuꞌma̱ ñati̱ ꞌna juani, tyuꞌutsuꞌ ma̱ nde quichi̱ tlyu biꞌ ―nacui̱ Ni―. Ná ntsuꞌu chaꞌ cuaꞌni stuꞌba ma̱ chaꞌ loꞌo nguꞌ biꞌ, nu loꞌo ndyuꞌni nguꞌ chaꞌ cuxi, chaꞌ ná xcubeꞌ ycuiꞌ Ndyosi jiꞌi̱ ma̱ stuꞌba ti loꞌo nu nguꞌ cuxi biꞌ. Quiñaꞌa̱ tsa chaꞌ cuxi ndyuꞌni nguꞌ quichi̱ biꞌ; hasta cua jlo tiꞌ ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ ntsuꞌu tsa quiꞌya jiꞌi̱ nguꞌ, loꞌo juaꞌa̱ ndyiꞌu tiꞌ Ni jiꞌi̱ chaꞌ cuxi nu nduꞌni nguꞌ. Xcubeꞌ Ni jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ liꞌ; la cuiꞌ ñiꞌya̱ loꞌo cua nguxcubeꞌ nguꞌ jiꞌi̱ ma̱, juaꞌa̱ xcubeꞌ Ni jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ, masi tucua quiyaꞌ ta Ni chaꞌ tiꞌí jiꞌi̱ nguꞌ quichi̱ biꞌ. Lye tsa ndyuꞌni lyaꞌ tiꞌ nguꞌ biꞌ jiꞌi̱ xaꞌ ñati̱, biꞌ chaꞌ cuaꞌni yala Ni chaꞌ tucua quiyaꞌ xcubeꞌ Ni jiꞌi̱ nguꞌ. Tsoꞌo si chcubeꞌ ñati̱ biꞌ, tsoꞌo si caca xñiꞌi̱ tiꞌ nguꞌ, chaꞌ lye tsa nduꞌni tyucuaa tiꞌ nguꞌ loꞌo tyaꞌa nguꞌ xquiꞌya chaꞌ culiyaꞌ nu ntsuꞌu jiꞌi̱ nguꞌ. Xcuiꞌ ndiꞌya̱ ntsuꞌu tyiquee nguꞌ biꞌ: “Ñiꞌya̱ ntiꞌ ntucua rey, juaꞌa̱ ntucua na”, nacui̱ nguꞌ jiꞌi̱ tyaꞌa nguꞌ. “Siꞌi nguꞌ tiꞌi laca na, ná ngaꞌa̱ chaꞌ caca xñiꞌi̱ tiꞌ na”, nacui̱ nguꞌ. Xquiꞌya chaꞌ juaꞌa̱ ntsuꞌu tyiquee nguꞌ, biꞌ chaꞌ cuaꞌni Ni chaꞌ sca ti tsa̱ xñi lcaa quicha jiꞌi̱ nguꞌ, lcaa quicha nu ngaꞌa̱ chaꞌ tyacua jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ. Cajaa nguꞌ xquiꞌya quicha tlyu, xiꞌya tsa nguꞌ chaꞌ xñiꞌi̱ tiꞌ nguꞌ, caca jbiꞌña jiꞌi̱ nguꞌ, cuati juaꞌa̱ tye quichi̱ tyi nguꞌ tyaqui̱. Tlyu tsa cña nu nduꞌni ycuiꞌ Ndyosi nu Xuꞌna na, biꞌ laca Ni nu ndyuꞌni cuayáꞌ jiꞌi̱ nguꞌ quichi̱ tlyu biꞌ.
Cunaa tsa lcaa nguꞌ nu laca loo chalyuu; xiꞌya tsa nguꞌ loꞌo ñaꞌa̱ nguꞌ tyatu̱ sñii chaꞌ ndyaqui̱ quichi̱ tlyu biꞌ, chaꞌ stuꞌba ntsuꞌu chaꞌ jiꞌi̱ nguꞌ loꞌo nguꞌ quichi̱ biꞌ. Nduꞌni lyaꞌ tiꞌ nguꞌ jiꞌi̱ tyaꞌa ñati̱ nguꞌ, loꞌo juaꞌa̱ subaꞌ tsa nduꞌni nguꞌ loꞌo nguꞌ. 10 Tyijyuꞌ ti tsatu̱ nguꞌ chaꞌ tyutsi̱i̱ tsa nguꞌ loꞌo ñaꞌa̱ nguꞌ chaꞌ cati̱ quichi̱ biꞌ:
―Tiꞌi tsa cuꞌma̱ juani, nguꞌ quichi̱ Babilonia ―nacui̱ nguꞌ liꞌ―. Tlyu tsa quichi̱ tyi ma̱ nquichaꞌ, si̱i̱ tsa loo chalyuu su ngua loo quichi̱ tyi ma̱; pana juani ni, sca hora ti ndye nchcubeꞌ ma̱.
11 Loꞌo juaꞌa̱ lcaa nguꞌ culiyaꞌ nu ndiꞌi̱ chalyuu, tyaꞌna tsa cuaꞌni nguꞌ; xñiꞌi̱ tsa caca tyiquee nguꞌ chaꞌ ngaꞌaa caja ñati̱ nu cuiꞌya yuꞌba jiꞌi̱ nguꞌ: 12 ngaꞌaa cuiꞌya nguꞌ oro jiꞌi̱ nguꞌ, masi plata, masi quee ndubi, masi tyaaca̱ꞌ quee ngati̱; ngaꞌaa cuiꞌya nguꞌ lateꞌ ngati̱ jiꞌi̱ nguꞌ, nu quiñaꞌa̱ tsa ngaꞌa̱, masi lateꞌ cuaa ñaꞌa̱, masi lateꞌ sera, masi lateꞌ nu ntsuꞌu tyu̱u̱ tyaꞌa color jiꞌi̱; juaꞌa̱ lcaa lo yaca nu ñaa tyijyuꞌ, lcaa na ndyaꞌ loꞌo tyijya̱ sata ngati̱, masi na ndyaꞌ loꞌo yaca nu quiñaꞌa̱ ngaꞌa̱, masi na ndyaꞌ loꞌo chcua̱ ngatsi, masi na ndyaꞌ loꞌo chcua̱ ti, masi na ndyaꞌ loꞌo quee tacalya ti, ngaꞌaa cuiꞌya nguꞌ jiꞌi̱ tsiyaꞌ ti; 13 juaꞌa̱ canelya, loꞌo lcaa lo xtyiꞌi nu tyuꞌu lo na cacu na, masi yana joꞌó nguxaꞌ ti, masi yana joꞌó ycuiꞌ nu ngati̱ ti, masi taná jiꞌi̱ yaca mirra nu tyixi xtyiꞌi, ngaꞌaa cuiꞌya nguꞌ jiꞌi̱; loꞌo juaꞌa̱ lcaa lo xaꞌ la yuꞌba nu ndujuiꞌ ñati̱, masi vino, masi setye nu tyuꞌu lo na cacu na, masi catyá xlyá, masi nscuaꞌ, masi bata, masi xlyaꞌ, masi cuayu, juaꞌa̱ carreta nu ntyojolaqui cuayu, masi msu nu ndyiꞌya ñati̱, masi tyucui ñaꞌa̱ tsaca ñati̱ chalyuu na, ngaꞌaa caca cayaꞌ biꞌ. 14 Chcuiꞌ nguꞌ nu ndujuiꞌ yuꞌba biꞌ loꞌo nguꞌ quichi̱ biꞌ liꞌ:
―Cua ndye nguliji lcaa chaꞌ tsoꞌo nu ndacui tsa tiꞌ ma̱ jiꞌi̱; juaꞌa̱ cua ndye chaꞌ culiyaꞌ jiꞌna, cua ndye lcaa lo na nu tsoꞌo ñaꞌa̱ jiꞌna ―ñacui̱ nguꞌ―. Ngaꞌaa quije chaꞌ tsoꞌo biꞌ jiꞌna juani.
15 Loꞌo juaꞌa̱ nu nguꞌ culiyaꞌ biꞌ ni, nguꞌ nu ngujui chaꞌ culiyaꞌ jiꞌi̱ loꞌo ndyuꞌni nguꞌ ngana nde lquichi̱ biꞌ, tyijyuꞌ ti tsatu̱ nguꞌ, chaꞌ tyutsi̱i̱ tsa nguꞌ ñaꞌa̱ nguꞌ loꞌo cati̱ quichi̱ biꞌ; tyaꞌna tsa cuaꞌni nguꞌ, chaꞌ xñiꞌi̱ tsa tiꞌ nguꞌ caca. 16 Loꞌo liꞌ ndiꞌya̱ chcuiꞌ nguꞌ biꞌ:
―Tiꞌi tsa ma̱, cuꞌma̱ nguꞌ quichi̱ re juani; tlyu tsa quichi̱ tyi ma̱ nquichaꞌ ―ñacui̱ nguꞌ culiyaꞌ liꞌ―. Tya saꞌni la xcuiꞌ lateꞌ ngati̱ ñaꞌa̱, loꞌo lateꞌ cuaa ñaꞌa̱, loꞌo lateꞌ nu ntsuꞌu tyu̱u̱ tyaꞌa color nchcuꞌ nguꞌ quichi̱ tyi ma̱; xcuiꞌ chcua̱ oro, loꞌo quee ndubi, loꞌo tyaaca̱ꞌ quee ngati̱ ndacui yane nguꞌ, yane yaꞌ nguꞌ. 17 Juani ni, sca hora ti ngunaꞌ lcaa chaꞌ culiyaꞌ biꞌ jiꞌna ―ñacui̱ nguꞌ.
Loꞌo juaꞌa̱ tyu̱ lcaa nu nclyaꞌ yaca niꞌi̱, loꞌo nguꞌ nu ndyuꞌni cña neꞌ yaca niꞌi̱, loꞌo nguꞌ nu nda cayaꞌ chaꞌ tsaa tyijyuꞌ loꞌo yaca niꞌi̱ biꞌ, loꞌo juaꞌa̱ xaꞌ ñati̱ nu ndyiji ngana jiꞌi̱ tyijyuꞌ loꞌo yaca niꞌi̱ biꞌ; tyijyuꞌ ti tsatu̱ nguꞌ biꞌ, 18 xiꞌya tsa nguꞌ loꞌo ñaꞌa̱ nguꞌ tyatu̱ sñii chaꞌ ndyaqui̱ quichi̱ tlyu biꞌ:
―Bilya ñaꞌa̱ na chaca quichi̱ nu culiyaꞌ la, ñiꞌya̱ ngua culiyaꞌ tsa quichi̱ re ―ñacui̱ nguꞌ jiꞌi̱ tyaꞌa nguꞌ.
19 Liꞌ cu̱ nguꞌ sñii yuu nde hique nguꞌ, ñiꞌya̱ nu nduꞌni nguꞌ biꞌ loꞌo xñiꞌi̱ tsa tiꞌ nguꞌ. Xiꞌya tsa nguꞌ liꞌ:
―Tiꞌi tsa ma̱, cuꞌma̱ nguꞌ tyaꞌa quichi̱ tyi na juani, chaꞌ tlyu tsa quichi̱ tyi na nquichaꞌ ―ñacui̱ nguꞌ biꞌ―. Tya saꞌni la culiyaꞌ tsa ngua lcaa na nu laca na xuꞌna yaca niꞌi̱, nu ndyaꞌa̱ na loꞌo yuꞌba jiꞌi̱ quichi̱ biꞌ tyijyuꞌ. ¿Ma caja chaꞌ biꞌ juani? Sca hora ti ngunaꞌ lcaa chaꞌ tsoꞌo jiꞌna ―ñacui̱ nu ndyaꞌa̱ loꞌo yaca niꞌi̱ biꞌ.
20 Pana cachaꞌ naꞌ jiꞌi̱ ma̱ juani, cuꞌma̱ nu ndiꞌi̱ ca su ntucua ycuiꞌ Ndyosi nde cua̱, cuaꞌni ma̱ chaꞌ ca chaa tsa tiꞌ ma̱ loꞌo tyalaa hora cati̱ quichi̱ biꞌ; loꞌo juaꞌa̱ cuꞌma̱ ñati̱ chalyuu nu ntsuꞌu chaꞌ jiꞌi̱ ma̱ loꞌo ycuiꞌ Ndyosi, loꞌo cuꞌma̱ ñati̱ nu nguaꞌa̱loo Ni jiꞌi̱ ma̱ chaꞌ cuaꞌni ma̱ cña jiꞌi̱ Ni, loꞌo cuꞌma̱ nu laca ma̱ tuꞌba jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi chaꞌ nchcuiꞌ Ni loꞌo ñati̱, cuaꞌni ma̱ chaꞌ ca chaa tsa tiꞌ ma̱ chaꞌ liñi tsa nduꞌni Ni loꞌo xcubeꞌ Ni jiꞌi̱ nguꞌ quichi̱ biꞌ, xquiꞌya chaꞌ xñaꞌa̱ tsa nguaꞌni nguꞌ biꞌ loꞌo ma̱.
21 Loꞌo liꞌ ya̱a̱ sca xca̱ jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi nu tlyu tsa cña ngua jiꞌi̱ cuaꞌni. Ngusicua̱ xca̱ biꞌ sca quee tonu nu lo scuii ti ñaꞌa̱; ñiꞌya̱ ñaꞌa̱ sca quee jiꞌi̱ molino, juaꞌa̱ ñaꞌa̱ quee biꞌ. Ngu̱ jiꞌi̱ ndyaa nde lo hitya tyujoꞌo liꞌ.
―La cuiꞌ juaꞌa̱ caca jiꞌi̱ quichi̱ Babilonia, quichi̱ tlyu biꞌ ―nacui̱ xca̱ biꞌ―, chaꞌ xlyú nguꞌ jiꞌi̱ quichi̱ biꞌ ca lo yuu tsiyaꞌ ti; ngaꞌaa ñaꞌa̱ nguꞌ jiꞌi̱ quichi̱ biꞌ chaca quiyaꞌ liꞌ. 22 Ngaꞌaa cañi culaꞌá nguꞌ musca lquichi̱ biꞌ liꞌ; masi sañi, masi yaca quii, masi cuiꞌchcua̱, ngaꞌaa cañi tsiyaꞌ ti culaꞌá nguꞌ jiꞌi̱ chaca quiyaꞌ. Ngaꞌaa caja tsiyaꞌ ti nguꞌ cuityi nu cuiñá niꞌi̱ jiꞌi̱ ma̱, nu cuiñá yaca jiꞌi̱ ma̱, ni ngaꞌaa cañi tsiyaꞌ ti coo molino ca su ngutiꞌi̱ ma̱; 23 ngaꞌaa tyaca̱ꞌ tsiyaꞌ ti tyuꞌu xee toniꞌi̱ jiꞌi̱ nguꞌ quichi̱, ngaꞌaa cañi chcuiꞌ nguꞌ cuañiꞌ loꞌo tyaꞌa ngujui clyoꞌo ca ti nguꞌ. Tya saꞌni la ná ntsuꞌu nguꞌ culiyaꞌ tyucui ñaꞌa̱ chalyuu ñiꞌya̱ nu culiyaꞌ cuꞌma̱ quichi̱ biꞌ; pana cua nñiloꞌo ma̱ jiꞌi̱ quiñaꞌa̱ tyaꞌa ñati̱ chalyuu, xquiꞌya chaꞌ tlyu tsa chaꞌ cuchaꞌa̱ nchca jiꞌi̱ ma̱.
24 Biꞌ chaꞌ cua nchcubeꞌ ycuiꞌ Ndyosi jiꞌi̱ nguꞌ quichi̱ Babilonia biꞌ, xquiꞌya chaꞌ cua nquijeloo jiꞌi̱ Ni quiꞌya nu ntsuꞌu jiꞌi̱ nguꞌ biꞌ; tyucui ñaꞌa̱ chalyuu cua ndyujuii nguꞌ biꞌ jiꞌi̱ jyoꞌo cusuꞌ nu ngua tuꞌba jiꞌi̱ ycuiꞌ Ndyosi, loꞌo juaꞌa̱ cua ndyujuii nguꞌ biꞌ jiꞌi̱ xaꞌ la ñati̱ chalyuu nu ntsuꞌu chaꞌ jiꞌi̱ loꞌo Ni.