8
Iine ꞌaidi Yesu ꞌina lema ꞌediya sieꞌisena
*Ga muliyega Yesu ꞌitoolo ga ꞌitauya ꞌasa sinabwadi be gidalidi ꞌediya, Yaubada ꞌina loina ꞌana tetela boboꞌana sabi loguguyaena, ta ꞌina tononoyao nidi site tuwelo maꞌenao. Ta wate ꞌaina iine maꞌediyao, nate taudi lowa ꞌediyega yaluyaluwa biꞌi Yesu ꞌiula apwesedi ta wate ꞌadi leꞌoasao ꞌigie boboꞌanedi. Iine nidi nate Meli Magidala, tauna lowa ꞌenega yaluyaluwa biꞌi sebeni Yesu ꞌiula apwesedi, ta wate Yoana, tauna Kusa mwanena, Kusa nina Elodi ꞌina toguinuwa, ta wate Susana be wate ꞌaidi iine maꞌediyao. Iine nidi taudi ꞌidi gwegweyega Yesu magosenao siꞌitaꞌiꞌisidi.
Atu ꞌana onasemalimali
(Madiu 13:1-9; Maki 4:1-9)
Tomota yaudi ꞌasa yauna ꞌediyega simai ga siegogonama Yesu ꞌenaya, ga Yesu ona semalimaliyega ꞌieꞌitedi, ꞌigwae, “Tobagula ꞌebweu ꞌina bagulaya ꞌitauya ga witi atuna ꞌilelewanedi, ga ꞌaina atuna ꞌedaya sibeꞌu ga tomota siaebaebatudi, ta wate manuwa siꞌitedi ga simwaꞌutama ga siꞌenidi. Ta ꞌaina atuna bwaꞌa logulegulewana ꞌenaya sibeꞌu ga sitabwa ga muliyega siꞌoapelu, manuna bwaꞌa nina nigeya gonitunamo. Ta ꞌaina atuna kwakwakwala ꞌediya sibeꞌu ga sitabwa enoenowa ta esi kwakwakwala ꞌiewaiwai ga ꞌididi emwawasidi. Ta ꞌaina atuna bwaꞌa boboꞌana ꞌenaya sibeꞌu ga sitabwama ga sisinabwa ga siuwa, ta ꞌediyega sesoi boboꞌana silobena, manuna atu nidi ꞌebweuna ꞌebweuna ꞌediyega analedi silobedi.”
ꞌEnega Yesu boda ꞌieonedi, ꞌigwae, “ꞌEguma matenami ona gete wada nono.”
Atu ꞌana onasemalimali ꞌana liꞌama
(Madiu 13:10-23; Maki 4:10-20)
Ta muliyega ꞌina tononoyao Yesu sienaidena, sigwae, “ꞌImu ona semalimali nidi toꞌase ꞌadi mwalatoi?”
10  *Ga tauna ꞌigwae, “ꞌOmi niꞌatu Yaubada ꞌemiya ꞌitagwala be ꞌina loina solaꞌaiꞌailidi ꞌana tomwalatoiyao, ta esi tomota yaudi onasemalimali sinono ta ꞌana nuwasabwalena nigeya, ta wate ꞌana mwalatoi siꞌebeꞌebese ta geyaꞌabo silobaloba. 11  *Ta ona semalimali nina ꞌana liꞌama gete nadigega: Atu nina nate Yaubada ꞌina ona. 12 Ta atu nidi ꞌedaya sibeꞌu taudi nate tomota nidi ona sinono namo, ta Seitani ꞌimai ga ꞌatediyega ona nina ꞌiꞌewa yaulena, ꞌenega geyaꞌabo siemiemisa be ꞌaene Yaubada ꞌiꞌetoseyedi. 13 Ta atu nidi sibeꞌu bwaꞌa logulegulewana ꞌenaya, tomotai nidi taudi nate Yaubada ꞌina ona manuna sigwausowala, ta nigeya lamudi ꞌipaꞌapaꞌala manuna ꞌidi emisa nigeya sinabwana, be ꞌabo ꞌebetoo ꞌediya ꞌiapwesa ꞌiabe sibebeꞌu. 14  *Ta atu nidi kwakwakwala ꞌediya sibeꞌuya tomotai nidi taudi ona nina sinono, ta ꞌidi nuwanuwa maiboꞌana ꞌitautauya esaesao be baleꞌu gwausowalinao ta wate yage yauna ꞌediya, ta ꞌenega Yaubada ꞌina ona ꞌediya nigeya uwana ꞌida apwesa. 15  *Ta atu nidi bwaꞌa boboꞌana ꞌena sibeꞌuya, taudi nate ma idi ꞌatetagwala ona nina sinonona, ꞌenega sieꞌalamaꞌiꞌitana, ga Yaubada ꞌina ona ꞌediya ꞌiuwa ꞌaiꞌaila.”
Mayale ꞌana ona semalimali
(Maki 4:21-25)
16 Ta Yesu wate ꞌediya ꞌigwae, “Nigeya ꞌebweu yaita mayale loeloeꞌabina ꞌisaꞌusaꞌu kwaiye ꞌule nai sita ꞌediyega, ta esi ꞌatamanaya ꞌisaꞌu be ꞌenega anuwa ꞌana tomiyanao ꞌimaedanidi. 17 ꞌEnega ꞌeguma to yage ꞌatemiya wakwaiyedi, maꞌetamo maedana nina ꞌigieapwese. Ta toꞌase saꞌusaꞌukwaiyina, maꞌetamo yage nidi ꞌiloapwese ꞌatamanaya.
18  *ꞌEnega wanuwaꞌiꞌisi be ona waenono ꞌaiꞌaila. Manuna ꞌeguma yaita ꞌenaya Yaubada ꞌina gwegwe ꞌimiyami ꞌiabe gwegwe nina ꞌiloeposeyane. Ta yaita ꞌenaya nigeya Yaubada ꞌina gwegwe ꞌimiyami, ta taunamo ꞌinuwena ꞌaene Yaubada ꞌina gwegwe ꞌena ꞌimiyami, ꞌiabe Yaubada gwegwe nidi ꞌenega ꞌiꞌewa yauledi.
Yesu sinana be tasinao siꞌebesena
(Madiu 12:46-50; Maki 3:31-35)
19 Ga muliyega Yesu sinana be tasinao simai sabi ꞌitana, ta pwalu sinabwa wawasae, ꞌenega nigeya sawesawenaya be silulugu Yesu ꞌenaya. 20 Ta ona namo sietunena, sigwae, “ꞌInapwana, sinayo be tasimwao waꞌita apwesa ꞌatamanaya sitootoolo, ta nuwanuwadi ꞌoyo.”
21 ꞌEnega Yesu ꞌieonedi, ꞌigwae, “Nigeya taudimo, ta esi ꞌeguma yaisigedi Yaubada ꞌina ona sinono be siematamatane taudi sinagwao nai tasigwao.”
Yesu yagila be lisu ꞌibaꞌedi
(Madiu 8:23-27; Maki 4:35-41)
22 ꞌEbweu tuta Yesu ma ina tononoyao sigelu ga ꞌediya ꞌisimana, ꞌigwae, “Taabala mali esenaya.” ꞌEnega situpa, 23 ga sipilipili ta Yesu ꞌiꞌenoꞌeno ga ꞌiꞌeno mwataya. ꞌEnega wediliya sinabwana ꞌitowama ga lisu sinabwana sisiwasiwa taona wagaya ta selabenaya be sidadamana. 24 ꞌEnega tomotai nidi Yesu silowanowanona ga sigwae, “ꞌInapwana ꞌutoolo, ꞌiabe tadadamana!” ꞌEnega Yesu ꞌitoolo ga yagila be lisu ꞌibaꞌedi, ꞌigwae, “Walosaꞌu!” ꞌEnega silosaꞌu ga ꞌisiwalowa.
25  *Ga Yesu ꞌina tononoyao ꞌieonedi, ꞌigwae, “Mwaꞌadega? Nai nigeya waemiemisegu, aga?” Ta taudi siomayamaya ta wate nuwadi ꞌiowana, ga taudimo ꞌediya sigwae, “To tai sana gete? Ga yagila be lisu ꞌiloinedi ga ꞌenana siematamatanena!”
ꞌEbweu tai solanega yaluyaluwa biꞌi yaudi siapwesa
(Madiu 8:28-34; Maki 5:1-20)
26 Ta niꞌatu Galili mali senaya siabala ga silugu me Gelasine ꞌidi leꞌawaya. 27 ꞌEnega Yesu ꞌisuya dabalaya ta ꞌebweu tomiyaꞌasa ꞌiapwesama. Tai nina lowa solanaya yaluyaluwa biꞌi silugu ga ꞌena simiyami. Ta tai nina tuta dudulana ꞌoama nigeya ꞌida ꞌotena, ta anuwa ꞌediya nigeya ꞌida miyana, ta esiya ꞌina ꞌebemiya ꞌaliꞌali duluina ꞌediya.
28  *ꞌEnega tai nina Yesu ꞌiꞌitena, ga ꞌibwau ta ꞌibeꞌusana mwaꞌuta, ga ꞌibwautoila, ꞌigwae, “Yesu ye, ꞌoyo Yaubada Toꞌewaiwai sana Natuna, toꞌase ꞌutootoo be ꞌaene ꞌuguinuwe ꞌeguya? Tuwa! Geyaꞌabo ꞌuda giegie ꞌelouyaegu.” 29 Ona gete ꞌiꞌinanena manuna Yesu niꞌatu ꞌieonena, ꞌigwae, “Yaluyaluwa biꞌi niyo, tai gete ꞌenega ꞌuapwesama.”
Ta wada nuwaꞌiꞌisi ꞌaene tai nina lowa tuta yauna yaluyaluwa nina ꞌigiegie kabaleyae, ꞌenega sigiyaina ga nimana be ꞌaena siyoniyonidi malakwa kainumu ꞌediyega, ta tuga kainumu nidi ꞌilasalasadi ta wate yaluyaluwa nina tai nina ꞌitauyena sena mwatui daitaya.
30 ꞌEnega Yesu tai nina ꞌienaidena, ꞌigwae, “Mwaꞌadega ꞌamu esana?” Ga tauna ꞌigwae, “ꞌAgu esana Tomoyauyau”, manuna yaluyaluwa biꞌi yaudi niꞌatu silugu solanaya ga simiyami.
 
31 Ta yaluyaluwa nidi ꞌenadi Yesu ꞌenaya sisida waiwai sigwae, “Geyaꞌabo ꞌuulaula mwaꞌutema gaula ꞌebe esilae ꞌenaya, 32 ta esi ꞌuda etunema be ꞌalulugu bawe mabodadi gotedi siduwaduwala ꞌoyaya ꞌediya.” ꞌEnega Yesu ꞌitagwala, 33 ga siapwesa tai nina ꞌenega ga bawe ꞌediya silugu. Gote ꞌena bawe nidi siekabaleya ga maiboꞌadi sipili bulibuliyasu, ga babagega sibeꞌu ga olaya sidamana.
34 Ta bawe ꞌadi toꞌitaꞌiꞌitao bawe nidi ꞌidi esilae siꞌitena ga simatauta, ꞌenega sidena ga sitauya ꞌasaya ga ale nina toꞌase nadigega siꞌitena sisimanedi ꞌasa sinabwana be ꞌasa gidalidi tomotenidi ꞌediya. 35 ꞌEnega tomotai nidi simai be ꞌaene taudi matadiyega sida ꞌita toꞌase ꞌiapwesa. ꞌEnega Yesu ꞌena simai ga tai nina siꞌitena lowa yaluyaluwa biꞌi solanaya simiyami niꞌatu ꞌiboboꞌana ga ꞌoama ꞌiꞌotena ta Yesu ꞌaena selabenaya ꞌimiyatowa. Gote ꞌena maiboꞌadi simatauta.
36 Ta toepilialeale nidi tomotai ꞌediya siemwasala mwaꞌadega tai nina ꞌiboboꞌanaꞌesa. 37 ꞌEnega me Gelasine maiboꞌadi simatauta sinabwana ga Yesu sieꞌidiꞌidiyena be ꞌaene ꞌida ebesinedi. ꞌEnega Yesu wagaya ꞌidolo sabi gelu be sitatauya.
38 Ta tai nina niꞌa ꞌigie boboꞌanena Yesu ꞌena ꞌisida, ꞌigwae, “Sawesawenaya yamuliyeyo?” ꞌEnega Yesu ꞌieonena, 39 “Nigeya. Ta esi ꞌuila be ꞌutauya ꞌasaya be toꞌase nadigega Yaubada ꞌemuya ꞌiguinuwena ꞌuda simana dadane.” ꞌEnega tai nina ꞌitauya ꞌasa nina solanega ga Yesu ꞌina guinuwa waiwaina ꞌietetela tomiyaꞌasa maiboꞌadi ꞌediya.
Yailo natuna ꞌileꞌoasa
(Madiu 9:18-19; Maki 5:21-24)
40 Ta Yesu ma ina tononoyao siabala limana, ga boda sinabwana ma idi gwausowala siaesotena, manuna tauna tuga manuna siyamwayamwa.
41 ꞌEnega ꞌebweu tai ꞌiluapwesama, ꞌana esana Yailo, tauna ꞌidi anuwa tapwalolo ꞌana toꞌitaꞌiꞌita. ꞌImai ga Yesu ꞌaenaya ꞌibwago sanamwaꞌuta ta ꞌigwae, “ꞌInapwana tatauya ꞌigu anuwaya, 42 be natugu ꞌileꞌoasa sinabwana ꞌugie boboꞌane. Tauna tuga ꞌebweuna namo natuguna, ꞌana yakwala tuwelo, anuwaya ꞌiꞌenoꞌeno, tuta gidalina be ꞌimwamwawasa.” ꞌEnega maꞌiyana sitauya.
Waine ꞌebweuna Yesu ꞌana ꞌoama ꞌigitoona
(Madiu 9:20-22; Maki 5:25-34)
Ta niꞌatu Yailo maꞌiyana ꞌedaya sitautauya ta boda sinabwana simuliyedi, ta siegigigila.
43 Ta boda nidi soladiya ꞌebweu waine maꞌedi, ma ꞌana leꞌoasa. Leꞌoasa nina nate lalana ꞌidaudau yakwala tuwelo ꞌediya, ta tuga ꞌetamo ꞌidaudau. Tuta yauna togileꞌoasa sitootoo be ꞌaene sigie boboꞌane, ta nigeya sawesawediya.
44 ꞌEnega waine nina Yesu mulinega ꞌimai ga ꞌana ꞌoama tupitupina ꞌigitoona, ga lalana ꞌina dau ꞌiyapasa manini.
45 ꞌEnega Yesu ꞌilosuyaena, ꞌigwae, “Eei! Yaita ꞌigitoogu?” Ga maiboꞌadi sieyaseyaseya, ta esi Pita ꞌieonena, ꞌigwae, “ꞌInapwana, nai boda nidi siegigigila ga siesetupedi ꞌemuya.”
46  *Ta Yesu ꞌigwae, “Nigeya! ꞌEbweu yaita nai ꞌagu ꞌoama ꞌigitoona, manuna yalotoona ꞌaene ꞌeguyega waiwai ꞌiapwesa ga togitoona nina ꞌena ꞌiabala.”
47 Ta waine nina ꞌimwalatonina ꞌaene Yesu niꞌatu ꞌina guinuwa ꞌisinapuna, ꞌenega ꞌimai ga ma ina dedela ꞌibeꞌu sanamwaꞌuta Yesu ꞌaenaya, ga boda matadiya ꞌina gitoona ꞌalena ꞌisimana apwesena, ꞌigwae, “ꞌInapwana, nuwanuwagu be yaboboꞌana, ꞌenega ꞌamu ꞌoama yagitoona, ga yaboboꞌana manini.”
48 Ta Yesu waine nina ꞌieonena, ꞌigwae, “Natugu, ꞌimu emisa ꞌenega niꞌatu ꞌuboboꞌana. ꞌUtoolo be ma imu gwausowala ꞌutatauya.”
Yailo natuna mwawasega Yesu ꞌigie toolona
(Madiu 9:23-26; Maki 5:35-43)
49 Tuta nina Yesu ꞌionaona waine ꞌenaya Yailo anuwega ꞌina toguinuwa ꞌebweuna ale ꞌimeꞌena Yailo nina ꞌena, ꞌigwae, “ꞌEnaꞌi, natuyo niꞌatu yawasina ꞌigumwala, ta geyaꞌabo toeꞌita nina ꞌina tuta ꞌumudamudali.”
50 Ale gete Yesu ꞌinonona ga Yailo ꞌieonena, ꞌigwae, “Geyaꞌabo ꞌuꞌateꞌate saꞌala. Ta esi ꞌuemisegu ꞌaene natuyo ꞌiabe ꞌiboboꞌana.” 51 ꞌEnega sitauya ga ꞌasaya siapwesa, ga Yesu boda maiboꞌadi ꞌiꞌetobodedi be geyaꞌabo anuwa nina ꞌena silugulugu, nate namo nuwanuwana Pita, be Yoni, be Yemesa, ta wate gwama nina tamana be sinana maꞌenao silulugu.
52 Ta boda anuwaya ꞌetamo tuga sidedoi ta wate siꞌewabamu gwama manuna. ꞌEnega Yesu ꞌiꞌetobodedi, ꞌigwae, “Tuwa! Dedoi walosaꞌu. Manuna gwama nigeya ꞌimwawamwawasa, ta esi ꞌiꞌeno mwataya tuga.”
53 Ta maiboꞌadi Yesu siedagiyena manuna simwalatonina ꞌaene gwama nina niꞌatu ꞌimwawasa.
54 ꞌEnega Yesu gwama nimanaya ꞌigiyaina ta ꞌieonena, ꞌigwae, “Negeyo, ꞌutoolo.” 55 Ta gwama palupaluna yawasina ꞌiilama ga ꞌitoolo. Ga Yesu gwama nina sinana be tamana ꞌediya ꞌigwae, “Masula waꞌebwaꞌe be ꞌiꞌaꞌa.” 56  *Gote ꞌena tamana be sinana nuwadi ꞌiowana ꞌaiꞌaila. Ta Yesu wate ꞌiemataluwedi, ꞌigwae, “Geyaꞌabo ꞌebweu yaita ꞌena wasimasimana ꞌigu guinuwa gete manuna.”
* 8:1 Lu 24:10 * 8:10 Lu 10:21 * 8:11 1 Pi 1:23 * 8:14 Lu 18:18, 22-24 * 8:15 Yo 6:28-29; Ye 1:22 * 8:18 Md 25:20-29 * 8:25 Mk 9:20-24 * 8:28 Lu 4:34 * 8:46 Lu 6:19 * 8:56 Md 8:4