4
Mbe Pita guma Zon ndim bɨna khɨngi.
+Pita gum Zon mba bunin mba gumgi gu mbigi ga nzuavra kim, mba Fhe Bakɨme rotu gari gumgi gum, mba Fhe Bakɨme Phena gari gɨɨtɨvir guman pan gum, mba Sadusiŋ gumgi, mbe hegi. a
Mbe khueŋ kaŋgi, mani Zisas rimgiap, taagia khavgi ne bun mba gumgi gu mbigi ga nzuai. Mani vhɨra khaŋ mbe nzuai, “Zisas taagia khavgim, mba vhɨzgi gumgi gu mbigi, mbe vhɨra taagip khavɨrga.” Mbe maaŋ muuŋgiap ne nzuav mani ga vhegi. Mbe ne nzuav mani suirav, mani ga suaŋv suan za mbui. Mbe mani ga suaŋv suan za mbuim, ra verav vhɨzgim, mbe thav mani ndim bɨna khɨngi. Mbe gurmaŋgip mani ga suanga. +Mani mba Zisas rimgia taagia khavgim, mani ne bun mba gumgi gu mbigi ga nzuaim, gumgi gu mbigi vhɨrve, mbe Zisas khothɨgi. Mba Zisas khothɨgi gumgira, mben vhɨrve khaŋ muuŋgi, 5,000.
Mbe Pita gum Zon ga nzuav, mbe won buaadegi gumgi phorga nzuai.
Mba mɨtimanera mba Zudain gumgir ruu gum, mben gumgir pani gum, mba Zudaiŋ tɨvir vhuuiŋ kaŋgi gumgi, mbe zav, Zerusareman wari fugi. b
Mbe wari fugim, Fhe Bakɨme rotu gari guman panani, Anas gum Kaiafas, Zon gum, Areksander gum, mba Fhe Bakɨme rotu gari guman pana ntɨɨri, mbe zav mbe phorgap wari fugi. +Mbe wari fugim, mbe Pita gum Zon ndigap, mben nɨman fav khaŋ nzambarer mani ga mbui, “Ŋko ram mbui khesharigi ŋkasŋka ndigap, kha khesharigi bigi ga mbui? Ŋko the zɨn panan mbui?”
8-9  +Mbe mba nzambarer mani ga muuŋgim, Fhe Bakɨmen Ŋina Ŋaar guigira Pita phorga kav ana rugim, ana khaŋ mbe nzuai, “Nde kha Isreriŋ gumgir ruu gum mben gumgir pani, nde ntigem, ŋka kha suani mbatɨgi guma ŋka ana kurigim, nde ne nzuav ŋkan nzaire? Ee, nde khueŋ kaŋgi zav nzai ti, kha guma ana ram muuŋgiap nzerigi. 10  +Nde maaŋ muuŋgip ne kaŋgir saŋv, nde zam khueŋ kaŋgiri, nde Isreriŋ, nde vhɨra za khueŋ kaŋgiri, kha suani mbatɨgi guma, ana Nasaret guma Zisas Krais zɨn panan, ana suani guigira nzerigim, ana ntigem nde nɨman khar thɨgi. Kha guma Zisas, ndera ana shogiap, ana ndim khanarareŋ ga tɨga fugim, ana rimgim, Fhe Bakɨme taagia ana khavgi.c 11  +Zisas ana mba pheni ga mbui kɨm ma. Mba pheni ga mbui gumgi ana gangiap, khaŋ ana nzuai, ‘Ana kɨma mbatɨk ma.’ Mbe maaŋ ana suaŋgiap, ana thav ana ndi mbur ndarigi. Ana ntigem ana fharav mba phena bɨna suirigim, ana havhargi. 12  +Nde khueŋ kaŋgiri, taagip nza ndigirga guma the ki fhu. Zakɨra fhuvara! Kha guma Zisasra, Fhe Bakɨme ana farasarigi, nza ana zɨn panan, nza kha nuianan ki gumgi gu mbigi, ana taagip nza ndigirga.”
13 Mba gumgi ruu, mbe Pita gu Zon kaŋgi, mani sure muuŋgi gumani fhuvara. Mani guma khɨnani ma. Mbe mani garim, mani rɨvi fhu, mani khaŋ tɨgap Fhe Bakɨme buni vhuuiŋ bun nzuaim, mbe mani gangiap, ndɨkndɨgi vhɨrve ga mbui. Mbe mba ndɨkndɨgar mani ga mbuav, mbe vhɨra kaŋgi, mani fhum Zisas phorga kegi. 14 Mbe ne kaŋgiap, mbe mba guma garim, ana ntige nzerav mani phorga kim, mbe mani nzuai buna thueŋ ŋgarkarga kama thueŋ ki fhu.
15 Mbe thav mani ga sarigim, mani mba buaadegi gumgir pani phena thav kɨrar hɨgi. Mani kɨrar hɨgap vugim, mba gumgi mbe kama shogap khaŋ nzuai. 16  +“Nza ram kha gumanin muuŋrie? Mani mirikor mbe muuŋgim, kha Zerusareman ki gumgi, mbe za mani muuŋgi mirikor kaŋgi. Nza ne vhagirga tuktɨgi fhuvara. 17 Nza ntige ram muuŋrie, nza muuŋv kɨrim, kha kameŋ za kha gumgi gu mbigir ŋgɨgɨrivgi. Nza ntigera kama havharar kha gumani ga suaŋrim, mani wom kha guma zɨ bun harigi gumgi ga suangeŋ tharga.” 18  +Mbe ne wari ga suaŋgiap, mbaram taagia manin kamgim, mani zim, mbe khaŋ mani ga nzuai, “Ŋko wom Zisas zɨ bun suaŋv buna thueŋ suaŋ thari.” Ŋko vhɨra kha zɨn harigi gumgi gu mbigi khɨvɨv mbe suaŋ thari.
19  +Mbe maaŋ mani ga nzuaim, Pita gum Zon mbe ŋgarkarav khaŋ mbe nzuai, “Nde ndɨkndɨgi, maaŋgi tɨv, ana Fhe Bakɨme nɨman nzerigi? Ŋka Fhe Bakɨme nzuai buni zɨn ŋgɨrga o, ŋka nde nzuai buni zɨn ŋgɨrga? Nde nduarira khueŋ mbararagip, ne ga ndɨkndɨgɨri. 20  +Ŋka wo thɨɨni mpɨrarga tuktɨgi fhu. Ŋka mba gangiap, mbararagi buni gum bigi, ŋka nta bun suanga.”
21 Mani mba kamen mbe suaŋgim, mben buaadegi gumgir pani kama havharar buni mbarir mani ga suaŋgiap, mani ga sarigim, mani vui. Mbe khaŋ muuŋgiap, mbe manin muunga bigɨn thueŋ kaŋgi fhu. Mba gumgi gu mbigi, mbe zam mba Fhe Bakɨme muuŋgi bigeŋ ga ndɨkndɨgap, ana zɨ ndi vun kuamkuagi. Mbe maaŋ mbuim, mba gumgi ruu, mbe khaŋ tɨgɨp manin muunga tuavi ndi garav ragi. 22 Pita gum Zon, mani mba mirikor ga muuŋgim, taagia nzerigi guma, anan mpari 40 kambarigi.
Mbe Zisas buni bun suanga ŋkasŋka ndir zav Fhe Bakɨme phorga nzuai.
23 Mba buaadegi gumgir pani Pita gum Zon fhɨrgim, mani taagiap, mbe mba Zisas buni khothɨgap ana zɨn vui ntɨɨri han vugap, mbaram mba Fhe Bakɨme rotu gari gumgir pani gum mben gumgir pani suaŋgi buni bun mbe nzuai. 24  +Mani mba bunin mbe suaŋgim, mbe mba buni mbararagiap, mbe za wari fugap, ndava bavira kav, mbe Fhe Bakɨme phorga nzuav khaŋ nzuai, “Guma Bakɨme, ndu kha buiva mbuav, kha nuiana mbuav mbasɨga muuŋgiap, ana ki bigi, ndu za nta muuŋgi. 25  +Fhum, ndun Ŋina Ŋaar kha kamen nzan nzɨk Devit ga nɨɨŋgi. Ana ndun ŋaara guma ma, ana kha kamen ana nɨɨŋgi. Ana mba kamen Devit ga nɨɨŋgim, ana khaŋ suaŋgi,
 
‘Kha gumgi gu mbigi, mbe thaŋ nzuav pim ndavi shi? Kha harigi ŋgui gumgi gu mbigi, mbe thaŋ nzuav fhura kaa shogap tɨvi mbatɨgi ga mbui?
26 Mba ŋgui vhɨrve gari gumgir pani, mbe za kha nuianan, mbe za ntarir muun zav ntari bigi bevahɨrga. Mba ŋguir gumgir pani, mbe wari fugɨp, Guma Bakɨme mbevɨv, ana ndi nɨɨaŋ pɨnga. Ana mba taagi za kha nuianan ki gumgi gu mbigi ndir zav farasarigi guma, mbe vhɨra ana mbevɨv ana ndim nɨɨaŋ pɨnga.’
 
27  +“Kha kameŋ guigi guarara, Herot gum Pontius Pairat, mba harigi ŋgui gumgi gum Isreriŋ, mbe kha ŋgu bakɨmera wari fugap, ndun ŋaara guman ŋaar Zisas, ndu fhum ana farasarigim, mbe ana mbevav ana ndim, nɨɨaŋ mpɨɨav ana muuŋgi. 28  +Mbe mba tɨvar ana mbuav, mbe wari won vuzvuga zɨn vui fhuvara, mbe ndun ndɨkndɨk gum vuzvugara zɨn vov mba tɨvar ana muuŋgi. Ndu won ŋkasŋka bakɨmen panan, ndu fhum suaŋgi, mba tɨv guigira hɨgɨrga. 29  +Maaŋ muuŋgiap, Guma Bakɨme, ndu ntigem mbe kha rɨrɨvar nza ndɨɨv nza nzuai buni, ndu za nta ndɨkndɨgɨri. Nza ndun ŋaara gumgi ma, ndu nzan kurari. Ndu maaŋ muuŋgip nzan kurarim, nza khaŋ tɨgɨp thɨgɨ havhargip, ndu buni vhuuiŋ bun suaŋv rɨvɨrga fhu. 30 Ndu vhɨra won farven rɨɨi gumgi ga surim, mben rɨmrɨɨ vhɨzɨrim, ndu vhɨra won ŋaara guman ŋaar Zisas zɨn panan mbarkɨrga mirikorir muuŋri.”
31  +Mbe Fhe Bakɨme phorga nzuav mba khesharigi suambarar ana muuŋgim, mbe mba wari fugap ki phen, ana mbe khɨgap nɨɨŋkui. Mba phen mbe khɨgap nɨɨŋkuim, Fhe Bakɨmen Ŋina Ŋaar zav, mbe givav, mbe rugim, mbe Fhe Bakɨme buni vhuuiŋ bun nzuai. Mbe khaŋ tɨgap Fhe Bakɨme buni bun vhuuiŋ bun nzuav, mbe rɨvi fhu.
Mba Zisas buni vhuuiŋ khothivav ana zɨn vui gumgi gu mbigi, mbe za warir kurkurigi.
32  +Mba Zisas buni vhuuiŋ khothɨgap ana zɨn vui gumgi gu mbigi, mbe za ndava bavira kav, wari tɨgav ndɨkndɨga bavira mbui. Mbe the wo bigɨn the gangiap khaŋ nzuai fhu, “Khe na bigɨnara,” Fhuvara. Mbe bigi za mbe bigira. 33  +Mba Zisas farasegi ŋaara gumgi, mbe Zisas rimgiav taagia khavgi buni vhuuiŋ, mbe nta bun nzuai. Mbe buni ŋkasŋka kim, Fhe Bakɨme guigira mba gumgi gu mbigir kurkurarga vuzvuk bakɨme kav, ana guigira tɨvar vhuuŋra mbe mbui. 34-35  +Ana maaŋ mbe mbuim, mba gumgi gu mbigi rɨgar guma the mba gum bigi tivgi fhu. Mba gumgi, mbe za nuian gum pheni kav, mbe nta ndim mbaim, harigi gumgi nta vhezim, mbe ntan ŋkɨɨa ndi. Mbe mba ŋkɨɨa ndiav, mbe nta ndia zav, mba Zisas farasegi ŋaara gumgi ga ndɨɨi. Mbe mba ŋkɨɨar mbe ndɨɨim, mbe mba ŋkɨɨar, mba bigi sosuagi gumgi gum, bigi tivgi gumgi, mbe mba bigir, mba tivgi bigi tugɨra tɨgap mbe ndɨɨi. 36  +Mbe maaŋ mbuim, guma mbe, ana maaŋ ki, ana zɨ Zosep.
Mba Zisas farasegi ŋaara gumgi, mbe vhɨra kha zɨn ana tɨgi, mba zɨ khare, Barnabas. Mba zɨ nɨɨŋge khaŋ nzuai, “Gumgir ndavi havhari guma ma.” Barnabas, ana mbe kha zɨn rɨgi guma mbe ma, ana Rivai guma ma. Ana vhɨra Saiprus rɨgɨkɨrigen ki guma ma. 37 Ana won nuiana sɨga mueŋ ndi mbaim, harigi guma mbe ne ga vhezgim, ana mba ŋkɨɨa ndiga zav mba Zisas farasegi ŋaara gumgi ga nɨɨŋgi.
+ 4:1 Mt 22.23; Ru 22.4; 22.52; FG 23.8 a 4:1 Fhe Bakɨmen phena guara gari gɨɨtɨvi gari gɨmatɨvar pan, ana Fhe Bakɨme phena gari guman pan kav, ana mba Fhe Bakɨmen phena bɨna vhen ŋgari gɨɨtɨvi ki. Rivai, ana mbe gari gɨmatɨva pan ki. + 4:4 FG 2.41 b 4:5 Mba wari tɨgap, phogi ga vhuav, buni nzuai gumgi, mbe Zudain buaadegi gumgi ma. Mbe Zudain kɨrɨ tɨv gum bigi gari gumgi ma. + 4:7 Mt 21.23; FG 7.27 + 4:8-9 Mt 10.19-20 + 4:10 FG 2.24; 3.6; 3.13-16 c 4:10 Mba buaadegi gumgira, mbe ŋgu gari guman pana vhari Pairat ga suaŋgim, ana Zisas shogim, ana rimgi. Ndu Ruk sapta 22.66 ganɨv, vhɨra sapta 23.5 ganɨri. Mbe Zisas shogim, ana rimgim, mbe khueŋ vuzvugi, mba gumgi gu mbigi, ana khothɨgɨ thari. + 4:11 Sng 118.22; Ais 28.16; Mt 21.42 + 4:12 Mt 1.21; FG 10.43 + 4:16 Zo 11.47; FG 3.9-10 + 4:18 FG 5.28; 5.40 + 4:19 FG 5.29 + 4:20 FG 1.8; 22.15; 1 Zo 1.1-3 + 4:24 Kis 20.11; Neh 9.6; Sng 146.6 + 4:25 Sng 2.1-2 + 4:27 Mt 27.1-2; Mk 15.1; Ru 23.1; 23.7-11; Zo 18.28-29; FG 3.13 + 4:28 FG 2.23; 3.18 + 4:29 FG 9.27; 13.46; 19.8; Ef 6.19 + 4:31 FG 2.4; 4.29; 16.26 + 4:32 FG 2.44-45; 2 Ko 13.11; 1 Pi 3.8 + 4:33 FG 1.8; 1.22; 2.45-47 + 4:34-35 FG 2.45 + 4:36 FG 11.22-26; 13.2-3