Luuqaasi Xaafida
Yesuus Kiristtoosa Wonggelaa
Gaatha Qofaa
Yesuusi doorida tammanne nam77u hawaareta giddon Luuqaasi deenna. Luuqaasa Wonggelay, Yesuusi koyro nabeta doonan yaana geetettidi odettidayssa, Isra7eeleti kaseppe naagishe de7ida “Kiristtoosa” gideyssanne asa zerethi ubbaa ashsheyssa gideyssa qonccisees. Luuqaasi, ba maaxafan Yesuusi, “Manqotas Wonggelaa sabbakanaw” ba aawappe kiitettidayssa gideyssanne he Wonggelay asaas de7iya dumma dumma metuwappe kesseyssa gideyssa odees. Luuqaasa Wonggelaa giddon, Yesuusa yuussabaa odiya koyro shemppotaninne Yesuusi pude salo keyidayssa odiya wurssetha shemppotan qonccidi odettiday ufayssabaa. Yesuusi salo keyidaappe guye ammanoy waanidi diccidaakkonne dalggidaakko odiya taarikiya ha Wonggelaa xaafey hawaareta ooso maxaafan xaafis.
Kiitanchchota mazmuriyabaa, Yesuusi yelettida wode henthachchoti bidi be7idayssa odiya taarikey, Yesuusi na7atethan Xoossa Keethi bidayssa, qadhettiya Samaare addiyabaanne dhayidi benttida na7abaa odiya taarikey, Luuqaasa Wonggelaa xalaalan benttiya taarike. Luuqaasa Wonggelan gaxappe gaxa gakkanaw de7iya waanna qofati woosabaa, Geeshsha Ayyaanabaa, Yesuusa oosuwa giddon maccasatas de7iya bessaanne Xoossay nagara maareyssa.
Luuqaasa Wonggelaa ayfe qofata
Gelo qofaa 1:1-4
Xammaqiya Yohaannisanne Yesuusa yeletethaa 1:5-2:52
Xammaqiya Yohaannisa oosuwa 3:1-20
Yesuusa xinqqatiyanne paacetethaa 3:21-4:13
Yesuusi Galiilan oothida oosuwa 4:14-9:50
Galiilappe Yerusalaame gakkanaw 9:51-19:27
Wurssetha saamintta Yerusalaame heeran 19:28-23:56
Hayqoppe denddo, qonccethaanne salo kessaa 24:1-53
1
Bonchcho Tewofiloosa, nu giddon polettidabas daroti, banttaw dandda7ettida mela xaafidosona. He taarikiya entti xaafiday koyroppe doomidi ayfe markkatinne qaala haggaazeyssati nuus odidayssa. Takka ta baggara koyroppe akeeka xeellidaappe guye he taarikiya hanotaa maarayada new xaafoy taw lo77o gidi benttis. Hessika, ne tamaaridabay tuma gideyssa erisanaassa.
Xammaqiya Yohaannisa yeletethaa
Yihuda kawuwa Heroodisa wode Abiya yaraappe gidida Zakkariyaasa giya Ayhude kahiney de7ees. Iya machchiyaka Aarona sheeshaappe. I sunthaykka Elssabeexo.+ Nam77ayka Godaa wogaanne kiita ubbaa naagidi borey baynna Xoossaa sinthan xillotethan de7idosona. Hanoppe attin Elssabeexa maynthi gidida gisho enttaw na7i baawa. Nam77ayka qassi cimidosona.
Issi gallas Zakkariyaasi ba gishuwa maaran Xoossaa sinthan kahinetethan haggaazees. Kahinetetha wogan Xoossa Keethi gelidi ixaane cuyisanaw iya saami gakkis. 10 Ixaaney cuya wode asay karen woossees.
11 Godaa kiitanchchoy yarshshuwa yarshshiya bessaafe ushachcha baggara eqqidi benttis. 12 Zakkariyaasi iya be7ida wode dagammidi daro yayyis. 13 Shin kiitanchchoy iyaakko, “Zakkariyaasa yayyofa; ne woosay si7ettis. Ne machchiya Elssabeexa adde na7a yelana, iya Yohaannisa gada ne sunthana. 14 I new injjenne ufayssi gidana; daroti iya yeletethan ufayttana. 15 Godaa sinthan I gita gidana; woyne ushshaa gidin hara mathoya ushshaa uyenna. Ba aaye ulon de7ishe Geeshsha Ayyaanan kumana.+ 16 Isra7eele asatappe darota bantta Godaa, Xoossaakko zaarana. 17 Aawata wozana naytakko zaarana, kiitettonayssata xillota cinccatethaako zaarana mela, Godaas bessiya dere giigisanaw Eliyaasa ayyaananinne wolqqan Godaa sinthan baana” yaagis.+
18 Zakkariyaasi kiitanchchuwako, “Ta hessa aybin eranee? Taaranne ta machcheera cimida” yaagis.
19 Kiitanchchoy zaaridi, “Taani Xoossaa sinthan eqqiya Gabreele. Ha mishirachchuwa new odanaw Xoossaafe kiitetas.+ 20 Hekko, wodiya naagidi polettiya ta qaala ne ammanonna ixxida gisho hayssi polettana gakkanaw neeni muume gidana, odettanawukka dandda7akka” yaagis.
21 He wode Zakkariyaasi Xoossa Keethi gelidi gam77ida gisho aybi hanide gidi asay karen naagishe gam77is. 22 I kare keyidi enttana odisanaw dandda7ibeenna. Malli besoppe attin odettanaw dandda7onayssa be7ida wode qonccethi be7idayssa eridosona.
23 Zakkariyaasi haggazo wodiya polidi ba soo simmis. 24 Hessafe guye, iya machchiya Elssabeexa qanthatasu. Ichchashu ageena kumethi bana geenthada gam77asu. 25 Iya, “Goday ba maarotan ta boriya asaa giddofe digganaw be7idi ha wodiyan hayssa oothis” yaagasu.
Yesuusa yeletethay koyrottidi odettis
26 Elssabeexa qanthatin usuppuntha ageenan, Xoossay kiitanchchuwa Gabreele Galiila biittan de7iya Naazirete katamaa kiittis. 27 Kawuwa Dawite sheeshaappe gidida Yoosefa giya uraas oyshettida geela7eekko kiittis. He geela7iya Mayraamo geetettawusu.+ 28 Kiitanchchoy iikko bidi, “Daro dosettidare, saroy new gido, Xoossay neera de7ees” yaagis.
29 Mayraama iya odan daro dagammada, “Hayssi aybi sarotho” gada heetasu. 30 Kiitanchchoy zaaridi, “Mayraame, babbofa; neeni Xoossaa sinthan saba demmadasa. 31 Hekko neeni qanthatana adde na7a yelana, iya sunthaaka Yesuusa gada sunthana.+ 32 I gita gidana, Ubbaafe Bolla Xoossaa na7aa geetetti xeegettana. Godaa Xoossay iya aawa Dawite araata iyaw immana.+ 33 I Yayqooba sheeshaa bolla merinaw kawotana; iya kawotethaas zawi baawa” yaagis.
34 Mayraama kiitanchchuwako, “Hessi waanidi hananee? Ta adde erikke” yaagasu.
35 Kiitanchchoy zaaridi, “Geeshsha Ayyaanay ne bolla wodhdhana, Ubbaafe Bolla Xoossaa wolqqay ne bolla kuyattana. Hessa gisho, yelettiya geeshsha na7ay Xoossaa Na7aa geetettana. 36 Hekko, ne dabbiya Elssabeexa ba cimatetha laythan adde na7a qanthatasu. Iya maynthi geetettidaaro, shin ha77i usuppuntha ageena oykkasu. 37 Xoossaa xooniyabay baawa”+ yaagis.
38 Mayraama, “Hekko, taani Godaa aylliw, ne qaalada taw hano” yaagasu. Hessafe guye, kiitanchchoy iippe shaakettis.
39 Mayraama he saaminttan denddada Yihuda biittan de7iya issi geze katama basu. 40 Zakkariyaasa soo gelada Elssabeexo sarothasu. 41 Elssabeexa Mayraami sarothuwa si7ida wode I uluwan de7iya na7ay ufayssan guppis. Elssabeexa Geeshsha Ayyaanan kumada, 42 ba qaala dhoqqu oothada, “Neeni maccasaa giddofe anjjettidaaro, ne qanthatida na7aykka anjjettidayssa. 43 Hanoshin, ta Godaa aaye, neeni taakko yaana mela taani oonee? 44 Hekko ne sarothuwa ta si7ida wode ta uluwan de7iya na7ay ufayssan guppis. 45 Goday polana gidi immida qaala ammanidaara, iya anjjettidaaro” yaagasu.
Mayraami mazmuriya
46 Mayraama hayssada yaagasu:
“Ta shemppiya Godaa bonchchawusu,+
47 ta Ayyaanay dhaliya Xoossan ufayttees.
48 I ba aylle kawushshatethaa be7is.
Hachchife doomidi yeletethi ubbay tana anjjettidaaro gaana.+
49 Ays giikko, wolqqaama gidida I, taw gitabaa oothis.
Iya sunthay Geeshshaa.
50 Iya bonchcheyssata bolla,
iya maarotethay merinaappe merinaa gakkanaassa.
51 Ba qesiyan minobaa oothis,
bantta wozanan otortteyssata laallis.
52 Wolqqaama kawota araataappe kawushshis;
banttana kawushshidayssata kabboys.+
53 Koshattidayssata lo77oban kalssis,
shin dureta mela kushe yeddis.
54 Ba maarota qoppidi,
Ba aylliya Isra7eele maaddis.
55 Hessika nu aawatas odida qaalaa,
Abrahamesinne iya sheeshas gidayssa merinaw polanaassa”++
yaagasu.
56 Mayraama Elssabeexi matan heedzu ageena mela gam77ada ba soo simmasu.
Xammaqiya Yohaannisa yeletethaa
57 Elssabeexis yelo qammay gakkin adde na7a yelasu. 58 I shoorotinne I dabboti Goday gita maarota oothidayssa si7idi, iira issife ufayttidosona. 59 Hosppuntha gallasan yooga na7aa qaxxaranaw yidosona. Iya aawa sunthan Zakkariyaasa gidi sunthanaw koyidosona.+ 60 Shin aayyaa, “Akkay, Yohaannisa geetettanaw bessees” yaagasu. 61 Enttika, “Ne dabbotappe ha sunthan xeegettiday oonikka baawa” yaagidosona. 62 Iya aaway oona gidi sunthaneekko eranaw koyidi iya malla oychchidosona. 63 I xaafiyabaa oychchi ekkidi, “Iya sunthay Yohaannisa” gidi xaafis. Ubbay I xaafidayssa be7idi malaalettidosona. 64 Iira Zakkariyaasa inxarssay bilettis, Xoossaa galatishe odetethi oykkis. 65 Shooroti ubbay yashshan kumidosona. Ha hanidabay geze Yihuda biittan odettis. 66 Hessa si7ida ubbay, “Ha na7ay ay hananddeshsha” gidi bantta giddon odettidosona. Godaa kushey iyara de7ees.
Zakkariyaasa mazmuriya
67 Yohaannisa aaway Zakkariyaasi Geeshsha Ayyaanan kumidi hayssada yaagidi tinbbite odis.
68 “Isra7eeliya Goday galatetto,
yidi ba asaa wozis.
69 Ba aylliya Dawite keethan
atotethaa kaciya denthis.
70 Hessika beni wode geeshsha nabeta doonan odettidayssa mela,
71 Iya ashoy nu morkketappenne
nuura eqettiya ubbaa kushiyappe.
72 Hessa I oothiday nu aawatas ba maarota bessanaasinne,
ba geeshsha caaquwa naaganaassa.
73 Nu aawa Abrahames caaqqida
caaquwa qoppanasinne
74 nu morkketa kusheppe kessidi
yashshi baynna iya haggaazana melassa.
75 Nu laytha ubban geeshshatethaninne xillotethan
ba sinthan nuna essanaassa.
76 Qassi laa na7aw, neeni Ubbaafe Bolla Xoossaa nabe geetettana.+
Godaa ogiya loythanaw ne iya sinthan baana.
77 Entta nagaray qushettin,
entti atotethi demmanayssa ne Godaa deriyas odana.
78 Nu Xoossaa lo77o maarotethaafe denddoyssan
wontta xalqey nuus saluwappe keyis.
79 Hessika dhumaninne,
hayqo kuya garssan de7eyssatas poo7isanaassa,
nu tohuwakka saro ogiyakko zaaranaassa”
yaagis.+
80 Na7ay diccis, Ayyaanan minnis, Isra7eele asaas qonccana gakkanaw bazzo biittan de7is.
+ 1:5 1Taari 24:10 + 1:15 Tay 6:3 + 1:17 Mil 4:5-6 + 1:19 Daane 8:16; 9:21 + 1:27 Maato 1:18 + 1:31 Maato 1:21 + 1:32 2Saamu 7:12-13,16; Isa 9:7 + 1:37 Medhe 18:14 + 1:46 1Saamu 2:1-10 + 1:48 1Saamu 1:11 + 1:52 Iyo 5:11; 12:19 + 1:55 1Saamu 2:1-10 + 1:55 Medhe 17:7 + 1:59 Leewe 12:3 + 1:76 Mil 3:1 + 1:79 Isa 9:2