4
The Parable of the Sower
(Mt 13.1-9; Lk 8.4-8)
Pu piw pam wuhkovatuphat qalaveq sinmuy tutuqaynativa; noqw sinom qaan’ewakw hintaqam pep put aw tsovalti; noqw ōviy pam pākihut pāhut ep pāyawnumqat aqw pákihqe epeq qatuptu; noqw sinom sohsoyam wuhkovatuphat qalava tutskwava yēse. Noqw pam tūwutsit hihta tuawi’taqat akw pumuy hīhihta tutuqayna; nihqe pumuy amumi paṅqawu: Kurs huvam tuqayvastotaa. Hak tāqa tsalakin’uylawniqe pasmii. Noqw pam uylawhq, pēhu poshumi pöhpava löhö. Noqw súmawuy aṅ masay’yuṅqam ö́kihqe aṅ put soswa. Pu pēhu pik̇aqlöva qa pas pisay’taqat aṅ löhö. Noqw aṅ qa pȫṅalaniqw, ōviy pay āpiy kūkuyva. Nīk̇aṅw tāwat ōvetiqw, pay ūyi kólaki; nihqe pam qa pas pas ṅay’taqe, ōviy tsahkwi. Pu pēhu kutqölpa löhö; noqw kutqölö wuṅqe, put laknaqw, pam qa hihta himuy’va. Pu pēhu lolmat tutskwat aṅ löhökqe kuyvaya; pu wuṅqe, hihta himuy’va, pēhu sunat pakwt sihk̇ay’tasikip aw hóyokput aniwnaya, pu pēhu payhp sunát‐sikipo, pu pēhu tsivót‐sikip sunát‐sikipo. Pu pam pumuy amumi paṅqawu: Tuqayvastotaa, uma pi naqvuy’yuṅwa.
The Purpose of the Parables
(Mt 13.10-17; Lk 8.9-10)
10 Noqw puma nánaltyaqw, ima put aqlaqyaqam pakwt löq sihk̇ay’taqamuy amumum it lavayit hihta tuawi’taqat put tūviṅtota. 11 Noqw pam pumuy amumi paṅqawu: God moṅwtunatyayat ahpiy navoti tupkiwta pew pahsavoo. Nīk̇aṅw pu’ hapi pam umumiwat susmataq’a; nīk̇aṅw imuywatuy qatuptsiwni’yuṅqamuy amumi qa mahtaq’a. Nīk̇aṅw pam tūwutsit‐sa akw yuaatiwa. 12 Puma as aw tayk̇ahk̇aṅw, tutwat, qa māmatsyaniqat ōviy’o, pu aw tūqayk̇ahk̇aṅw nanaptat, qa māmatsyaniqata; taq nāp hisat sen puma ahoy nánamtök̇aqw, pumuy qaanhtipuam pumuy amuhpiy ayo yukiwni.
Jesus Explains the Parable of the Sower
(Mt 13.18-23; Lk 8.11-15)
13 Pu pam pumuy amumi paṅqawu: Ya uma it tūwutsit hihta tuawi’taqat qa mātsi’yuṅwa? Noqw ya hin tis uma sohsok tūwutsit mātsi’yuṅwni? 14 Uylawhqa hapi God lavayiyat uylawu. 15 Noqw lavayi pöhpava löhökqa imuy amunta. Hakim lavayit as nanaptaqw, āpiy pay Satan pite’, pumuy unaṅwpeq lavayit ūyiwhqat paṅqw ipwaṅwu. 16 Pu pay piw pan pik̇aqlöva löhökqa hapi imuy amunta. Hakim lavayit nanapte’, hahlayk̇ahk̇aṅw āpiy pay put kwusuyaṅwu. 17 Noqw lavayi pumuy unaṅwayamuy ep qa hūrs ṅapkiwtaqw, ōviy puma pay hihsavo as aṅ kūyuṅṅwu. Noqw pay lavayit ep k̇ānavotpit, sen okiwsahsaṅwaqat aw pituqw, pahsat pay puma unaṅwmokyaṅwu. 18 Noqw pu kutqölpa löhökqa hapi imuy amunta. Hakim lavayit as nanaptat, 19 Yep qatsit‐sa aw tunatyaltote’, pu k̇āhakiwuy akw ūnatote’, pu hīhihta tuṅlay’k̇ahk̇aṅw, soq lavayit aw qa tunatyaltotiṅwu. Noqw ōviy lavayi pumuy unaṅwpeq qa hihta himuy’vaṅwu. 20 Noqw pu lomatutskwat aṅ ūyiwhqa hapi imuy amunta. Hakim lavayit nanapte’, kwusuye’, hihta himuy’vayaṅwu; pētu sunat pakwt sihk̇ay’tasikip hóyokput himuy’vayaṅwu, pu pētu payhp sunát‐sikipo, pu pētu tsivót‐sikip sunát‐sikipo.
A Lamp under a Bowl
(Lk 8.16-18)
21 Pu pam pumuy amumi paṅqawu: Ya sen hak wihqöhit úwiknat, sīvut sen puvuwhpit atpipoq távini, as pam tsotsókpit ep put tsoki’tanīk̇aṅwo? 22 Pi sohsoy himu tupkiwtaqa pay mātaqtiniqe ōviy pantaṅwu, piw sohsoy himu nanauyve hiniwhtiqa aṅqe’ nanaptiwniqe ōviy’o. 23 Tuqayvastotaa, uma pi naqvuy’yuṅwa. 24 Pu pam pumuy amumi paṅqawu: Uma hihta aw tūqayyuṅqey ep tunatyaltotimantani. Pi uma hihsa’haqam hakiy eṅem tuwantotaqw, pay piw pan umuṅem tuwantiwmantani; pu uma aṅ nanaptaqamuy amumi piw nāt wūhaq noiwni. 25 Pi himuy’taqat aw piw pēhu noiwni; pu ṅastanihqa híkispi as hihta himuy’taqey kwayhni.
The Parable of the Growing Seed
26 Pu pam paṅqawu: God moṅwtunatyaat hakiy tāqat pasva poshumit uyhqat anta. 27 Pam uyht, mihikq puwṅwu; pu qavoṅvaqw qatuptuṅwu. Nīk̇aṅw poshumi ṅahkuyvak̇aṅw, pu wuṅqw, hin pam panhtiqat pam qa navoti’taṅwu. 28 Pi tutskwa nāp hihta aniwnaṅwu; mohti nahpi’vaṅwu, pu sihkuyvaṅwu, pu timuy tukwsinaṅwu. 29 Pu himu aniwhtiqw, pahsat pu ūyi’taqa put tsahqaṅwu, pi höhöqyaniqat aw pítuṅwuniq’ö.
The Parable of the Mustard Seed
(Mt 13.31-32, 34; Lk 13.18-19)
30 Pu pam paṅqawu: Ya sen itam God moṅwtunatyaat hihta antaqat paṅqaqwani? Ya sen itam hihta enaṅ put namimahtaknayani? 31 Pam mustard‐uyit pōsiyat anta. Pam tutskwave ūyiwhqe as tūwaqatsit ep pōvoshumit amuṅaqw sushihsayhoya. 32 Nīk̇aṅw pam ūyiwe’, wuṅwe’, sohsok hihta tusaqtsotskit amuhpenihqe yahsayoqtiṅwu; nen wukonantaqay’vaṅwu. Noqw ōviy súmawuy aṅ masay’yuṅqam put atpik kihsit aṅ yesvaṅwu. 33 Yanhaqam pam tūwutsit hihta tuawi’taqat akw nuhtumi hīhihta yuaataṅwu, pay puma hin put kwusi’wisqat pan’i. 34 Pam tūtuwutsit‐sa akw pumuy amumi yuaata. Nihqe pay ason pumuy nánaltyaqw pam put aw nánatuwnayaqamuy amumi put sohsok namtömnaṅwu.
Jesus Calms a Storm
(Mt 8.23-27; Lk 8.22-25)
35 Noqw pay ép tapkiqw, pam put aw nánatuwnayaqamuy amumi paṅqawu: Tuma wuhkovatuphat yupqömiya. 36 Noqw puma sinmuy suhpantaqamuy aṅqe’ hōnayat, puma pākihut aqw yuña, Jesus haqam qátuhqat aqw’a. Noqw puma paṅqw ahpiyya. Noqw pētu pākihu piw pumuy amumumya. 37 Noqw wukohukvaqw, pāhu walalataqe, pākihut aqw a’nö yēvantaqe, nuṅwu pay aqw kūyi ohpo. 38 Noqw Jesus pākihut yūpaqwat epeq qötöpay’k̇aṅw pūwi. Noqw puma put tātaynayaqe aw paṅqaqwa: Tutuqaynaqa, ya itamuy so’niqw um pas qa hin unaṅwtini? 39 Noqw pam tātayht, hūk̇aṅwuy mēwaqe, pāhut aw paṅqawu: Uyiwalte’, sun yúkuu, kita. Noqw hūk̇aṅw qe’tiqw, qaan’ewakw sutmakma. 40 Pu pam pumuy amumi paṅqawu: Ya uma hinoqw tsawiniwyuṅwa? Ya hintaqw ōviy uma qa tuptsiwni’yuṅwa. 41 Noqw puma pas k̇ātayuṅqe nānami paṅqaqwa: Ya sen i’ hak himuniqw, ōviy hīkispi pas hūk̇aṅw, pu pāhu put aw tuqayvasta?