5
Jiysis Am Dum Biyoŋ Mindiy, Minim Aŋgñak
(Luk 6:20-23)
Jiysis, biynimb kuŋaynep kun gok niŋiy, am dum biyoŋ binuk onep wimiŋgan ak yip bisiŋg mindyiŋg, kuyip minim aŋgñak.
Biynimb Miñmiñ Giniŋgambay
Nuk kuyip aŋgñiyiŋg aŋgak:
“Biynimb Gor minim niŋrep ma gipun aŋgiy, yimgeprek mindpay gok, Gor kuyip diy kond mindeniŋgamb ak mey, miñmiñ giniŋgiy.
“Biynimb siy apay gok, Gor kuyip aŋgdiniŋgamb ak mey, miñmiñ giniŋgiy.
“Biynimb sayn kapkap mindpay gok, kiyk mankumb diniŋgambay ak mey, miñmiñ giniŋgiy.
“Gor biynimb tep nuk mindenjun aŋgiy, niŋbay gok kuyip kond mindeniŋgamb ak mey; miñmiñ giniŋgiy.
“Biynimb simb niŋbay gok, Gor kuyip pen simb niŋiy diniŋgamb ak mey, miñmiñ giniŋgiy.
“Biynimb Gor nup gosimb nokom niŋbay gok, Gor nup niŋniŋgambay ak mey, miñmiñ giniŋgiy.
“Jimñiy mindenjun aŋgiy gipay biynimb gok, Gor kuyip ñapan yand aŋgniŋgamb ak mey, miñmiñ giniŋgiy.
10 “Biynimb suŋ-tep mindey kuyip timey gipay gok, Gor kuyip diy kond mindeniŋgamb ak mey, miñmiñ giniŋgiy.
11 “Nimbip Jiysis biynimb nuk aŋgiy, gi timey giy, minim yesek aŋgiy aŋgjiweniŋgiy, miñmiñ yimb ginimimb. 12 Bi Gor minim aŋgep wosrey gok kuyip, ar kun ak nep giyak. Kun ak nimbip kunep giyakniŋ, gos yomb ma niŋnimimb; Gor chinup direp giniŋgamb aŋgiy miñmiñ yimb ginimimb.
Gor Biynimb Nuk Gok Melik Tep Rek Ak Mindpay
(Mak 9:50; Luk 14:34-35)
13 “Nimb biynimb mankumb biy sol kiyk rek mindpim. Pen sol ak yindik nuk ak amdek, pisnep timey gip aŋgiy diyokey, tawsimbjakpay.
14 “Dawin yomb dum biyoŋ mindiy, weyginiŋgiy rek ma ayniŋgamb; miseŋ yimb mindeniŋgamb. Kun ak rek biynimb yand gok. Nimb biynimb gunap melik kuyip ak mindpim. 15 Lam ak daŋgiy tiyn miŋgan okok ma aypay; biynimb niŋrep giyaŋ aŋgiy, ar siŋbiyoŋ tik aypay. 16 Kun ak rek, nimb mind tep gem, biynimb niŋiy, Nap semb biyoŋ mindip anup yimb ak dand araniŋgiy.
Low Minim
17 “Nimb yip aŋgniŋgambim: Gor low minim, Mosis aŋgak gok sek, bi Gor minim aŋgep gunap aŋgyak gok sek kirginimimb aŋgniŋg wip aŋgniŋgambim ak pen; ak mer! Yand winik ak, bi Gor minim aŋgep gok giniŋgamb aŋgiy aŋgyak rek, maŋgiysek ginimuŋ aŋgiy winik. 18 Yand nimbip niŋind yimb apiyn. Semb biyoŋ sek, mankumb biy sek pisnep kurginimuŋ rek ayip ak pen; Gor minim nuk ak ma kurginiŋgamb; perper nep mindeniŋgamb. Minim yerip yerip aŋgak ak, aŋgak rek nep giniŋgamb.
19 “Kun ak biynimb an Gor low minim ak niŋiy, minim sikoy won bap kirsipiyn aŋgiy, biynimb gok sisker aŋgñey kirginiŋgambay ak; Gor biynimb diy kond mindeniŋgamb ñin ak, yimb kuyip apyowniŋgamb. Pen biynimb an Gor low minim niŋiy, niŋrep giy, biynimb gok kuyip aŋgñirep giniŋgambay ak; Gor biynimb diy kond mindeniŋgamb ñin ak, yimb kuyip ak araniŋgamb. 20 Bi Peresiy gok sek, bi low tiysa gok sek ‘Tep gipun’ apay ak pen; biynimb suŋ-tep ma mindpay. Kiyk gipay rek nep gem amniŋgamb ak; Gor miñmon tep nuk ma amniŋgambim.
Biynimb Ñaŋgep Nimb Gok Yip, Minim Aŋg Jimñiy Ay Mindenimimb
(Luk 12:57-59)
21 “Wosrey napis nasind yes gok, Gor low minim aŋgyiŋgipay ar ak nimb niŋbim. Kiyk aŋgyiŋgipay, ‘Biynimb ma ñaŋgnimimb. Biynimb bap, biynimb bap nup ñaŋgayniŋgamb ak, kor niŋniŋgamb aŋgyiŋgipay.’ 22 Minim kun ak niŋbim ak pen, nimbip miñiy aŋgrep giniŋgayn. Biynimb bap, biynimb bap nup miluk niŋniŋgamb ak, kor giniŋgamb. Biynimb bap, biynimb bap nup aŋgjiweniŋgamb; Jiwda kanjsol gok ap nan-giy, nup minim yomb aŋgniŋgambay. Biynimb bap, biynimb bap nup pen aŋgniŋgamb, ‘Nand bi sakiy sek yimb’ aŋgniŋgamb ak, mon key yinjap miŋgan ak amniŋgamb.
23 “Kun ak nimb tap dam Gor nup kamb bind ar ak simboŋg ñiniŋg; mam ay gunap kuyip gipik rek minim mindip aŋgiy, 24 am kuyip minim aŋgrep giy apiy nep, tap kun ak Gor nup simboŋg ñinimimb.
25 “Tap yerip timey giniŋgambim ak, nimbip kor giniŋg, dand kinjeŋnamb okok kisen amniyakniŋ, kiy yip minim kun ak aŋg sayn giy, jimñiy mindenimimb. Mer ak, dam biyomb kor niŋep ak nup ñeniŋgambay, nuk pen nimbip di poliys kay kuyip ñek, nimbip dam kalambis ayniŋgambay. 26 Nimbip niŋind yimb apiyn: tap day nimb ak pisnep day paŋg diy rek, mis ambikip.
Biyn Siy Bi Siy Gipay
27 “Pen nimb niŋbim; minim bap aŋgyak ‘Biyn siy bi siy ma ginimimb aŋgyak.’ 28 Pen yand nimbip aspiyn: bi bap biyn bap nup niŋiy, nup dipnip aŋgiy gos niŋniŋgamb ak, Gor niŋek bi kun ak gosimb nuk namb biyaŋ, tap siy giniŋgamb. 29 Kun ak, windin maŋgiy yipund pis ak niŋiy, tap siy tap timey gep rek ayonimuŋ, windin piskind kun ak tuŋgjiwyoknimimb. Pen windin nimb ak simb niŋniŋgambim ak; tap siy tap timey giy, mon key yinjap ak amnimimb rek ayip. 30 Pen ñin yipund kind ak kunep, tap siy tap timey giniŋg gonimuŋ, timbrik yoknimimb. Kun giy mey, ñin piskind ak nep mindiy kim amniŋgambim. Yikop ak, mon key yinjap ak amniŋgambim.
31 “Nimb niŋbim; minim bap aŋgyak, ‘Bi bap biynuk nup kirginiŋg, biyn biy pisnep kirsipiyn aŋgiy, ñiwkil band bap tikiy biyn kun anup ñiy mey, pisnep kirginiŋgamb aŋgyak.’ 32 Pen yand nimbip aspiyn: bi biyn kiyk gok waŋ siy dey mer, yikop nep aŋgyokey am bi kisen diniŋgambay akaŋ yergeniŋgambay, bi kun gok minim yomb diniŋgambay. Pen kisen bi biyn aŋgyokniŋgambay kun ak diniŋgambay ak, kunep timey giniŋgambay.
Minim Niŋind Yimb Apun Apay
(Mat 19:9; Mak 10:11-12; Luk 16:18)
33 “Wosrey minim bap aŋgyak ak kunep niŋbim. Minim kun ak aŋgyak, ‘Gor nup tap bap giniŋgayn aŋgiy, aŋgnimimb rek nep ginimimb; nup minim nep ma aŋgnimimb aŋgyak.’ ” 34 Pen nimbip aspiyn: minim bap aŋgniŋg, Gor windin maŋgiy ar ak niŋind aspiyn aŋgiy, ma aŋgnimimb. Semb biyoŋ mindip rek, niŋind apiyn aŋgiy ma aŋgnimimb. Ak Gor miñmon nuk yimb. 35 Lum biy mindip rek niŋind apiyn aŋgiy ma aŋgnimimb. Ak Gor miñmon sikoy nuk bap mey kun ak. Jerusalem mindip rek niŋind apiyn aŋgiy ma aŋgnimimb. Ak Biyomb ak miñmon nuk bap mey kun ak. 36 Jun won yand mindip rek, niŋind apiyn aŋgiy ma aŋgnimimb. Nimb key gem, jun kas nimb ak, sum akaŋ mosimb jakniŋgamb? 37 Kun ak, giniŋgayn aŋgiy, giniŋgayn nep aŋgnimimb. Pen ma giniŋgayn aŋgiy, ma giniŋgayn nep aŋgnimimb. Minim kilis yimb aŋgjun aŋgniŋgambim ak, Seytan nimbip gos ñek aŋgniŋgambim.
38 “Pen minim bap aŋgyak, ‘Windin maŋgiy ak piŋiy jiweniŋgiy, kuyip pen kunep piŋiy jiwnimimb. Meŋg kamb pikpaŋgeniŋgiy, kuyip pen kunep pikpaŋgnimimb aŋgyak.’ 39 Pen nimbip aspiyn: Bi bap nimbip timey gonimuŋ, nup pen ma timey ginimimb. Bi bap nimbip mikem piksil gonimuŋ; andikem piskind ak kunep piknimuŋ. 40 Nimbip kor giy, tiŋgliys nak ak yip sanj gan aŋgonimuŋ, tiŋgliys nep ma ñinimimb; kolsiyor ak sek ñinimimb. 41 Nimbip tap wand biy dam tip siŋak yokiy wan aŋgey; yiruk ma niŋnimimb; tip aŋgniŋgiy siŋak silgiy, yesek tip ak yokiy winimimb. 42 Chinup tap gunap ñim aŋgeniŋgiy, monmon ñinimimb. Pen chinup tap gunap yikop ñem; kisen nimbip tip ak ñiniŋgambun aŋgeniŋgiy, ma kirginimimb, monmon ñinimimb.
Biynimb Ñaŋgep Nimb Gok Kuyip Wasemb Aynimimb
(Luk 6:27-28, 32-36)
43 “Minim bap aŋgyak, ‘Buŋgiy nimb gok kuyip wasemb aynimimb; biynimb penpen ñaŋgep nimb gok kuyip miluk niŋnimimb aŋgyak.’ 44 Pen nimbip aspiyn: Biynimb penpen ñaŋgep nimb gok kuyip wasemb ay; biynimb nimbip gi timey gipay gok Gor nup aŋgniŋem kuyip kond mindonimuŋ.
45 “Kun giniŋgambim ak, Nap semb biyoŋ ñapan nuk yimb mindiy mey, kun giniŋgambim. Nuk biynimb mindrep gipay gok sek, biynimb mindrep ma gipay gok sek simb niŋimb rek, gek pumb niŋiy miñmon pikiy tap woŋg kuyip gok jakip. 46 Biynimb nimbip wasemb aypay gok nep kuyip direp giniŋgambim ak; bi takes dipay gok gipay rek nep giniŋgambim. Kun ak Gor nup yergiy tep gek, nimbip kond mindrep giniŋgamb. 47 Buŋgiy nimb gok kuyip nep ñin piksakniŋgambim ak, biynimb Gor nup gosimb ma niŋbay gok gipay rek nep giniŋgambim. Kun gem, Gor nup yergiy tep giniŋgamb?
48 “Kun ak Nap semb biyoŋ mindrep yimb gip rek, nimb kunep ginimimb.