Ta̱ Uwo Bolofe̱i̱
Makha̱ Nala̱i̱
Tawale Ta̱
O Mak e̱ hu̱ tabe Jon Mak. Makbe o olo͡u fe̱i̱ 12 kege kedia̱ o ta meiye, ke̱no͡u si Pitabo͡u Polbo͡u dogo͡u gudi o. Makha̱ kuguo ko͟͡u nala̱ma, Rom o kedia̱moko͡u ne̱i̱.
Makha̱ yomogo͡u nala̱i̱be, ko͡u gue nala̱i̱, ko͟͡ume ta̱ uwo bolofe̱i̱do, Godiha̱ Dihi Yesu Kelesuha̱ degei kaha̱ ta̱. Haba nala̱i̱be, Yesu e̱me o Jonha̱ fafeleya degei. Fafeleya degeimo͡u, Tama̱ha̱ e̱ tefele dugu ke̱ nala̱i̱. Ta̱ kuguo kuoko͡u di dugulube, Yesuha̱ Godiha̱ hu̱ya ke̱ dabai gehe̱ gehe̱ degeimo͡u dugulo ili. Damale̱do, Yesuha̱ e̱ nele̱be hiyedo, Godiha̱ hu̱ya ke̱ o sasa̱i̱ kedia̱moko͡u hehegiedi. Duo kasaga̱i̱ igisedi. Haba do o sasa̱i̱ bologuo̱u̱mo͡u bolo̱ degeimo͡u be, midiho̱ kasaga̱i̱ degele idi kaha̱ hebe ke̱ne igile mugudi. Yo͟͡usie tobo͡u dibe, a̱me O Kedia̱ Dihiyodedi. E̱ o sasa̱i̱ su̱do ke̱ mamo͡u la̱mo͡u kuhe tolo i.
Kuguo Mak ko͟͡umaha̱ ta̱ sibige̱ tano͡u tano͡u olo͡u fe̱i̱be kuhe̱:
Ta̱ Hiye 1:1–3:6
Yesuha̱ o sasa̱i̱ kedia̱moko͡u be Godiha̱ dia̱ wolo͡u dalale kaha̱ ta̱ ke̱ tobo͡u lamo͡u haguei.
Ta̱ Hiye 3:7–6:6
Yesuha̱ e̱ nele̱ ke̱ ko͡u hehegieiye, ke̱no͡u si moso̱ma̱ o kedia̱ damale̱yodele ili mei.
Ta̱ Hiye 6:6–8:21
Yesuha̱ e̱ nele̱ ke̱ ko͡u hehegieiye, ke̱no͡u si e̱ dabai degedi o kedia̱ defe̱i̱ ta tawale ili mei.
Ta̱ Hiye 8:22–10:52
Yesuha̱ e̱ dabai degedi o kedia̱moko͡u hehegie tobo͡u di.
Ta̱ Hiye 11–16
Yesu e̱ do hiyedo duguomo͡u, tolo ilemo͡u hagua̱ gehe̱ degei.
Yesuha̱ o sasa̱i̱ kedia̱moko͡u be Godiha̱ dia̱ wolo͡u dalale kaha̱ ta̱ ke̱ tobo͡u lamo͡u haguei
1
(Ta̱ Hiye 1:1–3:6)
Fafeleya degedi o Jonha̱ egei tobou
(Matyu 3:1-12; Luk 3:1-9, 15-17; Jon 1:19-28)
Ko͟͡ume ta̱ uwo bolofe̱i̱do, Godiha̱ Dihi Yesu Kelesuha̱ degei kaha̱ ta̱.
Ta̱ ke̱me ko͡u gue yomogolo͡u, o ta, habage-degele-duguo-tobo͡u di-o Aisaiaha̱ Godiha̱ ta̱ ke̱ nala̱i̱be,
Na̱ du. A̱ ma̱ ta̱ tobo͡u di o ta tobo͡u ba e̱buko͡u ile dalali, ne̱ a milolo͡u yodei ke̱.*Malakai 3:1
Haba ko͡u gue nala̱i̱,
Hebe mei mihi̱no͡u sa kelege Hiye Oha̱ e̱ a milo͡u ma do̱u̱susugumabeede haguisa tobo͡u ba dulo ile. Aisaia 40:3
Kegemo͡u, o fafeleya degedi o Jon e̱ ile, hebe mei mihi̱no͡u sa koko͡u kuhe felei. Folomo͡u, o sasa̱i̱ kedia̱moko͡u egei hehegiedibe, ni̱ fi̱ boholo͡u ba fafeleya tofo͡u ma. Kegeibasi, Godiha̱ midiho̱ kasaga̱i̱, ni̱ milo͡u ga idi ke̱ gebe meiyodeleyode tobo͡u di. E̱ kege tobolo͡u tafalamo͡u, sa Judia o sasa̱i̱bo͡u sa Jerusalem o sasa̱i̱bo͡u olo͡u fe̱i̱ kedia̱ ya fologamo͡u, e̱ egei tobo͡u mo͡u dulomo͡u, die midiho̱ kasaga̱i̱ milo͡u ga idi ke̱ kusigile tobolo͡u imamo͡u, e̱ o sasa̱i̱ kedia̱ to̱ Jordanko͡u fafeleya degei.
Jon e̱ yukuei ka̱dibe, wai kamel towe dai ke̱ fiyatiye tufo̱guo ka̱di. Nale̱ e̱ na̱dibe ka̱bubo͡u, kule hue̱i̱bo͡u deno͡u fe̱i̱ na̱di. E̱ egei ko͡u gue tobo͡u di, o ta ma̱ habage haguale kaha̱ e̱ nele̱be hiyedo, ma̱ nele̱ saga̱i̱ mei. E̱ hu̱be folodo dala kaha̱ degemo͡u, e̱ hagubabe, e̱ abogo͟͡u moso̱ ka̱i̱ ke̱me a̱ bale̱ mulo̱ba ta tegile saga̱i̱ mei. A̱ge ni̱me ta̱leko͡u no͡u fafeleya degedi, ha e̱no͡u si Duo Bolofe̱i̱ha̱ nele̱ya ke̱ ni̱ fafeleya degeleyode tobo͡u di.
Jonha̱ Yesu fafeleya degei
(Matyu 3:13-17; Luk 3:21-22)
Kelege Yesu e̱ sa Nasaret sa Galili duo ke̱ to͡u fogo͡u ile foloumo͡u, e̱me Jonha̱ to̱ Jordanko͡u fafeleya degei. 10 Fafeleya degema, bidileto͡u foloumo͡u, hebeni a so͟͡ugo͡u mo͡u dugu, Duo Bolofe̱i̱ha̱ sio isusu baga e̱moko͡u fulo͡u migimo͡u dugu. 11 Haba, hebenito͡u ge ta̱ uwo ta ko͡u gue haguisa tobo͡u mo͡u du, na̱me ma̱ Dihi. A̱ge na̱me tagalido, na̱moko͡u hoho̱ hiyedo degeli.
Tama̱ha̱ Yesu tefele dugu
(Matyu 4:1-11; Luk 4:1-13)
12 Ha kelegeno͡u Duo Bolofe̱i̱ha̱ Yesu tobo͡u mo͡u iligi, hebe mei mihi̱no͡u sa koko͡u felei. 13 Hebe mei mihi̱no͡u sa koko͡u deleibe, sawisiei olo͡u fe̱i̱ 40 kege delei. Kelege, Tama̱ha̱ Yesu e̱ tefele duguga i. Gali kedia̱ e̱bo͡u de dalamo͡u, e̱sol o kedia̱ne e̱ dogo͡u guo delei.
Yesuha̱ sa Galiliko͡u ge dabai yomogo͡u degei
(Matyu 4:12-17; Luk 4:14-15)
14 Oe Jon didio̱ degeimo͡u, Yesu e̱ ile, sa Galiliko͡u folomo͡u, Godiha̱ ta̱ uwo bolofe̱i̱ ke̱ o kedia̱moko͡u tobo͡u mo͡u siadi. 15 Sulugi ko͡u gue tobou, sawisiei Godiha̱ makama̱i̱ ke̱me ifi hafe̱i̱ degeli, Godiha̱ ni̱ wolo͡u dalalebe. Hafe̱i̱ degeiba, ni̱ fi̱ boholo͡u ba, ta̱ uwo bolofe̱i̱ ke̱no͡u damale̱yodemabeede tobo͡u di.
Yesuha̱ o doso͡u dia kege haguisoumo͡u, dia̱ e̱ sesele yai
(Matyu 4:18-22; Luk 5:1-11)
16 Yesu e̱ ohue̱i̱yai Galili koya ke̱ sulugi dugube, Saimonbo͡u e̱ mala̱ Andrubo͡u de dugu. O bolo̱u̱ dilie ohue̱i̱yai koko͡u neke mo͡u soumo͡u dugu. Diliebe miye̱ mo͟͡udi o. 17 Yesuha̱ diliemoko͡u nele a̱ sesele haguamabeede tobou. A̱ nelemoko͡u o sasa̱i̱ mo͟͡udi ke̱ hehegielamo͡u, obe miye̱ mo͟͡udi ke̱ sa̱ degeiyode tobou. 18 Dilie ke̱ dulomo͡u, totono͡u neke olo͡u fe̱i̱ koko͡u magama fogo͡u mo͡u, e̱ sesele yai.
19 Kegemo͡u, Yesuha̱ tafe̱i̱ ilemo͡u dugube, Sebediha̱ dihi Jemsbo͡u e̱ mala̱ Jonbo͡u de dugu. Mosole tageto͡u duwoguali, neke do̱u̱susulo imo͡u dugu. 20 Yesuha̱ dilie duguomo͡u, totono͡u haguisa tobo͡u mo͡u, dilie dilie ayebo͡u dabai o kedia̱bo͡u de mosole foudu duwoguamo͡u to͡u fogo͡u fogo͡u, Yesu sesele yai.
Yesuha̱ duo kasaga̱i̱ ta igile mugu
(Luk 4:31-37)
21 Yesubo͡u dia̱ ya, sa Kaperneamko͡u fologai. Fologamo͡u dalali, misiholo duwodi sawisiei kelege Yesuha̱ ile, egei moso̱ko͡u folomo͡u, o sasa̱i̱ kedia̱moko͡u egei tobo͡u mo͡u, 22 dia̱ ta̱ ke̱ dulomo͡u kesigile i. Yobe, e̱ hehegilibe, Mosesha̱ kuolo͡u yo du o kedia̱ hehegiedi saga̱i̱ kegei mei. E̱ tewebe e̱sofe̱i̱, hiyedo folodo.
23 Ke̱no͡u si egei moso̱ kodu o ta duwei, duo kasaga̱i̱ye tou. O kaha̱ gua̱mo͡u ko͡u gue tobou, 24 sa Nasaret o Yesu, na̱ hagua eimoko͡u ke̱i̱ degelamo͡u degeiya? Na̱ge ei makolamo͡u hagulu? A̱ge na̱me ko͡u tewe. Na̱me o bolo̱do, Godiha̱ tobo͡u mo͡u hagueiyode tobou. 25 Ke̱no͡u si Yesuha̱ gofo͟͡udo dege, duo kasaga̱i̱ koko͡u be, na̱ ta̱da. Na̱ o ko͟͡u to͡u fogo͡u fogo͡u iyede tobou. 26 Duo kasaga̱i̱ kaha̱ ta̱ gofo͡u ke̱ dulomo͡u, o ke̱ tolo͡u fifigima, hili̱gedo tobo͡u ma to͡u fogo͡u fogo͡u i. 27 To͡u fogo͡u imo͡u, o sasa̱i̱ olo͡u fe̱i̱ kesigiemo͡u, dio͟͡uno͡u ko͡u gue tugulo tobolo͡u i, ko͟͡ume ke̱i̱? O ko͟͡umaha̱ ta̱ gehe̱ ko͟͡u tobolo͡u be, sibige̱ hiyedo, nele̱bo͡u de ta̱ tobolo͡u. Duo kasaga̱i̱ kedia̱ne e̱ ta̱ dulo iyode tobolo͡u i. 28 Kege tobolo͡u imo͡u, Yesuha̱ ke̱ degei ta̱ uwo kaha̱ge sa Galili kileya ke̱ olo͡u fe̱i̱ totono͡u tefei.
Yesu e̱ Pitaha̱ e̱ sasa̱i̱ha̱ e̱ adio͡u ke̱ do bologuo̱u̱mo͡u bolo̱ degei
(Matyu 8:14-15; Luk 4:38-39)
29 Yesubo͡u dia̱ egei moso̱ to͡u fogo͡u mo͡u, Jemsbo͡u Jonbo͡u de sesele yai. Toto ya, Saimonbo͡u Andrubo͡u dilie moso̱ko͡u fologai. 30 Fologamo͡u, Saimonha̱ e̱ sasa̱i̱ha̱ e̱ adio͡u be suguai tilamo͡u duguomo͡u, Yesuko͡u sasa̱i̱ ko͟͡ume doyode tobolo͡u i. 31 Kege tobo͡u mo͡u, Yesuha̱ ile hafe̱i̱ degemo͡u, sasa̱i̱ kaha̱ dobogo͟͡u tolo͡u hagua̱gimo͡u, suguai mei degei. Suguai ke̱ mei degeimo͡u, hagua̱, nale̱ milo͡u ma, o kedia̱moko͡u ne̱i̱.
Yesuha̱ do o sasa̱i̱ su̱do bologuo̱u̱mo͡u bolo̱ degele i
(Matyu 8:16-17; Luk 4:40-41)
32 Sawisiei kaha̱ habi, aso̱ mu̱mo͡u, o kedia̱ do o sasa̱i̱ olo͡u fe̱i̱ mo͟͡uma, Yesuko͡u haguasiei. Duo kasaga̱i̱ye tolo͡u i o sasa̱i̱ne mo͟͡uma haguasiei. 33 Sa ke̱ tie o sasa̱i̱ olo͡u fe̱i̱ haguasie, moso̱ adi hafe̱i̱ dege kefegulo i. 34 Kefegulo imo͡u, Yesuha̱ do daga daga o sasa̱i̱ su̱do bologuo̱u̱mo͡u bolo̱ degele i. Haba duo kasaga̱i̱ye tolo͡u i one duo kasaga̱i̱ igiseimo͡u bolo̱ degele i. Duo kasaga̱i̱ kedia̱ e̱me ko͡u tewe kaha̱ degemo͡u, e̱ dia̱ ta̱damabeedei.
Yesuha̱ sa Galiliya ke̱ siei
(Luk 4:42-44)
35 Gusugudo hulia̱meko͡u Yesu e̱ hagua̱ma ile, sa o mei koko͡u folomo͡u duwoli diho̱ baga̱ tobou. 36 Fogo͡u imo͡u, Saimonha̱ e̱ yogo dia̱bo͡u de Yesu ka yai. 37 Yolugi duguomo͡u, e̱moko͡u tobolo͡u i, o sasa̱i̱ kedia̱ na̱ ka iliyode tobou. 38 Yesuha̱ tobou, gebe mei, di ile, sa sa hafe̱i̱ dala keleya ke̱ siamebeede tobou. A̱ o sasa̱i̱ kedia̱moko͡u ne egei tobo͡u lamo͡u. Yobe, a̱me dabai ke̱ degelamo͡u hagueiyode tobou. 39 E̱ kege tobo͡u ma ile, sa Galiliya ke̱ olo͡u fe̱i̱ siei. E̱ die egei moso̱ya egei tobo͡u mo͡u sulugi, o sasa̱i̱ duo kasaga̱i̱ye tolo͡u ine duo kasaga̱i̱ igisemo͡u siei.
Yesuha̱ dobo doye tou o ta bologuo̱u̱mo͡u bolo̱ degei
(Matyu 8:1-4; Luk 5:12-16)
40 O ta, dobo doye tou o kaha̱ Yesuko͡u ile folomo͡u, yubu sugulo fiyamo͡u duwoli, nele̱do dege ko͡u gue tobou, na̱ tagaibabe, na̱ a̱ bologuo̱u̱ba bolo̱ degeleyodei. 41 Yesuha̱ o kaha̱ ta̱ ke̱ dulomo͡u, solo͡u do hiyedo degemo͡u, e̱ dobogo͟͡u susuguo kuguomo͡u, a̱ge na̱me bolo̱ degele ke̱ tagaliyode tobou. 42 Kege tobo͡u mo͡u, kelegeno͡u dobo doye tou o ke̱ bolo̱ degei. 43 Bolo̱ degeimo͡u, Yesuha̱ na̱ iyede tobou. Ilamo͡u degeimo͡u, e̱ nele̱do dege ko͡u gue tobou, 44 a̱ na̱ bologua̱i̱ ke̱ o tako͡u hobo͡u tobo͡u da. Haba na̱ Godiha̱ moso̱ko͡u ile, ne̱ to͡u bolo̱ degei ke̱ mogo͡u du daladi o* koko͡u hegiba, e̱ge Mosesha̱ tobou ke̱no͡u seseleba, gali* sile Godiko͡u nele̱, na̱ bolo̱ degei kaha̱ degeimo͡u. Kegeiba, o sasa̱i̱ kedia̱ ne̱ do mei degei ke̱ tawale ileyode tobou. 45 Ke̱no͡u si o kaha̱ge ta̱ ke̱me duli mei, e̱ ile o sasa̱i̱ kedia̱moko͡u tobo͡u mo͡u siei. Kegemo͡u, Yesu e̱ o sasa̱i̱ dihi̱le, sa sa hafe̱i̱ kele ta siale saga̱i̱ mei,* e̱ ile figiko͡u no͡u delei. Dalali dugube, sa sa o sasa̱i̱ kedia̱ e̱moko͡u no͡u haguasieimo͡u dugu.
* 1:2 Afu Godiha̱ e̱ Dihiko͡u kege degeleyodema makai. * 1:44 Mogo͡u du daladi o ke̱me (‘pris’) Godiha̱ moso̱ kodu dabai degedi. Dabai degeimo͡u be, Godibe tageto͡u dalamo͡u, ha o sasa̱i̱ kedia̱ hayedu dalamo͡u, yo͟͡uge mogo͡u du daladi. * 1:44 Wok Pris 14:4 * 1:45 Yobe, o sasa̱i̱ su̱do kefegu kaha̱ degemo͡u.