Labar Jigan gɛn Isa al‑Masi gɛn
Luk
Kupm mɛtn taar taaɗjeki ɗoobm gɛn dooy Labar Jigan gɛn Isa al‑Masi gɛn Luk
Luk kɛn raaŋ Labar Jigan ese se, naan̰ ɓo debm kɛn raaŋ kitapm gɛn Naabm jee kaan̰ naabm Isage se kici. Maakŋ kitap kɛn deet deet kɛn naan̰ raaŋin̰o se, naan̰ raaŋ mɛɗin̰ Teopil ki ɔɔ ute ɗoobm Teopil se naan̰ taaɗ jeege tun jee al‑Masige tun Yaudge eyo ɔɔ naaɗe taaɗ taar Grɛk. Naan̰ taaɗ tɔɔkɗen mɛtn taar nakgen naaɗe jeel ɔk mɛtin̰ eyo ute kiŋg Yaudge. Bin ɓo jeegen Yaudge ey gɔtɔ ɓaa se paac se Ꞌjeele Isa se naan̰ ɓo Mɛl Kaajɗe. Maakŋ raaŋin̰ ki se, nakŋ kɛn naan̰ ɔŋin̰ jiga cir paac se, mɛtn taar kɛn Isa dooy jeege ute kiŋgin̰a naan̰ ɔɔ: Raa ɔlo goonin̰ Isa al‑Masi se taa kaajn̰ jeegen kɛn tookin̰ taarin̰a. Jee kɛn jeege aalɗe maak ki ey se, Isa ɔkɗen ɔɔn̰ɔ aan gɔɔ: jee kusin̰ge, gaan sɛɛmge, jee daayge, jee kɔɔn̰ge ɔɔ mɛrtge. Jee al‑Masigen Luk raaŋɗen taar ara ese se, jee mɛtin̰ge jee maalge. Taa naan̰ se ɓo naan̰ raaŋɗe mɛtn taarge dɛna kɛn Isa taaɗ taa maala, aan gɔɔ mɛtn taar kɛn jꞋɔŋin̰ maakŋ kon̰ 12.16‑21 ɔɔ kon̰ 16. Taa naan̰ se ɓo, Luk taaɗ jee al‑Masige tu ɔɔ maalɗe se kꞋtɛɗn naabm Raa ɔɔ kꞋnoogŋ jeege. Maakŋ kitapin̰ ki se Luk taaɗ ɔɔ: Isa se naan̰ ɓo Mɛlɛ.
1
Mɛtn Taar Jigan gɛn Isa *al‑Masi kɛn Luk raaŋo
(Mk 1.1; NJKN 1.1‑3)
1 Teopil, jeege dɛna raaŋoga mɛtn taar nakgen deel daanjege tu se.
2 Jeegen ɓaaɗo taaɗjeki mɛtn taar nakgen deel ese se ɔɔ naaɗe se ɓo jee saaɗgen mɛtn‑jiki aako ute kaamɗe, ɓɔrse naaɗe se ɓo kɛn tɛɗga jee lee wɔɔk taar *Raa se.
3 Taa naan̰ se ɓo, Jaamus, gɔtn nakŋ se jaay uuno mɛtin̰ sum se, maam mꞋtuuro mɛtin̰ tak tak jaay ɓo maakin̰ tɔɔlumi ɔɔ mꞋje mꞋaisin̰ raaŋ te ɗoobin̰a.
4 Bin ɓo do nakge tun kꞋtaaɗio mɛtin̰ se, naai Ꞌjeele kɛse ɓo taar mɛt ki.
*Kɔɗn Raa ɓaaɗo taaɗ taar koojn̰ Jan‑Batist
5 Kaaɗ kɛn *Ɛrɔd iŋgo gaar taa naaŋ Jude se, gaaba kalaŋ, *debm tɛɗn sɛrkɛ Raa ki kꞋdaŋin̰ Zakari. Naan̰ se mɛtn jee Abiage ɔɔ mɛndin̰ se ron̰a Elizabet; naan̰ kic mɛtjil gɛn *Aarunge.
6 Naaɗen di se paac jee bɛɛ naan Raa ki, naaɗe iŋg do *Ko Taar kɛn Raa ɛɗo *Musa ki ɔɔ nakgen kɛn Raa ɔɔ kꞋtɛɗ se, naaɗe paac tɛɗin̰ te ɗoobin̰a.
7 Gaŋ naaɗe se ɔk gaange eyo, taa mɛndin̰ Elizabet se mɛndkarta ɔɔ naaɗe di se lɛ paac gɔɔlga.
8 Ɓii kalaŋ se, aan kaabm Zakari ki ute jeen̰ge gɛn ɓaa tɛɗn *sɛrkɛ maakŋ *Ɓee Raa ki.
9 Aan gɔɔ jee tɛɗn sɛrkgen naan Raage tu kɛn lee tɛɗ do dɔkin̰ se, kɛn kaaɗin̰ jaay aanga num, naaɗe bɛɛr ɔɔɗ deb kalaŋ te salatia gɛn ɓaa kɛnd ɓee Mɛljege tu Raa ki ɔɔ taa Ꞌɓaa tɔɔcn nakŋ oot nijim naanin̰ ki.
10 Kaaɗ kɛn jaay Zakari ɛnd maakŋ Ɓee Raa ki gɛn tɔɔcn nakŋ oot nijim se, jee dɛn se iŋg naatn eem keem Raa.
11 Gɔtn se, kɔɗn Mɛljege Raa teec naan Zakari ki ɔɔ naan̰ ɗaar do ji daam ki gɔtn kɛn kꞋlee kꞋtɔɔcn nakŋ oot nijim se.
12 Kɛn Zakari jaay aakin̰ se, nirlin̰ teece ɔɔ ɓeere ɔkin̰a.
13 Gaŋ kɔɗn Raa ɗeekin̰ ɔɔ: «Ɔn̰te Ꞌɓeere Zakari! Taa Raa se naan̰ booyiga keemi. Mɛndi Elizabet se utu ai koojn̰ goon gaaba ɔɔ naai an̰ kɔnd ron̰ Jan.
14 Goon se ai tɛɗi naai maaki ute raapm dɛn aak eyo ɔɔ ɓii koojin̰ ki se, jeege dɛna maakɗe utu Ꞌraapm kici.
15 Taa naan̰ se utu Ꞌtɛɗn debm magala naan Mɛljege tu. Tɔtn koojn̰ bin̰ ute tɔtn te ɔrɔmin̰ se, naan̰ Ꞌkaay eyo. Num kɛn naan̰ utu maakŋ kon̰ ki sum ɓo, Raa utu an̰ ɗoocin̰ te *Nirl Salal.
16 Naan̰ an tɔɔɗn ɓaa ute gaan *Israɛlge dɛna naan Mɛlɗe Raa ki.
17 Ɔɔ naan̰ utu Ꞌlee naan Raa ki ute tɔɔgŋ *Ɛli ɔɔ ute Nirl Raa kɛn bɔɔyo don̰ ki se, taa naan̰ Ꞌtɛɗn bubge ute gaange se Ꞌkɔkŋ taasa ute naapa, ɔɔ jeegen kɛn baate tookŋ taar Raa se lɛ, naan̰ aɗen tɛrl maakɗe Ꞌtɛɗn jee kɛn tɛɗ nakge ute ɗoobin̰a. Bin jaay ɓo, naan̰ Ꞌtɛɗn jeege se Ꞌɗaap roɗe gɛn booy Mɛlɗe.»
18 Zakari ɗeek kɔɗn Raa ki ɔɔ: «Naan̰ se maam mꞋan̰ mꞋjeelin̰ mꞋɔɔ ɗio? Taa maam lɛ mꞋgɔɔlga ɔɔ mɛndum kic lɛ gɔɔlga gɔɔlɔ.»
19 Gɔtn se kɔɗn Raa tɛrlin̰ ɔɔ: «Maam ɓo mꞋGabriɛl kɛn mꞋɗaar naan Raa ki gɛn tɛɗn naabin̰a. Naan̰ ɓo ɔlumo taa mꞋtaaɗn te naai ɔɔ mꞋai taaɗn labar jigan ese se.
20 ꞋBooyo! Aan gɔɔ naai uun te taarum ey se, naan ki se, naai Ꞌbooyo, naɓo Ꞌkɔŋ taaɗn taar eyo bini, taar maam taaɗi se Ꞌkaan ɗoobin̰ ki.»
21 Kaaɗ kɛn se jee dɛn se iŋg aak kaamin̰a ɔɔ nakŋ se deel doɗe kɛn Zakari ɛnd maakŋ Ɓee Raa ki jaay teeco yɔkɔɗ ey se.
22 Kɛn naan̰ teeco sum se, naan̰ ɔŋ taaɗ taar eyo. Naan̰ kɛn se, jee dɛn se saap jeelga ɔɔ Zakari aakoga ne ɗim maakŋ Ɓee Raa ki. Kɛn naan̰ jaay teeco se, naan̰ taaɗ te jin̰a, ɔŋ taaɗga ute taarin̰ ey sum.
23 Kɛn ɓii tɛɗn naabin̰ jaay aas se, Zakari ɔk tɛrl ɓaa ɓeen̰ ki.
24 Kɛn nakgen se jaay deel se, mɛndin̰ Elizabet tɛɗ mɛndkaama. Kɛn Elizabet jaay uun maaka sum se, maakŋ laap kɛn mii se, naan̰ ɔy ron̰ maak ki ɔɔ taaɗ te maakin̰ ɔɔ:
25 «Kɛse ɓo bɛɛ kɛn Mɛlum tɛɗum maam ki ɔɔ sɔkɔn̰um se, naan̰ ɔɔɗumsin̰ga naatn naan jeege tu.»
*Kɔɗn Raa taaɗ mɛtn taar koojn̰ Isa
(Mt 1.18‑23)
26 Kɛn Elizabet jaay uun maaka ɔɔ ɔk laapa mɛcɛ se, tɛr Raa ɔlo kɔɗin̰ Gabriɛl daala taa naaŋ Galile ki, maakŋ gɛgɛr kɛn kꞋdaŋin̰ Nazarɛt,
27 gɔtn goon mɛnd ki. Ɔɔ goon mɛnd se jeel te gaab eyo. Naan̰ se ron̰ Mari, gaabm kɛɛsin̰ se ron̰ Yusup ɔɔ Yusup se, naan̰ mɛtjil *Daud.
28 *Kɔɗn Raa ɛnd ɔŋin̰ ɓeen̰ ki ɔɔ ɗeekin̰ ɔɔ: «Tɔɔsɛ Mari, naai se ɔn̰ maaki raapm sakan̰. Taa Mɛljege Raa se naan̰ tɛɗiga bɛɛ ɔɔ naan̰ utu te naai.»
29 Kɛn Mari jaay booy taar ese se, taar se deel don̰a ɔɔ naan̰ taaɗ te maakin̰ ɔɔ: «Kɛse ɓo tɛɗn tɔɔsn ɔɔ ɗio bini?»
30 Kɔɗn Raa tɛrlin̰ ɔɔ: «Mari, ɔn̰te gɛn ɓeere, taa naai se ɔŋga bɛɛ naan Raa ki!
31 ꞋBooyo. Naai utu Ꞌtɛɗn mɛndkaama utu Ꞌkoojn̰ goon gaaba ɔɔ goon se an̰ kɔnd ron̰ Isa.
32 Naan̰ utu Ꞌtɛɗn magala naan Raa ki ɔɔ jꞋan̰ daŋin̰ Goon Raa Taaro. Mɛljege Raa utu an̰ kɛɗn gaar ɓugin̰ Daud.
33 Naan̰ Ꞌkɔsn gaara gɛn daayum do gaan *Israɛlge tu ɔɔ gaar naan̰ se Ꞌkɔŋ naŋ eyo.»
34 Mari tɔnd mɛtn kɔɗn Raa ɔɔ: «Nakŋ se tap ɓo Ꞌtɛɗn ɔɔ ɗio? Maam lɛ mꞋjeel te gaab ey ɓɔrtɔ.»
35 Kɔɗn Raa tɛrlin̰ ɔɔ: «*Nirl Salal utu aɗe bɔɔy doi ki, ɔɔ tɔɔgŋ Raa Taaro se utu ai deebm ute Nirlin̰ bat. Taa naan̰ se ɓo, goon naai an̰ kooj se Ꞌtɛɗn goon *salal ɔɔ naan̰ se jꞋan̰ daŋin̰ Goon Raa.
36 ꞋBooyo: taasi Elizabet kɛn mɛndkarta se kic ɓo do gɔɔlin̰ ki se, tɛɗga mɛndkaama ɓɔrse ɔkga laapa mɛcɛ.
37 Ɓɛrɛ, ne ɗim jaay ɔɔn̰ Raa ki se, gɔtɔ.»
38 Gɔtn se Mari ɗeek ɔɔ: «Maam se mꞋɓul gɛn Raa. Maam mꞋtooko do taari ki. Ɔn̰ Ꞌtɛɗn aan gɔɔ kɛn naai Ꞌtaaɗum ro ki se.»
Ɔɔ gɔtn se kɔɗn Raa iin̰ ɔn̰in̰a.
Mari ɓaa kaakŋ Elizabet
(1Sam 2.1‑10; KKR 113)
39 Naan̰ kɛn se, Mari naar ook ɓaa maakŋ koge tun taa naaŋ Jude ki maakŋ gɛgɛr ki kalaŋ bini.
40 Naan̰ ɓaa ɛnd ɓee Zakari ki ɔɔ tɛɗ tɔɔsɛ mɛndin̰ Elizabet ki.
41 Kɛn Elizabet jaay booy tɛɗn tɔɔsn Mari se, goon maakin̰ ki kic ɓo baag tɔɔbm ron̰a ɔɔ *Nirl Salal se ɗooc maakŋ kon̰ Elizabet.
42 Gɔtn se naan̰ ɔɔɗ ɔɔy makɔn̰ɔ ɔɔ ɗeek Mari ki ɔɔ:
«Maakŋ mɛndge tu se,
naai sum ɓo kɛn Raa tɛɗiga bɛɛ cir paac
ɔɔ goon kɛn maaki ki se kic ɓo, Raa tɛɗin̰ga bɛɛn̰a!
43 Maam ara ɓo mꞋnaŋa kaca jaay ɓo
ko Mɛluma ɓaaɗo ɓaa gɔtum ki taa am kaak se!
44 «ꞋBooyo: kɛn jaay maam booy tɛɗn tɔɔsn naai sum se, goon maakum ki kic ɓo maakin̰ ɓaa raapo ɔɔ baag tɔɔbm maakum ki.
45 Naai se Ꞌmaaki raapo taa naai Ꞌtookga taar kɛn Mɛljege taaɗi se, taa nakŋ naan̰ taaɗi se utu Ꞌkaan ɗoobin̰ ki.»
Mari tɔɔm Raa ute kaa
46 Gɔtn se Mari ɗeek ɔɔ:
«Maam se *mꞋnook Mɛlum Raa ute maakum paac.
47 Maakum ɗooc te maak‑raapo do Raa ki; naan̰ se Mɛl Kaajuma.
48 Maam mꞋɓulin̰ kɛn jeege aalum maak ey se, naan̰ saapga dom ki.
Ɗeere, naan ki se, kɛngen jꞋutu jꞋaɗega tooj paac se,
utu am daŋum mɛnd maak‑raapo.
49 Taa Raa Sidburku se tɛɗumga nakgen bɛɛ dɛn aak eyo
ɔɔ ro naan̰ se, ro kɛn *salal.
50 Daayum naan̰ tɛɗ bɛɛn̰a do jeege tun ɓeerin̰.
51 Raa se taaɗga tɔɔgin̰a
ɔɔ jee kɛn magal roɗe se, naan̰ wɔɔkɗenga.
52 Gaarin̰gen tɔɔgŋ kꞋjeel jeel gɔtɗe se,
naan̰ tuurɗege naatn maakŋ gaarɗege tu.
Num gaŋ jee ɔɔp roɗe baat se, naan̰ uunɗega roɗe raan.
53 Jee ɓo tɔɔlɗe se, naan̰ ɛɗɗenga kɔsɔ ute maraadɗe
ɔɔ jee maalge se lɛ, naan̰ tuurɗega te jiɗe sik.
54 Raa se naan̰ dirig te gɛn tɛɗn bɛɛn̰ jeen̰ge tu eyo
«ɔɔ naan̰ ɓaaɗoga noogŋ jee tɛɗn naabin̰gen gaan *Israɛlge.
55 Kɛse ɓo nakŋ kɛn naan̰ taaɗo bubjege tu
ɔɔ utu Ꞌtɛɗn *Abraam ki ute mɛtjilin̰ ki gɛn daayum daayum se.»
56 Tɛr gɔtn se, Mari tiŋg te Elizabet se ɓaa ɓaa nakŋ laapa mɔtɔ jaay, ɔk tɛrl ɓaa ɓeen̰ ki.
Ɓii koojn̰ Jan‑Batist
57 Ɓii kɛn Elizabet an kooj jaay aan se, naan̰ ooj goon gaaba.
58 Kɛn jee do daamboogin̰ge ute taasin̰ge jaay booy bɛɛ kɛn Raa tɛɗin̰ se, naaɗe tɛɗ maak‑raapo ute naan̰a.
59 Kɛn ooj jaay ɔk ɓii marta se, naaɗe uun ɓaano ute goono taa jꞋan̰ *kɔjn̰ pɔndɔ. Gɔtn se jeege ɔɔ goono se jꞋan̰ daŋin̰ ute ro bubin̰ Zakari.
60 Gɔtn se kon̰a ɛɛp taarin̰a ɔɔ taaɗɗen ɔɔ: «Bin eyo! Goono se jꞋan̰ daŋin̰ Jan.»
61 Naaɗe tɛrlin̰ ɔɔ: «Taa ɓeese ki se nam ron̰a bin se, ɓɛrɛ, gɔtɔ.»
62 Ɔɔ naaɗe tɔnd mɛtn bubin̰a ute jiɗe, taa n̰Ꞌaɗen taaɗa goono se tap ɓo naan̰ je jꞋan̰ daŋin̰ naŋa?
63 Bubin̰ taaɗɗen ute jin̰a ɔɔ kꞋɓaano ute kaaga paak paaka. Naan̰ raaŋ ro ki ɔɔ: goono se ron̰ Jan. Jeegen paacn̰ iŋg gɔtn ese jaay aak nakŋ se tap ɓo ɔkɗen taaɗ eyo.
64 Gaŋ gɔtn se sum ɓo, Zakari, Raa ɛɛpin̰ taarin̰a baag taaɗn taara ɔɔ naan̰ tɔɔm Raa.
65 Jee do daamboogɗege jaay booy se, ɓeere ɓaa ɔkɗe ɔɔ jeegen iŋg maakŋ koge tun kɛn taa naaŋ Jude ki paac se, naaɗe lee ɔɔs maana do nakge tun deel se.
66 Jeegen paacn̰ booy mɛtn taar nakgen ese se, taar se naaɗe ɔkin̰ maakɗe ki ɔɔ naaɗe taaɗ ute naapa ɔɔ: «Goon se tap ɓo Ꞌtɛɗn goon ɔɔ ɗi?» Anum goon se, ɗeere, Raa utu te naan̰a.
Zakari tɔɔm Raa
67 Gɔtn se, Zakari bubm Jan se, maakin̰ ɗooc ute *Nirl Salal ɔɔ Nirl Salal se ɔlin̰ taaɗ ɔɔ:
68 «KꞋtɔɔmki Mɛljege, naan̰ ɓo Raa gɛn gaan *Israɛlge,
taa naan̰ ɓaaɗoga kaakŋ jeen̰ge ɔɔ dugɗenga doɗe.
69 Maakŋ ɓee gɛn ɓulin̰ Gaar *Daud se,
naan̰ ɛɗjekiga Debm Kaajn̰ tɔɔgɔ.
70 Kɛse ɓo taar kɛn jeegen *salal kɛn taaɗ taar teeco taar Raa ki
taaɗo do dɔkin̰ jeege tu se.
71 Naan̰ taaɗjekiga ɔɔ
naan̰ utu ajeki kɔɔɗn dojege maakŋ ji jee taamooyjege tu
ɔɔ ji jeege tun paacn̰ jejeki eyo.
72 Taa naan̰ tɛɗga bɛɛ do bubjege tu
ɔɔ naan̰ se saapga do *dɔɔk kɛn salal kɛn naan̰ dɔɔko ute naaɗe se,
73 aan gɔɔ kɛn naan̰ naamo taarin̰a bubjege tu *Abraam ki.
74 Kɛn naan̰ jaay ɔɔɗjekiga dojege ji jee taamooyjege tu se,
naan̰ utu ajeki tɛɗn bɛɛ ɔɔ naajege jꞋan̰ki keem kic ɓo jꞋan̰ki ɓeer eyo,
75 ɔɔ daayum naanin̰ ki se jꞋaki tɛɗn jee salal,
jꞋaki kɔkŋ taarin̰ ɔɔn̰ɔ ɔɔ jꞋaki tɛɗn nakge ute ɗoobin̰a.
76 Anum, naai goonum se,
jꞋutu jaay daŋi debm kɛn taaɗ taar teeco taar Raa kɛn Taaro.
Taa naai se utu Ꞌlee naan Mɛli Raa ki taa an̰ ɗaapm ɗoobin̰a,
77 ɔɔ naai Ꞌtɛɗn jeen̰ge Ꞌjeele, Raa se debm tɔɔl *kusin̰ɗe
ɔɔ naan̰ ɓo debm aɗen kɛɗn kaaja.
78 Taa Raa naajege se, naan̰ debm bɛɛ dɛn aak eyo.
Taa bɛɛ naan̰ se ɓo, naan̰ utu ajekiro kɔl gɔtn wɔɔrɔ
taa ajeki wɔɔr gɔtɔ aan gɔɔ bɔɔr kaaɗn utu ooko kook se.
79 Naan̰ utu wɔɔr jeegen iŋg maakŋ gɔt kɛn ɔɔɗɔ
ɔɔ jee kɛn iŋg taa yo ki,
taa naan̰ ajeki tɔɔɗn te ɗoobm kɛn jꞋanki kɔŋ lapia.»
[Gɔtn se Zakari taaɗ naŋ taarin̰ bini.]
80 Goono se teepe ɔɔ mɛtɛk ɓaa te naanin̰a. Naan̰ ɓaa iŋg do kɔɗ‑ɓaar ki ɔɔ tiŋg bini aan ɓii kɛn naan̰ baag tɛɗn naabin̰ naan gaan *Israɛlge tu.