JESUS CRISTO YEKARE
LUCAS NÎMENUKA'PÎ
Sîrîrî kaareta Lucas nîmenuka'pî wanî Jesus Cristo yekare ekareme'nen pe. Lucas wanî'pî Paulo wanîyakon pe. Ipî' Paulo eseurîma (Co 4.14), pri'ya wonkon pepîn yepi'nen pe Lucas wanî'pî. Judeu pepîn awanî'pî. Paulo yarakkîrî to' wîtî'pî tu'ke pata poro itekare ekaremekî pinunpa'pî to'ya.
Lucasya sîrîrî kaareta menuka'pî Teófilo pia, morî pe Jesus yekare epu'to'peiya. Tamî'nawîrî Jesus ko'manto' yeseru pî' ekaremekî'pîiya. Î' kai'ma Jesus esenpo'pî ekaremekî'pîiya. Innape Jesus wanî ka' poi iipî'pî pemonkon pe ekaremekîiya. Moropai ekaremekî'pîiya î' kai'ma pemonkonyamî' pîika'tî pî', î' kai'ma to' yenupa pî', î' kai'ma Paapa yeseru yenpo pî' ekaremekî'pîiya. Moropai awe'taruma'tî pî', aasa'manta pî', awe'mî'sa'ka pî', ka' pona eenuku pî' tamî'nawîrî ekaremekî'pîiya.
1
Teófilo Pia Kaareta Menuka Lucasya
1 Uyonpa Teófilo, tu'kankon pemonkonyamî'ya sîrîrî Jesus yekare menuka'pî ukore'ta'nîkon e'kupî'pî ekareme'nen pe.
2 Jesusya to' yenupa pia'tî'pî pata pai tamî'nawîrî inkupî'pî era'matîponkon winîpai eta'pî uurî'nîkonya, maasa pra mîrîrî itekare ekareme'pîtî'pî to'ya.
3 Mîrîrî ye'nen mîrîrî pî' esenupa'pî tamî'nawîrî morî pe epu'to'peuya kai'ma. Eesippia'tî'pî pata pai sîrîrî tîpo see î' e'kupî'pî pî' esenupa'pî. Moropai esenumenka'pî tamî'nawîrî morî pe imenukauya pî', amîrîya epu'tîto'pe. Mîrîrî ye'nen Teófilo, uwanîyakon, aapia imenukauya sîrîrî.
4 Yairî eesenupa'pî wanî epu'tîpa kai'ma imenukauya sîrîrî.
João Batista Esenpoto' Ekaremekî Inserîya
5 Pena Judéia pata esa' pe tîwe'sen pe Herodes wanî yai, teepîremasen wanî'pî itese' Zacarias. Mîîkîrî wanî'pî teepîremasanon Abias ponkon yonpa pe. Mîîkîrî no'pî wanî'pî itese' Isabel. Mîîkîrî nîrî wanî'pî teepîremasen yonpa pe. Arão nurî'tî, teepîremasanon yepotorî, parî'pî pe awanî'pî.
6 Mîîkîrî ko'manpîtî'pî tîno'pî yarakkîrî morî pe, imakui'pî ton pra. Paapa rawîrî yairî to' ko'manto' wanî'pî. Tamî'nawîrî inekaremekî'pî yawîrî ikupî'pî to'ya.
7 Tîîse mîîkîrî wanî'pî inmu ton pra. Maasa pra ino'pî wanî'pî more yenponen pe pra. Moropai a'yeke'ton pe inyo wanî'pî. Ino'pî wanî'pî no'santon pe.
8-9 Tiwin wei teepîremasen Zacarias pokonpankon esenyaka'ma yai epîremanto' yewî' ta, mîîkîrî Zacarias menka'pî to'ya eewonto'pe a'pusin po'tîi Paapa yapurî pe. Mîîkîrî menka'pî to'ya teserukon yawîrî, tî' yenumî pî'. Mîrîrî tî' ena'pî Zacarias pia. Mîrîrî ye'nen a'pusin po'tîto' weiyu eseporî yai Zacarias ewomî'pî epîremanto' yewî' ta.
10 Mîrîrî a'pusin aramî tanne, poro po Paapa yapurîi eperepî'san pemonkonyamî' epîrema'pî.
11 Mîrîrî yai Uyepotorîkon narima'pî inserî esenpo'pî Zacarias pia. Inpo'tî yaponse' winî, meruntî winîkîi satippe, o'non pata a'pusin aramî manni' pata'se' ya' eesenpo'pî.
12 Mîîkîrî era'ma tîuya pe, eesi'nîpî'pî mararî pra.
13 Tîîse mîîkîrî pî' ta'pî inserîya:
—Eranne' pe pra e'kî, Zacarias! Paapaya eepîremato' etasa' man, moropai amaimu yuukuiya pe man —ta'pîiya. —Ano'pîya tînre yenpo pe man, warayo' pe. Mîîkîrî more ese'tîya e'pai man João kai'ma —ta'pîiya.
14 —Mîîkîrî esenposa' pî' aatausinpa kure'ne. Moropai tu'kankon pemonkonyamî' ena taatausinpai, mîîkîrî esenposa' pî'.
15 Maasa pra kure'ne mîîkîrî warayo' wanî pe man Paapa pia. Mîîkîrîya mai' enîrî e'pai pra awanî. Tîîse eesenpo pata pai Morî Yekaton Wannî ko'mamî yarakkîrî itesa' pe.
16 Mîrîrî ye'nen mîîkîrîya tu'ke Judeuyamî' enpenata emapu'tî kupî, Paapa tepotorîkon epu'to'pe to'ya.
17 Mîîkîrî wanî pe man meruntî ke, moropai Morî Yekaton Wannî naipontîton pe, penaro' Paapa maimu ekareme'nen Elias nurî'tî wanî'pî warantî. Mîîkîrîya morî pe pemonkonyamî' ena emapu'tî kupî sîrîrî, tîyunkon moropai tînmukukon pokonpe. Mîrîrî warantî Paapa maimu yawîrî pra tîwe'sanon enna'po emapu'tîiya kupî sîrîrî yairî to' e'to'pe Paapa rawîrî. Mîrîrî warantî pemonkonyamî' Judeuyamî' ena yairî emapu'tîiya kupî sîrîrî Uyepotorîkon erepamî yaino ton pe —ta'pî inserîya Zacarias pî'.
18 Mîrîrî ye'nen Zacariasya inserî ekaranmapo'pî. Ta'pîiya:
—O'non ye'ka pe see innape sîrîrî kupîuya e'painon? Maasa pra uurî wanî a'yeke'ton pe sa'ne, moropai uno'pî sa'ne wanî no'santon pe nîrî —ta'pîiya.
19 Moropai mîîkîrî inserîya Zacarias maimu yuuku'pî: —Tîîse uurî Gabriel, Paapa poitîrî, iipia tîîko'mansen. Mîîkîrî Paapaya uyarimasa' sîrîrî ayarakkîrî eseurîmai sîrîrî morî yekare pî' —ta'pîiya.
20 —Innape î' tauya manni' kupîya pra awanî mîrîrî. Tîîse awe'kupî kupî sîrîrî, mîrîrî weiyu eseporî ya. Innape iku'sa'ya pra awanî ye'nen, imaimu pra eena kupî sîrîrî, mîîkîrî anmu esenpoto' weiyu eseporî pîkîrî —ta'pî inserîya ipî'.
21 Mîrîrî tanne pemonkonyamî'ya Zacarias nîmîkî'pî poro po. Î' wani' awanî ye'nen aako'mamî epîremanto' yewî' ta epu'tî to'ya pra awanî'pî.
22 Epîremanto' yewî' tapai teepa'ka pe, eeseurîma pra awanî'pî. Mîrîrî ye'nen epu'tî yonpa'pî to'ya î' rî e'ku'sa' epîremanto' yewî' ta, maasa pra eeseurîma pra awanî'pî. Tîîse tenya ke taapîtî'pîiya. Mîrîrî wenai epu'tî'pî to'ya we'ne'pî'nîto' warainon e'ku'sa' yarakkîrî. (Paapa nenpoto' era'ma'pîiya.)
23 Moropai teesenyaka'mato' aretî'kasa' Zacariasya tîpo epîremanto' yewî' tapai awenna'po'pî tewî' ta.
24 Mîrîrî tîpo mararî tîîko'mamî tîpo ino'pî Isabel ena'pî more yan pe. Mîîkîrî asarî pra awanî'pî mia'taikin kapoi kaisarî.
25 Moropai Isabelya ta'pî:
—Uyepotorîkonya upîika'tî tu'ka pî' man. Mîrîrî ye'nen anî'ya umu'tunpa eserîke pra awanî inî'rî. “Tînre yenponen pepîn mîserî,” taa to'ya pepîn tarîpai —ta'pîiya.
Jesus Esenpoto' Ekaremekî Inserîya
26 Tiwin mia' pona tîîmo'tai kapoi kaisarî more yan pe Isabel tîîse, Paapaya inserî Gabriel yarima'pî Nazaré cidaderî pona Galiléia pata pona.
27 Miarî inserîya itekare yarî'pî maasaron wîri' pia, warayo' yarakkîrî si'pî pepîn. Mîîkîrî niyotasen warayo' itese' José yarakkîrî. Mîîkîrî warayo' wanî'pî penaron rei Davi nurî'tî parî'pî pe. Mîîkîrî wîri' wanî'pî itese' Maria.
28 Mîrîrîya Maria pia mîîkîrî inserî erepamî'pî. Moropai ta'pîiya: —Morî pe ko'mannî pî' nan, Maria? Taatausinpai e'kî. Maasa pra tîwakîri pe Paapaya akupî pî' man. Mîîkîrî Uyepotorîkon ko'mamî aapia —ta'pîiya.
29 Mîrîrî ye'nen î' taa tîuya epu'tîiya pra Maria wanî'pî mîrîrî î' ta'pî inserîya pî'. Teesewankono'mai eesenumenka'pî î' taa yu'se inserî wanî epu'tî yu'se.
30 Tîîse inserîya ta'pî:
—Eranne' pe pra e'kî, Maria.
Maasa pra Paapa atausinpasa' man kure'ne amîrî pî' —ta'pîiya.
31 —Mîrîrî ye'nen more yan pe eena pe nai.
Anre ton yenpoya pe nai warayo' pe.
Moropai Mîîkîrî esatîya pe nai Jesus pe itese'.
32 Mîîkîrî wanî pe man kure'ne.
Mîîkîrî esatî Paapa tamî'nawîronkon yentainonya tînmu pe.
Mîîkîrî Paapaya ikupî kupî sîrîrî tamî'nawîronkon esa' pe
pata esa' itamo Davi nurî'tî pata'pî ya' taasa' tîuya yawîrî —ta'pîiya.
33 —Mîîkîrî ko'mamî tamî'nawîronkon Jacó payanî'san esa' pe
ipatîkarî aataretî'ka ton pe pra —ta'pî inserîya Maria pî'.
34 Mîrîrî pî' ta'pî Mariaya inserî pî': —Î' kai'ma see mîrîrî wanî mîrîrî warayo' yarakkîrî pra uurî tîîse? —ta'pîiya.
35 Tîîse inserîya imaimu yuuku'pî. Ta'pîiya: —Morî Yekaton Wannî iipî pe man aapia. Moropai Paapa tamî'nawîron yentainon meruntîri wanî pe man aapia —ta'pîiya ipî'. —Mîrîrî wenai mîîkîrî more, imakui'pî ton pîn teesenposen wanî pe man Paapa munmu pe —ta'pîiya.
36 —Enpenatakî maasa ayonpa Isabel pî'. Pena taapîtî'pî to'ya tînre ton yenponen pepîn, taapîtî'pî to'ya ipî'. Tîîse sîrîrî more yan pe eenasa' man. Tiwin mia' pona tîîmo'tai kapoi kaisarî ikapoi wanî, no'santon pe tîîse —ta'pîiya.
37 —Maasa pra Paapa pia sa'man ton pra man. Î' inkupî pepîn ton pra man Paapa pia. Tamî'nawîrî ikonekaiya —ta'pîiya.
38 Mîîkîrî maimu yuuku'pî Mariaya: —Uurî wanî Paapa poitîrîpa' pe. Mîrîrî ye'nen î' rî e'kupî ya uyarakkîrî, Uyepotorîya ta'pî yawîrî, î' taaya manni' î' wani' pra man —ta'pîiya.
Mîrîrî tîpo inserî wîtî'pî iipiapai.
Isabel Era'mapî'se Maria Wîtî
39 Mîrîrî tîpo Maria ekoneka'pî wî' pona tuutîpa, Judéia pata pona tonpa Isabel pia.
40 Miarî teerepansa' pe Zacarias yewî' ta eewomî'pî. Moropai ino'pî Isabel yarakkîrî to' atapisî'pî tîwakîri pe pu'kuru.
41 Maria maimu eta Isabelya pe more iro'ta ya' tîwe'sen eraikka'pî taatausinpai. Mîrîrî yai itesa' pe Morî Yekaton Wannî iipî'pî, imeruntîri ton tîrî'pîiya.
42 Moropai Isabel eseurîma'pî meruntî ke. Ta'pîiya:
—Morî pe amîrî yapurî'pî Paapaya
tamî'nawîronkon wîri'sanyamî' yapurî tîuya yentai.
Moropai mîîkîrî more yenpoya kupî
manni' nîrî yapurî Paapaya —ta'pîiya.
43 —Anî' kin uurî Uyepotorî yan ii'to'pe uyera'mapî'se, ipîkku pe pra sa'ne wanî tanne.
44 Uupia eerepamî pe, uyarakkîrî eeseurîma yai, uro'ta yawon unre eraikkan pî' man kure'ne, taatausinpai —ta'pîiya.
45 —Amîrîya morî yapisî kupî taatausinpai, maasa pra innape î' e'kupî ta'pî Paapaya kupîya ye'nen —ta'pî Isabelya Maria pî'.
Maria Eserenka Paapa Yapurî Pî'
46 Moropai Mariaya ta'pî Paapa yapurî tîuya pe:
—Uyewan wanî kure'ne taatausinpai Uyepotorî pî'.
47 Moropai uyekaton atausinpasa' kure'ne
mîîkîrî upîika'tînen Paapa pî'.
48 Maasa pra uurî sa'ne tîpoitîrîpa' pî' awenpenatasa' ye'nen.
Tarîpai sîrîrî patapai tamî'nawîronkon pemonkonyamî'ya taa upî':
“Mîîkîrî Maria yapurî'pî Paapaya” taa to'ya.
49 Mîrîrî warantî taa to'ya
maasa pra mîîkîrî meruntî Paapaya kure'ne î' ku'sa' uurî ton pe.
Mîîkîrî Paapa wanî morî pe pu'kuru imakui'pî ton pra, tamî'nawîronkon yentai.
Maasa pra itese' taato' wanî teken morî.
50 Mîîkîrî Paapa wanî tamî'nawîronkon pemonkonyamî' i'noko'manen pe,
manni'kan innape tînamanenan i'noko'maiya.
Moropai manni'kan penaronkon tamokon
moropai to' payanî'san nîrî i'noko'maiya.
51 Moropai tîmeruntîri ke
manni'kan pemonkonyamî' mîîpankon esenumenkato' imakui'pî tîwe'sen yaretî'ka'pîiya tiwinarî,
tiaronkon ma're to' kupî'pîiya.
52 Moropai ipîkkukon reiyamî' e'to' ipîkku pe yaretî'ka'pîiya.
Ipîkku pe pra to' ena'pî.
Tîîse manni'kan morîkon mîîpankon pepîn pîika'tî'pîiya,
tiaronkon esa' pe to' e'to'pe, ipîkku pe.
53 Moropai ita're' pînon sa'ne ya're' ton tîrî'pîiya
emi'ne to' wanî namai.
Tîîse ipîkku pe tîwe'sanon pia î' tîrîiya pepîn.
54 Mîîkîrî Paapaya pena î' ta'pî tîuya yawîrî ikupî'pî penaronkon pokonpe.
Moropai tîpemonkonoyamî', Israel ponkon pîika'tî'pîiya
to' pîika'tîuya taasa' tîuya yawîrî.
55 Penaron Abraão nurî'tî pî' awenpenata'pî.
Morî kupî'pîiya Abraão ton pe.
Moropai tamî'nawîronkon ipayanî'san ton ikupîiya ipatîkarî
—ta'pî Mariaya, Paapa yapurî ye'ka pe.
56 Mîrîrî tîpo Maria ko'mamî'pî eseurîwî'ne kapoi tonpa Isabel yarakkîrî. Moropai awenna'po'pî tewî' ta.
João Batista Esenpo
57 Moropai Isabelya tînre yenpoto' weiyu eseporî'pî. Tînre yenpo'pîiya warayo' pe.
58 Mîrîrî pî' to' atausinpa'pî. Moropai itonpayamî' moropai iwoi tîîko'mansenon atausinpa'pî nîrî ipokonpe. Maasa pra morî pe Uyepotorîkon e'to' era'ma'pî to'ya Isabel yarakkîrî.
59 Mîrîrî tîpo tiwin semana tîîko'mamî tîpo more yarî'pî to'ya imere pi'pî pottî ya'tîi teserukon yawîrî. Mîrîrî yai mîîkîrî ese' ton antîîpai to' wanî'pî itun ese' ya Zacarias kai'ma.
60 Tîîse isanya ta'pî:
—Kaane, itese' wanî pe man João kai'ma —ta'pîiya.
61 Tîîse ta'pî itonpayamî'ya ipî': —Tîîse ayonpa ton pra man mîrîrî ye'ka itese' —ta'pî to'ya ipî'.
62 Mîrîrî yai iyun ekaranmapo'pî to'ya, era'mato'peiya ikupî'pî to'ya, mîîkîrî more ese' ton kupî ye'ka pe.
63 Mîrîrî taa to'ya ye'nen, Zacariasya tabua esatî'pî ipona imenukapa kai'ma. Mîîkîrîya itese' ton menuka'pî João kai'ma. Mîrîrî pî' tamî'nawîronkon esenumenkasa' wanî'pî mararî pra.
64 Mîrîrî pe rî Zacarias eseurîma pia'tî'pî Paapa yapurî ye'ka pe.
65 Mîrîrî etasa' tîuya'nîkon yai, eranne' pe inkamoro iwoi tîîko'mansenon wanî'pî. Moropai mîrîrî yekare eta'pî tamî'nawîrî Judéia pata poronkonya, wî' poronkon tîîko'mansenonkonya. Moropai mîrîrî pî' to' eseurîmapîtî ko'mannîpî'pî.
66 Tamî'nawîronkon etatîpono'san esenumenka'pî mîrîrî pî'. Ekaranmapo'pî to'ya: —Anî' pe see mîserî more wanî kupî sîrîrî? —ta'pî to'ya.
Mîrîrî warantî to' eseurîma'pî maasa pra Uyepotorîkon meruntîri wanî ye'nen mîîkîrî yarakkîrî.
Paapa Yapurî Zacariasya
67 Zacarias esa' pe Morî Yekaton Wannî iipî'pî. Mîrîrî ye'nen eeseurîma pia'tî'pî î' awe'kupî ton pî'. Ta'pîiya:
68 —Uyepotorîkon Paapa yapurîpai'nîkon
maasa pra tîpemonkonoyamî' Judeuyamî' ko'mannîpî'pîiya.
Moropai mîîkîrîya to' pîika'tî'pî,
to' e'taruma'tîto' yapai to' mo'ka'pîiya.
69 Paapaya upîika'tînenkon ton esenpo emapu'tî'pî
tîpoitîrî Davi nurî'tî paarî'pî yai.
70 (Pena pata pai Paapa eseurîma'pî sîrîrî pî'
penaronkon tîmaimu ekareme'nenan profetayamî' winîpai.
Sîrîrî pî' to' eseurîma'pî pena.)
71 Mîîkîrî Paapaya upîika'tîkon tîuya ta'pî
uyeyatonkon winîpai.
Moropai tamî'nawîronkon manni'kan uurî'nîkon pî' tîwo'ma'tasanon winîpai
upîika'tîiya'nîkon ta'pîiya.
72 Tî'noko'pî pe utamokon nurî'san era'ma tîuya ta'pîiya.
Moropai tîpemonkonoyamî' yarakkîrî teesetato' pî' tîwenpenatai pra
mîîkîrî wanî pîn.
73-74 “Ayeyatonkon winîpai apîika'tî tîuya'nîkon
tîîwanmîra uyapurîkonpa umaimu yawîrî, eranne' pe pra”
ta'pîiya utamokon Abraão nurî'tî pî'.
Mîrîrî tîmaimu tîrî'pîiya
tînena'poka tonpe pra tînkupî tonpe.
75 Mîrîrî kupîiya, morî pe pu'kuru,
imakui'pî ton pra e'nîto'pe'nîkon kai'ma iipia.
Imakui'pî kupî pî' ko'mannî namai sa'mantan pîkîrî —ta'pî Zacariasya.
76 —Amîrî unmu, tamî'nawîronkon yentainon Paapa maimu ekareme'nen pe awanî kupî sîrîrî,
uyepotorîkon iipî yekare ekaremekîya pe nai.
Uyepotorîkon iipî rawîrî e'ma konekaya,
Uyepotorîkon ye'marî ton.
Tamî'nawîrî konekaya morî pe Uyepotorîkon erepanto'pe
77 Maasa pra itekare ekaremekîya pe nai
pemonkonyamî' pî', e'pîika'tînto' yekare.
Mîrîrî itekare wenai imakui'pî pe tîwe'to'kon rumaka to'ya kupî sîrîrî.
Moropai mîrîrî kupî Paapaya tîîwanmîra.
78 Maasa pra Paapa wanî Uyepotorîkon pe pu'kuru uurî'nîkon i'noko'manen pe.
Erenmapî ya, wei epa'ka warantî,
mîîkîrîya upîika'tînenkon ton yarima pe man uupia'nîkon.
79 Mîîkîrî narimaya ewaron ta tîîko'mansenon pemonkonyamî' weiyu'ma.
Inkamoro pîika'tîiya to' sa'mantato' winîpai.
Moropai morî tîrîiya uurî'nîkon pia,
morî pe asanîto'pe tîîwanmîra, teesewankono'mai pra
—ta'pî Zacariasya.
80 Mîrîrî tîpo mîîkîrî Zacarias munmu arenta'pî. Kure'ne aarenta'pî. Moropai meruntî ke itewan ena'pî, itesa' pe Morî Yekaton Wannî wanî ye'nen. Moropai aako'manpîtî'pî keren po. Israel ponkon pî' teesenpo pîkîrî aako'mamî'pî keren po.