8
8:1-3 Ambu Mare-ni Yesos Nukuring Temanele
1 Kanu-kene penga Yesos pupa, kolea-aulima kene kelúma kene akumanga andupa kene, Pulu Yili yi nuim kingele molupa yambuma nokumba temani-kaiéle topa silsiliipa, yambuma ung-mani silsiliipa andurum. Yu lumbili anduli yi rurepu kene
2 ambu mare kene yunu wasie anduring. Ambu kanumanga mare ui kuru topa, mare ui kuru eninga numanuna pirim kene Yesos-ni enini pali tepa kaí tirim. Te, kolea Makdalla ambu Maria, ui yunga numanuna kuru angere yupuku-guli muluringmandu Yesos-ni “Oku wendu pai.” nirim kene oku wendu puring.
3 Te, ambu Joana, Susa min. Susa yunu kolea Gallalli distrik yi nuim king Erot-nga lku tápu-yili. Te, ambu Susana. Enini kene we-ambu pulele kene Yesos nukuring. Ambu kanuma-ni eninga ku-moni nusuringma liikuliinga Yesos kene yu lumbili andúlima kene eninga langi kene mélema taropu toku liiku siku nukuring.
8:4-8,11-15 Yi Te-ni Langi-Bo Puniena Tanda Sirim Ung-Ekale
4 Kanu-kene Yesos mulurumna kolea lupa-lupamanga muluring yambu aima pulele sukundu-sukundu oku, liiku máku turing kene yunu-ni eninindu ung-eku te topa kene nimba mele:
5 “Yi te-ni rais-wit boma puniena andupa tanda sirim. Tanda silsiliipa andurum kene
bo mare kupulanum-na mania purum, kanuma yambuma-ni kimbele-ni kambiliiring; mare kerama-ni oku liiku nuringko.
6 Bo mare ku-mulú pirimna mania pupa kene akuna no naa mulurum kilia mulie topa ola omba walsekale kulurum.
7 Bo mare kumbulu-sirkambu mele mulurumna mania purum, sirkambu melale ola omba wit-boma topa nurumeliinga omba kaí naa tepa ⸤mong te naa turum⸥.
8 Bo mare ma kaína mania purum-ma ola omba mong kaíma topa, mong tokapu angere mele turum.” ⸤nirim.⸥
⸤Aku-sipa nimba kene⸥ “Yambu kum-peú lelemúma-ni ung ili piliai.” nirim.
8:9-10 Yesos-ndu “Ung-Ekuma Nambimuna Tolluye?” Niku Walsiku Piliiring Temanele
9 ⸤Yesos-ni aku-sipa nirim kene⸥ yu lumbili andúlima-ni yunundu niku mele: “Ung-eku akiliinga pulele nikunu si.” niring.
10 Kanu-kene yunu-ni eninindu nimba mele:
“Pulu Yili yi nuim kingele molupa yambuma kene mélema kene nokulemáliinga ulu-pulu ui yunu piliirim ulu-pulu kanuma ‘Eni ekupu ⸤na lumbili olemele yambuma⸥ piliangi.’ nimba kene eni ‘Ung-ekumanga puluma piliangi.’ nimbaliinga eni nimba sikem. Akiliinga-pe we-yambuma ungma nimbu simbundu ung-eku mindi topu siliu. ⸤Pulu Yili-ni Asayanga kerina nimba mele:⸥
‘Enini mongale-ni kanuku kene kanuku bi naa silimele;
kumele-ni piliiku kene piliiku bi naa silimele.’ Asaya 6:9
nirim akiliinga we-yambumandu ung-eku mindi toliu.” nirim.
(8:11-15 Ung-ekaliinga bili ya 8:4-8 molemú.)
11 Aku-sipa nimbaliinga yunu-ni nimba mele: “Ung-eku akiliinga pulele i-sipa mele:
“Langi-bo tanda sirim kanuma Pulu Yili-nga ungele.
12 Bo mare kupulanum-na mania purum-ma yambu mare aku-sílima molemele. Enini ungele piliilimili kene penga ⸤kurumanga nuim⸥ depollale omba ‘Ung akili kamu tondulu munduku pilííngi lem Pulu Yili-ni enini tepa liipa, kupulanum kísina wendu liimba kene kapula mólu.’ nimbaliinga ung tanda sílima numanuna omba pelemúma wendu liilimú.
13 Bo mare tanda sirim-ma ku pirimna mania purum-ma yambu mare aku-sílima molemele. Enini ungele piliiku kene numanu siku piliiku liilimele. Akiliinga-pe enini pulkanu naa munduku kene ungele layesele mindi piliiku molemele. Penga enini numanuna buni temba kene mola ⸤Seten omba⸥ manda lepa kundi-ka temba kene, enini piliilimili ungele munduku kelelemele.
14 Bo mare tanda sirim-ma kumbulu-sirkambu mele kanili mulurumna mania purum-ma yambu mare aku-sílima molemele. Enini ungele piliiku kene penga kupulanum-na pungí kene numanuna buni telemú bunima kene, méle pulele nosulimele mélema kene ya ma-koleana uluma teku numanu singí uluma kene, kanu-sili ulu mare wendu omba ung kanili topa nolemú kene ungele-ni ulu te naa tepa langi-mong kamu naa tolemú.
15 Bo mare tanda sirim-ma ma kaína mania purum-ma, yambu mare aku-sílima molemele. Enini eninga numanu kaí pípili molku ungele piliiku kene ung kanili kamu liiku tondulu munduku piliiku kene, tondulu pupili molemele kene bo kanuma-ni langi-mong ⸤pulele⸥ tolemú.” ⸤nirim.⸥
8:16-18 Tepi-LLameliinga Ung-Ekale
16 ⸤Yesos-ni eninindu ung-eku te wasie topa nimba mele:⸥
“Yambuma-ni tepi-llam kanduku kene mingina sukundu naa monjuku polu maniakundu naa nosulimele. ‘Yambu lkuna ungíma lkuna sukundu pa tipili kolea kanangi.’ niku polu tenga ola nosulimele.
17 Aku-sipa mele, ekupu mo tolemú mélema penga walse mokeringa lemba, yambuma-ni kanungí; ekupu panda topa lelemú mélema penga walse pa temba kene yambuma-ni méle kanuma kanuku bi singí.
18 “Aku-sipa temba akiliinga eni ung piliilimili akili mimi-siku piliai. Pulu Yili-nga ung-sikale piliiku liiku molemele yambuma aima lakupa ungma nimba simba piliingí. Penga aima pulele piliingí. Akiliinga-pe ung naa piliiku molemele yambuma enini layesele piliilimili ungele kepe wendu liimba.” nirim.
8:19-21 Yesos-nga Anum Kene Anginipili Kene Akumanga Temani Te
19 Walse Yesos lku tenga sukundu mulurum kene yunga anumele kene anginipili kene yunu kanungíndu uring. Akuna yambu pulele si-si siku muluringeliinga yunu mulurumna nondupa kapula ungí kupulanum te naa lirim kilia
20 ⸤ung te niku munduring kene⸥ yambuma-ni yunundu niku mele: “Aminie kene angenali kene nu kanungíndu oku pena angiliimili.” niring.
21 Yesos-ni eninindu pundu topa kene nimba mele: “Pulu Yili-nga ungele piliiku liiku kene telemele yambuma nanga anumele kene nanga anginipili molemele.” nirim.
8:22-26 Popuremi Auli Te Turumele-ni Yesos-nga Ungele Piliipa Liirim Temanele
22 Walse, Yesos kene yu lumbili andúlima kene enini nona anduli sip tenga sukundu puring kene yu-ni eninindu nimba mele: “No-numú nekendu pamulu.” nirim kene akuna pungí puring.
23 Sipna pungí puring kene Yesos yu uru pirim. Yu uru pípili popuremi auli te no-numúna turum. Aku tirim kene ⸤numéle apsipa ola omba kene⸥ no-sipna sukundu-sukundu omba peka topa kene sipele memba nona mania pumba tirim kene enini no wangingí tiring.
24 Kanu-kene yunu uru pirimna puku toku makinjiku kene niku mele: “Yi-Nuimele, Yi-Nuimele, oliu no wangkumulu.” niring kene yu makiliipa kene popuremale kene no apsipa ola urum numéle kene ung-mura sirim. Kanu-kene popuremale topa kelepa, numéle lope naa tepa we lirim.
25 Kanu-kene yu-ni yu lumbili anduli yimandu nimba mele: “ ‘⸤Pulu Yili-ni oliu nokumba.’ niku⸥ tondulu munduku naa piliikimiliye?” nirim.
⸤Yu-ni tirim mele kanuku kene⸥ yima-ni mundu-mong teku mini-wale munduku kene anju-yandu enini tombulku kene niku mele: “Apa! Yi ili naenje? Popuremale-ni kepe no-numéle-ni kepe yu-ni elselendu “Teale.” nikem ungele piliiku liikulu kelkembele.” niring.
8:26-39 Kuru Aima Pulele Yi Tenga Numanuna Molku Yu Ambuluringma Yesos-ni Topa Makururum Temanele
26 Kanu-kene no-numúna nekendu puku kolea Gerasa puring. No-numú yakundu kolea Gallalli, numú nekendu kolea Gerasa kanili.
27 Akuna uring kene Yesos sipna wendu omba no-kéluna angiliirim kene kolea kanuna yi te yunu mulurumna urum. Yi kanili kuru pulele yunga numanuna muluringeliinga mulumbale te kepe naa talupa, giu-gau andupa, lku tenga naa pepa, yambu ónu-koleana pepa andupa mulurum.
28-29 Kurale-ni yi kanili taki-taki liirim kilia yambuma-ni ka-sen-ni yunga kimbu-kima ka toku yunu nokuku muluring akiliinga-pe ka-senuma topa sungu-mangu sirim kene penga kurale-ni kolea-wakana yunu memba purum. Yi kanili-ni Yesos kanupa kene ke nimba yunu angiliirimna mania molupa tamalu pepa tondulu mundupa kene nimba mele: “Yesos, Pulu Yi Aima Auli Olandupaliinga Málale, na-kene nambulka ulu te tinindu únuye? “Na aima mindili liikunu naa si.” nimbu mawa teker.” nirim. ⸤Yu koela ombá urum kene⸥ Yesos-ni ui nimba mele: “Kurale, yi ilinga numanuna oku wendu pui.” nirim mele piliipaliinga yili-ni aku-sipa “Mindili liikunu naa si.” nimba mawa tirim.
30 Aku-sipa nirim kene Yesos-ni yi kanilindu walsipa kene nimba mele: “Nunga bili naeye?” nirim kene yili yunga numanuna kuru pulele muluringeliinga piliipa kene “Nanga bili Aima Pulele.” nirim.
31 Kuru pulele kanuma-ni wale pulele Yesos mawa teku kene niku mele: “Oliu ‘oku wendu pai.’ nikunu toku makurukunu “⸤Ma-kolea ili munduku kelku⸥ Pulu Yili-ni takara toku wara-peú aima lepa mindi pupa pora naa nilimú wara-peúna ⸤oliunga yi-nuim Seten walse liipa mundumba⸥ wara-peú kanuna pai.” ni naa ni.” niku mawa tiring.
32 Akuna ma-pangi tenga bo-kung pulele im noku muluring kanuku kene Yesos mawa teku kene niku mele: “Oliu ⸤toku makuruku kene⸥ ‘Ne kungmanga sukundu molu-pai.’ ni.” niring kene yu-ni “Kapula, akuna pai.” nirim.
33 Aku-sipa nirim kene kuruma yi kaniliinga numanuna wendu oku kene kung akuna muluringmanga numanuna puku muluring kanu-kene kung kanuma kelep toku lkisiku puku kopuna puka toku no-numúna suku puku no wanguring.
34 Ulu akuma wendu urum-na kanuku kene kung tápu-teku muluring yi kanuma takara toku puku kene, kolea-aulina muluring yambuma kene, kolea-kelúmanga muluring yambuma kene, ulu akuma wendu urum akili temani toku silsiliiku puring.
35 Temani kanili piliiring yambuma ‘Ulu wendu um mele kanumulú.’ niku wendu puku Yesos mulurumna oku kene ui kuru pulele numanuna molku oku wendu puring yili mulumbale talupa, numanu-bo pirim-na Yesos mulurumna nondupa mania mulurum kanuku kene enini mundu-mong tiring.
36 Yesos-ni tirim mele mongale-ni kanuring yambuma-ni penga uring yambuma niku siring. Kuru pulele numanuna muluring yilinga numanuna kuruma oku wendu puring kene yili yunu numanu-bo pirim-na mulurum akili mele niku siring.
37 Kanu-kene kolea Gerasa yambuma pali aima mini-wale munduku kene Yesos mawa teku kene niku mele: “Oliunga koleana naa molkunu kelkunu pui.” niring kene yunu kelepa pumbandu nona anduli sipna sukundu purum.
38 ⸤Yu pumba tirim kanupaliinga⸥ kuru pulele numanuna ui molku wendu puring yili-ni yunundu nimba mele: “Wasie pambulu.” nimba mawa tirim.
Akiliinga-pe Yesos-ni “Mólu.” nimba yundu nimba mele:
39 “Nu lkundu pukunu Pulu Yili-ni nu lakupa tepa kaí tímu mele nunga yambuma nikunu si-pui.” nirim. Yesos-ni aku-sipa nirim-na piliipa kene yi kanili pupa kolea-aulina sukundu muluring yambuma pali Yesos-ni yu-kene lakupa tepa kaí tirim mele nimba sirim.
8:40-56 (8:41-42,49-56) Ambula Te Kulurumele Kene (8:43-48) Kuru Te Topa Naa Kilirim Ambu Te Kene Elsengla Temanisele
40 Kanu-kene Yesos yunu ⸤lumbili andúlima kene⸥ no-numú yakundu urum kene yunu ‘Ombá.’ niku liiku máku toku nokuku muluring yambuma-ni “Nu papu okonu.” niku numanu siring.
41-42 Juda-yambuma máku toku Pulu Yili-nga ungele piliiring lku te nukurum yi te, yunga bili Jairas, Yesos mulurumna urum. Kanu-kene yunu Yesos-nga kimbuna nondupa omba mania molupa tamalu pepa yunundu mawa tepa kene nimba mele: “Nanga lkuna wasie pambili ui.” nirim. Yili yunga ambulale, yunga limin tiluele mindi, yunu punie engkaki-rurepu mele omba purum ambula kanili, kuru aima lakupa turumeliinga yunu nondupa kolumba lirim-na ⸤yili-ni Yesos aku-sipa mawa tirim⸥.
Kanu-kene Yesos lku kanuna pumba purum kene yambu pulele liiku máku toku yunu liiku poku teku si-si siku wasie puring.
43 ⸤Yambu wasie puring kanumanga⸥ ambu te yunga ku-puku turum enama pora naa nirim. Yu ku-puku mindi tupili punie engkaki-rurepu omba purum. Yu doktamanga yunga kurale ‘Pora nipili.’ nimba andupa, yunga ku-moni pali enini sirim akiliinga-pe kuru kanili pora naa nirim.
44 Ambu kanili Yesos pumba purum kene bulkundu pupa, yunga wale-pakuleliinga pundele ambulurum kene enaliinga yunga kuru kanili pora nirim.
45 Aku-sipa tirim kene Yesos-ni nimba mele: “Nae-ni na ambulúmuye?” nirim. Enini pali “Na mólu.” niring kene ⸤yu lumbili anduli yi⸥ Pita-ni yunundu nimba mele: “Yi-Nuimele, yambu pulele nu angiliikununa nondupa-nondupa oku liiku poku teku si-si siku angiliikimele akili.” nirim.
46 Akiliinga-pe Yesos-ni alsupa nimba mele: “Na yambu liipu tapunjuliu tondulu mare nanga kangina omba wendu pukumu-na piliipuliinga yambu te-ni na ambulúmelendu niker.” nirim.
47 Aku-sipa nirim piliipaliinga ambale yunu mo tomba mele naa lirim, yunu tirim mele Yesos piliipa mulurum piliipa kene yunga kimbu-kima pur-puru nipili Yesos mulurumna omba mania molupa tamalu pepa kene, yambuma piliiku angiliangi yunu-ni ‘Kuru pora nipili.’ nimba omba Yesos ambulurum kene walsekale kaí lirim akili mele nimba para sirim kene
48 Yesos-ni yunundu nimba mele: “Nanga ambulale, ‘Nu kapula tepa kaí temba.’ nikunu tondulu mundukunu pilíínu ulu kanili-ni nu kaí lekenu. Numanu waengu nipili molani pui.” nirim.
49 Yesos-ni ambalendu aku-sipa nimba mulurum kene, yi te, yambuma máku toku Pulu Yili-nga ungele piliiring lku nukuli yi ⸤Jairas⸥ nga lkuna molupa kene omba ⸤Jairas-ndu⸥ nimba mele: “Nunga ambulale kolupa pora símu. Ung-Bo Tunjuliele ‘Mindili nupili.’ niku we naa meku wani.” nirim.
50 Akiliinga-pe yunu-ni nirim mele akili piliipaliinga Yesos-ni ⸤lku nukuli yi kanilindu⸥ nimba mele: “Mini-wale naa mundui. Nunga ambulale na-ni ‘Kapula liipa tapunjumba.’ nikunu tondulu mundukunu piliikunu muluni kene yunu kapula kona pumba.” nirim.
51-53 Kanu-kene Yesos yilinga lkuna omba kene lkuna sukundu yambu pulele ambula kulurumele kondu niku kola teku muluring kanupaliinga eninindu nimba mele: “Ambulale kulú naa kulum. We uru mindi pelemú akiliinga eni kola naa teai.” nirim. Akiliinga-pe yunu sika kolupa pora sirimele piliiku kene yunu-ni “We uru pelemú.” nirimaliinga enini yunga ung-taka tonjuku tae tinjiring. Penga yunu ⸤ambulaliinga suluminana⸥ sukundu pumba purum kene ‘We-yambuma pali naa oku anju pai.’ nimbaliinga Pita kene, Jon kene, Jemis kene, ambula kaniliinga anum lapasele kene “Eni mindi wasie pamili wai.” nimba ⸤ambula ónale lirim⸥ suluminana enini memba purum.
54 Pupa kene ambulaliinga kili ambulupa yunundu walsipa kene nimba mele: “Ambulale, nu ola mului.” nirim kene
55 yunga mulunga purum kanili alsupa sukundu urum kene ambula kanili walsekale ola mulurum. Kanu-kene Yesos-ni ⸤anumundu⸥ nimba mele: “Ambulale langi mare liikunu si.” nirim.
56 Yunu-ni tirim mele akili kanukulu kene ambulaliinga anum lapasele elsele aima mini-wale munduringlieliinga-pe yunu-ni elselendu tondulu mundupa nimba mele: “Ulu teker ili yambu tilurindu kepe anju pukulu aima naa niku sale.” nirim.