Pɛ́tɛrʉ̀
andí wɛmbɛrɛ̀ tɨ́ bhàrʉwà
Yàrɨ́ bhàrʉwà ɔ̀ ɨ̀ nòtù ádrɔ̀drɔ̌ dhu tɨ́ dhu
Yàrɨ́ bhàrʉwà nandí alɛ nɨ́ Pɛ́tɛrʉ̀, Yěsù bhà uvitatálɛ (1.1; 5.1), mbɛ̀mbɛ̀ azà kumì dɔ̀ná imbò nà atɔ ʉ́dà Yěsù ka kʉ́gʉ̀ dhu-dzidɔ̌ rɔ́rɔ̀. Uvitatálɛ tɨ́rɔ̀, abádhí ongónà ùbhi atdíkpá Yěsù mànà yà adzɨ dɔ̌ kɨ̌’ɨ̀ ɔ̀ná kàsʉmɨ̀ ɔ̌. Yěsù ɔ́dzɨ̀ ndàrà ɔ̀rʉ̀-akpà ɔ̀ dhu-dzidɔ̌, Pɛ́tɛrʉ̀ adʉ̀ àrà Ídzì-Màkʉ̌rʉ̀ nʉ́nɔ̀ ìndrǔ tɔ̀ (Kas 1–6; 9.32–12.19).
Ka karɨ́ dhu ɨ̀rɛ̀ Pɛ́tɛrʉ̀ randí yàrɨ́ wɛmbɛrɛ̀ tɔ́ pbɨ̀ndà bhàrʉwà Rɔmà tɔ́ kɨgɔ̀ ɔ̀ ndɨ̀ ndɨ́’ɨ̀ rɔ́rɔ̀, Nɛrɔ̀ tɨ́ kátɨna Pbàrɔ́má tɔ́ pbìrì ɔ̌ kámá dɔ̌ kamà náapɛ̀ ndàvu pbàkrɨ́stɔ̀ rɔ̌ ɔ̀ná kàsʉmɨ̀ ɔ̌.
Kǎndí ka fɨ̌yɔ̀ nɨ́ Àziyǎ-Ngba tɔ́ pbìrì tɔ́ mʉ́layí ɔ̀nǎ ɨ̀ nɨ́fàlà alɛ. Kòmbí ka kárɨ́ kànzi Tùrùkiyà tɨ́. Ɨ pbàkrɨ́stɔ̀ nɨ’ɨ̀ Pbàyàhúdí mà ɨ̀nzɨ̌ nɨ́ Pbàyàhúdí mànà. Pɛ́tɛrʉ̀ rɨ̌ abádhí atɨ olo tɨ́, pbàkrɨ́stɔ̀ tɨ́ abádhí rɨ̌’ɨ̀ dhu-okú dɔ̀ rɔ̀, ndɨrɔ̀ abádhí mǎtɨ́ràbvʉ̀ nga nyʉ́ nɨ́ ɔ̀rʉ̀-akpà ɔ̀ nga nɨ́dhunɨ̌ (1.1; 2.11). Ɨ̀nzɨ̌ nɨ́ pbàkrɨ́stɔ̀ tɨ́ ɨ̀ nòtù alɛ nóongónà abádhí-ɨtsɨ̀ ɔ̀nzɨ̀ ɔ̀nzɨ tɨ́, ’àdʉ̀ àmbɛ ɔ̀bhʉ̀nà dɔ̌ tɨ̀tɔ̀ dɔ̌.
Pɛ́tɛrʉ̀ andí dhu kpàkrɨ́stɔ̀ tɔ̀, ndɨ́nɨ̌ abádhí tɔ́ a’uta nɨdɨ̀ tɨ́, ràdʉ̀ ɔbɨ àbhʉ abádhí-afí tɔ̀ ròkò Kàgàwà bhà alɛ bhěyi, ìnè màtɨ́ ka kɨ́’ɨ̀ abádhí rɔ̌ ka kávu ɔbɨ nyʉ́ nà rɔ́ rɔ́rɔ̀.
Bhàrʉwà-nyɨ̀tɨ̀ ka kóhù tɨ́ dhu
- Bhàrʉwà-dɔ̀kpa (1.1-2).
- Kàgàwà ɨgʉ́ àlɛ̌ dhu níse ka kɨ́ dhu (1.3-12).
- Ìndrǔ àkǎ ’òkò ɨ̀lǎ ɨ̀ ɨ̀lǎ Kàgàwà-nyɨ̀kpɔ́ ɔ̌ rɔ́rɔ̀ dhu (1.13–2.10).
- Mʉ̀krɨ́stɔ̀ àkǎnà ndɔ̀nzɨ̀ àpbɛ̀ ɔ̌ dhu (2.11–4.19).
- Yɔrɔwà nà mʉ̀krɨ́stɔ̀ àkǎ ndàdɨ dhu mà, kà-kàsʉ̌ mànà (5.1-11).
- Bhàrʉwà rǐku dɔ̀ná rɔ̀ ovìta (5.12-14).
1
Pɛ́tɛrʉ̀ rɨ̌ ìndrǔ nóvì dhu
(Rɔm 8.17-18; 16.25-26; 2Kò 4.17-18; Ɛ̀fɛ 2.4-8)
1 Yàrɨ́ bhàrʉwà nàndǐ nɨ́ ɨma Pɛ́tɛrʉ̀, Yěsù Krɨ́stɔ̀ bhà uvitatálɛ. Ma màndǐ ndɨ bhàrʉwà fʉ̌kʉ̀, nyɨ̌ yà Kàgàwà óvò nyɨ̌ nyɨ̌’ɨ̀ pbɨ̀ndà alɛ tɨ́ rɔ̀. Nyɨ̌ nyɨ́fàlà nyɨ̌ yà adzɨ ɔ̌ olo tɨ́rɔ̀, nyǒngò òko Pɔtɔ̀ mà, Gàlàtiyà mà, Kàpàdòkiyà mà, Àziyà mà, Bìtìniyà mànà tɔ́ pbìrì ɔ̀.
2 Àba Kàgàwà náavò nyɨ̌ rɔ̀pɛ̀ ndɨ̀ angyɨnǎ rɔ̀ àdhàdhɨ̀ ndɨ̀ nyʉ́ ndɨ̀ ndudhé ka dhu bhěyi. Kǎbhʉ nyɨ̌ nyɨ̌’ɨ̀ pbɨ̀ndà alɛ tɨ́ pbɨ̀ndà Ɨ̀lɨ̌lǎ-Alafí-otù ɔ̌, ndɨ́nɨ̌ nyɨ̌ nyɨrɨ tɨ́ Yěsù Krɨ́stɔ̀-tsʉ̌ dhu, ndɨrɔ̀ ndɨ́nɨ̌ Yěsù-azù yà ndɨ̀ nʉfʉ náadʉ̀ tɨ́ nyǔ’o nyɨ̌lǎ. Kàgàwà àkǎ ndàso nyɨ̌, ndàdʉ̀ nyǎbhʉ nyǒkò màrʉ̀ngà ɔ̌ atdídɔ̌.
Kàgàwà ʉngbɛya àlɛ̌ ɔvɛ-bvʉ̀ rɔ̀ dhu nákǎ àlɛ̌ rɔ̀dɔ̀ dhɛ̀dhɛ nà dhu
(1Kò 2.6; Ɛ̀fɛ 5.1; 1Tɛ̀ 5.8-9; Tit 2.11-14)
3 Dhu àkǎ àlɛ̌ rìlè Kàgàwà, àlɛ̌ tɔ́ Ádrʉ̀ngbǎlɛ Yěsù Krɨ́stɔ̀ t’Ábanà! Pbɨ̀ndà ádrʉ̀ngbǎ ɨzʉ tɔ́ alɛ-afí-okú dɔ̀ rɔ̀, kǐbhò ípìrɔ̌nga-ɔwʉ́tá àlɛ̌ tɔ̀, yà ndɨ̀ ndábhʉ ndɨ Yěsù Krɨ́stɔ̀ rɨ̀ngbɛ̀ ndɨ̀ ɔvɛ-bvʉ̀ rɔ̀ dhu-otù ɔ̌. Ndɨ dhu-okú dɔ̀ rɔ̀ nɨ́ ndɨ, àlɛ̌ kɨ́ dhu ɔ̀dɔ a’uta nyʉ́ nà ʉ̀ngbɛ̌ àlɛ̌ rʉngbɛya àlɛ̌ átɔ̀ ɔvɛ-bvʉ̀ rɔ̀,
4 ndɨ́nɨ̌ àlɛ̌ kabá tɨ́ yà Kàgàwà ʉlɨ angyangyɨ ndɨ́nɨ̌ àlɛ̌ kokoya tɨ́ kàmǎna tɨ́ dhu. Ɨ dhu nɨ́ yà ɨ̀nzɨ̌ rádʉ̀ ’ɨ̀nza dhu, ɨ̀nzɨ̌ rádʉ̀ ɔ̀tɨ̀ dhu, ndɨrɔ̀ ɨ̀nzɨ̌ fɨ̀yɔ́ aya rádʉ̀ ìku dhu. Ndɨrɔ̀, Kàgàwà arɨ́ ɨ dhu ɔ̀dɔ fʉ̌kʉ̀ ɔ̀rʉ̀-akpà ɔ̀.
5 Nyɨ̌ yà Kàgàwà nyɨ̌ nyá’ù rɔ̀, kǎrɨ́ ngbɔ̌kʉ ɔ̀dɔ pbɨ̀ndà ádrʉ̀ngbǎnga tɔ́ ɔbɨ nɨ̌, ndɨ́nɨ̌ ndɨ̀ ndɨtɛ̀ya tɨ́ ndɨ̀ ndɨ́gʉ̌ nyɨ̌ dhu kpangba yà adzɨ ɔ̌ dhu-tsʉ̀ rɨ̌ ndɔ̀dɨ̀ ɔ̀ná ɨdhɔ ɔ̌.
6 Ndɨ dhu-okú dɔ̀ rɔ̀ nɨ́ ndɨ nyɨ̌ nyɨ́’ɨ̀ dhɛ̀dhɛ nà, ɨ̀mbǎ dhu rɨ̌’ɨ̀ kòmbí nyɨ̌ nyóko ɨzʉ ɔ̌ yà ákɛ̌ kàsʉmɨ̀ ɔ̌ yà nyɨ̌ nyábàna dhèdhèrɔ̀ umvútá-tɨdɔ̀-okú dɔ̀ rɔ̀ dhu màtɨ́.
7 Wɔ̀ ɨ umvútá rɨ̌’ɨ̀ rʉ̀kʉ́, ndɨ́nɨ̌ fʉ̀kʉ́ a’uta-ɔbɨ̀ nomvú tɨ́. Ɔrɔ̀ nɨ́ ndɨ̀nza rádʉ̀ dhu, pbɛ́tʉ̀ ka karɨ́ kʉ̀da kàzʉ ɔ̀na nǎ, ndɨ́nɨ̌ ka kʉnɨ tɨ́ ɔrɔ̀ nyʉ́ tɨ́ kà rɨ̌’ɨ̀ dhu. Nɨ́ fʉ̀kʉ́ a’uta tɔ̀ kà rɨ̌’ɨ̀ ndɨ dhu bhěyi tɨ́. Ndɨ fʉ̀kʉ́ a’uta, yà atdídɔ̌ fɨ̀ndá ídzìnga ósè ɔrɔ̀ bhà ídzìnga dɔ̀nǎ màtɨ́, nɨ́ rǎdʉ̀ àkǎ komvù ɔbɨ̀na, ndɨ́nɨ̌ ka kʉnɨ tɨ́ obhónga tɔ́ a’uta tɨ́ kà rɨ̌’ɨ̀ dhu. Ndɨrɔ̀, fʉ̀kʉ́ a’uta ɔ̌ nyɨ̌ nyìkò pɔ́tsɔ́ dhu-okú dɔ̀ rɔ̀ nɨ́ ndɨ, Kàgàwà ɨfʉya nyɨ̌, kɔ̌nzɨya sɨràkʉ ndàdʉ̀ nyǐlè Yěsù Krɨ́stɔ̀ rǐtsi ìngo nɨ́nganɨ́.
8 Nyɨ̌ nyózè wà Yěsù, ɨ̀mbǎ dhu rɨ̌’ɨ̀ ɨnzá nyɨ̌ nyàpɛ̀ kàlǎ dhu màtɨ́. Ndɨrɔ̀, nyɨ̌ nyá’ù wà ka, ɨ̀mbǎ dhu rɨ̌’ɨ̀ ɨ̀nzɨ̌ nyɨ̌ nyɨ́ kàlǎ kòmbí dhu màtɨ́. Nɨ́, nyɨ̌ nyɨ́’ɨ̀ dhɛ̀dhɛ nà atdídɔ̌. Ndɨ dhɛ̀dhɛ nɨ́ ɨ̀nzɨ̌ rádʉ̀ ndàwɛ alɛ-tsʉ̀ ɔ̌ dhɛ̀dhɛ-tɨdɔ̀.
9 Nyɨ̌ nyɨ́’ɨ̀ ndɨ dhɛ̀dhɛ nà Kàgàwà ɨ́gʉ̌ nyɨ̌ dhu-okú dɔ̀ rɔ̀. Wɔ̀rɨ́ nɨ́ ndɨ Yěsù nyɨ̌ nyá’ù dhu tɔ́ pɛrɛ̀.
10 Wɔ̀ ndɨ Kàgàwà rɨ̌ ìndrǔ ɨ̀gʉ̌ dhu dɔ̌, pbànábí náanɛ̀ dhu abhɔ nyʉ́ ’ʉ̀nɨ, ’àdʉ̀ dhu ɔ̀vɔ̀ angyangyɨ nyɨ̌ nyakána nyǎbà ídzìnga dɔ̌.
11 Krɨ́stɔ̀ bhà Ɨ̀lɨ̌lǎ Alafí nɨ́ɨ’ɨ̀ abádhí-nyʉtsì. Nɨ́ ndɨ Ɨ̀lɨ̌lǎ-Alafí náabhʉ̀ abádhí rɔ̀vɔ̀ dhu angyangyɨ Krɨ́stɔ̀ náabáya àpbɛ̀ mà, kǎdʉ̀ya àbànà olùnǎ rɔ̀ ádrʉ̀ngbǎnga tɔ́ awáwʉ̀ mànà dɔ̌. Ndɨrɔ̀ ɨ pbànábí náadzi ɨ̀, ndɨ́nɨ̌ ɨ̀ ʉnɨ tɨ́ ɨ̀ngbà kàsʉmɨ̀ ɔ̌ màtɨ́ ndɨrɔ̀ ɨ̀ngbà dhu bhěyi màtɨ́ kɔ̀rɨ́ dhu nɔ́ɔnzɨya ɨ̀ dhu.
12 Nɨ́ Kàgàwà nɨ́ɨtɛ̀ dhu abádhí tɔ̀ rʉ̀nɨ dhu, wɔ̀ abádhí avɔ̀ ìndrǔ tɔ̀ Ídzì Màkʉ̌rʉ̀ nɨ́ abádhí ravɔ̀ nzá fɨ̌yɔ̀ ɨ̀tɨ́rɔ̀, pbɛ́tʉ̀ abádhí ravɔ̀ ka fʉ̌kʉ̀. Ndɨrɔ̀, yà kòmbí arɨ́ kɔ̀vɔ fʉ̌kʉ̀ alɛ náarɨ́ kɔ̀vɔ yà ɔ̀rʉ̀-akpà ɔ̀ rɔ̀ Kàgàwà ivi Ɨ̀lɨ̌lǎ-Alafí bhà ɔbɨ nyʉ́ nɨ̌. Nɨ́ màlàyíká nyʉ́ mà nózè ’ʉ̀nɨ wɔ̀ ndɨ dhu átɔ̀.
Dhu àkǎ kokò Kàgàwà-nyɨ̀kpɔ́ ɔ̌ ɨ́lǎ ɔ́fɔ̀ ɔ̌ dhu
(1Kò 6.20)
13 Wɔ̀ Kàgàwà ɔ́nzɨ̀ fʉ̌kʉ̀ dhu kɔ́rɔ́ nóokú dɔ̀ rɔ̀, nyɨ̌ nyàkǎ nyɨ̌’ɨ̀ ɔ̀nzɨ nyɨ̌ nyádʉ̀ kasʉ ɔ̀nzɨ̀ fʉ̀kʉ́ ɨrɛ̀ta nɨ̌ alɛ tɨ́. Nyɨ̌ nyàkǎ nyǒkò ípìrɔ̌ rɔ̀ nyɨ̀kpɔ́kʉ nà, nyǎdʉ̀ kɔ́rɔ́ atdyúkʉ ɨ̀lɨ yà Yěsù rǐngo nɨ́nganɨ́ nyɨ̌ nyabáya ídzìnga dɔ̌.
14 Àdhàdhɨ̀ àbayà ʉ̀nɔ̀ dhu ɨ̀fʉ̌ arɨ́ nzónzo bhěyi, nyɨ̌ nyàkǎ nzá nyǎbhʉ nyɨ̌ yà ɨnzá nyɨ̌ nyàpɛ̀ Kàgàwà bhà Ídzì Màkʉ̌rʉ̀ nʉ́nɨ̌ rɔ̀ nyɨ̌ nyongónà atdyúya òhò nzɛ́rɛ dhu ràmbɛ nyʉ̌ndà dɔ̌.
15 Ndɨrɔ̀, àdhàdhɨ̀ Kàgàwà yà nyɨ̌ nunzi nyɨ̌’ɨ̀ pbɨ̀ndà alɛ tɨ́ alɛ nɨ́ Ɨ̀lɨ̌lǎ alɛ dhu bhěyi, nyɨ̌ mà átɔ̀ nyɨ̌ nyàkǎ nyɨ̌’ɨ̀ ɨ̀lɨ̌lǎ Kàgàwà-nyɨ̀kpɔ́ ɔ̌ alɛ tɨ́ kɔ́rɔ́ fʉ̀kʉ́ mʉ̀tsɔ ɔ̌.
16 Obhó tɨ́, Ɨ̀lɨ̌lǎ Andítá ɔ̀ Kàgàwà rɨ̌ dhu ɔ̀vɔ, ndàtɨ: «Nyɨ̌ nyàkǎ nyɨ̌’ɨ̀ ɨ̀lɨ̌lǎ alɛ tɨ́, ɨma nɨ́ Ɨ̀lɨ̌lǎ alɛ nɨ́dhunɨ̌.»
17 Ndɨrɔ̀, nyɨ̌tsɔ̀ nyɨ̌ nyɨ́ rɔ̀, nyɨ̌ nyarɨ́ Kàgàwà ànzi Àbakʉ tɨ́. Nɨ́ ndɨ dhu bhěyi kà rɨ̌’ɨ̀ rɔ̀, nyɨ̌ nyàkǎ nyǒngò kɨ̀fʉ atdídɔ̌ yà òko nyɨ̌ nyòko olo tɨ́ yà adzɨ ɔ̌ ɔ̀ná kàsʉmɨ̀ ɔ̌. Obhó tɨ́, kǎrɨ́ ìndrǔ-ànyǎ ɨ̀tdɨ̀ ndɨ alɛ nyʉ́ ɔ́nzɨ̀ dhu-bvʉ rɔ̌, ɨ̀nzɨ̌ ndɨ̀ ndɨ́ ìndrǔ-ɔ̌nga òvò rɔ́rɔ̀.
18 Obhó tɨ́, nyɨ̌ nyʉ́nɨ wà ɨ̀ngbà dhu bhěyi màtɨ́ Kàgàwà ʉwʉ̀ nyɨ̌, nyǔvò yà abhúkʉ-nyʉtsì rɔ̀ nyɨ̌ nyabà àkyǎkyɛ̀ mʉ̀tsɔ ɔ̌ rɔ̀ dhu. Kʉ̌wʉ̀ nzá nyɨ̌ kǎkà ’ɨ̀nza rádʉ̀ fʉ̀rangà tɨ́ kátɨna sʉma-tɨdɔ̀ mà, ɔrɔ̀ mànà dhu bhěyi dhu nɨ̌.
19 Pbɛ́tʉ̀, kʉ̌wʉ̀ nyɨ̌ nɨ̌ nɨ́ Krɨ́stɔ̀-azù, yà atdídɔ̌ fɨ̀ndá ídzìnga ósè azu. Ndɨ Krɨ́stɔ̀ nɨ́ɨ’ɨ̀ àdhàdhɨ̀ Kàgàwà tɔ̀ ka kàbhʉ pɛrɛ̀ tɨ́ tàmǎ-ngba bhěyi, yà ɨ̀mbǎ rɨ́’ɨ̀ atdí otsu nà màtɨ́, ndɨrɔ̀ ɨ̀mbǎ rɨ́’ɨ̀ ngǎtsi nzɛ́rɛ dhu nà màtɨ́ tàmǎ-ngba.
20 Kàgàwà náapɨ̀ ka angyɨnǎ rɔ̀, ɨnzá ndɨ̀ ndàpɛ̀ yà adzɨ ɔ̀nzɨ rɔ́rɔ̀. Ndɨrɔ̀ kòmbí kǎdʉ̀ kɨ̀tɛ̀ kpangba fʉ̌kʉ̀ yà adzɨ ɔ̌ dhu-tsʉ̀ rɨ̌ ndàpà ndɨ́nɨ̌ ndɨ̀ ndara tɨ́ ndɔ̀dɨ̀ ɔ̀yá ɨdhɔ ɔ̌. Kɔ̌nzɨ̀ ndɨ dhu ndɨ́nɨ̌ ídzìnga nabhʉ̀ tɨ́ fʉ̌kʉ̀.
21 Krɨ́stɔ̀-otù ɔ̌, nyɨ̌ nyá’ù Kàgàwà yà ka nabhʉ̀ rɨ̀ngbɛ̀ ndɨ̀ ɔvɛ-bvʉ̀ rɔ̀, ndàdʉ̀ ádrʉ̀ngbǎnga tɔ́ awáwʉ̀ àbhʉ kà tɔ̀ alɛ. Ndɨrɔ̀, wɔ̀ dhu-okú dɔ̀ rɔ̀ nɨ́ ndɨ, nyɨ̌ nyá’ù Kàgàwà nyǎdʉ̀ kɔ́rɔ́ atdyúkʉ ɨ̀lɨ kà-fɔ́ nyɨ̌ nyɔ́dɔna nyǎbà dhu dɔ̌.
22 Obhónga tɔ́ Ɔtɛ nyɨ̌ nyɨ́fʉ dhu-otù ɔ̌, nyɨ̌ nyóngò wà Kàgàwà-nyɨ̀kpɔ́ ɔ̌ ɨ́lǎ alɛ tɨ́, nyǎdʉ̀ adɔ́kʉ òzè ɨ̀mbǎ ɔ̀ná ʉtrátá nà àzè nɨ̌. Nɨ́rɔ̀ nyɨ̌ nyàkǎ nyǒzè nyɨ̌ atdí afíkʉ nyʉ́ nà nzínzìkʉ ɔ̌.
23 Obhó tɨ́, Kàgàwà ábhʉ ípìrɔ̌nga-ɔwʉ́tá fʉ̌kʉ̀ pbɨ̀ndà Ɔtɛ-otù ɔ̌. Ndɨ Ɔtɛ rɨ̌’ɨ̀ mbǎ àdhàdhɨ̀ ɔ̀mɔ̀ rádʉ̀ ɔ̀mɔ̀ itse bhěyi, pbɛ́tʉ̀ ka nɨ́ ɨ̀nzɨ̌ arɔ́mɔ̀ itse. Ndɨ Ɔtɛ nɨ́ ípìrɔ̌nga àbhʉ̌ arɨ́ ìndrǔ tɔ̀ Ɔtɛ, ndɨrɔ̀ ka nɨ́ dhòdhódhónga nà arádɨ Ɔtɛ.
24 Obhó tɨ́, ndɨ Ɔtɛ rǎtɨna:
«Kɔ́rɔ́ alɛ rɨ̌’ɨ̀ àdhàdhɨ̀ ɨrɨ́-bɨ̌ bhěyi.
Ndɨrɔ̀ abádhí tɔ́ aya rɨ̌’ɨ̀ àdhàdhɨ̀ itsu-opfò tɔ́ aya bhěyi.
Ɨrɨ́-bɨ̌ rǎdʉ̀ òtdyù, itsu-opfò ràdʉ̀ ndɨ̀pbà obvò.
25 Pbɛ́tʉ̀, Ádrʉ̀ngbǎlɛ Kàgàwà bhà Ɔtɛ arádɨ dhòdhódhónga nà.»
Ndɨrɔ̀, ndɨ Ɔtɛ nɨ́ Ídzì Màkʉ̌rʉ̀ yà fʉ̌kʉ̀ ka kʉnɔ.