17
Ya me Ntesalonika xa bi ñöxhnatho
1 Ar Pablo ne ar Sila bi thota ha ya hnini Anfipoli ne Apolonia, ne bi zo̱ñꞌu̱ har hnini Ntesalonika. Ka mi ꞌbu̱hnu̱ nꞌár nijö ya xodyo.
2 Ar Pablo ngu xki nzöñꞌö bi yu̱tꞌa har nijö, mi ñöwi ya xodyo hñu ya pa ntsa̱ya̱.
3 Mi xipabi ne mi utꞌu̱ ngu mi mönga ár Tꞌofo Jö. Mi enö mi mahyoni nda tho nze̱ye̱ ya u̱gi ar Kristo, nda du, ne nda mengi nda nte. Ne mi enö nꞌehe:
—Nuna ar Hesu di xiꞌahu̱, gehnu̱ ar Kristo.
4 ꞌRaya xodyo bi ñꞌemu̱i, ne bi de̱nga ar Pablo ne ar Sila. Bi ñꞌemu̱i nze̱ye̱ ya me Gresia nꞌehe nuꞌu̱ mi honga Jö, ne nze̱ye̱ ya ꞌbe̱hñö nuꞌu̱ mi numañho ar hnini.
5 Jange ya xodyo nuꞌu̱ himya gamfi, xa bi mbo̱ yá kwe̱, ne bi ma ba muntsꞌa ꞌra ya tsꞌojöꞌi mi ꞌyo döhñetho. Bi gu̱xa ya jöꞌi ne bi zixa hár ngu ar Hason, ma nda gu̱jhmö ar Pablo ne ar Sila, ne nda ꞌye̱ntꞌwa ha yá ꞌye̱ ya jöꞌi.
6 Ne himbi dini, jange bi gu̱ka ar Hason ne maꞌra ya ku, bi zixa ha yá ndö ar hnini, ne xa mi mafi mi eñꞌu̱:
—Nuya jöꞌi ne da pongar ximha̱i, xi zo̱kwa nꞌehe.
7 Ha nunar Hason xi umbar se̱ki hár ngu. Gathoyu̱ hingi o̱ta nöꞌö xi möngar Sesar ma ndöhu̱ Nroma, ngetho eñꞌu̱ ꞌbu̱ manꞌar ndö ár thuhu ar Hesu.
8 Nu mi ꞌyo̱ njapꞌu̱ ya jöꞌi ne yá ndö ar hnini, bi mbo̱ yá kwe̱ ne xa mi ñöxhnatho.
9 Nunar Hason ne nu maꞌra mi ñꞌowi, bi unga ar bojö mi tꞌa̱pabi, ne bi nthe̱gi bi ma.
Ar Pablo ne ar Sila mi ꞌbu̱ har hnini Berea
10 Ngu mi nxuitho, ya ku mi ꞌbu̱hnu̱ dama bi me̱hna ar Pablo ne ar Sila nda ma har hnini Berea. Nu mi zo̱ñꞌu̱, bi yu̱tꞌa ha yá nijö ya xodyo.
11 Nuya xodyo me Berea xa ma ya hogajöꞌi, hinge ngu nuya me Ntesalonika. Jange xa bi njohya bi ꞌyo̱ꞌspa ár mhö Jö, ne hyaxtho mi honga har Tꞌofo, mi he̱ki ha majöni mi njapꞌu̱ nöꞌö mi möñꞌu̱.
12 Ne nze̱ye̱ ya xodyo bi ñꞌemu̱i, njapꞌu̱tho nꞌehe ꞌra ya ꞌbe̱hñö me Gresia mi nhumahño. Ne nze̱ye̱ ya ñꞌo̱ho̱ ya mengunu̱ bi ñꞌemu̱i nꞌehe.
13 Ha nu mi ꞌyo̱ ya xodyo me Ntesalonika xki zo̱nga ar ku Pablo Berea, mi mömba ár mhö Jö nu̱ nꞌehe, nuyu̱ bi ma ba japa ya jöꞌi bi mu̱xmatho.
14 Ne nuya ku ngutꞌa bi gu̱ka ar Pablo bi me̱hna har ñönthe, ha nunar Sila ne ar Timoteo bi gohnu̱ꞌu̱ Berea.
15 Nuꞌu̱ togo bi zixa ar Pablo, bi me̱wi ba tso har hnini Atena. Nu mba penkꞌu̱, ba hömpa ar nze̱ngwa nda xipa ar Sila ne ar Timoteo nda ma ngutꞌa ma nda nthe̱winu̱.
Ar Pablo mi ꞌbu̱ har hnini Atena
16 Nu mi ꞌbu̱hnu̱ Atena ar Pablo, mi to̱ꞌma ar Sila ne ar Timoteo, xa mi tso̱tꞌa ár mu̱i, ngetho bi hyandi xa mi janu̱ nze̱ye̱ ya tsita empꞌö mi ndönga ya jöꞌi.
17 Jange mi ñöwi ya xodyo ha yá nijö, ne gatho nu maꞌra mi honga Jö, ne hyaxtho mi ꞌyonu̱ har ta̱i mi zo ya jöꞌi.
18 Bi ntsa̱hñökiwi ꞌra ya utate te gatho bentho. ꞌRa mi enö da tꞌumba gatho nöꞌö ne ár ndoꞌyo, maꞌra mi enö nunar mfödi da jakagihu̱ ga ꞌbu̱hu̱ xiñho. Ne mi eñꞌu̱:
—Tema ne da xiju̱ nunar ñꞌo̱ho̱ xa te gatho mö.
Ha maꞌra mi enö:
—Atho no̱nga maꞌra ya ꞌraꞌyo jö.
Mi mönga njapꞌu̱ ngetho ar Pablo mi xipabi ár hoga mhö ar tsi Hmu Hesu, ne ar menga nte.
19 Nepꞌu̱ bi tsꞌixa ar Pablo ha nꞌar mhuntsꞌi mi tꞌo̱tꞌa har nꞌar tsi tꞌo̱ho̱ xki thuꞌspa ár thuhu yá jöꞌu̱ Ares. Ne bi tꞌembabi:
—Hage da tsa̱ gi ꞌyotkagihe ar ꞌñu nunar ꞌraꞌyo ntꞌuti gi ꞌyo gi mö.
20 Ngetho gi xikagihe nöꞌö hinxta o̱he. Di ne ga pöhe te di bo̱nga nuya mhö gi mö.
21 Bi mönga njapꞌu̱ ngetho gatho ya me Atena ne nuya nzo̱ho̱ mi ꞌbu̱hnu̱, xki nzöi nda mhuntsꞌi ho̱nse̱ nda mpede tema xki bödi maꞌraꞌyo.
22 Nuꞌmú̱ ar Pablo bi mꞌa̱ madeda ar mhuntsꞌi har tsi tꞌo̱ho̱ Ares, ne bi ꞌñenö:
—Nuꞌahu̱ gar me Atenahu̱, xta pödi xa gi pe̱hu̱ ngu mönga ri ntꞌumbihu̱.
23 Ndi tho ha ri nijöhu̱ habu̱ gi ndöñhu̱, da handa habu̱ gi exu̱ ri jöhu̱, mi tu nꞌar ntꞌofo enö: Ka ꞌbu̱kwa nöꞌö ar Jö hingi födi. Nunar Jö gi ndöñhu̱ ne hingi pöhu̱, getꞌö nöꞌö xta e ga xiꞌahu̱.
24 Nöꞌö ar Jö togo bi hyoka ar ximha̱i ne gatho te jawa, go geꞌö ar ndö mhetsꞌi ne ar ximha̱i, hingi ꞌbu̱ ha ya nijö xi hyoka ya jöꞌi.
25 Hingi japar ꞌbe̱di nöꞌö te da mo̱ꞌspa ya jöꞌi, ngetho geꞌö togo hö ar te, ne ꞌraju̱ ar ndöhi ga joxa ma hñöhu̱, ne ꞌraju̱ gatho nöꞌö di hoñhu̱.
26 Ha nꞌadar jöꞌi bi japi bi bo̱nga gatho ya meximha̱i, ne bi xanga xo̱ge ár nxidi ar ximha̱i. Xi hñuꞌspa hangu nje̱ye̱ da mꞌu̱i, ne habu̱ tso̱nga ár me̱ti.
27 Bi japꞌu̱ ne nga hoñhu̱ Jö, xömhö ga tiñhu̱, xa majöni hingi yapꞌu̱ di ꞌbu̱hu̱.
28 Ngetho di ꞌbu̱hwihu̱ꞌö, di ꞌñöñhu̱, ne go gekagihu̱ ngu neꞌö. Jangu bi ꞌñenga ꞌra ri duhuhu̱: Nuju̱ go yá bötsigihu̱ Jö.
29 Jange nuꞌmu̱ yá bötsigihu̱ Jö, hinga ma ga möñhu̱ ñhe̱hwi Jö nꞌar tsita xi thoka ar kꞌaxtꞌabo̱jö, wa ar tꞌaxbo̱jö, wa ar do, ngu xi bense̱ xi hyoka ya jöꞌi.
30 Nuya pa xi thogi, Jö himbi jamasu nuna tema bi ꞌyo̱tꞌa ya jöꞌi himi pöꞌö. Ha nupya hö, ne gatho ya jöꞌi da ꞌyo̱tꞌwa yá ntso̱ꞌmi.
31 Ngetho Jö xi hñuxa nꞌar pa hamꞌu̱ ma da hñöꞌspa majöni gatho nuya jöꞌi xi mꞌu̱kwa har ximha̱i, ma da ꞌyo̱tꞌa har hoga tsꞌutꞌwi. Ha nöꞌö togo xi hñutsꞌi da hñöxa majöni, getꞌö togo bi ñꞌuꞌö núꞌmu̱ mi koꞌspa ár te.
32 Nu mi ꞌyo̱ꞌu̱ da mengi da nte nuꞌu̱ xi du, ꞌra mi thentho ne maꞌra mi enö:
—Manꞌar pa gi pengi gi zokagihe nöꞌö gi mö.
33 Nuꞌmú̱ ar Pablo bi ma bi zopꞌu̱ habu̱ mi ꞌbu̱ꞌu̱.
34 Ha ꞌra bi ñꞌemu̱i ne mi ñꞌowi, nꞌa már thuhu ar Nisio mar ndö nꞌehe har mhuntsꞌinu̱, nꞌar ꞌbe̱hñö már thuhu Damari, ne maꞌra ya mengunu̱.