RI UTZALAJ TZIJ RE RI EVANGELIO RI XUTZ'IBAJ RI SAN LUCAS
1
Lok'alaj tat Teófilo: E q'uia ri winak ri xcaj xquitz'ibaj pa cholaj ri tzijobelil chrij ri kas xbantaj waral chkaxol. Ri xbantaj na are je' jas ri c'utum chkawäch cumal ri winak ri xquil ronojel wa' kas pa ri u chaplexic lok. We winak ri' e are' ri xetob chutzijoxic ru Lok' Pixab ri Dios. Ri in xukuje' sibalaj utz rilic wa' nu banom in rech quinwetamaj ronojel wa' kas pa ru chaplexic lok. Rumal rech wa' xinchomaj in chi are utz we ri in xukuje' quintz'ibaj bi pa ru cholajil ronojel ri xbantajic. Je ri' quinban na rech quetamaj la ri kas tzij chrij ri tijonic ri yo'm che la.
Jun ángel cubij lok chi quil na u wäch ri Juan Kasal Ja'
Aretak ri tat Herodes are nim takanel pa qui wi' ri winak aj Judea, xc'oji jun tata' chic chila', Zacarías u bi'. Ri tata' ri' are sacerdote* aj Israel ri jun cuc' ri juch'ob sacerdotes aj re ri mam Abías. Ri rixokil, Elisabet u bi', are jun chque ri rachalaxic ri mam Aarón. E utzalaj tak winak wa' we juc'ulaj ri', jicom c'u canima' cho ri Dios. Xeniman che ri Dios pa ronojel ri xtakan wi, pa ronojel ru Lok' Pixab ri Kajaw. Man c'o tä etzelal ri xca'no. Man c'o tä c'u calc'ual rumal chi ri nan Elisabet man calc'ualan taj. E nimak tak winak chi c'ut ri quieb ri'.
Pa jun k'ij ri tat Zacarías tajin cäpatänin ri are' pa ri nimalaj rachoch ri Dios rumal chi cäquirik u banic wa' ri achijab ri e jun cuc' ri juch'ob sacerdotes aj re ri mam Abías pa tak ri k'ij ri'. Ri u chac ri tat Zacarías are la' chi cäch'aw pa qui wi' ri winak ruc' ri Dios. Je' jas ri qui nak'atisam wi quib ri sacerdotes, xquicha' ri tat Zacarías rech coc bi pa ri lok'alaj c'olibal ri sibalaj äwas chi coc bi xa apachinok chuporoxic ri incienso. 10 Conojel ri winak xquimulij apan quib cho ja chubanic orar aretak tajin cäporox ri incienso. 11 Te'talic c'ut xuc'ut rib jun ángel cho ri tat Zacarías, ri takom lok rumal ri Dios. Xtaq'ui c'u chuxcut ri cäporox wi ri incienso. 12 Aretak ri tat Zacarías xril ri ángel, man xurik taj jas xubano, xane sibalaj xuxej rib.
13 Xubij c'u ri ángel che ri tat Zacarías: Maxej awib. Ri a bochi'nic xta'taj rumal ri Dios. Quil c'u na u wäch jun a c'ojol rumal ri nan Elisabet ri awixokil. Cacoj c'u na a Juan che ru bi', —cächa che. 14 Xukuje' xubij: Sibalaj catquicot na rumal ri ac'al, xukuje' e q'uia chque ri jule' winak chic ri quequicot na aretak quil u wäch, —cächa ri ángel che. 15 Cänimar na u k'ij cho ri Kajaw Dios. Man cutij tä na vino, man cutij tä c'u tzam. Cätakan na ri Lok'alaj Espíritu pa ranima' ri ac'al c'ä mäjok quil u wäch, —cächa'. 16 Cuban c'u na ri a Juan chi q'uia chque ri winak aj Israel quetzelej na ruc' ri Kajaw ri qui Dios, —cächa ri ángel che ri tat Zacarías. 17 Ri a Juan cänabej na cho ri Kajaw Jesús. Cäc'oji c'u na ru no'j xukuje' ru chuk'ab je' jas ri xc'oji che ri mam Elías, k'alajisal re ru Lok' Pixab ri Dios ojer. Cuban na chi ri nan tat quetzelejic queutzir cuc' ri calc'ual, xukuje' chi ri winak ri cäquiyac quib chrij ri Dios cäquiq'uex na canima', cäquiq'uex ri qui chomanic, cäquetamaj na ri nimanic, quetzelej qui wäch cuc' ri utzalaj tak winak, cäca'n na que ri e are'. Ri a Juan cuban na chque ri winak chi quecowin na chuc'ulaxic ri Kajaw, —xcha ri ángel che ri tat Zacarías.
18 Xuta' c'u ri tat Zacarías che ri ángel, xubij: ¿Jas ta quinban che retamaxic wa' chi kas tzij ri cätzijoj la chwe? Ri in, in ri'j achi chic, xukuje' ri wixokil are nim winak chic, —xcha che.
19 Xch'aw chi na jumul ri ángel, xubij che: In ri' ri Gabriel, in patänil re ri Dios. In takom c'u lok che a tzijobexic, che qui tzijoxic we utzalaj tak tzij ri' chawe, —cächa che. 20 Tzche we cämic ri' man catcowin tä chic catch'awic c'ä copan na ri k'ij ri cäbantaj na wa' ri xinbij chawe, c'ä quil na u wäch ri a c'ojol rumal rech wa' chi man xacoj tä ri nu tzij, —cächa ri'. Cäbantaj na wa' we nu tzijom ri' tzpa ru k'ijol, —xcha ri ángel che.
21 Ri winak c'ut queye'm ri tat Zacarías. Xquicajmaj wa' chi sibalaj xbeytaj pa ri lok'alaj c'olibal ri sibalaj äwas chi coc bi xa apachinok. 22 Aretak xel lok ri tat Zacarías, man xcowin tä chic che qui ch'abexic ri winak. Xquetamaj chi c'o jas ri xuc'ut rib chuwäch ri tat Zacarías pa ri lok'alaj c'olibal. Xak pa memal chic xeuch'abej, rumal chi xmemar canok.
23 Aretak xetz'akat ri k'ij ri cäpatänin ri tat Zacarías pa ri nimalaj rachoch Dios, xe' ri are' cho rachoch. 24 Te c'u ri' ri nan Elisabet xcanaj yawab winak chic, xcanaj c'u job ic' cho rachoch. Xubij ri nan Elisabet pa ranima': 25 “Xca'y ri Kajaw Dios chwe, xutok'obisaj c'u nu wäch rech man quinquiyok' tä chi ri winak,” —xcha ri nan Elisabet.
Jun ángel cubij lok chi quil na u wäch ri Jesucristo
26 Chuwak ic' chi c'ut ri Dios xutak bi ri ángel Gabriel pa ri tinimit Nazaret re Galilea. 27 Xopan c'u ruc' jun k'apoj ali, María u bi', ri tz'onom chic rumal jun achi, José u bi'. We achi ri' rachalaxic can ri nim takanel David ojer. 28 Ri ángel xoc bi chila' jawije' c'o wi ri k'apoj al María, xubij che: ¿A utz a wäch, María? —cächa'. ¡At ri' ri at cha'tal rumal ri Dios! Kas c'o ri Kajaw Dios awuc', —cächa che. Ri at c'ut, at tewchim na rumal ri Dios chquiwäch conojel ixokib, —xcha ri ángel che ri al María.
29 Aretak ri al María xril ri ángel, xutatabej ru tzij, xt'ujuw c'u ri ranima' rumal ri xbix che. Xuchomaj pa ranima', xubij: ¿Jas wa' ri cubij chwe? —xcha ri'. 30 Xch'aw chi ri ángel, xubij che ri k'apoj al María: Maxej awib, María, —cächa che. Ri at sibalaj at lok' cho ri Dios. 31 Ri at c'ut catcanaj can yawab winak. Cawil na u wäch jun awal ala ri cacoj na “Jesús” che ru bi', —cächa'. 32 Cänimar na u k'ij ri a Jesús. Cäbix na u C'ojol ri Dios aj Chicaj che. Ri Kajaw Dios cucoj na che nim takanel je' jas ra mam David. 33 Je ri' rech cätakan na puwi' ri tinimit Israel pa tak ri k'ij ri junab ri quepetic. Ru takanic ri Are', man c'o tä u q'uisic, —xcha ri ángel che ri al María.
34 Te ri' ri al María xuta' che ri ángel, xubij: ¿Jas lo quinc'ulmaj wa'? —cächa'. Mäja' quinc'oji ruc' achi, —xcha che ri ángel.
35 Xch'aw c'u ri ángel, xubij che: Cäkaj na lok ri Lok'alaj Espíritu pa wi'. Ri Dios aj Chicaj cärokxanej na wa' awuc' rumal ru chuk'ab. Rumal ri' we lok'alaj ac'al ri' ri quil na u wäch cäbix na u C'ojol ri Dios che, —cächa che. 36 Xukuje' ri nan Elisabet ri awachalal are' cäril na u wäch jun ac'al pune ri'j chic. Are c'u wakib ic' wa' cämic yawab winak chic ri nan Elisabet pune xbix canok che chi man cäcowin tä che ri alc'ualanic. 37 Man c'o tä c'u jas ri mat cäcowin ri Dios chubanic, —xcha ri ángel.
38 Xubij c'u ri k'apoj al María: In ri' ri patänil re ri Kajaw Dios. Chubana ba' ri Are' chwe jas ri tzijom la chwe, —xcha che.
Xel c'u bi ri ángel chuwäch.
Ri al María copan cho rachoch ri nan Elisabet
39 Pa tak ri k'ij ri' xel bic ri al María cho ja, xe' aninak pa jun tinimit ri c'o pa tak ri u juyubal ri Judea. 40 Xoc c'u bic pa rachoch ri tat Zacarías, xuya rutzil u wäch ri nan Elisabet ri rixokil. 41 Ri nan Elisabet, aretak xuta ru tzij ri al María, xslab c'u ri ral pa ru c'ux. Xkaj ri Lok'alaj Espíritu puwi' ri nan Elisabet, xtakan c'u pa ranima'. 42 Co xch'aw ri nan Elisabet, xubij che ri al María: Ri at c'ut at tewchim na rumal ri Dios chquiwäch conojel ixokib. U tewchim na ri awal at xukuje', —cächa'. 43 ¿Jas lo wa' chi ri Dios cuban jun nimalaj utzil chwe in, chi ru nan ri Kajaw xpe wuc'? —cächa ri nan Elisabet. 44 Chanim ri' aretak xinto chi xatch'awic, ri wal xquicotic, xslab pa nu c'ux. 45 Utz awe at ri xatcojon che ri Kajaw Dios, rumal chi kas tzij cäbantaj na ri xbix chawe rumal ri Dios, —xcha ri nan Elisabet che ri al María.
46 Xubij ri k'apoj al María:
Quinnimarisaj u k'ij ri Kajaw Dios.
47 Cäquicot c'u ri wanima'
rumal ri Dios ri To'l We.
48 Quinquicotic rumal chi ri Dios
xca'y chwe in ru patäninel ri man
nim tä nu banic.
Conojel winak cäquibij na chwe
pa tak ri k'ij ri junab ri quepetic
chi utz we.
49 Je ri' cäquibij na rumal rech wa'
chi ri Dios ri sibalaj c'o u chuk'ab
u banom nimak tak utzil chwe.
Sibalaj lok' ri Dios, sibalaj lok'
ru bi' ri Are',
—cächa ri al María.
50 Amak'el ronojel k'ij cutok'obisaj na
qui wäch conojel winak
ri nim cäquil wi ri Are',
ri cäquixej quib chuwäch.
51 U c'utum ri nimalaj u chuk'ab
chquiwäch conojel. Xukasaj qui k'ij
ri winak ri cäquichomaj
chi sibalaj nim qui banic,
—cächa'.
52 Xeresaj ri takanic pa qui k'ab
ri nimak qui banic,
xuya c'u wa' chque ri winak
ri man nim tä queil wi.
53 E q'uia ri utzil ri xuban ri Dios
chque ri meba'ib,
ri winak ri quenumic.
Ri Dios xubij chque ri k'inomab:
Jix, man c'o tä iwe ix,
—xcha chque, —cächa'.
54 Xtoban chque ri winak aj Israel,
ri patänil tak re ri Dios.
Man xsach tä pu jolom ri Dios
ru tok'obisaxic qui wäch.
55 Je' xuban wa' rumal chi je' xuchi'j
chque ri kati't ka mam,
che ri ka mam Abraham
xukuje' ri rachalaxic ri are'
amak'el pa tak ri k'ij ri junab
ri quepetic,
—xcha ri al María.
56 Craj oxib ic' xcanaj na can ri al María ruc' ri nan Elisabet. Te c'u ri' xtzelej bic, xe' cho rachoch.
Quil u wäch ri a Juan Kasal Ja'
57 Aretak xopan ri k'ij ri cutzir ri nan Elisabet, xril c'u u wäch jun ral ala. 58 Ri u c'ul tak ja ri nan Elisabet xukuje' ri rachalaxic, aretak xquito chi ri Kajaw Dios sibalaj xutok'obisaj u wäch ri nan Elisabet, xequich'abej, xequicot c'u ruc'. 59 Chuwajxak k'ij c'ut xebe' chucojic ri retal ri ojer u trato ri Dios che ru cuerpo ri ac'al. Xcaj c'ut xquicoj Zacarías che ru bi', junam ruc' ru bi' ru tat. 60 Xch'aw c'u ru nan, xubij chque: ¡No! —cächa'. Ru bi' ri cäkacoj chrij ri ac'al are Juan, —xcha chque.
61 Xquibij c'u che: ¿Jas che? Man c'o tä jun chque ri achalal la ri je' u bi' wa', —xecha che.
62 Xak pa memal xquich'abej ru tat ri ac'al, xquita' che: ¿Jas u bi' ri ac'al cäcoj la? —xecha che. 63 Ri tat Zacarías xuta' jun wuj rech cätz'ibanic. Xutz'ibaj c'u wa', xubij: “Juan ru bi' ri ac'al,” —xcha pa ri tz'ibanic. Conojel xquicajmaj wa'. 64 Xak c'u te'talic xtzelej ru ch'abal ri tat Zacarías, xcowin chic cätzijonic. Xtzijon c'ut, xunimarisaj u k'ij ri Dios. 65 Sibalaj xquixej quib conojel ri qui c'ul tak ja, xquicajmaj wa'. Ronojel ri xuc'ulmataj jela' xtzijox apan pa tak ronojel ri juyub re Judea. 66 Conojel ri winak ri xetowic xechoman pa que wi, xquibij: ¿Jas lo cuban wa' we ac'al ri'? —xecha'.
Je' xquibij wa' rumal chi k'alaj chi c'o ri Kajaw Dios ruc' ri ac'al.
Ri tat Zacarías cubixoj jun bix rech k'alajisanic
67 Kajinak ri Lok'alaj Espíritu puwi' ri tat Zacarías ru tat ri ala, xk'alajisanic, xubij:
68 Quinya ba' u k'ij ri Kajaw
ri ka Dios uj, uj ri' ri winak
aj Israel, rumal chi xulic,
xpe che ka to'ic uj, uj c'u ri'
ri winak re ri u tinimit.
69 Xuya c'u chke jun To'l Ke
ri sibalaj c'o u chuk'ab.
Are c'u wa' jun chque ri rachalaxic
ri ka mam David, patänil re ri Dios,
—cächa ri'.
70 Are wa' ri xuchi'j lok ri Dios
cumal ri lok'alaj tak k'alajisal tak
re ru Lok' Pixab
pa ri ojer tak k'ij canok.
71 Xubij chi cujuto' na chquiwäch
ri ka c'ulel, che ka to'ic
pa qui k'ab,
xukuje' pa qui k'ab conojel
ri queetzelan ka wäch,
—cächa ri tat Zacarías.
72 Xukuje' xubij chi cutok'obisaj na
qui wäch ri kati't ka mam,
xukuje' chuc'utic chquiwäch
chi xna'taj che ri Are' ri Lok'alaj Trato
ri xuchi'j chque.
73 Are c'u wa' ri Kas Tzij ri u bim
che ri ka mam Abraham,
—cächa'.
74 Je ri' rech aretak uj esam chic
pa qui k'ab ri ka c'ulel,
cuya' cujpatänin che ri Dios,
man cäkaxej tä chi kib,
75 xukuje' rech jicom ri kanima'
cujpatänin che, ka jachom kib
pu k'ab ri Dios pa tak ronojel
ri k'ij re ri ka c'aslemal,
—cächa ri'.
76 At c'ut, alaj ac'al, cäbix na
k'alajisal re ru Lok' Pixab
ri Dios aj Chicaj chawe,
rumal chi catnabej na chuwäch ri Kajaw
chubanic jicom che ru be.
77 At c'ut catyo'w na retamaxic
ri u tobanic ri Dios chque ri winak
re ri u tinimit, xukuje'
chi cäsach na ri qui mac, —cächa'.
78 Ri ka Dios sibalaj quel u c'ux chke.
Rumal ri' cutak na lok ri Kajaw Jesús
kuc' uj. Sibalaj je'l c'u ri Are' je'
jas ru sakilal ri k'ij aretak cäsakiric.
79 Cuya na sakilal pa canima' ri winak
ri je' ta ne e c'o pa ri k'ekumal
rumal ri qui mac,
cäquixej c'u quib cho ri cämical.
Cäc'oji na che c'amal ka be
pa ri be ri cuxlan wi ri kanima',
—xcha ri tat Zacarías.
80 Ri a Juan xq'uiyic, sibalaj c'o u chuk'ab ri xyi' che rumal ri Lok'alaj Espíritu. Xcanaj can pa tak ri juyub ri sibalaj cätz'inowic c'ä pa ri k'ij ri xuc'ut rib chquiwäch ri winak aj Israel.
* 1:5 “Sacerdote aj Israel”: Chawila' ri versículo 8, xukuje' ri Diccionario, q'uisbal re we Nuevo Testamento. 1:59 “Circuncisión”: Chawila' Hechos 7:8, nota.