16
Timotius nabua noo Paulus ma Silas
Basa ria boe ma, Paulus noo Silas reu raꞌuluꞌ leo kota Derbe. Boe ma, ara raroo leo kota Listra. Nai naa, ara raneta roo ana touꞌ muri-anaꞌ esa, nade Timotius. Papa na, lahenda Yunani. Mama na, ina Yahudi fo namahere Yesus soo. Timotius dadi neuꞌ Yesus lahendan soo. Basa lahenda kamahereꞌ fo rai kota Listra, noo kota Ikonium, ara bubuluꞌ Timotius nana lahenda malole. Paulus nau fo Timotius tuka sii. Tehuu lahenda Yahudi fo rai naa, bubuluꞌ rae Timotius papa na, lahenda Yunani, de ria bei ta sunat tuka hada Yahudi a fa. Huu ria naa, Paulus ator fo ara sunat Timotius.*
Basa ria boe ma, ara laꞌo reme mamanaꞌ esa, leo mamanaꞌ esa reu, fo rafada naꞌeꞌetuꞌ nemeꞌ Ramatua Yesus lahenda nadedenun roo lasi sarani nara nai Yerusalem. Noo ria naa, ara boe-boe tao ratea lahenda kamahereꞌ a dale nara. Tuka-tuka faiꞌ lahenda bebeuꞌ fo ramahere nana, boe ramaꞌate.
Paulus hapu nalooꞌ leo Makedonia neu
Basa ria boe ma, Paulus asa laꞌo raroo. Ara leo propensi Frigia noo Galatia reu, huu fo Amaꞌ Manetualain Dula-dale Malalao-malalafu Na horo sii, fo bosoꞌ reu tui Manetualain Tutui Malolen nai propensi Asia. Faiꞌ fo ara losa nusa, fo rii natoo noo propensi Misia, ara rae leo propensi Bitinia. Tehuu Yesus Dula-dale Na horo sii fo bosoꞌ leo naaꞌ reu. Basa boe ma, ara laꞌo seli propensi Misia, de ara losa rai kota Troas.
Hatun ria, Amaꞌ Manetualain natudu fee Paulus sama leoꞌ meis. Ana nita lahenda esa napadeiꞌ nai tasi seriꞌ, nai propensi esa, nade Makedonia. Lahenda ria, naloo hule tutulu-fafaliꞌ nae, “Papa! Maiꞌ ia fo tulu-fali ma ami dei!” 10 Paulus nita leoꞌ naa, boe ma ami maꞌetuꞌ man, fo leo Makedonia meu. Ami dale dodoo mara nana mae, ria nana tebe Amaꞌ Manetualain rina nadenu, fo ami meu mafada Ria Eno Masoda Na neuꞌ lahenda fo rai tasi seriꞌ. Huu ria na, de Ana horo ami fo bosoꞌ leo mamana fekeꞌ meu.
Nai kota Filipi, mama Lidia namahere Ramatua Yesus
11 Basa ria boe ma, ami saꞌe ofa baluꞌ leo kota Troas, de leo pulu anaꞌ esa meu, nade Samotrake. Malua boe ma, ami saꞌe ofaꞌ maroo leo kota esa, nade Neapolis. Boe ma, ami onda nai naa. 12 Neme naꞌ mai, ami laꞌo tuka madaꞌ lain leo kota bauinaꞌ esa, nade Filipi. (Filipi ria nana, kota bauinaꞌ esa nai propensi Makedonia, mana-pareta Roma boe homu kuasa nai naa). Ami leo faiꞌ hida nai naa.
13 Naraa noo lahenda Yahudi ra fai hahae ao nara, boe ma ami meu saka lahenda Yahudi ra uma mamaso nara. Ami bareken nana, mae tantu uma mamasoꞌ a nai lee a suu na. De ami maꞌola ela kota a baiꞌ, boe ma ami hapu lee esa. Ami maneta mo inaꞌ hida rai naa. De ami matuuꞌ dedea moo sii.§ 14 Nai inaꞌ sira basa sii, esa nade Lidia. Ana neme kota dooꞌ esa nai Propinsi Asia, nade Tiatira. Inaꞌ ria naseꞌo temaꞌ rupa na pila-barakeo, beli mesan fee lahenda bauinaꞌ ara. Ana makate huhule-haradoi na seliꞌ neuꞌ Amaꞌ Manetualain. De faiꞌ fo namanene Paulus dedea na, boe ma ana sipo tutiꞌ a.
15 Basa boe ma, ami sarani tutiꞌ mama Lidia noo basa uma isi na katemaꞌ. Sarani basa boe ma, ana hule ami nae, “Papa kara e! Kalu emi mae au nana amahere tebe-tebe neuꞌ Ramatua Yesus soo na, emi mai leo lalai nai au uma ka.” Ana leleꞌo boe ma, mateꞌe ao na, ami tuka.
Ara ena ra Paulus noo Silas rai bui daleꞌ, nai kota Filipi
16 Faiꞌ esa boe ma, ami laꞌo-laꞌo leo uma mamasoꞌ a meu, de ami maneta mo ana fetoꞌ esa nai enoꞌ. Ria nana lahenda atan. Nitu makaresiꞌ ara heke raan, losaꞌ ana bisa sii-ura. De lahenda dodouꞌ seban doiꞌ fo mete fee sira ua-nale nara. Tehuu doiꞌ sira, ana feto anaꞌ ria ramatua na hapu katemaꞌ asa, losaꞌ ara ramasuꞌi. 17 Faiꞌ ria ami laꞌo, ma ana feto anaꞌ ria boe tuka nahere ami. Basa boe ma, ana dedea nambebera nae, “Lahenda ia ra nana, Amaꞌ Manetualain Manakuasa Bau-inaꞌ a ei-lima nara. Ara mai nana elaꞌ ratudu fee enoꞌ leoꞌ bea na lahenda bisa hapu sodaꞌ, ma poꞌi ra lahenda nemeꞌ sala-siko nara mai!”
18 Ana fetoꞌ anaꞌ ria tao leo naaꞌ losaꞌ faiꞌ hida soo. Doo-doo boe ma, Paulus doaꞌ no namanene ana fetoꞌ ria nasapapara na. Basa boe ma, ana lipe dea na, de mete nahere ana fetoꞌ a, boe ma ana pareta nae, “He! Nitu makaresiꞌ on! No Ramatua Yesus Kristus kuasa Na, au pareta o malai elaꞌ ana fetoꞌ ia, besaꞌ ia leo!” Paulus dedea nae leoꞌ naa, basa boe ma nitu ria nalai tutiꞌ a.
19 Ana fetoꞌ ria ramatuaꞌ nara bubuluꞌ rae, sira ata na kuasa na mopon, boe ma ara ramanasa, huu fo ara ta hapu doiꞌ soꞌ. Basa boe ma, ara homu ra Paulus noo Silas, de hela roo sii leo pasar daleꞌ reu, nai mamanaꞌ fo biasa lahenda paken raꞌetuꞌ dedeaꞌ. 20 Nai naa, ara bobouꞌ rambera ina rae, “Lahenda ia ra mai, fo tao ralutu ita kota na. Seko-nate, ia ra nana lahenda bai iaꞌ ta ia ra fa. Lahenda Yahudi ia, remeꞌ doo inaꞌ a mai tao rakaroroba nai ia! 21 Ara ranori lahenda rae ita bosoꞌ tao daleꞌ neuꞌ mana-pareta Roma atoran na, fo tuka noi sira nuu na.”
22 Ramanene ria boe ma, lahenda dodouꞌ ramanasa, basa boe ma ara reu popoꞌo Paulus noo Silas. Boe ma, malaka esa nai na nadenu lahenda ra fo sii ralutu dua sii papake nara, ara fepa ramimina asa, 23 basa boe ma, tee sii leo bui daleꞌ reu. Ara rafada malaka manea manai naa ra, elaꞌ ranea matalolole touꞌ kaduaꞌ sira. Bosoꞌ losa ralai. 24 Namanene ria boe ma malaka manea ena dua sii nai kama esa, nai uma bui a talada. Boe ma lake rabua dua sii ei nara pake balo eꞌetuꞌ.
25 E fatilada boe ma, Paulus noo Silas ara hule-haradoi ma ara soda io-oa neuꞌ Amaꞌ Manetualain. Lahenda manahukuꞌ fekeꞌ fo rai naa, boe ramanene sii soda. 26 Keke neu boe ma, dae a natakeko losa uma ria boe naleleuꞌ. Uma a lelesu nara, huꞌa henis. Ma lahenda mana-hukuꞌ ara tali besi nara, boe etu heni katemaꞌ asa.
27 Faiꞌ ria, malaka manea bui a keke neu, boe ma foa na aon, boe ma ana mete neu te uma huhukuꞌ a bafa nara, loa-loa soo. Nita ria boe ma, ana nando-buko lahenda mana-hukuꞌ ara ralai reu fuiꞌ. Boe ma, lesu na fela na, fo nau pau aon. 28 Tehuu, Paulus naloo namberaina ma horo ni nae, “We, papa! Boso pau aom! Te ami basa bai nai ia!”
29 Bei namanene hara-oeꞌ ria boe ma, ana bii namateꞌ aon, ma noi namakokoaꞌ a. Basa boe ma, ana nadenu fo reni feen banduꞌ, de ana nalai leo uma huhukuꞌ daleꞌ neu, ma dere nan seliꞌ. Boe ma, ana sundaꞌ neuꞌ Paulus noo Silas ei dae nara.
30 Boe ma, ana noo sii leo deaꞌ mai, de natane sii nae, “Papa kasa emin. Au susa mamateꞌ. Au tao ubeaꞌ fo elaꞌ bisa au lui a ao ka, neme susa ia ra mai?”
31 Paulus noo Silas rataa raeꞌ, “Eno na leo iaꞌ. O mamahere neuꞌ Ramatua Yesus, fo elaꞌ Ana bati fee o sodaꞌ. Leoꞌ na boe neuꞌ o uma-isi mara.” 32 Basa boe ma, Paulus noo Silas tui fee malaka bui ria noo basa uma isi nara, Ramatua Yesus Eno Masoda Na. 33 Seli fatilada baiꞌ boe ma, malaka bui ria noo dua sii reu safe makamomoi hinaꞌ, fo rii uselen ria fepa sii a. Boe ma, ara sarani malaka bui ria noo basa uma isi nara. 34 Basa boe ma, ana noo dua sii leo uma na reu, fo fee sii raa-rinu. Ana noo basa tei dale nara ramahoꞌo raan seliꞌ, huu fo ara ramahere neuꞌ Amaꞌ Manetualain.
35 Foa balahaa ana na boe ma, lahenda bauinaꞌ manaꞌee dedeaꞌ ara fee haraꞌ leo malaka bui radenu, fo ana poꞌi Paulus noo Silas reme bui daleꞌ mai.
36 Malaka bui namanene boe ma ana nafada heheluꞌ ria neuꞌ Paulus asa nae, “Papa kara e! Lahenda bauinaꞌ ara raꞌetuꞌ basa, fo poꞌi emi dua. De papa kasa fali noo sodaꞌ leo.”
37 Paulus namanene leoꞌ naa, boe ma ana ta sipoꞌ fa. Boe ma ana nataa faliꞌ lahenda nadedenuꞌ sira nae, “Bosoꞌ leo naaꞌ! Te ami ia, lahenda Roma. De ami hule fo matetuꞌ ami hak ma! Manapareta ra muste urus ami dedea ma tuka eno na. Tuka matetu na, parisa dedea a dei, besaꞌ ko huku lahenda. Tehuu sira soo na ta tao leo naaꞌ fa. Ara ta ratuuꞌ dedeaꞌ a fa, elaꞌ ara bubuluꞌ ami sala ubeaꞌ, tehuu ara fepa ramiminaꞌ ami nai lahenda dodouꞌ matan. Ta bubuluꞌ mae ami sala ubeaꞌ fa, ma ara tuꞌu ami leo bui daleꞌ meu. Ia nana ara ralena-laka roo mana-pareta Roma atoran na. Besaꞌ ia boe ma, sira nau kalua rafufuniꞌ ami memeꞌ bui daleꞌ mai, fo elaꞌ lahenda bosoꞌ bubuluꞌ rae ami sala ubeaꞌ? Ta bisa leo naaꞌ fa. Mafada lahenda bauinaꞌ sira mai poꞌi mata nara ami. Leo naaꞌ soo na, besaꞌ ko ami sipoꞌ.”
38 Faiꞌ ria manaꞌee dedea ara lahendan sira reu tui sii Paulus dedean ria, besaꞌ ko lahenda bauinaꞌ sira bubuluꞌ rae, dua sii nana lahenda Roma. Boe ma, ara bii raan seliꞌ. 39 Basa boe ma, lehenda bauinaꞌ ara leo bui a mai, fo rafada sira sala na, ma ara holu ei neuꞌ Paulus noo Silas. Boe ma, ara poꞌi dua sii reme buiꞌ dale mai, ma ara hule fo dua sii foa elaꞌ kota ria. 40 Reme bui daleꞌ mai boe ma, Paulus noo Silas leo mama Lidia uman reu. Nai naa, ara rabua roo lahenda kamahereꞌ ara. Ara ranori sii, ma tao ratetea seluꞌ dale nara. Basa boe ma, ara foa ela kota ria.
* 16:3 Paulus bubuluꞌ nae lahenda fo bei ta sunat fa, ta bole masoꞌ leo lahenda Yahudi ra Uma mamason daleꞌ reu. Kalu Timotius nau tulu-fali Paulus, fo nafada Yesus Tutui Malole na neuꞌ lahenda Yahudi ra, ria muste sunat dei. Noo ria naa, ria bisa noo mudaꞌ a laꞌo masoꞌ kalua leo lahenda Yahudi ra talada neu. 16:7 Besaꞌ ia, propensi fo riiꞌ maꞌulu na rae, Frigia, Galatia, Asia, Siria, ma Bitinia, basa sira rai nusa Turki. 16:10 Nai tutuiꞌ ia daleꞌ, nai ia mulai neniꞌ dedeaꞌ ‘ami’, huu fo Lukas nabua noo Paulus asa soo. Lukas riiꞌ dui susura ia. § 16:13 Tuka atoran na, muste lahenda Yahudi touꞌ sanahulu soo na, besaꞌ ke bisa tao rala uma mamasoꞌ. Ara ta rekeꞌ inaꞌ ara fa. De huu ria naa, hapu inaꞌ hida hule-haradoi rai lee Gangites suu na, ita bubuluꞌ tae, nai kota Filipi, lahenda Yahudi ra touꞌ nara bai-anaꞌ.