7
Esteban gerule mo giti kwian israelita
chugagwalla kweri ulita ole
Kwian gerunga Chube ole daba alin chugagwalla ma kweri geru kadu Estebange:
—¿Ulia ba gerudu kwian ba gbanga jiske kle gerule kare?
Gire Esteban gerudu:
—Cha me gerudu u gerungwa Chube ole dollale ni Chube dollale ama kle gerule kare. Nege ba cha bitalla ulita ole cha be gerule Chube agedu mine che enusulian unsuialin ole. Che Chubea no kweri, ama chku gerule che enusulian oña Abraham ole Abraham kledu nga Mesopotamiage gire. Abraham bebi joge toi una kada Haránge, gire Chube gerudu ama ole: “Nga ba kle ngwadi aini ba chuge ngwadi ba mo bitalla chuge ngwadi, ba jogedale nga nage, cha be nga kaite bage toingwa.”
’Abraham agedu Chube gerudu kare. Ama jo siere nga Caldeage nga e chege nga Mesopotamiage, gire Abraham jo ule ñenua ole toi una kada Haránge. Una Haránge Abraham ñenua jokeda gire Chube jon kaitu Abrahamge Abraham chagedu nga ai ngnagu, Abraham chku aini nga aige, nege che ama oindalla ulita kle toi nga aige. Chube nga ai kaitu Abrahamge toingwa Abraham bebi kirogwa molen gire, Chube nga ai kaitu ene Abrahamge agwa Abraham me chegu toi jwire nga aige. Abraham toidu sugeti nga aige gire Chube Abraham kagu joge toi nga nage, agwa Chube gerudu Chube be nga ai kete Abraham oindallage toingwa. Chube gerudu dare Abraham ole Abraham oindalla giti: “Ba oindalla be toi nga nage me ba jwiage, ba oindalla be chege lle boangale kwian na alin ngwale kwian skage kare, kwian na me ba bitalla be age me no ba oindalla ole ama takalin kare chura ngle cuatrocientos.” Kaire Chube gerudu Abraham ole: “Kwian nga emu be ba oindalla ulita kage lle boi mno be ama gbe boi tanre daga ngwale, cha be ji gbe kwian e alin ama agedu me no ba oindalla ole gdale. Cha be ba oindalla jwen siere kwian me noge gire ba oindalla be chie nga aige be gerule no cha giti aini be mo lite cha geruadi.” Chube gerudu ene Abraham ole Abraham oindalla giti.
Esteban gerudu dare kwian israelita chugagwalla ole Abraham giti:
—Kaire Chube gerudu Abraham ole: “Ba agedale cha gerule kare.” Gire Chube Abraham gbu mo kwara tkangenga sidri, ene chke uñale kwian na ulitage ama kwian Chubenu. Malen Abraham kirolla Isaac kledu bebitra, chui gbapa chkeba kirolla solige, Abraham mo kirolla kwara tkunga sidri. Isaac jo juma Isaac agedu kaire mo kirolla Jacob ole. Jacob jo juma Jacob agedu kaire mo kirolla gdataboko giti gdaboke ulita ole, Jacob kirolla e gdataboko giti gdaboke ama ulita kwian israelita mne gdataboko giti gdaboke chugagwalla unsuialin.
’Jacob kirolla ulita gdataboko giti gdaboke e ulita che enusulian unsuialin. Jacob ma no mo kirolla José ole kirolla na ulita olege, e giti José daballa ulita semadu José ole. Malen José daballa ulita José chbadu kwiange kwian e José du nga Egiptoge, kwian José chbadu kwian nga Egiptomuge, José daballa agedu ene José ole, agwa Chube kledu José ole José manade, 10 Chube José jun siere boi ulita daga ngwalege. Chube ta ngle ketu Josége kaire Chube José chudabo, ene kwian nga Egiptomu chugagwalla kada Faraón mo ta du no José ole, sugedu Faraónge José kwian no ta molen tanre malen Faraón José gbu lle boi mo tanege Faraón kare daba chugagwalla kweri nga Egiptoge u kweri Faraón kle lle boi ngwadige.
11 ’E suiale bli chuge kweri chuia chku, kwian ngle boidu daga ngwale bli chuge suiale nga ulita kweri Egiptoge, kaire nga Canaánge che enusulian unsuialin me chegu bligda molen gutadale. 12 Jacobge chku uñale nga kweri Egiptoge trigo gweale kle gigadale gire Jacob mo kirolla gdataboko kagu nga Egiptoge trigo gige gutadale. 13 Chui jo sbali trigo e ulita bidegu gire Jacob mo kirolla kagu nga Egiptoge nabitaite trigo na gige, gire José mo kaitu daballa ulitage, ene José daballa ulita chku José uñe José ama ulita daballanu, kaire Faraónge chku uñale José kwian mine bitalla. 14 José mo kaitu nate ene daballage gire José gerudu daballa ole ñenua giti bitalla ulita giti, José gerudu: “Ba chie che bitalla ulita dbe aini nga Egiptoge.” Ama bitalla ulita ngle kwian setenta y cinco. 15-16 José giti Jacob ule Jacob kirolla ole Jacob bdadalla ulita ole jo toi nga Egiptoge. Eni che enusulian unsuialin e ulita chegu toi nga Egiptoge, Jacob jokeda nga ege. Sbali Jacob kirolla Jacob bdadalla ulita toidu nga ege kaire ama ulita jokeda eni, ama ulita jaba duleni naskuni mo jwiage nga Siquemge, nga Siquemge ama jaba ulita ogle keugage, keuga e Abraham gigabale sbali igi ngle giti kwian kada Hamor kirollage.
17 Esteban gerudu dare kwian ole Chube agedu giti kwian israelita enusulian unsuialin ole, Esteban gerudu:
—Chura tanre jo tangle gire chura ngle cuatrocientos chegu kodi be boi Chube gerudu kare Abraham ole. Kwian israelita Jacob oindalla jrienduda ngle ngle nga Egiptoge. 18 E suiale chugagwalla na chegu kwian nga Egiptomu chugagwalla, chugagwalla e me José uñu me uñadu amage José agedu no giti kwian nga Egiptomu alin. 19 Chugagwalla e agedu me no me no che bitalla unsuialin ulita ole, chugagwalla gerudu che bitalla ole che bitalla kirogwa onbre bebitra amanu ulita chugadale ngwadi jogeda. 20 E suiale Moisés medunga bebitra kote, Chube no kirogwa soli e ole kirogwa medu no Chube gwage. Kirogwa ñenua ule chebia ole kirogwa soli manadu skwlenre dai gdamai mo ullage, me ama chugu ngwadi jogeda chugagwalla gerudu kare. 21 Chebia ñenua me ñadu kirogwa manade dare skwlenre gwa malen chebia ule ñenua ole lle ski kare dodadu no kejre, ski e tadi ama kirogwa soli gbu gire tku chiga giti chugu ngwadi chigage. Chugagwalla Faraón jian tendu ski edi, ama ski jwanngu kedagu gire kirogwa soli skwendu ski tadi. Faraón jian kirogwa soli e du mo ullage, ama kirogwa soli e manadu no no mo kirolla kare. 22 Moisés tigedu, jo kweritra, Moisés jo tkaba tangle lle ulita giti kwian Egiptomu kle geru jwen kare. Geru jun ene, jo juma ama gerudu no ta ole kaire ama agedu no ta ole, kwian ulita ama keruchugu, kwian ama keru gau dage. Moisés tigedu sugekare bitalla israelita ulitage. 23 Moisés medunga churalla cuarenta chku Moisége gire Moisés mo ta gbu joge basale bitalla kwian israelitadi, kwian israelita oindalla e ulita Moisés bitalla. 24 Moisés jo chke mo bitallaske gire gwagedu kwian nga Egiptomu gdaite kle age me no kle kira bate kwian israelita gdaite ole. Moisés gwagedu kwian kle kira batedi gire Moisés jo ama gitigu daba israelita chudaboi. Moisés kwian Egiptomu guda mo bitalla israelita gdale. 25 Age ene giti Moisés tañachugu ama bitalla israelita be tachke Moisés giti Chube Moisés kagu kwian israelita ulita jwen siere kwian Egiptomuge. Agwa ama bitalla ulita israelita me tachku Moisés agedu giti me sugedu bitallage Moisés kledu age no ama ulita alin. 26 Nagbietege Moisés jo chage mo bitalla israelitaske gire kwian israelita gdaboke skwendu Moisége kira bate modi. Moisés gwagedu kwian israelita boke kle kira bate, Moisés jo ama gitigu, Moisés tadukalin daba boke gbe siere taingwli dabage, Moisés me takalin ama kira bate dare modi, malen Moisés gerudu kira batanga boke ole: “Ba cha keruchuge, ba kle kira bate mo daballa ole, ¿mineade ba kle mo bate ongoru ongoru? Me no mo bate mo bitallanu ole.” 27 Moisés gerudu ene gire ama kle mo bate modi gdaite Moisés mliunga gwasieru jondoi, ama gerudu Moisége: “¿Chema ba gbu cha chugagwallale gerule cha boke ole chema jiske chema me jiske? 28 ¿Ba kle tañachuge ba ñage cha gweda ba kwian Egiptomu guda beigliga kare?” 29 Kwian kle mo bate modi gdaite gerudu ene Moisés ole, Moisés ama keruchugu, Moisés kendunga, ama tañachugu ni kwian gdaitege chku uñale ama agedu giti kwian nga Egiptomu ole, malen Moisés kigedu Moisés jo nga kada Madiánge. Nga Madiánge Moisés toidu ne ngwadi kwian me ama bitallaske. Eni Moisés mo jun, Moisés muingalla kirogwa onbre manadu boke.
30 Esteban gerudu dare Moisés giti kwian israelita chugagwalla ulita ole:
—Moisés chegu toi nga Madiánge chura cuarenta. Chura e ulita jo tangle gire chui gbaite Moisés jo chage nga gballage kwian me kle toi ngwadi kodi jwichuga Sinaíge. Eni Moisés gwagedu gli bugdudi kuge agwa gli e me su kuge jita kote, gli chegu no jitaske, lle boanga Chube alin nga ngaña giti gdaite medu jita gwadeririske. 31 Moisés chegu tañachuge tanre gwage jita gwaderiridige gire Moisés jo ma kodi tienda no jitadige. Moisés Chube kerua keruchugu gerule Moisés ole: 32 “Cha ba enusulian unsuialin Abraham Chubea kaire Isaac Chubea kaire Jacob Chubea, ai cha amaña.” Chube gerudu ene Moisés ole gire Moisés jo jirenga trate jegwale chru ole, Moisés me tadu gwagekalin dare jita gwaderiridige. 33 Gire Chube gerudu Moisés ole: “Zapato jwennga mo serage, ba cha gai dage. Ba kle nga aige cha kle ngwadi, nga no trate, cha ba Chubea no trate kle aini nga aige.” 34 Chube gerudu dare Moisés ole: “Moisés, cha gwage kwian chanudi kle nga Egiptoge, ama ulita kle boi daga ngwale kwian nga Egiptomu kote. Ama kle sui jwennga chadi ama kagakle lle mno boi chui gdale, ama ulita ta jogekalin siere kwian ege. Diali cha ama keruchuge ene, malen cha chku aini nga dba ai giti ama jwen siere boi daga ngwalege. Cha gerule ba ole, ba cha keruchuge no Moisés, cha be ba kage nga Egiptoge kwian chanu ulita jwen siere kwian nga Egiptomuge.” Chube gerudu ulita ene Moisés ole.
35 ’Moisés amaña ole kwian israelita kira batanga ka boabale ene: “¿Chema ba gbu cha chugagwallale gerule cha boke ole chema jiske chema me jiske?” Kwian kira batanga boke e me tadu mo chugakalin ngwadi mo gbe siere taingwli Moisége gire Moisés kigedu. Gire Chube Moisés amaña gau, kaguni naskuni kwian israelita chugagwale kwian israelita ulita jwanngale siere kwian nga Egiptomuge. Jita gwaderiri gli bugduske Moisés gwagedu lle boanga Chube alindige, lle boanga e amaña jo Moisés chudaboi kwian israelita jwen siere nga Egiptoge. 36 Nga Egiptoge Moisés lle daga ngwale no tanre dodadu Chube kiralla giti kwian ulita gwa giti, ene Moisés kwian israelita ulita jun siere nga Egiptoge, kwian israelita e che enusulian unsuialin. Moisés kwian israelita ulita du siere nga Egiptoge, jo chke ble kada Mar Rojoge, eni Moisés lle daga ngwale no na dodadu Chube kiralla giti ene kwian israelita ulita jo tangle no ble ege. Kaire kwian israelita ulita chagedu nga gballage kwian me kle toi ngwadi chura cuarenta, kaire ne ngwadi Moisés lle daga ngwale no tanre dodadu Chube kiralla giti. 37 Chube Moisés ta gbu gerule kwian israelita ulita ole, Moisés gerudu: “Ba bitalla giti Chube be kwian na gdaite gbe baske geru Chubenu kete ba bitalla ulitage cha kle geru Chubenu kete ba ulitage kare.” 38 Moisés amaña kledu kwian israelita ulita ole nga gballage gire lle boanga Chube alin nga ngaña giti geru ketu Moisége jwichuga Sinaíge. Geru e Moisés ketu che enusulian unsuialin ulitage, Chube gerudu Moisés ole gire Moisés geru e degu kwian ulita toidale mine Chube gwa giti, ene geru e amaña chegu kaire che ulita alin nege tangle.
39 ’Che enusulian unsuialin ulita me Moisés gau dage no mo chugagwallale, ama ulita tañachugu ma no jogeni naskuni nga Egiptoge. 40 Chube kledu gerule Moisés ole jwichuga Sinaí giti, gire kwian israelita ulita gerudu Moisés dollale Moisés daballa Aarón ole: “Me uñale cha ulitage nege Moisés boidu mine, ama kle baini, ama che ulita jun siere nga Egiptoge agwa nege ama kle che ulita chuge ngwadi gballa aini. Malen cha ulita takalin ba lle oña dodade chubere cha ulita alin cha chudaboangale cha jonlla dbangale naskuni nga Egiptoge.” 41 Kwian gerudu ene Aarón ole gire Aarón agedu kwian gerudu kare ama ole. Aarón lle oña dodadu chbi ñenua soli kare, gire kwian ulita bda guda chbi soli oña gwangnagu salengwli ama agedu ngeru Chube alin kare. Gire kwian ulita chbi soli oña chuia olladu, lle oña e kwian dodadu agali mo kodi ama tañachuge lle oña e no be ama ulita chudaboi, ama lle oña e gau dage mo chubeale. 42 Kwian ulita lle oña ngwale e gau mo chubeale malen Chube ulia chegu sugekare kwian ege, Chube kwian chugu ngwadi age kwian takalin kare, gire kwian ulita beu nga ngaña giti gau kaire chubere. Kwian Chube gerua ketanga dabage kada Amós Chube gerua degu kwian ta chegu sugekare Chubege giti, chada e gerule ene:
“Chube gerudu: ‘Ba kwian israelita ulita, ba ulita kledu chage nga gballage chura cuarenta, ba ulita me agedu cha gerudu kare.
Ba kledu nga gballage ba me bda guda cha alin cha tadukalin kare, ba ulita me tañachugu cha giti.
43 Agwa ba ulita tale ba agedu ba tadukalin kare.
Ba lle oña ngwale kada Moloc gau chubere, ba u soli dodadu Moloc alin, ba chagedu u e dbe ba chubea Moloc ole llagli.
Kaire ba beu gbaite kada Refán gau mo chubeale, ba Refán oña dodadu, ba chagedu oña e dbe kaire.
Kaire lle oña na tanre ba ulita dodadu mo kodi ba gau mo chubeale ba gerudu no ama giti.
Malen e gdale cha be ba ulita kage bate nga me ba jwiage ma bate nga Babiloniage, kwian nga namu be ba tke skage nga ege.’ ”
Chube Amós gbu chada dege ene unsuialin che enusulian unsuialin ulita giti.
44 Esteban gerudu dare kwian ole Chube agedu giti kwian israelita enusulian unsuialin ole, Esteban gerudu:
—Che enusulian oña unsuialin tangle bda kwara ulla dodadu nga gballage Chube gerudu kare. Chube u oña kaitu Moisége kare kaire Moisés bda kwara ulla dodangu. Che enusulian oña unsuialin tangle diali chagedu bda kwara ulla e ole u e gerungwa Chube ole. 45 Che enusulian ngeru ulita jokeda kaire enusulian chugagwalla Moisés jokeda gire che enusulian na chegu bda kwara ulla mauñale. E suiale Josué chegu Moisés tanege kwian israelita chugagwallale. Josué chiu ule kwian israelita ulita ole nga ai Canaánge gire chiu bda kwara ulla gerungwa Chube ole dbe mo ole llagli. Chube kirallaske Josué ule kwian israelita ulita ole kwian nga Canaánmu kagu jondoi ulita, gire dbi chegu che enusulian unsuialin ulita alin toingwa. Ege gwangerugu kwian chegu gerule Chube ole bda kwara ulla gerungwa Chube olege, u e jagedu ene ñadu chugagwalla rey David suiage tangle. 46 Chube no David ole Chube agedu no David alin. David tadu u jagere dodakalin Chube alin Chube amaña Jacob Chubea kaire Jacob oindalla Chubea. 47 Chube me David chugu ngwadi u jagere dodade agwa David kirolla kada Salomón u dodadu Chube alin. 48 Chube kweri nga ngaña giti me kle toi u kwian kle dodadege, u ege Chube me kle toi. Chube kwian Chube gerua ketanga kada Isaías gbu chada dege unsuialin e giti, chada e gerule:
49 “Che chugagwalla Chube gerudu ene: ‘Nga ngaña giti cha toingwalla dba kare, nga dba giti e cha sera gbangwa kare.
¿Ba be u dodade mine cha alin?
¿Ba be u gbe baini cha alin cha be toige?
¿Baini ba be nga gai undegangwa cha alin?
Cha me kle toi gwa kwian kle u dodadege.
50 Cha agali lle ulita dodadu nga ulita dodadu cha toingwalla, cha me kle toi uge kwian kle toi kare.’ ”
Isaías chada degu ene unsuialin tangle Chube giti.
51 Esteban gerudu dare kwian israelita chugagwalla ulita ole:
—Ba ulita diali agekalin ba takalin kare. Ba me kle age Chube alin Chube gerule kare, ba kle age salengwli kwian me israelita me Chubenu kle age kare. Ba me olo gbakalin Chube gerua keruchuge. Ba kle mo ta gbe sugekare Chubege, ba ulita tañachuge ba kle Chube gai ulia agwa ba me kle Chube gai ulia Chube takalin kare. Diali ba kle mo ta gbe Chube Oña dollale salengwli che ulita enusulian oña unsuialin tangle mo chuga gbu mno kare, ama me mo ta gbu age Chube gerudu kare. 52 Che enusulian unsuialin agedu me no daga ngwale kwian ulita Chube gerua ketanga ole. Kwian Chube gerua ketanga gerudu che enusulian unsuialin ole: “Kwian gdaite no trate be chie bdagli”, gerudu ene unsuialin che enusulian ole. Nege kwian gdaite chku jo geruba unsuialin kare, gire ba ulita ama tku mo gdeage, ba ulita ama guda. 53 Unsuialin lle boanga Chube alin nga ngaña giti Chube gerua ketu Moisége che enusulian ulita alin kaire che enusulian oindalla ulita alin. Che enusulian ulita me geru e gau dage kaire nege ba ulita me Chube gakalin dage ni ba kle Chube gerua degaba unsuialin gai dage Chube geru gbu kare Moisés giti. Ba kle gerule me no chadi, ba kle gerule cha gerudu Moisés chadalla dollale, ba kle gerule ene chadi agwa ba amaña me kle Moisés chadalla gai dage —Esteban gerudubi ene ulita kwian israelita chugagwalla ulita ole.
Esteban guleda Jesu gerua gdale
54 Kwian israelita chugagwalla ulita Esteban keruchugu gerule ene gire kwian israelita chugagwalla ulita skochiu jabale tanre Estebandi. 55 Agwa Esteban ole Chube Oña kledu, Chube Oña kirallaske Esteban gwagedu nga ngaña giti, tendu Chube chralladi gire Jesu kledu jagebanga gdate Chube chrallaske Chube ko taingwli giti. 56 Esteban gwagedu Jesudi ene gire Esteban gerudu kwian ulita ole:
—¡Gwagede nga ngaña giti! Cha ten nga ngañadi nga kle degabanga. ¡Gwagede Chube Kirolladi! Ama chku nga dba ai giti kwian kare amaña kle nga ngaña giti Chube ngena Chube ko taingwli giti.
57 Esteban gerudu ene gire kwian ulita ko gatu mo olo giti ama me tadu Esteban keruchugakalin dare. Kaire kwian ulita ngautu kweri, kwian Esteban dollale jo ulita Esteban ngnagu Esteban gau. 58 Kwian Esteban du siere unage gwadaleda, jo ama dbe nga kwian me kle toi ngwadige. Ne ngwadi Esteban dolla geru ulita jinanga ngwale Esteban dollale ama ñometra ngañaru amanu junnga modi ketu kwian kada Sauloge manadale, gire Esteban dolla ulita Esteban skiu ke giti. 59 Esteban dolla kledu Esteban skie ke giti, gire Esteban gerudu Jesu ole: “Cha Chugagwalla Jesu, nege nege cha be jogeda cha mo oña jige ba kote, ba cha oña gai ngwange no nga ngaña giti.” 60 Esteban dolla me chegu ta chuge Estebandi skie ke giti, gire Esteban toidu dba jongnagwa giti, Esteban gerudu kweri Jesu ole: “Cha Chugagwalla Jesu, kwian kle age me no cha ole ai ba gwa giti, cha takalin ama kle age giti ba me tallade, ba me ama gbe jiske cha gdale.” Esteban gerudu ene Jesu ole gire Esteban jokeda.