YEREMIYAHU, YEREMIYA
Enshokolezi
Yeremiyahu aburhagwa enyuma lya hôfi myâka igana kurhenga Izaya abusirwe, omu mwâka gwa 650 embere z’okuburhwa kwa Yezu Kristu. Aburhiragwa hôfi n’e Yeruzalemu. Ali w’omu mulala gw’abadâhwa bakulu. Nyamuzinda amuhamagala erhi aciri murhò (1, 2). Alamire amango obwâmi bwa Yûda bwàli omu malibuko. Nabukondonozori, mwâmi w’e Babeli ayîma omu Israheli-Palestina. Omu mwâka gwa 597 embere ly’okuburhwa kwa Yezu, ahima Yeruzalemu, ashâba aka-Nyamuzinda. Ago mango erhi Yeremiyahu ali ayigîriza, alibuzibwa n’abasirika bâge; bamukwêba omu mpamikwa. Erhi oyo mwâmi ayanka Yeruzalemu, Yeremiyahu acîshoga okulama omu Israheli-Palestina. Erhi Abayahudi bayâboha, bayâkira e Mîsiri. Yeremiyahu abakulikira. Hali amango erhi yo anafîrîre. Yeremiyahu agwêrhe omurhima gw’obwonjo, omurhima gw’obuzigire. Ali muntu walonzagya omurhûla. Omu kalamo kâge koshi alwîsize bene wâbo, abâmi, abadâhwa, abalêbi bw’obunywesi, olubaga lwoshi, lyo omurhûla guyîma. Omukolo ahâbagwa na Nyamuzinda gwalimulibuzize. Okushambâla kwâge omu murhima na Nyamuzinda kwàli mirenge: «Cirhuma amababale gâni garhahwa?» (15, 18). Omu myandiko y’okurheganya, Ayubu anaciderha, erhi: «Olusiku naburhagwa lukaba luhehêrere» (20, 14). Ago mababale gamucêsa iroho ganaliyigula kuli Nyamuzinda. Ecirhuma Yeremiyahu abà murhonyi emwîrhu buli obwo buyêmêre n’obwinjà bw’omurhima bw’akalamo kâge. Embere ly’okufà kwâge, aj’irenge bwenêne. Enyigîrizo zâge zayishiyunjula erhi idini ly’omurhima mwinjà lirhuma. Yeremiyahu ali lwîganyo lw’akalamo n’amalibuko ga Yezu.
EBIRIMWO
1. Okuhimwa kwa Yûda: cigabi 1, 1—25, 38
2. Yeremiyahu alêba oku omurhûla gwabà: cigabi 26, 1—45, 5
3. Okuleba ebiyêrekîre amashanja: cigabi 46, 1—51, 64
4. Okuyûshûla: cigabi 52, 1-34.
1
Izîno ly’ecitabu
Ebinwa bya Yeremiyahu, mwene Hilkiya, w’omu badâhwa bali e Anatoti, emwa Benyamini. Akanwa ka Nyakasane kamurhindakwo oku ngoma ya Yoshiyahu, mwene Amoni, mwâmi w’e Yûda, omu mwâka gwa kali ikumi na kasharhu gw’obwâmi, kashubimurhindakwo oku ngoma ya Yehoyakimu, mwene Yoshiyahu, mwâmi w’e Yûda, kuhika omwâka gwa kali ikumi na liguma gwa Sedekyahu, mwene Yoshiyahu, mwâmi w’e Yûda, kuhika oku lubungo lwa Yeruzalemu, lwabâga mwêzi gwa karhanu.
I. Ebinwa biyêrekîre Yûda na Yeruzalemu
Okuhamagalwa kwa Yeremiyahu
Akanwa ka Nyakasane kantindakwo, erhi: Embere nkuleme omu nda ya nyoko, erhi nkuyîshi*, embere orhenge omu nda erhi namakwîshoga, nakujira nti obè mulêbi w’amashanja. Naderha obwo, nti: «Aa, Yâgirwa Nyakasane, lolà, oku ntishiderha, ndi mwâna!» Cikwône Nyakasane anshuza, erhi: Orhaderhaga: «Ndi mwâna!» Ci ojè emunda bali aba nakurhumakwo boshi, na ngasi ebi nakurhegeka byoshi obiderhe. Orhayôbohaga amasù gâbo, bulyâla ndi haguma nâwe nti nkulange, Kanwa ka Nyakasane. Okuhandi Nyakasane alambûla okuboko, ampuma oku kanwa ambwîra, erhi: Lolà oku namâhira ebinwa byâni ekanwa kâwe. 10 Lâba oku ene eri namâkulengereza enyanya z’amashanja n’amâmi, nti omânyule wanalambika, ohungumule onashâbe, oyûbake onarhwêre. 11 Akanwa ka Nyakasane kantindakwo, mpu: «Yeremiyahu, bici obwîne?» Nashuza nti mbwîne ishami ly’omushekedi. 12 Naye Nyamuzinda erhi: «obwîne bwinjà» bulyâla kushîbirira akanwa kâni nti nkajire. 13 Akanwa ka Nyamuzinda kantindakwo obwa kabirhi, mpu: «Bici obwîne?» Nashuza nti mbwîne enyungu y’obwalike bahengesire kurhengera e mwênè. 14 Oku bundi Nyakasane ambwîra, erhi: e mwênè obuhanya bwâbamwo eci cihugo budwîrhe bwabirira. 15 Lâba oku nkola nahamagala amâmi g’e mwênè goshi, kanwa ka Nyakasane. Bakola bayisha badêkereze ngasi muguma entebe yâge emuhanda aha nyumvi za Yeruzalemu, oku byôgo byâge, oku burhambi ntya, n’emuhanda gw’emirhundu ya Yûda. 16 Naderha ebinwa by’okutwa olubanja lwâbo, ebiyêrekîre amaligo gâbo goshi bulyâla bàndekerîre bagendigashâniza banyamuzinda b’emwa bene, bagendiharâmya obushanja bw’enfune zâbo. 17 We nabwîra ohwinje bwinjà, oyîmuke ojibabwîra ngasi byoshi nâkurhegeka niono. Orhadirhimanaga omu masù gâbo, nakanakudirhimanya embere zâbo. 18 Lâba oku niene nkuyimanzize ene nka murhundu muyûbakire, nka mutungo gwa cûma na nka côgo ca marhale, omu masù g’eci cihugo coshi: abâmi ba Yûda n’abaluzi bâge, abadâhwa bâge n’olubaga lw’ecihugo. 19 Bâkulwîsa ci barhâkuhimè, bulya ndi haguma nâwe nti nkulîkûze, Nyakasane okudesire.
* 1:5 Okumanya omuntu kwa Nyamuzinda kwo kucimwîshoga, lolà Amo 5, 2; Rom 8, 29.