ECITABU CIRHANZI CA MAKABEYO
I. Omurhondêro
1
Engoma y’Aleksandro
1 Aleksandro, mwene Filipo w’e Macedoniya amango arhengaga omu cihugo c’e Kitiyirna, erhi amâhima Dariusi, mwâmi w’Abapersi n’Abamedi, anacimurhôla entebe yâge (bulya embere ali mwâmi w’e Bugereki yône).
2 Ajizire entambala za ngero nyinji, ayanka bishagala binji, anigûza na bâmi banji muli eco cihugo.
3 Agendekera bwenêne kuhika oku lubibi lw’igulu, anyaga muli mashanja manji, igulu lyoshi lyahwekera embere zâge; kuli ebyo arhondêra obucibonyi bulushire omu murhima gwâge, anakâcîshinga.
4 Ajira emirhwe mizibu y’abalwî, acîjira mukulu wa bihugo binji n’amashanja manji, n’abâmi banji bamushiga.
5 Lêro endwâla yamujako! akengêra oku ensiku zâge zamamuhikira,
6 Anacihamagala abarhambo bâge bakulu, na balya boshi bàbâga naye kurhenga eburhò, abagabira obwâmi bwâge embere afè.
7 Aleksandro afîre erhi amâyîma myâka ikumi n’ibiri.
8 Abarhambo bâge banacirhôla ecihugo ngasi muguma aha banali bamuhire.
9 Boshi bayambala ngasi muguma ishungwè enyuma ly’okufà kwâge kuguma n’abâna bâbo enyuma zâbo, kwagera myâka minji erhi banacikola maligo manji omu cihugo.
Antiyokusi Epifani n’okujà kw’oborhere bw’ecigereki omu Israheli
10 Muli abôla bâmi mwarhenga omuzî mubolo: izîno lyâge Antiyokusi Epifani mwene mwâmi Antiyokusi embere abâga e Roma nka mushwêkwa; ahâbwa obwâmi omu mwâka gwa igana na makumi asharhu na nda kurhenga oku burhegesi bw’Abagereki.
11 Hali emisole omu cihugo c’Israheli mwago mango y’akâgishumikwa okuhirimya Buyahudi banji omu nderho zâbo mpu: Kanyi rhunywâne n’agandi mashanja rhuyûbakînwe nago bulya kurhenga rhucîyêgwîre kulibo mabî manji gamarhuhirimakwo.
12 Ebyo binwa byanacibasîmîsa.
13 Bône na nene bayêmêra okugendera mwâmi, bayumvanya naye okushimba engeso z’abapagani.
14 Aha Yeruzalemu banaciyûbaka ho olurhambà nk’oku amarhegeko g’amashanja ganali gahûnyire.
15 Ecimanyîso c’okukembûlwa canahirigirha na ntyo bahakana endagâno yâbo ntagatîfu, bacîgusha haguma n’abapagani. Bacîguza omu kujira amabî.
Antiyokusi agorha olugo lwa Yeruzalemu n’eby’omu ka-Nyamuzinda byahâhwa
16 Antiyokusi erhi abona oku obwâmi bwâge bwamarhinda bwinjinjà, ajà mw’omuhigo g’okuyîma e Mîsiri, lyo yêne alya ago mâmi gombi.
17 Anacijà omu Mîsiri n’engabo z’entwâli bwenêne, bâli n’ebihêsi, enjavu, abagenda n’enfarasi n’amârho manji g’e nkugè.
18 Atula entambala kuli Ptolemeyo, mwâmi w’e Mîsiri; ci Ptolemeyo anacicîyegûla embere zâge, anacikula omulindi, ayâka. Ngabo nyinji yafîra ho, basirika bâge banji bayîrhwa.
19 Banacinyaga emirhundu mizibu y’omu Mîsiri yoshi. Antiyokusi anyagamwo birugu binji.
20 Erhi ayusihima e Mîsiri, omu mwâka gw’igana na makumi anni n’isharhu anacihindamuka, Antiyokusi arhêra Israheli na Yeruzalemu n’engabo ndârhi.
21 Arhayôbohaga ciru okujà omu ka-Nyamuzinda, bulya ali ayôsire nka musirhe arhenza olutare lw’amasholo, n’ecinâra c’itara lya kali nda n’ebirugu byâlyo byoshi.
22 Ayanka entalulè y’emigati y’enterekêro, ebikombe bisungunu, enambi z’amasholo, arhôla ebicikirizo, ebimanè n’ebindi by’okuyinjihya aka-Nyamuzinda.
23 Azimba amasholo, enfaranga n’ebindi birugu byanali mwo byoshi by’engulo ndârhi, ebi anahisireko.
24 Erhi abà amagugumba byoshi agenda acîshubirira omu cihugo câge, erhi amânabulaga mukò munji amânarhôla ebijâci biri nka bya kusiraha.
25 Israheli alakirwa bwenêne omu cihugo coshi.
26 Abakulu n’abarhambo baheba emilumbo, abânanyere, abarhabana, barhongêra n’iranga ly’abagoli lyatubâla.
27 Omuhya n’omuhya-mulume babanda endûlù; oku atamîre omu nyumpa, nyamuhya erhi anabombogorha.
28 Idaho lyanacijugumira bene lyo; n’enyumpa ya Yakôbo yoshi enshonyi zayibumba.
Olw’omwengehusi
29 Enyuma lya myâka ibiri, mwâmi anacirhuma omuhongêsa omu bishagala bya Yûda, naye anajà e Yeruzalemu n’engabo nyinji bwenêne.
30 Abantu b’eyo munda anacibahirakwo ebinwa by’olubohôlolo nabo banacimulangâlira. Câligumiza anacicîkwêba oku cihugo acilemaza bwenêne, ayîrha abanya Israheli mwandu.
31 Ebyali omu lugo babigugumba byoshi, nalo lonêne aludûlika muliro ahenangula enyumpa n’engurhu z’omu marhambi.
32 Abakazi n’abâna abahêka bujà n’ebishwêkwa byâbo abigugumba.
33 Buzinda bwaho, bayûbaka omu lugo lwa Daudi olugurhu lunene, na luzibu bwenêne; lwâbà lo lugo lwâbo.
34 Bayûbasayo abantu babî bwenêne, bantu bagalugalu loshi, banayôloloka eyo munda.
35 Balundayo eby’emirasano yâbo n’eby’okucîyikira, eminyago barhenzagya aha Yeruzalemu, bayilunda aho batwaho ntyo icumbi lyo okuyôbohya.
36 Gwàli murhego omu hantu hatagatîfu, mushombanyi kaheza w’Israheli w’amango goshi.
37 Omukò gw’abêru-kwêru gwabulagirwa omu burhambi bw’ahatagatîfu babîhya ntyôla ahantu hatagatîfu.
38 Embere zâbo abayûbaka e Yeruzalemu bakûla omulindi, Yeruzalemu anaciyûbakwa n’ababisha. Olugo lwashuba ihanga oku bâna bâlo: bulya abâna bâlo bamâluyâka.
39 Ahatagatîfu hâge hayôrha bwâmwe; ensiku nkulu zâge zaba za mishîbo. Ensiku zâge za Sabato kushekêsa n’irenge lyâge câbà cituka.
40 Aha irenge lyâge lyàli lihikire ho n’akagayo kâge kahikire. Obuhashe bwâge bwahinduka mishîbo.
Obugashanizè bw’ecipagani
41 Mwâmi anacilumiza irhegeko lihyâhya omu cihugo, mpu boshi babè lubaga luguna. Ngasi lubaga lukwebe amarhegeko gâlwo eburhambi.
42 Ngasi ishanja lirhegesirwe lijahike engeso zâlyo, aho, mashanja manji gayêmêra eryo irhegeko lya mwâmi.
43 Omu Buyahudi banji basîma okushimba idini lyâge. Bakazirherekêra abazimu, banaleka okushimba olwa Sabato.
44 Mwâmi ayandika amaruba, anagahirako entumwa e Yeruzalemu n’oku bindi bishagala by’e Yûda, omu kubarhegeka mpu bashimbe gandi gandi marhegeko kuleka galya g’omu cihugo câbo.
45 Mpu bakûle omu ka-Nyamuzinda kâbo ngasi nterekêro z’embâgwa n’ez’ensingônolè n’ey’okulabika mw’omukò, mpu babule okukashenga olwa Sabata n’olwa ensiku nkulu;
46 Barhegekwa mpu bazinze aka-Nyamuzinda, haguma n’abarhabâzi bako.
47 Mpu bayûbake empêrero z’emirhi mirherekêre, bayûbake aka-nyamuzinda k’abazimu mpu banakole barherekêre, bahâne engulube ntôrhò na ngasi zindi nyama ngalugalu.
48 Bahanzibwa mpu baleke abâna bâbo buzira kukembûlwa, nabo bônene mpu bakacîhemula na ngasi bundi bulyo bwa kuhemula omuntu n’okumujira mugalugalu.
49 Lyo alinda ayibagira akanwa ka Nyamuzinda, analinda ahindula engeso zâbo.
50 Ngasi yêshi orhanashimbiri irhegeko lya mwâmi anatwîrwa okufà.
51 Ago marhegeko ganacilumizibwa omu bwâmi bwâge boshi anacijira abakazigalanga omu mashanja goshi, n’ebishagala by’e Yûda abisêza okurherekêra ngasi hantu.
52 Buyahudi banji, balya boshi banali bamâleka amarhegeko, bacîlunga kuli abo bantu babî. Bashimba ebigalugalu omu cihugo coshi.
53 Bàrhuma Abayahudi baciri bashimbûlizi bajà bacîfulika omu mahukulu ga ngasi lubero.
54 Omu nsiku ikumi n’irhanu z’omwêzi gwa mwenda omu mwâka gw’igana na makumi anni n’irhanu, bayûbaka ibala ly’okuyenda abantu omurhima omu nda, oku luhêro lw’enterekêro z’embâgwa. Banaciyûbaka n’ezindi mpêro z’abazimu omu bishagala bya Yûda n’omu mirhundu y’e burhambi.
55 Bakazitumbûkiza enshangi oku nyunvi z’enyumpa n’omu ngo.
56 Ebitabu by’oburhimanya byàli ho bakazibibera n’okubidûlika muliro
57 Ngasi oyu bakanashimanyire, ecitabu c’endagâno omu mwâge, na ngasi oyu bakanabwîne agwêrhe obushiru oku kanwa ka Nyamuzinda boshi bananigwe omu kushimba lirya irhegeko lya mwâmi.
58 Ntyo kwo bakazâgijira ngasi mwêzi Abayahudi bakanashimanyire omu ngo.
59 Omu nsiku makumi abiri n’irhanu z’omwêzi, bakâgiyish’irherekêra kuli lulya luhêrero, bayûbakaga oku luhêro lw’enterekêro z’e mbagwa.
60 Abakazi bakâgigend’ikakembûza abâna bâbo, bakaziyîrhwa n’abà na babamanike omu magosi gâbo,
61 haguma n’omulala gwâbo, na balya banakukembûlwa.
62 Ciru okwo kwahà Abayahudi banji emisî, bacîyêrekana ntwâli, basimika omu kurhalya ebigalugalu.
63 Basîma okufà ahâli h’okucihemula n’ebiryo, n’okuhemukira ntyo endagâno ntagatîfu. Nêci banacifà.
64 Oburhè bunji bwayunjula omw’Israheli.