MALAKIYA, MALEAKHI
Enshokolezi
Ecitabu ca Malakiya cibâmwo bigabi bibirhi binene:
1. Ebyâha by’abadâhwa bakulu n’eby’abemêzi amango g’obugashânize (1, 6—2, 9; 3, 6-12);
2. Enshonyi z’obuhya bw’omuyahudi n’owundi muntu n’ez’okuvuna irhegeko ly’obuhya (2, 10-16). Omulêbi Malakiya ayâlîza olusiku lwa Nyamuzinda. Olwo lusiku abadâhwa bayishicêsibwa: ababî bayishitwîrwa olubanja, ci kwône abashinganyanya bayishikuzibwa omu mwishingo (3, 1-5; 3, 13—4, 3).
Eci citabu cayandikagwa omu mwâka gwa 450 embere ly’okuburhwa kwa Kristu, embere Nehemiya ayîme e Yeruzalemu. Obushiru bw’okushimba e nyigîrizo zarhangiragwa n’abalêbi Hageyo na Zakariya bwanyiha. Omulêbi Malakiya abwîra Abayahudi mpu bamanye bankashârha na Nyamuzinda. Nyamuzinda azigira omushimba n’omurhima mwinjà, omurhima gucîre. Oyo mulêbi ali alinda okuyisha kw’Omujà-bugo w’Endagâno n’okw’owundi w’okumurheganyiza enjira yâge (3, 1).
Abayandikaga Emyanzi y’Akalembe barhumanyîsize oku Yowane Mubatiza ye washokoleraga Omujà-bugo w’Endagâno (Mat 11, 10; Luk 7, 27; Mrk 1, 2). Omuhigo gw’amango gw’Omucunguzi guli gw’ogu: Entûlo ecîre yâyishihâbwa Nyamuzinda n’amashanja goshi (1, 11).
EBIRIMWO
1. Obuzigire bwa Nyakasane kuli Israheli: cigabi 1, 1-5
2. Okujisibwa lubanja kw’abadâhwa: cigabi 1, 6—2, 9
3. Obuhya n’abarhali Buyahudi: cigabi 2, 10-16
4. Olusiku lwa Nyakasane: cigabi 2, 17—3, 5
5. Entûlo y’akà-Nyamuzinda: cigabi 3, 13-21
6. Irenge ly’abemêzi: cigabi 3, 22-24
1
Bulêbi. Akanwa ka Nyakasane kuli Israheli omu burhumisi bwa Malakiya.
Obuzigire bwa Nyakasane kuli Israheli
Nyakasane abwîra olubaga lwâge erhi: «Ntahimwa kumuzigira». Nabo, bamudôsa, mpu: «Obuzigire bwâwe kurhi bubonekînemwo?» Nyakasane àshuza, erhi: «K’arhali Ezau ye mukulu wa Yakôbo? Ci kwône Yakôbo ye nazigîre, “nagaya Ezau*; entondo zâge nazijira irungu, n’amagisha àyimaga­mwo nagajira bwêrûlè”». Erhi Edomu ankaderha mpu: «Rhwashâbirwe, ci kwône rhwâshubiyûbaka eci cishagala cîrhu càhindusire mushaka. Niono Nyakasane w’Emirhwe ndesire ntya: Bayûbakage, ci nâshanda omukolo gwâbo. Bâbayîrika izîno lya cihugo ciyunjula bubî n’erya lubaga Nyakasane ayôrha akunirîre». Muli bene Israheli mwâyishibona okwo muderhe, mpu: «Nyakasane ayêrekîne obuhashe bwâge ciru na kurhaluka olubibi lw’Israheli».
Obugashânize bugayîsa Nyakasane
Ntya kwo mbwîzire abadâhwa, niono Nyakasane w’Emirhwe: «Omwâna ajira obukenge kuli îshe n’omushizi kuli nnâhamwâbo. Ka nâni ntali nie sho nie na nnâhamwinyu? Cirhumaga murhanjirakwo bukenge buci?» Munakazingayaguza mubulindôsa mpu: «Bici rhukugayaguzamwo?» Munakazilêrha ebiryo birhankwânîni oku luhêrero lwâni mubuliderha, mpu; «Bici rhugayisamwo obukulu bwâwe?» Kuli kubà bulya munagayaguze oluhêrero lwâni. Gala mango mulêrha ecintu c’empûrha, ecirema kandi erhi ecalwâla, mpu mucintûle nterekêro, ka munacikêbwe mpu okwo kushingânîne? Erhi mwankarhûla omurhambo ecintu ca bene eco, ka mucîkêbirwe mpu anasîma ammuyêreke olukogo lwâge? Kwo mmudôsize ntyo, niono Nyakasane w’Emirhwe. Lêro mugerezagye okunyinginga, nie Nyamuzinda winyu, lyo mbabalira olubaga lwâni. Ka mucîkêbirwe mpu nammuyumvirhiza bwinjinjà mwananjirire ebyo byoshi? Ntà mango! 10 Kwo kukulu muguma mulimwe ayigale enyumvi z’aka-Nyamuzinda. Lyo murhacigendikâtwanira omuliro gw’obushabusha oku luhêrero lwâni. Bulya ntà makwânane njira g’okummubona, n’enterekêro zinyu muntûla zirhansimîsa, kwo ndesire, nie Nyakasane w’Emirhwe. 11 Kurhenga ebushoshôkero bw’izûba kuhika ebuzikiro bwâlyo, abantu ba ngasi lubero bayishi obukulu bwâni. Ngasi hoshi hoshi bayôca enshangi oku irenge lyâni, bandêrhere n’entûlo zinkwânîne. Nêci, niono Nyakasane ndesire oku amasha­njà goshi gayishi obukulu bwâni. 12 Ci kwône mwêhe munakazingayaguza, mubone nk’oluhêrero lwa Nyakasane lurhakwânîni okukengwa, n’oku lwana­rhûlwakwo ebiryo by’obushâlashâla. 13 Ciru n’oku mwarhûla erhi mwanaderha, mpu: «Kwo kubengera oku wâni!» Murhishi okurhali kungayaguza kwône, nie Nyakasane w’Emirhwe. Munantûle ecintu cizimbano, ecikunagizi n’eci­lwâla. Kurhigi nankayêmêra entûlo za bene ezo, kwo nâni mmudôsizagye? 14 Buhanya bwâge omurhebanyi, ojira ebintu bigumagumà omu busô bwâge, abulihira ecintu cisherîre eburhambi mpu co antûla nterekêro. Buhanya bwâge, bulya nie mwâmi mukulu, oyu amashanja goshi gayôboha obuhashe bwâge, kwo ndesire niono Nyakasane w’Emirhwe!
* 1:3 Lolà Murh 25, 23. Nyamuzinda alisîmire Yakôbo bwenêne kulusha Ezau. Nyamuzinda anashôboze ngasi oyu alonzize enshôkano zâge, bulya yêne ye Mulemi, Lolà Rom 9, 13. 1:11 Amashanja goshi gayishi obukulu bwâni: igwârhiro lirhanzi lya EKUMENI, kuderha abanya-buyêmêre boshi Nyamuzinda Dolodolo bakolera. Yezu bufulûle buhalûsire bwa Nyamuzinda aderha, erhi: Akalamo k’ensiku n’amango, kuli kukumanya w’oyo Nyamuzinda w’okuli wênene, n’oyu warhumaga, Yezu Kristu (Ywn 13, 3).