Maktubu dɨnə Mãr̰ĩ duwa Matiyə 13

Gwale gɨ diri gɨnə aba chìgdə swagə

(Markɨ 4.1-9; Luk 8.4-8)

1 Wála gɨ ta lə da, Jesu dɨmə kɨrə hára iche me ha dama kuray gɨ ɓɨle bɨwə dara gɨləgɨ gɨ nare gwale gɨnə Mãr̰ĩ duwa. 2 Nare nə gɨr̰e hára dayar tulɨwə, i ta di me an̰ji nagɨ dam nɨm bɨrwa dalawə. Nare nə gɨr̰e di ɗɨbdɨ day daa nimi bɨdəgɨ lə. 3 An̰ji gɨlgɨ mani nan̰ i gɨ gwale gɨ diri. An̰ji waygɨ da: «Dwayna! Abe mɨn so ba a ha chìgdə swagə yiga lə. 4 Mana gɨ an̰ji ilə chìgdə lə da, swagə dɨrəgɨ nə yab wujabar bor mana gɨ bɨrmə lə me, dirbi gɨra tɨgɨgɨ chə́gdɨgɨ bam car. 5-6 Swagə dɨrəgɨ nə mɨn da, wujabar day bor mana gɨ gɨndara lə. Cendi gandɨ daa kaláng mɨ̀ndagɨ, me ꞌyo bɨrmə gaba bwaa sabɨragɨ hára dodə cog bədə dara sɨn̰a dɨ lade di yengɨ le. Yande da, mana gɨ dawa gɨra ən dɨdəgɨ lə da, swagə nə ta di woy bam. 7 Swagə dɨrəgɨ nə mɨn ɗang bi bor day mana gɨ chemde woni jimdi dwar̰agɨ lə. Cendi dɨm daa, me chemde woni jimdi di so yɨgɨ daa swamama ɨmgɨ jwara bam. 8 Me swagə dɨrəgɨ nə mɨn bor day sɨn̰a dɨ ladeyə. Cendi dɨm jor naa dɨrəgɨ, me swagə nə ta di dɨdəgɨ lə mɨn da, dɨrəgɨ ꞌyarbar nan̰e. Nə mɨn àl dɨrəgɨ nem aru, nə mɨn ɗang àl dɨrəgɨ nem gɨnɨn̰ kubi, nə mɨn ɗang bi àl dɨrəgɨ nem gɨnɨn̰ subu. 9 Gun gɨ sumdəw woni dwaya gwale ina lə da, kal a dwayna.»

Jesu gɨlgɨ nare mani gɨ gwale gɨ diri dana mo?

(Markɨ 4.10-12; Luk 8.9-10)

10 Mwom da, woni gɨrsə gwale gɨnə Jesu duwa di chidɨbə Jesu sɨwə ib ib me ùrbɨw ba da: «I dana me mə gɨlgɨ nare mani di i gɨ gwale gɨ diri mo?» 11 An̰ji cogɨ lə diiyə waygɨ ba da: «ꞌYeni da, Mãr̰ĩ àl gandang ladni; an̰ji gɨləng gwale sɨw gɨ budə lə dara lama duwa gɨ dwãr̰ĩ di ɗɨm, me gɨlgɨ nare nə ɗang bədə. 12 Dara gun gɨ mani duwa ina lə da, gɨ ha ꞌyàw lə diiyə nan̰ ɗang bi, me mani duwa ha bɨlbə dodə. Me gun gɨ duwa ina lə bədə da, nə hin̰e ɨsəwə ta di kaw, gɨ ha ꞌwoo i bam. 13 Nə gɨlgɨ mani gɨ gwale gɨ diri di da, i dara cendi un̰bɨ me yər bədə, domən̰dɨ me doy bədə, me ꞌwocn̰ gwale di gɨndɨw bədə me ca. 14 Ta di me i gwale gɨnə Mãr̰ĩ duwa gɨ wayɨw aba cɨmə bɨw gɨ Esayi di me yala àlal gandagɨ kɨrab. Mãr̰ĩ way da:

“Anə ha dwaya,

me anə ha ꞌwacn̰a gɨndɨw bədə.

Anə ha un̰bə gɨ dɨrəng,

me anə ha yara bədə me ca.

15 Dara ꞌyeni nare nə caga ka di,

dɨdəng woy nan̰e.

Anə hurbə dùndɨrəng sumdəngə me

anə ɗesɨbɨ dɨrəng daa me,

dara sumdəng ba dwayna bədə,

me dɨrəng kaw, ba yarna bədə me ca.

Anə gɨn̰ gaba ꞌwacn̰a mani gɨndəgɨ bam me

cwara gaba hára ꞌywan bam me ca.

I ta di me nə ꞌyo gɨ bɨrmə gaba bɨləng nɨm daa bədə di.”»*

16 Me Jesu waygɨ woni gɨrsə gwale duwa ba da: «Me ꞌyeni da, anə dam i gɨ sii ꞌywala, dara dɨrəng yərre me, sumdəng kaw, doyye me ca. 17 Dwayna, nə wayang i gwale sɨw: Woni cɨmə Mãr̰ĩ bɨw nə ɓɨg nan̰ me nare nə ɗang nə tɨba Mãr̰ĩ dɨrəwə nan̰, tanga ùr ba gɨ yər mani nə anə yərgɨ caga ka di, me ꞌyogɨ yərgɨ bədə, cendi ùr ba gɨ doy gwale gɨ anə doyɨw caga ka di me, doyɨw bədə me ca.»

Gwale gɨ diri gɨnə aba chə̀ə swagə di gɨndɨw

(Markɨ 4.13-20; Luk 8.11-15)

18 «ꞌYeni da, dwayna gwale gɨ diri gɨnə aba chə̀ə swagə duwa di gɨndɨw. 19 Swagə dɨrəgɨ nə wujabar bor bɨrmə lə di, wun i ya gun gɨ doy berni dɨnə dwãr̰ĩ dɨ daa me ꞌwocn̰ gɨndɨdɨ bədə ta de. Sidan hára gɨra biy gwale gɨ ilə dusɨwə di bam. 20 Swagə nə mɨn nə bor day gɨndara lə da, i gun gɨ doy gwale gɨnə Mãr̰ĩ duwa me, yɨw gɨ sii ꞌywala kaláng maa, 21 me kal gwale di bo sabɨraw dusɨwə bədə. An̰ji i gun gɨ yɨ sɨw woy bədə. Mana gɨ wamani ꞌywanaw dara gwale gɨnə Mãr̰ĩ da, an̰ji so kaláng gɨn̰ gwale gɨnə Mãr̰ĩ duwa di bam. 22 Nə mɨn nə wujabar day bor mana gɨ chemde woni jimdi dwar̰agɨ lə da, i gun gɨ doy gwale gɨnə Mãr̰ĩ duwa di maa, ɨr̰ɨ an̰ji ɨrɨm mana gɨ wamani gɨ jiga jiga gɨ sɨn̰a dɨdə ka dɨwə, an̰ji kan̰jɨ ꞌywaa gɨ sɨn̰a dɨdə ka gɨ i mani nə pəgɨn̰ yag. I yande me ɨrmə pad gɨ an̰ji ɨrmɨw di da, yɨ gwale gɨnə Mãr̰ĩ gɨ dusɨwə di daa swamama ɨmɨw àla gandɨw giyə bam. 23 Me swagə nə bor day daga dalawə sɨn̰a dɨ ladeyə da, i nare nə doy gwale gɨnə Mãr̰ĩ duwa me ꞌwocn̰ gɨndɨw ladɨ. Cendi i ya swagə dɨdəgɨ nə mɨn nə bo dɨrəgɨ aru me, nə mɨn gɨnɨn̰ kubi me, nə mɨn gɨnɨn̰ subu me ta de.»

Gwale gɨ diri gɨnə barɨm duwa

24 Jesu waygɨ gwale gɨ diri gɨ ɗang bi ba da: «Dwãr̰ĩ dɨ daa da, wun i ya abe mɨn gɨ gɨsɨ swagə duwa nə lade mana gɨ daga duwa lə ta de. 25 Me gɨ changa dwar̰ɨ dɨ nare pad i nuni da, aba mar̰ande duwa ha gɨsəw barɨm lə swagə nə lade di dɨdəgɨ lə me, kal sɨw ya. 26 Mana gɨ swagə di gandɨ dɨdəgɨ da, gɨ yər barɨm kaw, gandɨ ilə me ca. 27 Mwom da, kòy nənə aba daga di hára gɨra ùrɨw ba da: “Aba ciri nin, ɓag da, tanga mə gɨsɨ i swagə nə lade mana gɨ daga dɨma lə di gaa bədə mo? Me ɨr̰ɨ, barɨm da, swaa duwa i gɨndɨw we mo?” 28 An̰ji waygɨ ba da: “I aba mar̰ande ni me àl mani nə ta di.” Ɨr̰ɨ, kòy di ùrɨw ba da: “Yande da, gaa mə ùr ba nə hananin piynə barɨm di bam mo?” 29 Me an̰ji cogɨ lə diiyə ba da: “Bədə, piynə barɨm di caga ka bədə sɨn̰, dara anə piynəw caga ka da, anə ha piyə swagə di ɓamagɨ gɨ barɨm di mɨn. 30 Kalnagɨ gɨ jwarna le ca dayyə bɨraa wála gaba n̰ilə gɨ dɨdəgɨ lə bá. Dawa dɨ ta lə da, nə ha wayagɨ woni n̰ilə swagə di, gɨ ajɨna barɨm di bam pii, magdɨnaw daa ulnəw bam do me gɨ n̰ilnə swagə di bwanan gandagɨ ɓecheyə sɨn̰.”»

Gwale gɨ diri gɨnə habda gɨ gɨ ꞌwogɨw mutardɨ dɨrəw

(Markɨ 4.30-32; Luk 13.18-19)

31 Jesu di waygɨ nare gwale gɨ diri gɨ ɗang bi ba da: «Dwãr̰ĩ dɨ daa da, wun i ya habda gɨ mutardɨ† dɨrəw nə gun ugɨ ha mõgɨ mana gɨ daga duwa lə ta de. 32 Dɨrəw di i ɓani hin̰e hin̰e ɗoy kwandaw habde dɨrəgɨ nə pad bam, me mana gɨ cendi gandɨ daa da, jorbɨ nan̰ ɗoy habde pad bam, me gɨdə habda gɨ geche gɨ dirbi nə daa kaw, ɗangr̰ɨ ciri day gangr̰awə damdɨ lə.»

Gwale gɨ diri gɨnə musbu duwa

(Luk 13.20-21)

33 Jesu waygɨ gwale gɨ diri gɨ ɗang bi ba da: «Dwãr̰ĩ dɨ daa wun i ya musbu gɨ deme juw bow burə gɨ koro mwaj dɨwə dara àla gɨ mapa ta de. Mana gɨ tandi koyɨw ɓamɨw daa mɨn mwom da, burə di sodɨ daa pad duwa lə.»

Jesu gɨlgɨ nare mani i gɨ gwale gɨ diri dara na ɓag di mo?

(Markɨ 4.33-34)

34 Mani nə pad ta di, Jesu gɨlgɨ nare i gɨ gwale gɨ diri. Inam i nare nə gɨr̰e da, dɨban gwale gɨ diri da, Jesu tɨn̰ bɨw waygɨ gwale bədə bɨr̰ɨn̰. 35 Ta di me i gwale gɨ tanga Mãr̰ĩ wayɨw aba cɨmə bɨw di me yala àlal kɨrab. An̰ji waya ba:

«Nə ha gɨləgɨ mani i gɨ gwale gɨ diri,

nə ha wayagɨ mani nə i budɨ lə ɓɨg wála gɨ nə diy gɨ mani gɨndəgɨ bá di daa.»‡

Gwale gɨ diri gɨnə barɨm di gɨndɨw dɨ biyə

36 Targɨn̰ ɗang da, Jesu di so kal nare nə gɨr̰e di ɗɨm me ha gɨr ulay. Mwom da, woni gɨrsə gwale duwa hára tulɨwə ib me wayɨw ba da: «Biynin gwale gɨnə barɨm gɨ daga lə di gɨndɨw daa.» 37 An̰ji waygɨ ba da: «Aba gɨsə swagə nə lade di da, i ɨndi gɨ Gun gorndɨw. 38 Daga di, i sɨn̰a gɨndɨdɨ pad. Swagə nə lade di, i nare nə kal Mãr̰ĩ lam dwãr̰ĩ duwa dɨdəgɨ lə. Barɨm di, i nare nənə Sidan dɨra. 39 Aba mar̰ande gaba gɨsə barɨm di, i Sidan. N̰ilə gɨ swagə di, i dɨr̰ɨn̰a ꞌyan̰a dɨra. Woni n̰ilə swagə di, i Paja nənə Mãr̰ĩ duwa nə daa. 40 Aja gɨ barɨm layaw uləw bam duwa lə ta di, dɨr̰ɨn̰a ꞌyan̰a dɨra lə kaw, ha àlala i yande me ca. 41 Ɨndi gɨ Gun gorndɨw di, nə ha kɨjə paja ni nə daa hára lə, me cendi gɨra ha ꞌywara nare woni lama kwandagɨ bwagɨ àla gɨ àcn̰a lə me woni àla àcn̰a me bam mana gɨ ciri dɨnə Mãr̰ĩyə. 42 Paja ni nə daa ha hára gandagɨ kaláng bwagɨ mana gɨ dùwa dɨ budə dɨra gɨ bam ilə bədə bɨr̰ɨn̰yə di. Mana gɨ ta di i mana gaba nulə gura me yɨdɨbə sande lə me ca. 43 Wála gɨ ta lə da, nare nə i tɨba Mãr̰ĩ dɨrəwə da, cendi ha ꞌywagda le ya dawa de mana gɨ ciri dɨnə Abɨragɨ gɨ Mãr̰ĩyə. Gun gɨ sumdəw woni dwaya gwale ina lə da, kal a dwayna.»

Gwale gɨ diri gɨnə sungɨ dɨra me gɨnə diyè dɨra me

44 «Dwãr̰ĩ dɨ daa da, wun i ya sungɨ dɨ mani woni sumi ba ilə dwar̰ɨ lə me mur nɨm mana gɨ daga dalawə ta de. Wála mɨn, gun mɨn ha gɨr mana gɨ daga dalawə di me ꞌyo sungɨ dɨ ta di. Ɨr̰ɨ, an̰ji codɨ mudɨ dodə bi me ɨndər yá, me sɨw ꞌyolɨw nan̰e. Mwom da, an̰ji kɨl mani duwa nə ꞌywaa bam pad me ha kɨlə gɨ daga gɨ ta di.

45 Dwayna bi, dwãr̰ĩ dɨ daa da, wun i ya abe mɨn gaba àla kenge kan̰jɨ diyè dɨ idɨ sumi ta de. 46 Wála mɨn, an̰ji ꞌyo dɨ mɨn dɨ kili dɨra wom nan̰, me an̰ji gɨra ha kɨlə mani duwa nə ꞌywaa bam pad me kɨl nɨm gɨ diyè dɨ idɨ sumi dɨ ta di.»

Gwale gɨ diri gɨnə law dɨra

47 «Ɗang bi, dwãr̰ĩ dɨ daa da, wun i ya nare woni ùrə bo gɨ law day mana gɨ kurayyə dara laya gɨ gòche ta de. Law day di lay gòche nə dɨrəgɨ jiga jiga. 48 Mana gɨ law di ba dɨ lay gòche di ꞌwon dwar̰ɨ daa mwom da, woni ùrə di surdɨ ha nɨm daa wayniyə. Targɨn̰ ɗang da, cendi dam liw law day di daa me ilə an̰jira gòche di lə: Gòche nə ladɨbe da, cendi bogɨ i kɨrangé dayyə me, nə àcn̰e da, cendi bogɨ bam me ca. 49 Dɨr̰ɨn̰a ꞌyan̰a dɨra lə di kaw, ha wunə i yande dige dige me ca: Paja nənə Mãr̰ĩ duwa nə daa hára lə cagda nare nə àcn̰e gɨ nare nə tɨba Mãr̰ĩ dɨrəwə di le. 50 Mwom da, gɨ ha bwaa nare nə àcn̰e di mana gɨ dùwa dɨ budə dɨra gɨ bam ilə bədə bɨr̰ɨn̰yə di. Mana gɨ ta di, i mana gaba nulə gura me, yɨdɨbə sande lə me ca.»

Gwale gɨ diri gɨnə mani nə sungɨ dwar̰ɨ lə

51 Ɨr̰ɨ, Jesu ùr woni gɨrsə gwale duwa ba da: «Anə ꞌwocn̰ gwale gɨ nə wayang gandɨw pad ta di gɨndɨw mo?» Cendi cow lə diiyə: «Əw, nə ꞌwocn̰ɨninne.» 52 Ɨr̰ɨ an̰ji waygɨ ba: «I ta di me aba gɨlə bii gɨ ꞌwoo gɨnə Moyis duwa gɨ we we kaw, mana gɨ an̰ji ꞌywana gɨlə gɨ mani nə ɨrɨm dara dwãr̰ĩ dɨ daa me yɨnəw gɨ ɨsaw sɨr da, an̰ji wun i ya geche gɨ ciri dwar̰ɨ lə ta de. Geche gɨ ta di, biy mani nə dɨrway me nə aliye me mana gɨ sungɨ duwa dwar̰ɨ lə.»

Nare nə Najaret gɨn̰ kala gɨ dusɨrəgɨ Jesu dɨwə bam

(Markɨ 6.1-6; Luk 4.16-30)

53 Mana gɨ Jesu way gwale gɨ diri di ꞌyen̰ bam pad mwom da, an̰ji kal sɨw ɨndər yá. 54 Ɨr̰ɨ, an̰ji cor ha mana gɨ Najaret, dɨ i ciri dɨ tanga an̰ji ɨsər lə ɓag, me an̰ji so ilə gɨləgɨ nare mani mana gɨ kulu day gaba amsa Mãr̰ĩyə. Me gɨlə duwa gɨ mani di ꞌyàgɨ́ nare di ɨrmə nan̰e, me cendi way da: «Ɓag da, i wi me ꞌyàw duwa dɨrɨn̰ naa nə ta di mo? I wi me ꞌyàw dwana dɨ idɨ àla gɨ mani nə dan̰a nə ya ta de di mo? 55 Ɓag da, an̰ji i aba pɨlbə habde di gorndɨw gaa bədə mo? An̰ji iw di i Mari gaa bədə mo? Me chamraw i nə Jak me Josep me Simõ me Jud me gaa bədə mo? 56 Chamraw nə namde pad dayyə kaw, dam lə ganandɨ ka bədə ɓa? Me an̰ji ꞌywaa dwana dɨ ta di pad i we mo?» 57 Ta di me i mani nə ɨmgɨ nare nə Najaret kala gɨ dusɨrəgɨ Jesu dɨwə bam di. Ɨr̰ɨ, Jesu di waygɨ da: «Aba cɨmə Mãr̰ĩ bɨw da, nare nə we we kaw, ùrɨwe, me nare nə ciri duwa dɨdə me war̰aw duwa gang me da, gɨn̰ɨw i bam.» 58 I ta di me Jesu àl nɨm gɨ mani nə dan̰a ciri duwa dɨdə nan̰ bədə di, dara nare di gɨn̰ kala gɨ dusɨrəgɨ dɨwə bam.

* 13:15 Esayi 6.9-10 † 13:31 mutardɨ Habda gɨ gɨ ꞌwogɨw mutardɨ da, i habda gɨ nare nə Juwib ɗɨlbɨw mana gɨ yiga day dalawə dara hangda gɨ bɨ̀ra. Dɨrəw da, i ɓani ɓani yande, me habda sɨw da, jor ya jimdere de. ‡ 13:35 Maktubu dɨ idɨ Diri (Psaume) 78.2