26
Gechide nənə Juwib day ùr ba gɨ ꞌyə Jesu
(Markɨ 14.1-2; Luk 22.1-2; Jã 11.45-53)
Mana gɨ Jesu gɨl mani duwa nə ta di ꞌyen̰ bam pad mwom da, an̰ji waygɨ woni gɨrsə gwale duwa ba da: «Anə ꞌwocn̰ dara wor wála sɨr da, ha ꞌya isii ꞌywala gɨnə kɨrara gɨ daa kwaynaniyə duwa. I wála gɨ ta lə di me ɨndi gɨ Gun gorndɨw di, gɨ ha ꞌyàn woni mar̰ande ni ɨsɨragɨ lə dara cendi ba ɓyangɨnan ɓabɨr̰ɨnan daa habda gɨ dagɨla sɨwə.»
Mana gɨ ta lə da, woni bwasa Mãr̰ĩ gechide day me gechide nə ɗang nənə nare nə Juwib day me dayar kɨrə nə woni bwasa Mãr̰ĩ geche dayə. An̰ji, gɨ ꞌwogɨw Kayip. Cendi pad dayyə ma gwale ɨrɨm dara ba gɨ kan̰jɨ kojɨgə dara ba gɨ yɨ gɨ Jesu me ba gɨ ꞌyəw nɨm. Me cendi way ba da: «Ladni duwa da, yɨnəndɨ gandɨw wála gaba sii ꞌywala lə ɗən̰ bədə, dara gaa nare di ha swaa ganandɨ gɨ gwale som.»
Deme tidɨrɨw Jesu swani dɨwə
(Markɨ 14.3-9; Jã 12.1-8)
Jesu ilə mana gɨ ciri dɨ Betani kɨrə nə abe mɨn gɨ gɨ ꞌwogɨw Simõ gaba cagɨmmə.* Me mana gɨ Jesu ilə wama maniyə da, deme mɨn chidɨ hára sɨwə ib yəə mɨrda gɨ lade ɨsədɨ lə. Mɨrda gɨ ta di, swani gɨ habda gɨ bii ꞌyol nan̰ me kili duwa kaw, wom nan̰ me ca ilə dwalɨn̰yə. Tandi tidɨrɨw Jesu dɨwə. Mana gɨ woni gɨrsə gwale duwa yər yande da, dusɨrəgɨ nagɨ le me cendi wajɨ gwale bulə dayyə ba da: «Tandi mendɨ swani di bam yande, dana mo? Swani gɨ ta di, dee gɨ kɨlnəw bam da, gursɨ duwa di ha nan̰a le! Dee də ha ꞌyàgɨ́ nare nə bugɨr da, ladɨ bədə mo?»
10 Jesu doy gwale day di me waygɨ da: «Anə jiba deme di yande dana mo? Mani nə tandi àl gandɨn ta di, àl i giyə gɨ lade. 11 Nare nə bugɨr da, anə ha ꞌywagɨ le tuləngə gɨ wála wála, me ɨndi da, anə ha ꞌywan gɨ wála wála tuləngə bədə ɗɨm. 12 Tandi tidɨrən swani sɨnnə ta di, i dara ɗangr̰a gɨ mõõ ni pii. 13 Dwayna, nə wayang i gwale sɨw: Mana gɨ gɨ ha waya Nõ dɨ lade dɨ ta di sɨn̰a gɨndɨdɨ lə jiga jiga pad da, deme di kaw, gɨ ha waya gwale dɨra le dara mani nə tandi àl ta di, me nare dusɨrəgɨ ha ɨrmə dɨdə bi bi me ca.»
Woni bwasa Mãr̰ĩ gechide day me Judas me ma gwale Jesu dɨwə
(Markɨ 14.10-11; Luk 22.3-6)
14 Ɨr̰ɨ, woni gɨrsə gwale gɨnə Jesu duwanə mwaj dii sɨr di gun day gɨ mɨn, an̰ju gɨ gɨ ꞌwogɨw Judas Iskariyot di, ha ꞌywaa woni bwasa Mãr̰ĩ gechide day 15 me an̰ji ùrgɨ ba da: «Nə ꞌyànang Jesu di ɨsɨrangə ɨndi da, anə ha ꞌyàn i na mo?» Woni bwasa Mãr̰ĩ gechide day di àsɨw gursɨ day dɨ chile gɨnɨn̰ subu ꞌyàw. 16 So i wála gɨ ta lə di me Judas di kan̰jɨ bɨrmə dara ꞌyàgɨ́ gɨ Jesu di ɨsɨragɨ lə.
Jesu wom mani day gɨ nə woni gɨrsə gwale duwa mɨn
(Markɨ 14.12-21; Luk 22.7-14; Jã 13.21-30)
17 Wála gɨ dɨrɨn̰ nə piiyə gɨnə sii ꞌywala gɨnə mapa gɨ dɨban musbu da, woni gɨrsə gwale gɨnə Jesu duwa hára ùrɨw ba da: «Mə ùr ba nə hananin àlnam mani nə wama woni sii ꞌywala gɨnə kɨrara gɨ daa kwaynaniyə di i we mo?» 18 Me an̰ji waygɨ da: «Hana mana gɨ ciri dɨ Jursalem kɨrə nə bidiyə me waynaw da: “Aba gɨlənin mani wayɨm ba da: ‹Dawa ni yala nemme ɗɨm. I kɨrə dɨma lə me nə hanin àla sii ꞌywala gɨnə kɨrara gɨ daa di lə gɨ nə woni gɨrsə gwale ni di.›”» 19 Me woni gɨrsə gwale gɨnə Jesu duwa di hargɨ gɨra ha àla mani di ya Jesu ba ɨrməgɨ nɨm de, me cendi àl mani nə wama woni sii ꞌywala di lə.
20 Gɨ turgɨ dawa ɗwanda dɨra lə da, Jesu dam ilə wama bɨwə day gɨ nə woni gɨrsə gwale duwa nə mwaj dii sɨr di mɨn. 21 Me mana gɨ cendi ilə wama maniyə da, Jesu waygɨ ba da: «Dwayna, nə wayang i gwale sɨw: Gun mɨn dwar̰angə ha ꞌyàn woni mar̰ande ni ɨsɨragɨ lə.» 22 Mwom da, woni gɨrsə gwale duwa di sɨdəgɨ mar bam ledede me cendi ùrbɨw mɨn mɨn ba da: «Aba ciri ni, gaa i ɨndi mo? Gaa i ɨndi mo?» 23 Me Jesu cogɨ lə diiyə waygɨ ba da: «Gun mɨn gɨ hurə ɨsəw dása lə gandɨn mɨn ta di me i aba gɨra ha ꞌyàn woni mar̰ande ni ɨsɨragɨ lə an̰ju. 24 I sɨdɨ, ɨndi gɨ Gun gorndɨw di, nə ha mara le ꞌyang ya Maktubu dɨnə Mãr̰ĩ duwa ba way nɨm dara daran ta de. Me an̰ju gaba ꞌyàn woni mar̰ande ni ɨsɨragɨ lə di da, wamani ha ꞌywawe. Dee gɨ yànaw bədə kaw, dee biyawe.»
25 Judas gaba ꞌyàw woni mar̰ande duwa ɨsɨragɨ lə di, ùr duwa Jesu ba da: «Aba gɨlənin mani, gaa i ɨndi mo?» Me Jesu cow lə diiyə wayɨw ba da: «Mə way gwale gɨ ta di ɨjɨm gang.»
(Markɨ 14.22-25; Luk 22.15-20; 1 Korentɨ 11.23-26)
26 Mana gɨ cendi ilə wama maniyə da, Jesu u mapa daa ɨsəwə me àlɨ́w Mãr̰ĩ dóche, me ɓolbɨ dodə, me ꞌyàgɨ́ woni gɨrsə gwale duwa di, me waygɨ ba da: «Unə, wamna, ta di i doni gɨ sɨn.» 27 Targɨn̰ ɗang da, an̰ji u kob dɨ gani gɨnəyabɨr̰ayàa duwa ilə dwalɨn̰yə ɨsəwə me an̰ji àlɨw Mãr̰ĩ dóche do me u ꞌyàgɨ́ woni gɨrsə gwale duwa me waygɨ ba da: «Unə, chàna pad dannə pad. 28 Dara ta di i bare ni gɨ Mãr̰ĩ yɨ gɨ mɨlan gɨ nare. I bare gɨ bor dodə dara nare nə gɨr̰e dɨdəgɨ dara Mãr̰ĩ kalna dusɨw hɨlalna àcn̰a day dɨwə. 29 Nə wayang daa: Caga da, nə ha chàa gani gɨ yabɨr̰a yàa duwa di ɗang bədə ɗɨm, bɨraa i wála gɨ ɗan̰ nə ha chàa gandang gɨ dɨrway alə ciri dɨnə Aban gɨ Mãr̰ĩyə.»
30 Ɨr̰ɨ targɨn̰ ɗang da, cendi tu diri dɨ idɨ bwaw gɨ Mãr̰ĩ jilay me cendi dɨmgɨ iche dara hára kur̰a dɨ Olib dɨdə.
Jesu way dara Piyer ba ha bɨlə bɨw sarni dɨwə
(Markɨ 14.27-31; Luk 22.31-34; Jã 13.36-38)
31 Mana gɨ ta lə da, Jesu waygɨ woni gɨrsə gwale duwa di ba da: «Changa dɨ laba lə di, mani ha àlanne me, pad dannə pad, anə ha bwara bam mana gɨ dusi dan dɨ kala dɨnnə di lə. Nə way yande dara Mãr̰ĩ way mana gɨ Maktubu duwa lə ba da: “Nə ha ꞌyáa aba gama dɨmən̰je di bam me, dɨmən̰je nə aba gamagɨ dáygɨ daa mana mɨn di, ha cagda daa dɨdəgɨ lə jiga jiga.”§ 32 Me wála gɨ nə dara dɨmə daa munɨ lə mwom da, nə ha hára dɨrəngə gamang alə wama gɨ Galileyə.»
33 Ɨr̰ɨ Piyer wayɨw ba da: «Kwandan nə pad di bwarna bam dusi day dɨ kala mana gɨ dɨmmə di lə dara mani nə hára lə àlammə di kaw, ɨndi da, nə ha ɨndara bam dusi ni dɨ kala mana gɨ dɨmmə di bədə bɨr̰ɨn̰.» 34 Jesu cow lə diiyə ba da: «Doy, nə wayɨm i gwale sɨw: Changa dɨ laba lə da, mana gɨ gɨray wor hɨrdə sɨn̰ da, mə ha bɨlə bɨm sarni ba mə ꞌwocn̰ɨn bədə dii subu.» 35 Piyer cor wayaw ɗang bi ba da: «Nə ha bɨlə bɨn sarni dɨmmə bədə bɨr̰ɨn̰! Ina i made kaw, nə mar i gandɨm.»
Me kwandaw nə woni gɨrsə gwale gɨnə Jesu duwa nə pad di kaw, way day yande me ca.
Jesu amsɨ Mãr̰ĩ mana gɨ Gesemani
(Markɨ 14.32-42; Luk 22.39-46)
36 Mwom da, Jesu hargɨ gɨ nə woni gɨrsə gwale duwa gɨrgɨ mana mɨn gɨ gɨ ꞌwogɨw Gesemani me, an̰ji waygɨ ba da: «ꞌYeni da, damna dodə mana gɨ ka lə, me ɨndi da, nə ha ni i alə ta dara amsa gɨ Mãr̰ĩ.» 37 Me an̰ji wol Piyer me Jebede dɨndaw nə sɨr me mɨra ha gandɨw. An̰ji so ilə nulə sɨwə me lán̰a àlɨw nan̰e me ca. 38 Mwom da, an̰ji waygɨ ba da: «Sɨn mar mara gɨ nə ꞌwocn̰ sɨn bədə bɨr̰ɨn̰. Damna mana gɨ ka lə di, me damna dɨrəng bɨ̀ra gandɨn!» 39 Me an̰ji chidɨ ha bam hin̰e me kal sɨw ɨbər dodə sɨn̰a lə, me amsɨ gɨ Mãr̰ĩ ba da: «Aban, ladɨna dɨrəmmə da, chidɨ gɨlə gɨ dɨrɨn̰ gɨ ta di ha nɨm bam sɨnnə. Ladɨna bədə da, àl gandɨn mani nə dɨrəm ùr ɨjɨm, kal àla nə ùrə niyə ɗi.»
40 Ɨr̰ɨ Jesu cwara hára woni gɨrsə gwale duwa nə subu di sɨdəgɨ lə me ꞌyogɨ cendi ilə ꞌya nuniyə. Mwom da, an̰ji wayɨw Piyer ba da: «ꞌYeni da, dawa dɨ mɨn tenene dwar̰ɨ lə mɨra dimm, anə nem dama dɨrəng bɨ̀ra gandɨn bədə mo? 41 Damna dɨrəng bɨ̀ra, me amsɨna Mãr̰ĩ dara mana gɨ mani ꞌywanang da, kal lamnang bwanang àla gɨ àcn̰a lə bədə. Dara gun gɨ gɨsage i gɨ ɨrmə gaba àla mani nə lade, me dwana duwa dɨ sɨw dɨ idɨ àlagɨ̀ nɨm di nem bədə.»
42 An̰ji chidɨ ha bam hin̰e bi gaba dii sɨrrə me kal sɨw amsɨ Mãr̰ĩ bi ba da: «Aban, ladɨna dɨrəmmə dara chidə gɨ wamani di hára nɨm bam sɨnnə bədə me mə ùrnə dara ba nə chànawe da, àl mana gɨ ùrə dɨma lə ɨjɨm.»
43 Ɨr̰ɨ Jesu cwara hára ꞌyo woni gɨrsə gwale duwa di bi, me ꞌyogɨ ꞌya gɨ nuniyə. Cendi nem dama dɨrəgɨ bɨ̀ra bədə dara nuni àlgɨ nan̰e. 44 Yər yande da, Jesu so kalgɨ me chidɨ yá bam hin̰e bi gaba dii subu lə. Mwom da, amsɨ Mãr̰ĩ, me way gwale gɨ ya dee ba a wayaw nɨm pii di de bi. 45 Mana gɨ ba a cwara hára woni gɨrsə gwale duwa di tuləgɨ lə bi mwom da, an̰ji waygɨ ba da: «Anə i i nuni bi me, anə bo i gwayni me mo? Caga da, dawa di yala nemme ɗɨm. Ɨndi gɨ Gun gorndɨw di, gɨ ha ꞌyàn nare woni àla àcn̰a ɨsɨragɨ lə. 46 Swana daa, hanandɨ le! Yarna, gun gaba ꞌyàn woni mar̰ande ni ɨsɨragɨ lə di yala ɗɨm.»
Gɨ yɨ Jesu
(Markɨ 14.43-50; Luk 22.47-53; Jã 18.3-12)
47 Mana gɨ Jesu wor ilə waya gwaleyə bɨwə sɨn̰ da, Judas gɨ i woni gɨrsə gwale gɨnə Jesu duwa nə mwaj dii sɨr di gun day gɨ mɨn di, hára yala gɨ nare nə gɨr̰e nan̰ tarɨwə. Cendi i gɨ sugɨnəne nə sore me cilangde me ɨsɨragɨ lə. I woni bwasa Mãr̰ĩ gechide day me gechide nə ɗang nənə nare nə Juwib day me giyəgɨ cendi. 48 Judas gaba ꞌyàgɨ́ Jesu ɨsɨragɨ lə di dee ɨrməgɨ le pii ɗɨm dara mani nə ba a ha àla dara gɨləgɨ nɨm gandɨw di. An̰ji wayagɨ ba da: «Gun gɨ nə gɨra dara yə̀w sɨnnə chichɨmə gajaw*ya ba nə ùrɨw nan̰e de da, i an̰ji, yɨnəw.»
49 Mana gɨ ta lə dog me Judas ha ɨjɨ Jesu me wayɨw ba da: «Nə àlɨm labiya, aba gɨlənin mani!» do me an̰ji yɨw sɨwə chichɨm nɨm gɨ gajaw sɨn̰. 50 Me Jesu cow wayɨw ba da: «Jan maché, mani nə mə hára dara àlagɨ̀ ka di, àlgɨ le maa ɗɨm!» Mwom da, nare di chidɨbə sɨwə ib ib me ɓɨr̰ɨn̰ lawar Jesu dɨwə me yɨw nɨm.
51 Mana gɨ ta lə di, woni hára gɨ Jesu di gun day gɨ mɨn dɨmə jisgɨ biy sugɨnə duwa me ajɨ gɨ kwaya gɨnə woni bwasa Mãr̰ĩ geche day duwa di sumɨw led saw àl bam. 52 Mana gɨ ta lə da, Jesu wayɨw gun duwa gɨ ta di ba da: «Hurə sugɨnə dɨma di daa mana dɨra lə bi, dara nare pad woni ꞌyáa kwandagɨ gɨ sugɨnəne da, ha mara i made dɨ sugɨnə me ca. 53 Mə ɨrɨm dara nə nem gaba ꞌwaga Aban gɨ Mãr̰ĩ bədə mo? Dee nə ꞌwagɨnaw da, mana gɨ ta lə di dog, an̰ji dee ha giyən paja duwa nə daa ya dubu dubu ɨndi na de gɨra ha wannə. 54 Me dee nə ꞌwagɨnawe da, mani nə Maktubu dɨnə Mãr̰ĩ duwa way gwale day ba ha àlala le yande bá da, cendi ha àlala i man man mo?»
55 Dawa dɨ ta lə da, Jesu waygɨ nare nə gɨr̰e di ba da: «Anə hára gɨ sugɨnəne nə sore me cilangde me ɨsɨrangə dara yə̀n gɨ dwana hára nɨm ya ba nə i mẽ de. Gɨ wála wála, nə dam lə ciri dwar̰ɨ dɨ kulu gaba bwasa Mãr̰ĩ ilə dara gɨlə gɨ mani kaw, anə yə̀n bədə. 56 Me mani nə ta di pad àlal yande dara gwale gɨ woni cɨmə Mãr̰ĩ bɨw jangɨw Maktubu dɨnə Mãr̰ĩyə pii di me yala àlal an̰ju.»
Mana gɨ ta lə da, woni gɨrsə gwale gɨnə Jesu di pad dayyə ɓɨr̰ɨn̰ wà daa kalɨw bam.
Jesu i mana gɨ woni aa sariya nənə Juwib day dɨrəgɨ lə
(Markɨ 14.53-65; Luk 22.54-55,63-71; Jã 18.13-14,19-24)
57 Nare woni yəə Jesu di wolɨw ha gandɨw mana gɨ woni bwasa Mãr̰ĩ geche day gɨ gɨ ꞌwogɨw Kayip dɨrəwə. I mana gɨ ta lə di me woni gɨlə bii gɨ ꞌwoo gɨnə Moyis duwa me gechide nə ɗang nənə nare nə Juwib day me dayar lə. 58 Piyer duwa da, wara bam targɨn̰ hən̰ me ha pam gɨ Jesu tarɨw bɨraa ha nɨm kɨrə ciri dɨnə woni bwasa Mãr̰ĩ geche day duwa lə bá. An̰ji dɨm ha kɨrə dama woni àlaw geche giyə dwar̰agɨ lə, dara yara gɨ mani di gaa ba ha ꞌyan̰a i man mo?
59 Woni bwasa Mãr̰ĩ gechide day me nare woni àla sariya nə ɗang nənə Juwib day pad me kan̰jɨ gwale gɨ kulagɨ dara bwaw Jesu dɨwə ba gɨ ꞌyəw nɨm. 60 Me nare woni kulagɨ nan̰ hára sabɨ gwale bow Jesu dɨwə kaw, woni bwasa Mãr̰ĩ gechide day me woni àla sariya nə ɗang pad dayyə me ꞌyo gwale mɨn gaba ꞌyáw nɨm bədə. Targɨn̰ ꞌyan̰a lə da, nare sɨr hára 61 way ba da: «Abe gɨ ta di way ba a nem cubə kulu gaba bwasa Mãr̰ĩ di bam me ba a ha cwara awaw daa bi wála subu dalawə.»
62 Woni bwasa Mãr̰ĩ geche day di so daa me wayɨw Jesu ba da: «Gwale gɨ nare way dara daram ta di, mə àsɨ dɨma gwale mɨn lə diiyə bədə mo?» 63 Me Jesu dam bɨw mɨgɨmi kur̰ad. Ɨr̰ɨ woni bwasa Mãr̰ĩ geche day di wayɨw ba da: «Nə ùrɨm gɨ Mãr̰ĩ gaba dama gɨ dɨrəw bɨ̀ra sumɨw, waynin daa: Ɨjɨm di me mə i Dole gɨ Mãr̰ĩ biyəw gɨ Kris di mo? Mãr̰ĩ gorndɨw di mo?» 64 Jesu cow lə diiyə ba da: «Mə way gwale gɨ ta di ɨjɨm gang. Me nə wayang daa: So caga ka da, anə ha yara Gun gorndɨwdama lə mana gɨ Mãr̰ĩ gaba dwana pad ɨsəw gɨ abeyə.Me anə ha yaraw cwara lə gɨ ꞌywagda duwa mana gɨ siyaya gɨ daa dalawə me ca.»
65 Mana gɨ ta lə da, woni bwasa Mãr̰ĩ geche day di so chəbɨ barge gɨ sɨwə bam me way da: «An̰ji cadɨbɨ i Mãr̰ĩ! Də ùrəng nare woni cɨməndɨ gwale nə ɗang bədə ɗɨm! Anə doy widɨru gɨ an̰ji cadɨbɨ gɨ Mãr̰ĩ ta di gɨ sumdəng dan ꞌyeni ɗɨm. 66 Anə ɨrɨm i man daraw mo?» Cendi cow lə diiyə ba da: «An̰ji ùr i ꞌyáa gɨ bam.»
67 Ɗang da, nare nə mɨn ɓɨsɨbɨw lade dɨrəwə me gobɨw gɨ ɨsɨragɨ me. Nə yab da, gobɨ gajaw 68 me wayɨw da: «Ɨjɨm gɨ Dole gɨ Mãr̰ĩ biyəw gɨ Kris di, mə ina i aba cɨmə Mãr̰ĩ bɨw ꞌyang da, waynin daa: I wi me ajɨm ta di mo? I wi me ajɨm ta di mo?»
Piyer bɨl bɨw sarni ba a ꞌwocn̰ Jesu bədə
(Markɨ 14.66-72; Luk 22.56-62; Jã 18.15-18,25-27)
69 Mana gɨ ta lə da, Piyer dam duwa iche ciri dwar̰ɨ lə§. Me deme mɨn dɨ idɨ àla giyə ciri dɨ ta di dwar̰ɨ lə chidɨ hára sɨwə ib me wayɨw da: «Ɨjɨm di kaw, mə i gɨ Jesu gɨ Galile di mɨn me ca.» 70 Me Piyer bɨl bɨw sarni daa nare dɨrəgɨ lə pad ba da: «Nə ꞌwocn̰ gwale gɨ dɨ wayɨw ta di gɨndɨw bədə.»
71 Ɗang da, an̰ji ha ɨjɨ ciri bɨdɨ dara ganda iche me deme dɨ mɨn ɗang dɨ idɨ àla giyə ciri dɨ ta di dwar̰ɨ lə yərɨw me waygɨ nare nə ilə mana gɨ ta lə di ba da: «An̰ju gɨ ta di i gɨ Jesu gɨ Najaret di mɨn me ca.» 72 Ɨr̰ɨ Piyer bɨl bɨw sarni ɗang bi me sɨrgɨ sɨw me ba da: «Nə ꞌwocn̰ abe gɨ ta di bədə.»
73 Ɓam targɨn̰ da, nare nə ilə mana gɨ ta lə di chidɨbə Piyer sɨwə ib ib me wayɨw da: «ꞌYang, ɨjɨm di kaw, mə i aba hára gɨ Jesu di me ca. Gɨ ꞌwocn̰ɨm i dara mar̰ɨjam woni waya gwale.» 74 Mwom da, Piyer so waygɨ: «Nə sɨrgɨ sɨn! Nə wayna i kulagɨ da, Mãr̰ĩ yɨnən dange: Nə ꞌwocn̰ abe gɨ ta di bədə!» Mana gɨ ta lə dog gɨray hɨrdɨ me. 75 Mwom da, Piyer dusɨw guw daa gwale gɨnə Jesu duwa gɨ wayaw gandɨw pii di dɨwə. An̰ji wayaw ba da: «Pii gɨ gɨray wor hɨrdə sɨn̰ da, mə ha bɨlə bɨm sarni dɨm subu ba mə ꞌwocn̰ɨn bədə.» Ɨr̰ɨ Piyer dɨmə iche me nul nulə gɨ àcn̰e.
* 26:6 abe mɨn gɨ gɨ ꞌwogɨw Simõ gaba cagɨm Gɨ ꞌwogɨw aba cagɨm dara tanga pii cagɨm àlɨwe. 26:7 mɨrda gɨ lade Mana gɨ maktubu dɨnə Mãr̰ĩ duwa dɨ gɨ jangɨdɨ pii gɨ bii gɨ gɨrek da, gɨ jangɨw i albatɨr mana gɨ ka lə. Albatɨr di i kur̰a dɨ bure sumdɨ dɨ nare nə Juwib ɗangr̰ɨ gɨ mɨrda gaba bwaa swani. 26:15 gursɨ day dɨ chile gɨnɨn̰ subu Gursɨ day dɨ chile gɨnɨn̰ subu di, nare woni kan̰ja Maktubu dɨnə Mãr̰ĩ gɨndɨdɨ nə yab ɨrɨm ba i gursɨ dɨ gɨ ꞌwogɨdɨ chigɨl gɨ bii gɨ ebɨrə. Chigɨl gɨnɨn̰ subu da, nem ꞌywagaw gɨ gun giyə duwa gɨ àla gaba duru wodɨ lə. Gursɨ dɨ ta di, nem kɨlə gɨ kwaya mɨn mana gɨ wála gɨnə Moyis lə, yarna mana gɨ Kɨrara gɨ daa (Exode) 21.32 lə. § 26:31 Jakari (Zacharie) 13.7 * 26:48 yə̀w sɨnnə chichɨmə gajaw Mana gɨ nare nə Juwib dayyə da, i àlaw gɨ jam maché labaa gun gɨ mə ùrɨw nan̰ labiya. 26:64 Diri (Psaume) 110.1 26:64 Daniyel 7.13-14 § 26:69 Piyer dam duwa iche ciri dwar̰ɨ lə Ciri dɨ ta di, i ciri dɨnə woni bwasa Mãr̰ĩ geche day duwa, yarna mana gɨ berse gɨ 57 lə.