Yang Yadwang Isinulat Ni Pablo Tung Ni TIMOTEO
Patkaw Ang Pasanag Tung Kumpurming Magbasa
Atiing pagtaklib da yang epat ang takun yang pagsulat na tung primirung isinulat na tung ni Timoteo, ipinadeep si kang uman ang ipinakulung yang Adi duun tung Roma ang nag̱aranan tung ni Nero. Ya ray uras ang ipinagsulat si ka ni Pablong uman tung ni Timoteong duun pa agpanirbian tung sam pundaan duun tung siudad yang Efeso. Yang nabtangan ni Pablong atii, mas maliwag kay tung primirung pagkaditini na. Tung uras ang atii, mapungaw ka yang isip na ay natetenged durung mga putul nang mga tumatalig ang tag̱a duun tung parti Asia ang namanalyud da ilem tung anyang namag̱ingwara. Pati ti Figelo durua ni Hermogenes, ya ka (1:15). Asta nganing ti Demas, ya ka (4:10). Ultimu ra ilem ti Duktur Lucas ang nagpakiunung tung anya duun tung kaliwag̱an ang atii (4:11). Kapurisu durung kalelyag na ang ti Timoteo tung makali, mangay duun tung anya (4:9). Kumus durung paglalangkag̱en na tung ni Timoteo, madua rang bisis inulit na (4:9, 21) yang imbitar na.
Dispuis may mga ituyun nang impurtanti tung ni Timoteo. Dapat ang mag̱agwanta tung mga kaliwag̱an ang mapasaran na arangan da ilem tung pangerengan na tung ni Ginuung Jesus duun tung Efeso (2:1-13). Ipinagpaprusigir na ka tung anyang magpakbung tung sasang manig̱ubrang anday maeyakan na tung ubrang ipiniar tung anya (2:14-26). Ipinabantay na ka tung anya natetenged tung sistima yang kadaklan ang mga tau tung uri ta kaldaw ang durug kalain (3:1-9). Pinaktel na ra ka dayun yang isip nang magpadayun tung pagparanangeren na tung kamatuuran ang para asan da magluang mas maktel yang panirbian na tung Dios (3:10-17). May ultimung itinuw̱ul na tung ni Timoteo ang talusun na ra ka enged yang tanan ang ipinagpiar na tung anyang ubraen (4:1-5). Nagpakdek da ka tung anya ang alenget da yang uras ang ipagpablag na ang asan da nga kumplituay na yang pag̱irintrigaen na yang sadili na tung ni Ginuung Jesus (4:6). Dispuis sinambit na ka yang durug tinlung nag̱ielat ni Ginuung Jesus tung anya natetenged pinagtalus na ra yang kumpurming ipiniar na tung anya (4:7-8).
Tung kauri-urian yang sulat na, may duma-rumang itinuyun na tung ni Timoteo (4:9-15). Inulit na ka dayun kung unu pay nainabu tung primirung pabista tung anya ang maskin anday nangerengan tung anya, indi ka enged pinaw̱ayaan ni Ginuung Jesus ang asta yang puidi ra rin ang mainabu, indi nainabu (4:16-18).
1
Yang Intrada Yang Sulat (1:1-2)
Yang may sulat tia, yuung ti Pablong nag̱ing sasang apustul ang pangerengan tung ni Jesu-Cristo natetenged tung kalalangan yang Dios. Tinuw̱ulaw nganing anyang magparakaw̱utun tung mga tau natetenged tung pagkataung baklu ang pinangakuan na ang ya ray ipaeyang na tung kumpurming tinu pay magtalig yang sadili na tung ni Jesu-Cristong magpatapnay. Timoteo, sinulatana ra yeen ay agkaw̱ig̱ena yeen ang sasang anaung nag̱agegmaanu ta duru gated atiing primiru, pinainunukuana ra yeen kung ya pa ag̱ari yang pagtalig mu yang sadili mu tung ni Ginuu ta*.
Yang nag̱ipag̱ampuu para tung nuyu ang mas pang maispirinsiaan mu yang kaneeman may yang kaildaw may yang kalimengan ang pag̱ipakdul yang Ama tang Dios durua ni Ginuu tang Jesu-Cristo.
Nag̱apasalamatan Na Tung Dios Yang Pagtaralig̱en Ni Timoteo (1:3-5)
Pagpasalamataw tung Dios ang yay nag̱atuuanu ang pariu ka tung mga kinaampuu ig limpiung pisan yang painu-inuung pagtuu tung anyang anday basulun na tung yeen. Tung pagpasalamatu tung anya, nag̱ademdemana yeen ang nag̱ipag̱ampung pirmi, law̱iig kaldaw. Ay pagyenget-yengetan da ngani ta duru yang isipung mag̱ita-ita si kang uman ug̱ud magkasadya si ka yang isipu. Ay kipurki atiing pagbelag ta, nag̱ademdemanu ang minela-w̱elaan da ta luuk yang mga mata mu. Yang nag̱ademdemanu enged ya ra yang pagtaralig̱en mu tung ni Ginuung Jesus ang tedek ang pisan tung pupusukun mu ang yay tukaw rang nabalay tung isip ni bai mung ti Luisa, durua ni nanay mung ti Eunice ig nag̱asiguruu ang maning ka tia yang pagtaralig̱en mu.
Nag̱apademdem Na Ti Timoteo Ang Paderepan Nang Pirmi Yang Abilidad Ang Ipinakdul Yang Dios Tung Anya (1:6-7)
Ya ra kay nag̱atengeran na ang maktel yang isipung magpademdem da tung nuyu ang kung tung apuy pa, kayaw̱an mung pirmi yang abilidad ang atiing ipinakdul yang Dios tung nuyu ekel tung pagdeenu tung nuyu atiing pagpiliku tung nuyu tung publiku ang yaway eklanung papgesen ta katengdanan mu. Yay pirming paderepan mu ay kipurki pinatiniranita ra man nganing yang Dios tung Espiritu Santo belag̱an ang mag̱aning ang para ita patalaway na, kung indi, ang para ita paktelay nang magtuman yang nag̱ipaubra na tung yaten kag yadwa pa ang para ita paeyangay na ta ipaggegma tang ustu tung mga masigkatau ta kag yaklu pa ang para ita taw̱angay nang magsuspindi tung sadili ta.
Nag̱apaktel Na Yang Isip Ni Timoteo Ang Indi Enged Ikaeyak Na Yang Matinlung Balita Pati Tanya Mismung Nag̱akalabus (1:8-12)
Kapurisu, Timoteo, india mag̱ekel ta kaeyak mung magparakaw̱utun yang bitala ni Ginuu ta. Pati yuu tani ang nag̱akalabus natetenged tung pangerenganu tung anya, indiaw ka ikaeyak mu, kung indi, bilug̱un mu yang isip mung magpakigsasa tung yeen ang magpapinitinsia arangan da ilem tung Matinlung Balitang naang nag̱ipagpakaw̱ut ta ang yang Dios mismu yay magpaktel tung nuyung mag̱agwanta. Kipurki yay nagtapnay tung yaten ig nag̱imbitar ang para mag̱ing mga tauanita ra anyang limpiu yang pagpangabui ta. Yang pagtapnay na tung yaten, belag̱an natetenged tung mga buat-buat tang matitinlu, kung indi, sigun ilem tung sadiling planu na ig tung kaneeman na. Disti pa atiing anda pay naimu, yay nag̱aplanu na kang lag̱ing buaten ekel tung pagtalus ni Jesu-Cristo. 10 Ang pagkatapus, simanyan ang mga uras ang naa, yang kaneeman nang atia, ipinagpabunayag na ra ekel tung pag̱ingtau ni Jesu-Cristo ang ya ray nagyaring Mananapnay tung yaten. Bilang dineeg na yang pudir yang kamatayen ig ekel tung Matinlung Balitang nag̱ipagngel tung mga tau, ipinasanag na kung ya pa ag̱aring maeyangan yang mga tau ta ipagpangabui nirang baklu simanyan ang yang pakaw̱utun na, mag̱ing banal da. 11 Yuu mismu ay tinulduk na ang yang balitang atia ya ray ipagpakaw̱utu tung mga tau, bilang pinilikaw anyang mag̱ing sasang apustul nang mangerengan tung anya ig sasa kang manigtulduk natetenged tung kamatuuran ang atia. 12 Ya ra man nganing ay nag̱atengeran na ang nag̱apasaranaw ra ta mga pinitinsiang mga maning taa. Piru indi ra ka enged nag̱ikaeyaku. Kipurki sunaduu rang pisan yang pinagtalig̱anu. Kapurisu, dakulu yang kumpiansaw tung anya ang kayanan nang amlig̱an yang Matinlung Balitang naang itinalig na tung yeen§ ang asta kaw̱utun da ilem yang uras ang ipaglekat na.
Nag̱apaprusigir Nang Mag̱usuy Tung Platapurmang Durug Kapulidu Ang Itinulduk Na Tung Anya (1:13-14)
13 Yang ipinagtulduku tung nuyu atiing primiru kaministiran ang yay buaten mung pitik ang pausuyan mu. Amlig̱an mu ta mupia yang kamatuuran ang atiang durug kapulidu. Yang pag̱amlig mu, eklan mu tung pagtaralig̱en mung mabaked tung ni Jesu-Cristo may tung paggegma mu tung anyang bug̱us. 14 Yang Matinlung Balitang atiang ipinagpiar yang Dios tung nuyu, amlig̱an mung amlig̱an ta mupia ekel tung taw̱ang yang Espiritu Santong pagpakeen tung yaten ug̱ud indi malaktan ta belag̱an tamang nag̱itulduk.
Nag̱asambit Na Yang Taw̱ang Ni Onesiforo Tung Anya (1:15-18)
15 Nag̱askeanu ra ang ibinalita ra tung nuyu ang durung mga putul tang tag̱a asan tung sinakepan yang Asia ang namanalyud da ilem tung yeen ang namag̱ingwara. Pati pala ti Figelo, durua ni Hermogenes, ya ka. 16-17 Maayen ilem ti ungkuy Onesiforo. Gustuu ang yang pamilya nang nabutwan asan tung Efeso pakaayenen da ta mupia ni Ginuu ta. Kipurki muya-muyang paktelen na yang isipu. Maskin yuug kekedked ka man tung kadina, indiaw ka enged ikinaeyak na, kung indi, pagkaw̱ut na tani tung Roma, atiang lag̱i pinaderepanaw ra anyang pinagsagyap ang asta naitaw ra ka enged anya. 18 Natetenged tung binuat nang atia tung yeen, gustuu ang tanya balesan da ta mupia ni Ginuu ta tung uras ang ipanginsapu na tung yaten ang mga tauan na*. Asta yang tanan ang pagparadag̱en-dag̱enen ni ungkuy tung yeen atiing asanaw pa tung Efeso, baskin yawa, nabilug̱an mu ra ka.
* 1:2 “...yang pagtalig mu yang sadili mu tung ni Ginuu ta” tung bitalang Giniriego, puidi kang maning taa: “...tung pagparanangeren mu tung tamang nag̱itulduk sigun tung kalibrian ta.” 1:5 Ikumpalar tung 3:15. 1:6 Yay puiding nainabu duun tung Listra atiing primirung pagpilik ni Pablo tung anya ang katulad ka tung isinulat tung Mga Binuat-buatan 16:1-3. Ikumpalar tung isinulat na tung Primirung Timoteo 4:14 ang yay puiding binuat tung ni Timoteo tung dumang uras atiing duun da tanya tung Efeso baklu papgesay na ta katengdanan na duun. § 1:12 “kayanan nang amlig̱an yang Matinlung Balitang naang itinalig na tung yeen” tung bitalang Giniriego, puidi kang maning taa: “kayanan nang amlig̱an yang sadiliu ang ya ray itinalig̱u tung anya.” * 1:18 Kung natetenged tung panginsapu ni Ginuu tang magbales, ikumpalar tung isinulat na tung 4:8 may tung 2 Corinto 5:10.