31
Zakɔɓe ɠale ma vai
Kanaan yooi zu
1 Zakɔɓe Laɓan ná-doun zunuiti goomɛnini, ti ɗa ɠɛ ma: «Nii kpein é ɠɛa ga gi-ɠɛɛ nɔnɔi, Zakɔɓe naati seɠea, gi-ɠɛɛ ɠɔligi ɠa é niima ɓɛtɛi zɔlɔɔgai su.»
2 Zakɔɓe Laɓan ɠaazuʋɛ ʋɛtɛni, é la mɔ ɠɛni ɠɛɛni, eɠɛʋelei é ɠɛni la mɔungi zu.
3 Názu ɠa Ɠɔoɠɔ GALAGI ɠɛni la Zakɔɓe ma: «Ɠale ma è-mɛmɛwolani ta-yooi zu, ɗa-ʋɛlɛyeɠei wu, nà ɠɛ è ʋa.»
4 Zakɔɓe Lasɛleni ta Lea lolini, ga ti ʋa dɔɓɔi zu, ʋɛ é ɠɛni ná, ná-togani ɓulugi ɠoba.
5 É ɠɛni ti ma: «Nà kaazu ga wo-ɠɛɛ ɠaazuʋɛ la mɔ ga eɠɛʋelei é ɠɛa la nɔ̀un tetema mɔungi, kɛlɛ kɛ̀ɛ ná-GALAGI yɛgɛ nɔ̀un ba.
6 Wa ɓɔɠɔgoi wo kwɛɛni ga gè botii ɠɛɛni wo-ɠɛɛ ʋɛ ga sùvikɛi kpein.
7 Kɛlɛ wo-ɠɛɛ yaavai ɠɛɛni ga ze, é sàlai valiboni ná zeizu ɠɛ puu. GALA ge la ɠɛni vaani bu, é ʋa faa ɲɔu ɠɛ ga ze.
8 Siɛgi zu é ɠɛni ɠɛɛzu la mà: ‹Ma ʋodapodagiti ta ɠɛ ga è-zalai,› toganiiti ti ɓena pu ga ma yiʋoiti ti ʋodapodagai. Ta siɛgi zu a la ɠɛna la mà: ‹Ma ʋɔnɛgiti ta ɠɛ ga è-zalai,› toganiiti kpein ti ɓena sɔlɔɔga ma yiʋo ʋɔnɛgiti.
9 GALA ka é wo-ɠɛɛ ná-togani ɓulugi ɠulani zea, é fe bɛ̀.
10 «Siɛgi zu toganiiti ti ɠɛni ʋɛɛzu la ɓɔɠɔ ʋolu, gè ɠaazuwuzeɠeni, segi zu gè kaani ga boli zinɛiti ti ɠɛni ʋɛɛzu ma zaaiti polu, ti ʋɔnɛni, ti ʋodapodagɛ.
11 GALA ná-geezuɠeelai ɠɛni mà segi zu: ‹Zakɔɓe.› Gè gooɠaaʋoteni, gè ɠɛ ma: ‹Nà ɠaa.›
12 É ɠɛ mà: ‹Ɠaazu wuzeɠe, è wɛlɛ, boli zinɛiti kpein ti ʋɛɛzu ma zaaiti polu, ti ʋɔnɛʋɛ, ti ʋodapodagɛ, mazɔlɔɔ gè naa kpein kaa, nii Laɓan kɛai ga ɗe.
13 Nà ɠa gè ga Ɓeetɛle ƓALAGI, ʋɛ è gulɔi ziɛni ná kɔtui ma, è gaalɔ ga ɠizɛsui, ʋɛ è minazeɠeni ná bɛ̀. Niizuʋɛ wuzeɠena, ɠula niima yooi ʋa, è ɠale ma è zɔlɔɔ zooi zu.› »
14 Lasɛle ta Lea ti gooɠaaʋoteni, ti ɠɛ ma: «Leeni ɠa é gi ʋɛ mɔnɔ ga gɔnɔ ɓaa pogani gi-ɠɛɛ ná-pɛlɛi wu?
15 É la gi zoni nɔ eɠɛ wɛɛn anzanuiti ɓaa? Tɔɔzei é gi ʋɔdia, é gi-zɔngɔi mi.
16 Naavoloi kpein GALA ge kulaai gi-ɠɛɛ ya, ta ga gɔnɔ gá gi-lointi. Deɠɛmu, niizu, naa kpein kɛ, nii GALA ge boga è ma.»
17 Zakɔɓe wuzeɠeni, é ná-dointi ta anzaiti tɛ, é ti zei ɲɔmɛiti kɔma.
18 É liini ga ná-togani ɓulugi kpein, ta kɔligiti é ti zɔlɔɔni, togani ɓulugi é ɠɛni zea, é ti zɔlɔɔni Padan-Alame. É wuzeɠeni, é li kɛɛɠɛ Izaake ʋɔ bɛ, Kanaan yooi zu.
19 Názuʋɛ ɠa Laɓan liini la ná-baalagiti maaleɠaiti teʋezu. Lasɛle kɛɛɠɛ ná-pɛlɛ wu zaleiti unmani.
20 Zekana Zakɔɓe Alame nui Laɓan yaavani la, é la faa nɔpɛ boni ma, é ɗa ʋela.
21 É ʋelani ga naa kpein, nii é ɠɛni ga nɔnɔ. É liini, é ziɛ wolai Ufelate ɓudɛ, naa ʋolu é leteni Galaade ɠize yooi ʋɔ pelei ma.
Laɓan ta Zakɔɓe
ti yɔɠɔzuɓɛtɛ vai
22 Foloi zaʋasiɛi ma ti daazeelini Laɓan ma ga Zakɔɓe ʋela.
23 É pɛlɛ wu nuiti seɠeni, ti ʋilɛ Zakɔɓe ʋolu, folo lɔfela laawu ti ɗa ziɛ. Ti kɔɠɔzumɛɛnni Galaade ɠize yooi zu.
24 Kɛlɛ GALA ge ɠulani kɛlɛma kpidii segi zu Alame nui Laɓan ʋɛ, é ɠɛ ma: «Dama, mina ɓɔɛ Zakɔɓe ʋɔ ga ɲɔuɗa.»
25 Laɓan zeelini Zakɔɓe ma. Zakɔɓe ná-seɠe ɠotai loni gize yooi zu. Laɓan ʋɛɛ ná-pɛlɛ wu nuiti ba, ti tɔnɔi loni ɓalaa Galaade ɠize yooi zu.
26 Laɓan ɠɛni Zakɔɓe ma naazu: «Lee ɠa è kɛai? Lee vaa zu è yàavaai, è liizu ga dòun anzanuiti, eɠɛ ta ɠɛ ga duɔiti, ti zogai kɔɔi zu?
27 Leeni vaa zu è ʋelaai dɔɔɠuzu, è nɔ̀un yaava, è la tòoni ɠisu lago pa? Nà la ɓe è ʋa, è li koozunɛɛi zu, guye wooiti saama, ta tamadegiti, ta kɔnigiti gooiti.
28 È la zɛ̀ni ná, gè ʋa dòunlointi ta dòun anzanuiti nɛɛnɛ ga daaʋɛ komagai! Ɠimalala vaa ɠa è kɛai niima gelei zu.
29 Zobogi ɠa bɛ̀, gè faa ɲɔu ɠɛ ga woye, kɛlɛ wo-ɠɛɛ ná-GALAGI ɠɛni mà wogi ɓidii: ‹Dama, mina ɓɔɛ Zakɔɓe ʋɔ ga ɲɔuɗa.›
30 Niizu è lia niina, tɔɔzei è-ɠɛɛ ʋɛlɛi ɠa wɔin ɠɛa è ma, kɛlɛ lee vaa zu è nà-galagiti unmaai?»
31 Zakɔɓe Laɓan wooɠaaʋoteni, é ɠɛ ma: «Dualuagi ɠa é ɠɛni sù, gè ɗa ɠisiɛ ga tanisu ɗa ʋaazu è-loun anzanuiti kulazu zèa ga zeeɠaaɓaai!
32 Kɛlɛ nui nɔpɛgi è ʋaazu ɗa-ɠalagiti kaazu zea, naa la mɔ zɛnvui ta woga! Adaʋɛti pɛ fɛɠɛlɛfɛɠɛlɛ da-ʋɛlɛ wu nuiti gaazu, è naa zeɠe, nii é ga ɗɔnɔi.» Zakɔɓe la ɠɛni suɠwɛɛ ga Lasɛle ti unmani.
33 Laɓan lɛɛni Zakɔɓe ná-seɠe ɠotai wu, ta Lea ná-seɠe ɠotai, ta botiɠɛ anzanu felegɔiti ta-zeɠe ɠotai wu, é la ani nɔpɛ kaani. É ɠulani Lea ʋɔ bɛ, é lɛ Lasɛle ná-seɠe ɠotai wu.
34 Lasɛle pɛlɛ wu zaleiti seɠeni, é ti la ɲɔmɛi ná-kpɔkpɔgi wu, é zei maazu. Laɓan wɛlɛni seɠe ɠotai kpein bu, é la ani nɔpɛ kaani.
35 Lasɛle ɠɛni kɛɛɠɛ ma: «Màliɠii, mina yiiɠaawana, ni gè la zooni gè ʋa wuzeɠe ɗɔun è ɠakala, mazɔlɔɔ nii a ɗa ɠɛ ga anzanuiti pɔlɔmazu, naa ɠa é bà.» É pɛlɛ wu zaleiti gaiziɛni, é la ti ɠaani ɲɛgɛlɛin.
36 Zakɔɓe yiiɠaawanani, é kpɔɛi laalɛ Laɓan wu. É ɠɛni ma: «Ɲama ba vai ɓɛgele ɠa gè kɛai, nà-kotoi ɠa ga ɓɛgele, è ʋilɛsu pòlu ga zeliloma wolai nii ma zii?
37 Siɛgi zu è nà-kasɔiti kpein fɛɠɛlɛfɛɠɛlɛni la, leeni ɠa è kaai ga ɗa-ʋɛlɛ wu zɔɔlai? Dɛɛ lɛɛ nà-pɛlɛ wu nuiti ta ɗa-ʋɛlɛ wu nuiti gaazu, ti ɠɛ ga de zuvaa wo nui.
38 Wɛlɛ kona ʋuufelegɔ (20) ɠa gè kɛɛni è ʋɔ bɛ, ɗa-ʋaala saaiti ta ɗa-woli zaaiti ta ɠo ge la zeɠeni ma, gè la ɗa-logani ɓulugi ma ʋaala sinɛiti ta miini.
39 Gè la ʋaani è ʋɔ ga togani, nii suaa ti baliai ga, naama vai ɠɛnina nɔ bà. Nii ta la unma zèa, foloi ɓaa kpidii, è ɠɛni naama sɔngɔi ɠulazu zèa.
40 Diegi ɠɛni zeizu mà, é ɗa kpɔ̀lɔ foloi, kɔɔlɛi ɠɛni ʋaazu mà kpidii, ɲiimɛni nɔpɛ gè la ɠɛni bosu.
41 Kona ʋuufelegɔ (20) ɠa gè kɛai ɗa-ʋɛlɛi wu, gè botii ɠɛɛni è ʋɛ ga kona puugɔ maazu naanigɔ (14) è-loun anzanu felegɔiti ta-vaa zu, gè kɛ ɗa-logani ɓulugi makɛ fai zu ga kona dɔzita, è sàlai valiboni ná zeizu ɠɛ puu.
42 Ni kɛ̀ɛ ná-GALAGI la ɠɛni ʋaani, é ʋa lo bɛ̀, Aɓalaame ná-GALAGI nii Izaake luazu ba, è ɓena zɛ̀ ɠana, gè ɠale ma ga zeaɲakai. Kɛlɛ GALA ge nà-kpɔlɔi ɠaani, ta nà-botii ɠɛʋelei, é zaamazu logi wo de yɔɠɔzu, wogi ɓidii.»
43 Laɓan Zakɔɓe wooɠaaʋoteni, é ɠɛ ma: «Anzanu lointi ta ga nɔ̀un doun anzanuiti, doin niiti ta ga nɔ̀un dointi, niima logani ɓulugi ɠa ga nà-togani ɓulugi, nii kpein è kaazu, naa ɠa ga nɔ̀nɔ. Leeni ɠa nà zoo gè kɛ za dòun anzanuiti bɛ, ta ti-lointi, ti ti zɔlɔɔgai?
44 Niizu de minazeɠegi wo ɓɔɠɔ ʋɛ, nà-o, ɗa-o, naa ɠɛ ga zeelei de yɔɠɔzu de felegɔ.»
45 Zakɔɓe kɔtu ɠila seɠeni, é gaalɔ.
46 Zakɔɓe ɠɛni ná-pɛlɛ wu nuiti ma: «À kɔtuiti zɛʋɛ.» Ti kɔtuiti gaalɛɛni ba, ti ma ziɠigi lo. Ti daamii woni náʋɛ, kɔtu ziɠigi ɠobaʋɛ.
47 Laɓan daasei pɛɛni ga Yegaal-Saɠaduta, Zakɔɓe ma ge daasei pɛɛ ga Galeede.
48 Laɓan ɠɛni ma: «Niima ɠɔtu ziɠigi ɠɛa ga zeelei de yɔɠɔzu za.» Naa ɠa é ba, ti daaseigi ʋɛɛni ga Galeede.
49 Ta ɗa toli ɓalaa ga Misepa, tɔɔzei Laɓan ɠɛni ma: «Ɠɔoɠɔ GALAGI ɗa wɛlɛ de ma, nà-o, ɗa-o, siɛgi zu de ɠaazuzeɠezu la ɓɔɠɔ ʋa de felegɔ.
50 Ni ɗa dòun anzanuiti sopele ɲɔuna, ni ɗa anza ɠiligaa zeɠena mɔnɔ, nu laade é ʋa ɠɛ lɔɔzu de yɔɠɔzu, kɛlɛ dama, GALA ka é ɠɛɛzu de yɔɠɔzu ga zeelei.»
51 Laɓan ɠɛni Zakɔɓe ma: «Wɛlɛ kɔtu ziɠigi ʋa ta kɔtu ɠaalɔgai, niiti gè ti logai de yɔɠɔzu.
52 Kɔtu ziɠigi nii ta kɔtu ɠaalɔgai nii ta ga zeeleiti, ga eyɛsu pɛ gè la ɓudɛa ti maazu, gè ʋa li è ʋɔ pelei, gè ʋa faa ɲɔu ɠɛ ga ɗe, ta eyɛsu pɛ è la ɓudɛa ti maazu, è ʋa ʋa pɔ̀ pelei, è ʋa faa ɲɔu ɠɛ ga ze.
53 Aɓalaame ta Naɠɔɔl ta-ƓALAGI, ti-ɠɛɛ ná-GALAGI ɠɛ ga tukpɔɠaaleʋe nui de yɔɠɔzu.» Zakɔɓe ɠonani GALAGI naa ma, nii Izaake ɠɛni luazu ba.
54 Naa ʋolu Zakɔɓe zalaɠai ɠulani gizei ma, é kɛɛɠɛleaiti toli ga ti daamii wo. Ti laamiini, ti ɲi gizei ma.