17
Nana̱ nihánj taj xnaꞌanj se vaa caꞌmaan rá nij síí ma̱n chumanꞌ Tesalónica niꞌya̱j nij soꞌ man Pabló ga̱ Silas a
Dan me se cachén ro̱j soꞌ chumanꞌ Anfípolis do̱ꞌ, chumanꞌ Apolonia do̱ꞌ, ga̱a ne̱ catúj ro̱j soꞌ chumanꞌ Tesalónica a. Ne̱ chumanꞌ Tesalónica roꞌ, ne ꞌo̱ veꞌ tucuꞌyón nij yuvii̱ israelitá se tucua̱nj Moisés a. Dan me se catúj Pabló rá veꞌ yoꞌ rej nuu chre̱ꞌ nij yuvii̱ israelitá yoꞌ, nda̱a vaa uꞌyón ina̱nj soꞌ quiꞌya̱j soꞌ a. Ne̱ vaꞌnu̱j ya̱ güii cueta̱nꞌ naránj rá nij soꞌ nanó Pabló cuentó ga̱ nij soꞌ cheꞌé nana̱ no̱ rihaan danj Diose̱ a. Dan me se cataj xnaꞌanj Pabló rihaan nij soꞌ se vaa síí caꞌnéé Diose̱ ti̱nanii man yuvii̱ rihaan sayuun me se no̱ xcúún soꞌ quira̱nꞌ soꞌ sayuun ne̱ cavi̱ꞌ soꞌ ne̱ cunu̱u iꞌna̱ꞌ uún soꞌ, ne̱ cataj Pabló se vaa maꞌa̱n Jesucristó síí nataꞌ Pabló cheꞌe̱ rihaan nij soꞌ roꞌ, maꞌa̱n ya̱ soꞌ me síí caꞌnéé Diose̱ ti̱nanii man yuvii̱ rihaan sayuun a. Ga̱a ne̱ taꞌa̱j nij síí israelitá cuno se na̱na̱ Pabló roꞌ, cuchumán rá nij soꞌ niꞌya̱j nij soꞌ man Jesucristó, ne̱ guun tuvi̱ꞌ nij soꞌ ga̱ Pabló ne̱ ga̱ Silas a. Ne̱ cuchumán rá queꞌe̱e̱ ndoꞌo nij síí yaníj aꞌmii xnaꞌánj griego aráj gue̱e̱ ina̱nj rihaan Diose̱ do̱ꞌ, queꞌe̱e̱ nij chana̱ ra̱a̱ doj ne̱ chumanꞌ yoꞌ do̱ꞌ, cuchumán rá a.
Tza̱j ne̱ guun xco̱j ruva̱a̱ rá yoꞌó nij yuvii̱ israelitá niꞌya̱j nij soꞌ man ro̱j síí cuꞌna̱j Pabló ga̱ Silas, ne̱ cheꞌé dan nanoꞌ nij soꞌ do̱j síí chiꞌi̱i̱ ma̱n yuꞌvee, ne̱ cunuu chre̱ꞌ ndoꞌo yuvii̱, quiꞌyaj nij síí chiꞌi̱i̱ yoꞌ, ga̱a ne̱ naxuma̱a̱n ndoꞌo sayuun chumanꞌ yoꞌ, quiꞌyaj nij soꞌ a. Ga̱a ne̱ cuchiꞌ nij yuvii̱ yoꞌ rihaan veꞌ tucuá síí cuꞌna̱j Jasón veꞌ caranꞌ síí cuꞌna̱j Pabló ga̱ Silas, ne̱ guun rá nij yuvii̱ quiri̱i̱ nij soꞌ man ro̱j soꞌ nda̱a rihaan yuvii̱ cunuu chre̱ꞌ a. Dan me se nuviꞌ ro̱j soꞌ ne rá veꞌ yoꞌ ga̱a cuchiꞌ nij yuvii̱ nanoꞌ man ro̱j soꞌ maꞌ. Cheꞌé dan quirii nij yuvii̱ man maꞌa̱n síí cuꞌna̱j Jasón do̱ꞌ, man yoꞌó nij tinúú níꞌ síí noco̱ꞌ man Jesucristó do̱ꞌ, ne̱ nucua̱j ri̱i̱ nij yuvii̱ man nij soꞌ nda̱a rihaan nij síí uun chij rihaan chumanꞌ yoꞌ a. Ga̱a ne̱ caguáj nij yuvii̱, cataj nij yuvii̱:
―Nij síí nihánj ꞌyaj natuná tucuáán na̱j rihaan yuvii̱ ma̱n nu̱ꞌ caxra̱ꞌ rihaan chumii̱, tza̱j ne̱ nihánj me se nda̱a chiháán níꞌ ꞌnaꞌ nij soꞌ tiri̱ꞌ nij soꞌ ya̱j na̱nj chugua̱nj. Ne̱ síí cuꞌna̱j Jasón nihánj me se taj yaꞌanj soꞌ man ro̱j soꞌ ado̱nj. Ne̱ cunuda̱nj nij soꞌ roꞌ, ina̱nj se vaa naꞌvej rá síí cuꞌna̱j César quiꞌya̱j yuvii̱ ꞌyaj nij soꞌ na̱nj á. ꞌO̱ se tucuꞌyón nij soꞌ rihaan yuvii̱ se vaa Jesucristó me yoꞌó síí nica̱j suun rey uun chij rihaan níꞌ na̱nj ei ―taj nij yuvii̱ israelitá, caguáj nij soꞌ, cuno nij síí uun chij rihaan chumanꞌ Tesalónica yoꞌ a.
Dan me se cuyanj ndoꞌo rá nij síí uun chij do̱ꞌ, yoꞌó nij yuvii̱ ne̱ chumanꞌ yoꞌ do̱ꞌ, ga̱a cuno nij soꞌ nana̱ yoꞌ, ga̱a ne̱ cataꞌ tuꞌva nij tuvi̱ꞌ síí cuꞌna̱j Jasón se vaa se̱ guun quiꞌya̱j nij soꞌ doj sayuun, ne̱ nda̱a cuchruj nij soꞌ saꞌanj, ne̱ naꞌnéé nij síí uun chij yoꞌ chrej man nij soꞌ a.
Nana̱ nihánj taj xnaꞌanj se vaa caꞌmii natáj síí cuꞌna̱j Pabló ga̱ Silas se na̱na̱ Diose̱ rihaan nij síí ma̱n chumanꞌ Berea a
10 Dan me se ma̱a̱n orá rej nii̱ güii yoꞌ caꞌnéé nij tinúú níꞌ síí ma̱n chumanꞌ Tesalónica man síí cuꞌna̱j Pabló ga̱ Silas caꞌa̱nj ro̱j soꞌ nda̱a chumanꞌ Berea a. Ga̱a ne̱ cuchiꞌ ro̱j soꞌ, ne̱ catúj ro̱j soꞌ rá veꞌ tucuꞌyón nij yuvii̱ israelitá se tucua̱nj Moisés a. 11 Ne̱ nij síí israelitá ya̱nj chumanꞌ Berea me se sa̱ꞌ doj vaa nimán nij soꞌ rihaan nij síí israelitá ya̱nj chumanꞌ Tesalónica yoꞌ a. ꞌO̱ se aranꞌ rá nij soꞌ cuno̱ nij soꞌ se na̱na̱ Diose̱, ne̱ daj a̱ nij güii ya̱nj ndoꞌo nayaa nij soꞌ danj Diose̱, cheꞌé se guun rá nij soꞌ xca̱j nij soꞌ cuentá sese ya̱ ya̱ cuya̱a̱n vaa se na̱na̱ Pabló ga̱ nana̱ no̱ rihaan danj Diose̱ a. 12 Cheꞌé dan queꞌe̱e̱ ndoꞌo nij soꞌ cuchumán rá niꞌya̱j man Jesucristó a. Ne̱ nij síí yaníj aꞌmii xnaꞌánj griego me se queꞌe̱e̱ tuviꞌ nij soꞌ chana̱ niꞌya̱nj nimán do̱ꞌ, snóꞌo do̱ꞌ, cuchumán rá niꞌya̱j man Jesucristó a.
13 Dan me se xcaj nij síí israelitá ya̱nj chumanꞌ Tesalónica cuentá se vaa nda̱a chumanꞌ Berea nataꞌ uún síí cuꞌna̱j Pabló se na̱na̱ Diose̱ rihaan nij yuvii̱ a. Cheꞌé dan caꞌanj nij soꞌ chumanꞌ Berea yoꞌ, ne̱ caꞌmii ne̱ nij soꞌ cheꞌé Pabló, ne̱ cuyanj rá nij síí ma̱n Berea niꞌya̱j nij soꞌ man síí cuꞌna̱j Pabló ga̱ Silas, quiꞌyaj nij síí ma̱n Tesalónica yoꞌ a. 14 Ga̱a ne̱ nu̱ꞌ caꞌnéé nij tinúú níꞌ man Pabló caꞌa̱nj soꞌ nda̱a tuꞌva na yaꞌa̱nj, tza̱j ne̱ quináj síí cuꞌna̱j Silas do̱ꞌ, síí cuꞌna̱j Timoteo do̱ꞌ, chumanꞌ Berea yoꞌ a. 15 Ne̱ taꞌa̱j nij síí ma̱n Berea yoꞌ me se caꞌanj tacuachéé man Pabló, ne̱ caꞌanj nica̱j nij soꞌ man soꞌ nda̱a chumanꞌ Atenas a. Ga̱a ne̱ rqué Pabló nana̱ rihaan nij síí ma̱n Berea nata̱ꞌ nij soꞌ rihaan síí cuꞌna̱j Silas ga̱ Timoteo se vaa cuaj caꞌna̱ꞌ ro̱j soꞌ rihaan Pabló a. Ga̱a ne̱ canica̱j nij síí ma̱n Berea yoꞌ quinanꞌ nij soꞌ chiháán nij soꞌ a.
Nana̱ nihánj taj xnaꞌanj cheꞌé nij nana̱ caꞌmii natáj Pabló rihaan nij síí ma̱n chumanꞌ Atenas a
16 Dan me se ga̱a naꞌvi̱j Pabló caꞌna̱ꞌ ro̱j síí cuꞌna̱j Silas ga̱ Timoteo chumanꞌ Atenas, ne̱ veꞌee̱ ndoꞌo nimán Pabló ga̱a queneꞌen soꞌ se vaa ma̱n ndoꞌo yaꞌanj quiꞌyaj raꞌa̱ nij síí ma̱n Atenas yoꞌ rque chumanꞌ yoꞌ, 17 ne̱ cheꞌé dan nanó ndoꞌo soꞌ cuentó ga̱ nij yuvii̱ israelitá do̱ꞌ, ga̱ nij síí yaníj aráj gue̱e̱ rihaan Diose̱ do̱ꞌ, rá veꞌ tucuꞌyón nij soꞌ se tucua̱nj Moisés a. Ne̱ daj a̱ güii caꞌanj soꞌ yuꞌvee, ne̱ nanó soꞌ cuentó ga̱ me maꞌa̱n síí chéé yuꞌvee yoꞌ a. 18 Dan me se ma̱n ndoꞌo síí chru̱u̱n yanj ne̱ chumanꞌ Atenas yoꞌ, ne̱ taꞌa̱j nij soꞌ me síí tucuꞌyón se na̱na̱ síí cuꞌna̱j Epicuro, ne̱ yoꞌó taꞌa̱j nij soꞌ cuꞌna̱j estoico a. Ne̱ do̱j tuviꞌ nij soꞌ nanó cuentó ga̱ Pabló a. Dan me se taꞌa̱j nij soꞌ cataj:
―Me taj síí nihánj tuꞌva rmaꞌa̱n soꞌ da̱nj, rá soj ga̱ ―taj nij soꞌ, xnáꞌanj nij soꞌ man tuviꞌ nij soꞌ, niꞌya̱j nij soꞌ man Pabló a.
Ne̱ yoꞌó taꞌa̱j nij soꞌ cataj:
―Síí nataꞌ se na̱na̱ yaꞌanj curuviꞌ naca̱ me soꞌ na̱nj á ―taj yoꞌó taꞌa̱j nij yuvii̱, ese nataꞌ Pabló se na̱na̱ Jesucristó nana̱ sa̱ꞌ rihaan nij soꞌ, ne̱ nataꞌ Pabló se vaa caꞌve̱e cunu̱u iꞌna̱ꞌ uún nij síí caviꞌ a.
19 Dan me se caꞌanj nica̱j nij soꞌ man Pabló raa̱ ꞌo̱ quij leꞌe̱j cuꞌna̱j Areópago, ne̱ cataj nij soꞌ rihaan Pabló:
―Qui̱ꞌyáá so̱ꞌ se ndoꞌo cata̱j xnaꞌanj so̱ꞌ rihaan núj da̱j vaa nij nana̱ naca̱ nana̱ tucuꞌyón so̱ꞌ rihaan yuvii̱ á. 20 ꞌO̱ se caráyaꞌa̱nj ndoꞌo núj taꞌa̱j nij nana̱ caꞌmii so̱ꞌ cuno núj, ne̱ cheꞌé dan me rá núj xca̱j núj cuentá da̱j vaa tucuáán tucuꞌyón so̱ꞌ a ―taj nij síí ma̱n Atenas rihaan síí cuꞌna̱j Pabló a.
21 ꞌO̱ se nij síí ma̱n chumanꞌ Atenas do̱ꞌ, nij síí ꞌnaꞌ aranꞌ chumanꞌ Atenas do̱ꞌ, ina̱nj uun rá nij soꞌ nata̱ꞌ nij soꞌ nana̱ naca̱ do̱ꞌ, nari̱ꞌ nij soꞌ nana̱ naca̱ do̱ꞌ, na̱nj ado̱nj.
22 Dan me se canicunꞌ Pabló tanu̱u̱ scaꞌnúj nij soꞌ raa̱ quij cuꞌna̱j Areópago, ga̱a ne̱ cataj soꞌ rihaan nij soꞌ:
―Cuno̱ soj si̱j ma̱n chumanꞌ Atenas nihánj caꞌmi̱j á. A̱j neꞌenj se vaa si̱j aranꞌ ndoꞌo rá naꞌvi̱j rihaan nij yaꞌanj me nij soj ado̱nj. 23 ꞌO̱ se ga̱a cachenj chumanꞌ ma̱n soj, ne̱ queneꞌén ꞌu̱nj nij rej naꞌvíj soj rihaan nij yaꞌanj noco̱ꞌ soj, ne̱ queneꞌén ꞌu̱nj yoꞌo̱ chraan altar, ne̱ nana̱ no̱ rihaan chraan altar yoꞌ cataj, “Rej naꞌvíj níꞌ rihaan yaꞌanj ne neꞌen níꞌ man a”, taj nana̱ no̱ rihaan chraan altar yoꞌ a. Ne̱ xa̱ꞌ ꞌu̱nj, tza̱j ne̱ nihánj me se nata̱ꞌ ꞌu̱nj rihaan nij soj cheꞌé maꞌa̱n yaꞌanj yoꞌ yaꞌanj naꞌvíj soj rihaan, yaꞌanj ne neꞌen soj man na̱nj ado̱nj.
24 ”Dan me se Diose̱ roꞌ, me yaꞌanj quiꞌyaj nu̱ꞌ chumii̱ do̱ꞌ, nu̱ꞌ rasu̱u̱n ma̱n rihaan chumii̱ do̱ꞌ, ne̱ se̱ caꞌvee gu̱un tucua̱ soꞌ veꞌ uneꞌ yuvii̱ cane̱ soꞌ cheꞌé se soꞌ me síí ꞌni̱j raꞌa nu̱ꞌ rej xta̱ꞌ nu̱ꞌ yoꞌóó nu̱ꞌ a. 25 ꞌO̱ se soꞌ me síí ꞌyaj vaa iꞌna̱ꞌ níꞌ, ne̱ soꞌ me síí ꞌyaj naránj níꞌ nana̱, ne̱ dan me se rqué soꞌ nu̱ꞌ rasu̱u̱n achiin man níꞌ ado̱nj. Ne̱ cheꞌé dan taj va̱j rasu̱u̱n achiin man soꞌ, ne̱ se caꞌvee ra̱cuíj yuvii̱ man soꞌ maꞌ. 26 Ne̱ o̱rúnꞌ snóꞌo quiꞌyaj soꞌ asi̱j rque̱ roꞌ, veé ton dan quiꞌyaj soꞌ man daj a̱ xꞌneꞌ nij yuvii̱, cheꞌé rej ca̱yáán nij yuvii̱ rihaan nu̱ꞌ cachra̱ꞌ chumii̱ ado̱nj. Ne̱ a̱j neꞌen Diose̱ me daj yoꞌ ca̱yáán ꞌo̱ ꞌo̱ xꞌneꞌ nij yuvii̱ rihaan chumii̱, ne̱ a̱j neꞌen Diose̱ me rej gu̱un ranꞌ toꞌóó ꞌo̱ ꞌo̱ xꞌneꞌ nij yuvii̱ ei. 27 ꞌO̱ se guun rá Diose̱ se vaa xca̱j nij yuvii̱ cuentá cheꞌé Diose̱ ne̱ nari̱ꞌ nij yuvii̱ man Diose̱ chugua̱nj. ꞌO̱ se nuveé si̱j ne̱ ga̱nꞌ ndoꞌo rihaan ꞌo̱ ꞌo̱ níꞌ me Diose̱ maꞌ. 28 ꞌO̱ se vaa iꞌna̱ꞌ níꞌ, ꞌyaj soꞌ, ne̱ chéé níꞌ, ꞌyaj soꞌ, ne̱ vaa níꞌ rihaan chumii̱ nihánj, ꞌyaj soꞌ ado̱nj. ꞌO̱ se taꞌa̱j tuviꞌ nij soj síí chru̱u̱n yanj cachrón nana̱ nihánj rihaan yanj se vaa: “ꞌO̱ se nda̱a taꞌníí soꞌ me níꞌ ado̱nj”, taj taꞌa̱j tuviꞌ maꞌa̱n soj na̱nj ei. 29 Ne̱ cheꞌé se taꞌni̱j Diose̱ me níꞌ roꞌ, cheꞌé dan ne nó xcúún níꞌ gu̱un rá níꞌ se vaa ase vaa Diose̱ roꞌ, da̱nj vaa nij agaꞌ oró míí titaa níꞌ do̱ꞌ, nij agaꞌ platá catzi̱i̱ titaa níꞌ do̱ꞌ, nij yahij acój níꞌ do̱ꞌ maꞌ. ꞌO̱ se ina̱nj rasu̱u̱n avii raa̱ maꞌa̱n níꞌ yuvi̱i̱ me nij rasu̱u̱n vaa da̱nj ei.
30 ”Dan me se asi̱j rque̱ me se ne quiꞌya̱j Diose̱ sayuun man nij síí naꞌvíj rihaan agaꞌ do̱ꞌ, rihaan yahij do̱ꞌ maꞌ. ꞌO̱ se ne caꞌve̱e xca̱j nij yuvii̱ cuentá maꞌ. Tza̱j ne̱ ya̱j me se cataj xnaꞌanj Diose̱ rihaan nij yuvii̱ ma̱n cunuda̱nj nij chumanꞌ na̱j rihaan chumii̱ se vaa ca̱nica̱j nimán nij yuvii̱ canoco̱ꞌ nij yuvii̱ tucuáán sa̱ꞌ ado̱nj. 31 Ne̱ dan me se cachrón Diose̱ ꞌo̱ güii caꞌne̱ꞌ nica̱ soꞌ cacunꞌ cheꞌé cunuda̱nj nij yuvii̱ ma̱n rihaan chumii̱ a. Ne̱ a̱j cuneꞌ soꞌ man ꞌo̱ snóꞌo guun síí caꞌne̱ꞌ cacunꞌ cheꞌé yuvii̱ a. Ne̱ cheꞌé se cunuu iꞌna̱ꞌ uún snóꞌo yoꞌ, quiꞌyaj Diose̱, ga̱a caviꞌ soꞌ, ne̱ cheꞌé dan no̱ xcúún cunuda̱nj yuvii̱ cuchuma̱n rá nij yuvii̱ se vaa veé ya̱ snóꞌo yoꞌ me soꞌ ado̱nj ―taj Pabló rihaan nij síí ma̱n Atenas yoꞌ a.
32 Dan me se ga̱a cuno nij síí ma̱n Atenas nana̱ se vaa cunuu iꞌna̱ꞌ uún ꞌo̱ síí caviꞌ, ne̱ taꞌa̱j nij soꞌ caꞌngaꞌ naco̱o̱, ne̱ yoꞌó taꞌa̱j nij soꞌ cataj:
―Nda̱a yoꞌó güii uún me se caꞌna̱ꞌ núj cuno̱ núj se na̱na̱ so̱ꞌ na̱nj ei ―taj yoꞌó taꞌa̱j nij síí ma̱n chumanꞌ Atenas yoꞌ a.
33 Veé dan, ne̱ curiha̱nj Pabló scaꞌnúj nij soꞌ a. 34 Tza̱j ne̱ do̱j nij yuvii̱ guun tuvi̱ꞌ ga̱ Pabló, ne̱ cuchumán rá nij soꞌ niꞌya̱j nij soꞌ man Jesucristó a. Ne̱ yoꞌo̱ soꞌ me ꞌo̱ síí uun chij cuꞌna̱j Dionisio, ne̱ yoꞌó noꞌ me chana̱ cuꞌna̱j Dámaris, ne̱ vaa doj yuvii̱ ga̱ nij soꞌ uún a.