6
Yeerisãri bʉreco niirĩ, trigo tʉ̃nerigue
(Mt 12.1-8; Mr 2.23-28)
Sicabʉreco judíoa yeerisãri bʉreco niirĩ, Jesús trigo wesepʉ netõwáyigʉ. Cʉ̃ʉ̃ buerá trigore tʉ̃ne, teeperire sãquẽ, yaayira. Sĩquẽrã fariseo basoca jĩĩyira:
—Marĩrẽ yeerisãri bʉrecore padedutiripacari, ¿mʉ́ãpeja deero tiirá padera tiii?*
Jesús cʉ̃́ãrẽ yʉʉyigʉ:
—Õpʉ̃ David sicabʉreco jʉabóayigʉ. Cʉ̃ʉ̃ menamacãrã jʉabóaramena cʉ̃ʉ̃ tiiríguere mʉ́ã buerá niipacara, ¿masĩrii? Cõãmacʉ̃wiipʉ sããwayigʉ. Toopʉ́ pã mesa sotoa pesariguere “Cõãmacʉ̃ye niiã” jĩĩriguere née, yaapetijãyigʉ cʉ̃ʉ̃ menamacãrãmena. Paiá dícʉre yaaré niimiyiro, jĩĩyigʉ.
Cʉ̃́ãrẽ jĩĩnemoyigʉ:
—Yʉʉ niipetira sõwʉ̃ yeerisãri bʉreco niirĩ, basocá tiiádarere dutimasĩã, jĩĩyigʉ.
Jesús wãmo bʉʉre cʉogʉ́re netõnérigue
(Mt 12.9-14; Mr 3.1-6)
Jesús sica yeerisãri bʉreco niirĩ, judíoa neãrí wiipʉ sããwa, basocáre bueyigʉ. Toopʉ́ sĩcʉ̃ wãmo bʉʉre cʉogʉ́ niiyigʉ. Diamacʉ̃́ macã wãmo niiyiro. Moisés jóarigue buerá, fariseo basoca Jesuré ãñurõ ĩñanʉnʉseyira. “¿Marĩ yeerisãri bʉrecore netõnégʉ̃dari cʉ̃ʉ̃?” jĩĩ wãcũyira. Cʉ̃ʉ̃rẽ wedesãrere ãmaãrã tiiyíra. Jesupé cʉ̃́ã wãcũrére masĩjãyigʉ. Wãmo bʉʉre cʉogʉ́re: —Wʉ̃mʉnʉcãña basocá decopʉ, jĩĩyigʉ.
Wʉ̃mʉnʉcãyigʉ. Jesús too niirã́rẽ jĩĩyigʉ:
—Mʉ́ãrẽ sãĩñágʉ̃da. Marĩrẽ dutiré ¿deero tiidutíi yeerisãri bʉreco niirĩ? ¿Ãñurére o ñañarére tiidutíi? ¿Basocáre netõnérere o basocáre sĩãcõã́rere tiidutíi? jĩĩmiyigʉ.
10 Niipetirare ĩña, wãmo bʉʉre cʉogʉ́re: —Mʉʉya wãmorẽ súucoya, jĩĩyigʉ.
Cʉ̃ʉ̃peja súucoyigʉ. Teero tiiríra, cʉ̃ʉ̃ya wãmo sicato niirirobirora pʉtʉáyiro. 11 Cʉ̃́ãpe cúanetõjõãyira. “¿Marĩ deero tiiádari ãnirẽ́?” jĩĩ cãmerĩ́ sãĩñáyira.
Jesús doce apóstoles beserigue
(Mt 10.1-4; Mr 3.13-19)
12 Teebʉrecorire Jesús sicabʉreco ʉ̃tãgʉ̃pʉ́ wáa, Cõãmacʉ̃mena wedeseboejõãyigʉ. 13 Bóecũmuãri siro, cʉ̃ʉ̃ bueráre neãdutiyigʉ. Cʉ̃́ãpʉre doce beseyigʉ. Cʉ̃́ãrẽ: —Yʉʉ besearira niiã mʉ́ã, jĩĩyigʉ.
14 Noquẽrã niiyira:
Simón (cʉ̃ʉ̃rẽna Jesupé “Pedro” wãme tuuyigʉ),
Andrés (Simón bai),
Santiago,
Juan,
Felipe,
Bartolomé,
15 Mateo,
Tomás,
Santiago (Alfeo macʉ̃),
Simón (romanuã dutiráre cõãdʉgara menamacʉ̃),
16 Judas (Santiago bai),
Judas Iscariote (too síropʉ Jesuré ĩñatutirapʉre wedesãcotegʉdʉ) niiyira.
Jesús paʉ basocáre buerigue
(Mt 4.23-25)
17 Jesús ʉ̃tãgʉ̃pʉ́ niiãrigʉ cʉ̃ʉ̃ beseariramena diiátiyigʉ. Toopʉ́ diiátigʉ, ʉ̃tãgʉ̃́ pʉʉto macã yepapʉ pʉtʉánʉcãyigʉ. Toopʉ́ cʉ̃ʉ̃ buerá paʉ niiyira. Cʉ̃́ãmena aperó macãrãpʉ paʉ niiyira: Judea dita macãrã, ãpẽrã́ Jerusalén macãrã, ãpẽrã́ Sidón, Tiro pairímaa wesa niirí dita macãrã niiyira. Cʉ̃́ã Jesús buerére tʉoádara, cʉ̃́ã diarére netõnédutiadara jeayira. 18 Wãtĩã sããnorirare netõnéyigʉ. 19 Niipetira cʉ̃ʉ̃rẽ padeñádʉgayira. Cʉ̃ʉ̃ tutuaremena niipetira cʉ̃ʉ̃rẽ padeñárãrẽ netõnéyigʉ.
Jesús ʉsenirere, bóaneõrere wederigue
(Mt 5.1-12)
20 Jesús cʉ̃ʉ̃ bueráre ĩña, jĩĩyigʉ:
—Mʉ́ã bóaneõrã ʉseniña. Cõãmacʉ̃ dutiré mʉ́ãpʉre jeatoaa.
21 ’Mʉ́ã mecʉ̃tígã jʉabóara ʉseniña. Too síropʉre yapiadacu.
’Mʉ́ã mecʉ̃tígã utirá ʉseniña. Too síropʉre buiádacu.
22 ’Basocá mʉ́ãrẽ ĩñatuti, mʉ́ãrẽ sũna, mʉ́ãrẽ ñañarõ jĩĩ, mʉ́ã wãmerẽ doorémena jĩĩãdacua. Mʉ́ã yʉʉ niipetira sõwʉ̃ye niiãdarere tiiré wapa cʉ̃́ã teero tiirí, ʉseniña. 23 Too síropʉre mʉ́ã ʉ̃mʉã́sepʉ pairó wapatáre bʉaádacu. Teero tiirá, cʉ̃́ã teero tiirí, bayiró ʉseniña. Cʉ̃́ã mʉ́ãrẽ tiiróbirora cʉ̃́ã ñecʉ̃sʉ̃mʉãcã tiiyíra profetare.
24 ’Bóaneõrã niiã mʉ́ã pee apeyé cʉorá. Mʉ́ã ʉsenitoaa mée.
25 ’Bóaneõrã niiã mʉ́ã yapirá. Too síropʉre jʉabóaadacu.
’Bóaneõrã niiã mʉ́ã ʉseni buirá. Too síropʉre bayiró utiadacu.
26 ’Bóaneõrã niiã mʉ́ã niipetira ãñurõ wedesenorã. Too sʉgueropʉ “profetas niiã ʉ̃sã” jĩĩditorirare mʉ́ã pacʉsʉ̃mʉã teerora ãñurõ diamacʉ̃́ cʉ̃́ãrẽ wedesepadeoyira.
Ĩñatutirare maĩdutírigue
(Mt 5.38-48; 7.12)
27 ’Yʉʉre tʉoráre ateré jĩĩã: Mʉ́ãrẽ ñañarõ tiidʉgárare maĩñá. Mʉ́ãrẽ ĩñatutirare ãñurõ tiiyá. 28 Mʉ́ãrẽ “ñañarõ wáaaro” jĩĩrã́rẽ “mʉ́ãrẽ ãñurõ wáaaro” jĩĩña. Mʉ́ãrẽ ñañarõ jĩĩrã́rẽ Cõãmacʉ̃rẽ sãĩbosáya. 29 Sĩcʉ̃ mʉʉrẽ wasopúro páari, “apeniñacã́rẽ páaya” jĩĩña. Sĩcʉ̃ mʉʉyaro sutiró sotoá macãrõrẽ néewari, camisacãrẽ ticoya, tooré cʉ̃ʉ̃ booátã. 30 Niipetira mʉ́ãrẽ sãĩrã́rẽ ticoya. Mʉ́ãyere néewarare “wiyayá” jĩĩrijãña. 31 Mʉ́ã ãpẽrãrẽ́ mʉ́ãrẽ ãñurõ tiirí booa; mʉ́ãcã teerora cʉ̃́ãrẽ ãñurõ tiiyá.
32 ’Mʉ́ãrẽ maĩrã́ dícʉre maĩrĩ́, wapamaníã. Ñañaré tiirácã teerora cʉ̃́ãrẽ maĩrã́rẽ maĩĩ́ya. 33 Mʉ́ãrẽ ãñurõ tiirá dícʉre ãñurõ tiirí, tee wapamaníã. Ñañaré tiirácã teerora tiiíya. 34 Mʉ́ã ãpẽrãrẽ́ apeyenó wasora, “cʉ̃́ã wiyaádacua” jĩĩrã́ dícʉre ticori, tee wapamaníã. Ñañaré tiirácã teerora cʉ̃́ã menamacãrãrẽ wasooya, “cʉ̃́ã marĩ ticoarirocõrõ wiyaádacua” jĩĩrã. 35 Teero tiirá, mʉ́ãrẽ ñañarõ tiidʉgárare maĩñá. Ãñurõ tiiyá. “Yʉʉ wasoré wapa ¿ñeenó ticoadari?” jĩĩ wãcũripacara, wasoya. Teero tiirá, wapatáre ãñuré bʉaádacu. Cõãmacʉ̃ ʉ̃mʉã́sepʉ niigʉ̃́ põna niiãdacu. Cʉ̃ʉ̃rẽ “ãñuã” jĩĩhẽrãrẽ, teero biiri ñañaré tiiráre ãñurõ tiii. 36 Marĩ Pacʉ bóaneõrõbirora mʉ́ãcã bóaneõña.
Ãpẽrãrẽ́ ĩñabeserijãña
(Mt 7.1-5)
37 ’Ãpẽrãrẽ́ ĩñabeserijãña. Mʉ́ã ĩñabeseheri, Cõãmacʉ̃cã mʉ́ãrẽ ĩñabeseriqui. Ãpẽrãrẽ́ “cʉ̃́ã wapa cʉoóya” jĩĩrijãña. Mʉ́ã jĩĩhẽrĩ, Cõãmacʉ̃ mʉ́ãrẽ “cʉ̃́ã wapa cʉoóya” jĩĩriqui. Ãpẽrã́ mʉ́ãrẽ ñañarõ tiirí, acabóya. Mʉ́ã cʉ̃́ãrẽ acabóri, Cõãmacʉ̃ mʉ́ãrẽ acabógʉdaqui. 38 Ãpẽrãrẽ́ ticoya. Mʉ́ã cʉ̃́ãrẽ ticori, Cõãmacʉ̃ mʉ́ãrẽ ticogʉdaqui. Sicapo ãñurõ dadarípo, ñaadiyóaripo tiiróbiro ticogʉdaqui. Mʉ́ã ãpẽrãrẽ́ ãñurõ tiirí, Cõãmacʉ̃ mʉ́ãrẽ ãñurõ tiigʉ́daqui. Mʉ́ã ãpẽrãrẽ́ ñañarõ tiirí, Cõãmacʉ̃ mʉ́ãrẽ ñañarõ tiigʉ́daqui, jĩĩyigʉ.
39 Jesús ate queorémenacãrẽ wedeyigʉ:
—Mʉ́ã tʉgueñarĩ, ¿sĩcʉ̃ ĩñahẽgʉ̃ ãpĩ ĩñahẽgʉ̃rẽ sʉguemasĩgari? Cʉ̃́ã pʉarã́pʉra copepʉ ñaacosããdacua. 40 Sĩcʉ̃ buegʉ́ cʉ̃ʉ̃rẽ buegʉ́ nemorṍ masĩgʉ̃́ niimasĩriqui. Cʉ̃ʉ̃ buerére buepetigʉpʉ, cʉ̃ʉ̃rẽ buegʉ́ tiiróbiro masĩgʉ̃́ niigʉ̃daqui.
41 ’Mʉʉya wedegʉya capeapʉ pasarí manarõrẽ ĩñaã. Ĩñapacʉ, mʉʉya capeapʉ pasarí dʉcapereja ĩñaria. 42 Mʉʉya capeapʉ niirí dʉcare ĩñaripacʉ, ¿deero tiigʉ́ mʉʉya wedegʉre “mʉʉya capeapʉ pasarí manarõrẽ néecõãma” jĩĩĩ? ¡Ñañagʉ̃́, tiiditórepigʉ! Mʉʉya capeapʉ niirí dʉcapere néecõãsʉgueya. Cõãtoagʉpʉ, ãñurõ ĩñagʉ̃dacu. Teero tiigʉ́, mʉʉya wedegʉya capeapʉ pasarí manarõrẽ néecõãgʉ̃dacu.
Yucʉgʉre tiigʉ́ dʉcamena ĩñamasĩnoã
(Mt 7.17-20; 12.34-35)
43 ’Yucʉgʉ ãñuré dʉcacʉtirigʉ ñañaré dʉcacʉtiria. Yucʉgʉ ñañaré dʉcacʉtirigʉ ãñuré dʉcacʉtiria. 44 Yucʉcṍrõrẽ tiigʉ́ dʉcamena ĩñamasĩnoã. Potagʉ pica dʉcacʉtiria. Yucʉsati ʉse dʉcacʉtiria. 45 Teero biiri basocʉ́ ãñugʉ̃́pʉre ãñuré niicu. Teero tiigʉ́, ãñuré wedesei. Basocʉ́ ñañagʉ̃́pʉre ñañaré niicu. Teero tiigʉ́, ñañaré wedesei. Cʉ̃ʉ̃pʉre pairó niinetõnʉcãrere wedesequi.
Pʉawií tiinʉcã́re queti
(Mt 7.24-27)
46 ’¿Deero tiirá yʉʉre “yʉʉ Õpʉ̃” jĩĩpacara, yʉʉ dutirére tiiríi? 47 Yʉʉre ati, yʉʉ wederére tʉo, yʉʉ wederirobiro tiigʉ́, ate tiiróbiro niiĩ: 48 Wii tiigʉ́dʉ ʉ̃cʉ̃ã́rõpʉ coasã́wa, ʉ̃tãgãpʉ jea, botarí nʉcõ, wii tiiquí. Día potari, tiiwiipʉ́ oco õmatucori, ãcũricu, ʉ̃tãgãpʉ nʉcõrí wii niijĩrõ. 49 Ãpĩpé yʉʉ wederére tʉo, yʉʉ wederirobiro tiihégʉ, ate tiiróbiro niiĩ: Wii tiigʉ́dʉ ʉ̃cʉ̃hẽ́rõgã coasã́wa, botarí nʉcõ, wii tiiquí. Día õmatucori, máata peecódiacu; peedía, mʉtãpetijõãcu, jĩĩyigʉ Jesús.
* 6:2 Judíoa cʉ̃́ã yeerisãri bʉreco niirĩ, paderiyira. Niipetire sicawese maquẽ tʉ̃nerĩ, o sicagʉ́gã maquẽ tʉ̃nerĩ, “paderé niiã” jĩĩ wãcũyira fariseo basoca. 6:7 Fariseo basoca “netõnére paderé niiã” jĩĩ wãcũyira. Teero tiirá, “yeerisãri bʉreco niirĩ, netõnére tiiríjãrõ booa” jĩĩ wãcũyira.