8
Jesuré tiiápurira numiã
Too síro Jesús niipetire macãrĩ, pacamacã́rĩ, metãmacã́rĩgãpʉ wáanetõyigʉ. Ãñuré queti Cõãmacʉ̃ dutiré basocápʉre niiãdarere wedeyigʉ. Cʉ̃ʉ̃ buerá doce cʉ̃ʉ̃rẽ bapacʉtiyira. Sĩquẽrã numiã́cã cʉ̃ʉ̃rẽ bapacʉtiyira. Cʉ̃́ã Jesús wãtĩã cõãnorira, diaré netõnénorira numiã niiyira. Sĩcõ María, cʉ̃́ã “Magdalena” jĩĩgṍ, siete wãtĩã cõãnorigo niiyigo. Apegó Juana niiyigo. Coo manʉ Cuza wãmecʉtiyigʉ. Cʉ̃ʉ̃ Herodeyere dutibosagʉ niiyigʉ. Apegó Susana niiyigo. Ãpẽrã́ paʉ numiã́ cʉ̃́ã cʉorémena tiiápuyira.
Ote wẽ́ẽbategʉmena queoré
(Mt 13.1-9; Mr 4.1-9)
Paʉ basocá peemacãrĩ macãrã Jesuré ĩñarã jeayira. Jesús cʉ̃́ã paʉ neãrĩ ĩñagʉ̃, cʉ̃ʉ̃ wãcũrémena ate queoré wedeyigʉ:
—Sĩcʉ̃ basocʉ́ oteréperire wẽ́ẽbategʉ wáayigʉ, wiiáro jĩĩgʉ̃. Cʉ̃ʉ̃ wẽ́ẽbatewari, sĩquẽñeperi maapʉ ñaacũmuyiro. Basocá teeré cʉtadiyójãyira. Minipõná teeré yaapetijãyira. Sĩquẽñeperi ʉ̃tãyepapʉ ñaacũmuyiro. Mana, sĩnijṍãyiro, oco manijĩ́rõ. Sĩquẽñeperi pota watoapʉ ñaacũmuyiro. Potape teeména wiimʉ́ã, sĩãjã́yiro. Sĩquẽñeperi ote ʉseniri ditapʉ ñaacũmuyiro. Tee wii, cienperi dʉcacʉtiyiro, jĩĩyigʉ.
Teeré jĩĩtoa, bayiró wedeseremena: —Tʉodʉgárano tʉomasĩ́ãdacua, jĩĩyigʉ.
“¿Deero tiigʉ́ queorémena wedei?” jĩĩrigue
(Mt 13.10-17; Mr 4.10-12)
Too síro cʉ̃ʉ̃ buerá cʉ̃ʉ̃rẽ sãĩñáyira:
—¿Deero jĩĩdʉgaro tiii mʉʉ queorémena wedearigue?
10 Cʉ̃́ãrẽ jĩĩyigʉ:
—Tíatopʉ masĩña maniríguere Cõãmacʉ̃ dutiré mʉ́ãpʉre niiãdarere mʉ́ãrẽ masĩrĩ tiia. Ãpẽrãrẽ́ queorémena wedenoã, yʉʉ tiirére ĩñapacara, ĩñamasĩrijããrõ jĩĩgʉ̃; yée maquẽrẽ tʉopacára, tʉomasĩ́rijããrõ jĩĩgʉ̃.
Ote wẽ́ẽbategʉmena queorére wedequẽnorigue
(Mt 13.18-23; Mr 4.13-20)
11 ’Yʉʉ queorémena wedearigue biiro jĩĩdʉgaro tiia: Cõãmacʉ̃ye queti niiã oteréperi. 12 Basocá tee quetire tʉorá maapʉ ñaacũmuãreperibiro niicua. Cʉ̃́ã tʉomíãrigue wãcũrépʉ niirére Satanás ati, ẽmapetijãqui, cʉ̃́ã teeré padeorí jĩĩgʉ̃, Cõãmacʉ̃ netõnérĩ jĩĩgʉ̃. 13 Ãpẽrã́ tee quetire ãñurõ ʉseniremena tʉorá ʉ̃tãyepapʉ ñaacũmuãreperibiro niicua. Cʉ̃́ã nʉcõrĩ maniréyucʉ tiiróbiro niicua. Padeorucúmi, cʉ̃́ãrẽ ñañarõ wáari, padeodújãcua. 14 Ãpẽrã́ tee quetire tʉorá pota watoapʉ ñaacũmuãreperibiro niicua. Tʉopacára, atibʉ́reco maquẽpere bayiró wãcũcua; pee cʉodʉgácua; atibʉ́reco ʉsenirere bayiró wãcũcua. Tee niipetire cãmotájãcu tee quetire. Cʉ̃́ã dʉcamanireyucʉ tiiróbiro niicua. 15 Ãpẽrã́ tee quetire tʉorá ʉseniri ditapʉ ñaacũmuãreperibiro niicua. Cʉ̃́ã ãñurõ tʉonʉnʉ́se, Cõãmacʉ̃ booró diamacʉ̃́ tiidʉgácua. Cʉ̃́ãrẽ ñañarõ wáari, teero wãcũtutuajãcua. Cʉ̃́ã pee dʉcacʉtireyucʉ tiiróbiro niicua.
Sĩãwócorigamena queoré
(Mr 4.21-25)
16 ’Basocá sĩãwócorigare sĩãã́ri siro, cõmerʉména bʉ́atoricua; cʉ̃́ã cãnirṍ docapʉ dʉporicua. Ʉ̃mʉã́rõpʉ péocua, toopʉ́ sããwarare ãñurõ bóearo jĩĩrã. 17 Tee tiiróbirora tíatopʉ basocá masĩña maniríguere masĩnoãdacu. Bauhéropʉ niirécã baurocá masĩnoãdacu.
18 ’Teero tiirá, mʉ́ã tʉorére ãñurõ tʉonʉnʉ́seya. Ãñurõ tʉonʉnʉ́seranorẽ Cõãmacʉ̃ nemorṍ masĩré ticogʉdaqui. Tʉodʉgáheranorẽ cʉ̃́ã “tʉomasĩ́ã” jĩĩmiriguere ẽmajãgʉ̃daqui, jĩĩyigʉ.
Jesús paco, cʉ̃ʉ̃ baira jearigue
(Mt 12.46-50; Mr 3.31-35)
19 Jesús paco, cʉ̃ʉ̃ baira cʉ̃ʉ̃ niirṍpʉ jeayira. Basocá paʉ niirĩ, cʉ̃ʉ̃ pʉtopʉ jeamasĩriyira. 20 Toopʉ́ niirira Jesuré wedeyira:
—¡Coe! Mʉʉ paco, mʉʉ baira sopepʉ́ jeanʉcããyira. Mʉʉrẽ ĩñadʉgaayira, jĩĩyira.
21 Jesús yʉʉyigʉ:
—Cõãmacʉ̃ye quetire tʉo, cʉ̃ʉ̃ dutirére tiirá, cʉ̃́ãrã yʉʉ paco, yʉʉ baira niiĩya, jĩĩyigʉ.
Jesús wĩnorẽ́, ocoturíre nʉcʉ̃ã́rĩ tiirígue
(Mt 8.23-27; Mr 4.35-41)
22 Sicabʉreco Jesús cʉ̃ʉ̃ buerámena dooríwʉpʉ mʉãsãyigʉ.
—Jãmʉ atitaró iiníñapʉ, cʉ̃ʉ̃ jĩĩrĩ, tĩãwanʉcãyira.
23 Cʉ̃́ã tĩãwari, Jesús cãnijṍãyigʉ. Tiitaropʉre wĩno bayiró wẽẽcʉtʉatiyiro. Teero tiiró, ocoturí páabatesãyiro. Duadiariquioro wáayiro. 24 Teero wáari ĩñarã, Jesús pʉto wáa, cʉ̃ʉ̃rẽ wãcõrã́rã, jĩĩyira:
—¡Ʉ̃sãrẽ buegʉ́, ʉ̃sãrẽ buegʉ́! ¡Marĩ duadiarapʉ tiiara!
Jesús wʉ̃mʉnʉcã, wĩnorẽ́, ocoturíre nʉcʉ̃ã́rĩ tiiyígʉ. Netõjṍãyiro. Nʉcʉ̃ã́jõãyiro. 25 Cʉ̃́ãrẽ jĩĩyigʉ:
—¿Mʉ́ã padeoré deero wáamiĩto?
Cʉ̃́ã cui, ĩñamanijõãrã, cãmerĩ́ wedeseyira:
—¿Noãnó niigariye ãni, wĩnorẽ́, ocoturíre dutigʉ́? Tee cʉ̃ʉ̃ dutiri, yʉʉjã, netõnʉcã́ria, jĩĩyira.
Gerasa macʉ̃ wãtĩã cʉogʉ́ye queti
(Mt 8.28-34; Mr 5.1-20)
26 Too síro Gerasa ditapʉ tĩãjeayira. Tiidita Galilea dita apeniñapʉ́ niicu. 27 Jesús maanʉcã́rĩ, too pʉtogã niirí macã macʉ̃ cʉ̃ʉ̃ pʉto atiyigʉ. Wãtĩã cʉogʉ́ niiyigʉ. Suti yoari sãñariyigʉ. Wiipʉ́ niiriyigʉ. Diarirare cṹũre coperipʉ niisodeaatiyigʉ. 28-29 Pee peti wãtĩ basocʉ́re ñeejãyigʉ. Basocá cʉ̃ʉ̃ye wãmorĩrẽ, cʉ̃ʉ̃ye dʉporire cõmedárimena siatúmiyira. Siatúpacari, cʉ̃ʉ̃pe wéetajãyigʉ. Wãtĩ cʉ̃ʉ̃rẽ basocá manirṍpʉ wáari tiirucúyigʉ. Jesuré ĩñagʉ̃, acaribí, cʉ̃ʉ̃ pʉto ñicãcoberimena jeacũmujeayigʉ. Jesús wãtĩ cʉ̃ʉ̃pʉre niigʉ̃́rẽ witiwadutiyigʉ. Cʉ̃ʉ̃pe bayiró acaribíremena jĩĩyigʉ:
—Jesús Cõãmacʉ̃ ʉ̃mʉã́sepʉ niigʉ̃́ macʉ̃, yʉʉre potocṍrijãña. Mʉʉrẽ bayiró sãĩã: Yʉʉre ñañarõ netõrĩ́ tiiríjãña, jĩĩyigʉ.
30 —¿Deero wãmecʉtii mʉʉ? jĩĩyigʉ Jesús cʉ̃ʉ̃rẽ.
Wãtĩã cʉ̃ʉ̃pʉre sããwarira paʉ niirĩ: —Legión* wãmecʉtia, jĩĩyigʉ—. 31 Ʉ̃sãrẽ niiditidiari copepʉ cõãdiocorijãña, jĩĩ bayiró sãĩyíra.
32 Ʉ̃tãgʉ̃pʉ́ paʉ yesea yaanucũyira. Wãtĩã bayiró sãĩyíra:
—Cʉ̃́ãpʉre sããwama, jĩĩyira.
—Teerora tiiyá, jĩĩyigʉ Jesús.
33 Cʉ̃ʉ̃ teero jĩĩrĩrã, basocʉ́pʉre niiãrira witiwa, yeseapʉre sããwayira. Yeseape opatʉdipʉ cʉtʉcʉtʉ́buawa, opataropʉ ñaacoñuã, duajõãyira.
34 Teero wáari ĩñarã, yesea coterí basoca cuicocʉtʉayira. Cʉ̃́ãya macã macãrãrẽ, cã́pũrĩpʉ macãrãrẽ teeré wedeyira. 35 Cʉ̃́ã wederi tʉorá, “¿deero wáaayiri?” jĩĩ ĩñarã wáayira. Jesús pʉtopʉ jeara, wãtĩã witinoãrigʉre cʉ̃ʉ̃ pʉto duiri ĩñayira. Cʉ̃ʉ̃ suti sãña, ãñurõ wedesejãyigʉ sũcã. Tee niipetirere ĩñarã, cuiyira. 36 Wãtĩã witinoãrigʉre netõnérĩ ĩñaãrira jearáre wedeyira. 37 Niipetira Gerasapʉ niirã́ bayiró cuira, Jesuré “wáagʉa” jĩĩyira. Teero tiigʉ́, Jesús dooríwʉpʉ mʉãsãyigʉ pʉtʉawagʉdʉ. 38 Wãtĩã witinoãrigʉ cʉ̃ʉ̃rẽ bayiró sãĩmíyigʉ:
—Yʉʉcã mʉʉmena wáagʉda, jĩĩmiyigʉ.
Jesús cʉ̃ʉ̃rẽ jĩĩyigʉ:
39 —Mʉʉya wiipʉ pʉtʉawa, Cõãmacʉ̃ mʉʉrẽ tiiáriguere wedegʉ wáaya.
Cʉ̃ʉ̃ wáa, niipetiro tiimacãpʉ Jesús cʉ̃ʉ̃rẽ tiiríguere wedeyigʉ.
Jairo macõye queti; Jesuyáro sutiró padeñárigoye queti
(Mt 9.18-26; Mr 5.21-43)
40 Jesús tĩãjeari, basocá ʉseniremena cʉ̃ʉ̃rẽ bocayira. Niipetira cʉ̃ʉ̃rẽ yuera tiiyíra. 41 Judíoa neãrí wii dutirá menamacʉ̃ toopʉ́ niiyigʉ. Cʉ̃ʉ̃ wãmecʉtiyigʉ Jairo. Cʉ̃ʉ̃ Jesús pʉto ati, jeacũmu, bayiró sãĩyígʉ:
—Jãmʉ yáa wiipʉ, jĩĩyigʉ.
42 Sĩcõrã põnacʉtíyigʉ doce cʉ̃marĩ cʉogó. Diago tiiyígo.
Jesús cʉ̃ʉ̃ pʉtopʉ wáari, paʉ cʉ̃ʉ̃rẽ tuunʉnʉ́seyira. 43 Cʉ̃́ã watoapʉ sĩcõ numiṍ niiyigo. Doce cʉ̃marĩ beti niiré teero niirucujãyiro. Paʉ coore ʉcotipacari, netõríyiro. 44 Jesús sucubírope wáa, cʉ̃ʉ̃yaro sutiró yapapʉ padeñáyigo. Coo padeñárĩrã, coo diaré máata bʉʉnʉcã́jõãyiro. 45 Jesús sãĩñáyigʉ:
—¿Noã yʉʉre padeñáĩ?
Niipetira: —Padeñária, jĩĩyira.
Teero tiigʉ́, Pedro jĩĩyigʉ:
—Ʉ̃sãrẽ buegʉ́, paʉ mʉʉrẽ tuunʉnʉ́sera tiiíya.
46 Jesús jĩĩyigʉ:
—Sĩcõ yʉʉre padeñáãto. Coore yʉʉ tutuaremena netõrĩ́ tiiátʉ, jĩĩyigʉ.
47 Coo deero dutimasĩ́hẽgõ, ñapõpigora, Jesús pʉto ati, ñicãcoberimena jeacũmuyigo. Niipetira tʉocóropʉ coo deero tiigó padeñáãriguere wedeyigo. Coo máata netõã́riguecãrẽ wedeyigo. 48 Jesús coore jĩĩyigʉ:
—Yáa wedego, mʉʉ padeojĩ́gõ, netõnénoãrigopʉ pʉtʉáa. Ʉseniremena pʉtʉawagoa, jĩĩyigʉ.
49 Cʉ̃ʉ̃ coomena wedesegʉ tiirí, sĩcʉ̃ Jairoya wii macʉ̃ jeayigʉ.
—Mʉʉ macõ diajõããwõ mée. Buegʉ́re nocõrõrã potocṍduya, jĩĩyigʉ.
50 Jesús teeré tʉo, Jairore jĩĩyigʉ:
—Wãcũpatirijãña; diamacʉ̃́rã padeoyá. Mʉʉ macõ netõjã́gõdaco.
51 Tiiwiipʉ́ jeagʉ, ãpẽrãrẽ́ sããwadutiriyigʉ. Pedro, Santiago, Juan, coo pacʉsʉ̃mʉã dícʉre sããwadutiyigʉ. 52 Niipetira bayiró utira tiiyíra. Jesús cʉ̃́ãrẽ jĩĩyigʉ:
—Utirijãña. Coo diarico; cãnigṍ tiicó.
53 Cʉ̃́ãpe cʉ̃ʉ̃rẽ buijã́miyira, coo diaariguere masĩjĩrã. 54 Jesús cooya wãmorẽ ñee, bayiró wedeseremena jĩĩyigʉ:
—Wĩmagõ, wʉ̃mʉnʉcãña.
55 Yeeripũna coejṍã, máata wʉ̃mʉnʉcãyigo. Jesús: —Coore yaaré ecayá, jĩĩyigʉ.
56 Coo pacʉsʉ̃mʉã ĩñamanijõãyira. Jesús ãpẽrãrẽ́ wededutiriyigʉ teero wáaariguere.
* 8:30 Ejército romanopʉre seis mil surara niiyira sica legiónpʉre.